Η συναρπαστική ιστορία του χρώματος στα αρχαία γλυπτά σε μια νέα έκθεση Facebook Twitter
Ανακατασκευή μαρμάρινου τελειώματος με μορφή σφίγγας (λεπτομέρεια), 2022, από τους Vinzenz Brinkmann και Ulrike Koch-Brinkmann Liebieghaus Skulpturensammlung, Φρανκφούρτη. Το πρωτότυπο βρίσκεται στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης, Νέα Υόρκη.

Η συναρπαστική ιστορία του χρώματος στα αρχαία γλυπτά σε μια νέα έκθεση

0

Μπορεί η λευκότητα των μαρμάρων, ως παγιωμένη αισθητική αξία, να υπερίσχυσε για πολλούς αιώνες, ωστόσο, οι αρχαίοι Έλληνες χρωμάτιζαν τα αγάλματά τους και μέρη των ναών τους και τα «γραπτά ανδρεία» των αρχαίων πηγών αποτελούν πλέον απτό τεκμήριο.

Η αποκάλυψη του χρώματος ήταν πολλές φορές εξαιρετικά εντυπωσιακή, όπως για παράδειγμα στη Δήλο, όπου οι ερευνητές της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής και του Κέντρου Ερευνών και Αποκατάστασης των Μουσείων της Γαλλίας αποκάλυψαν, πριν από μια δεκαετία και πλέον, αφού εξέτασαν περισσότερα από 100 γλυπτά, στη Δήλο και στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας, στο πλαίσιο ενός μακρόχρονου έργου, ότι ολόκληρη η επιφάνεια των αγαλμάτων είχε υπολείμματα χρώματος ή χρυσού, ενώ ακόμη και σημεία που φαίνονταν σαν λεκέδες ήταν τελικά χρώμα. Από τα βασικά ευρήματα της τότε έρευνας προέκυψε όχι μόνο η απόλυτη παρουσία των χρωμάτων και της επιχρύσωσης αλλά και οι εξαιρετικά εξελιγμένες τεχνικές, τόσο στη σύνθεση όσο και στην εφαρμογή των χρωμάτων.

Σε μια περιοδική έκθεση του 2012 στο Μουσείο Ακρόπολης, με τίτλο «Αρχαϊκά Χρώματα», άνοιξε μια ευρύτατη συζήτηση με κοινό και ειδικούς για θέματα τεχνικής των χρωμάτων, για την ανίχνευσή τους με νέες τεχνολογίες, την πειραματική χρήση τους σε μαρμάρινες επιφάνειες, την ψηφιακή αποκατάστασή τους, τη σημασία τους αλλά και την αισθητική αντίληψη της αρχαϊκής εποχής για τα χρώματα.

Τα ξεκάθαρα, κορεσμένα χρώματα των αγαλμάτων πάνω στα φωτεινά ενδύματα και τα τρυφερά σώματα, σε συνδυασμό με τα πλούσια κοσμήματα, συχνά από μέταλλο, και τους περίτεχνους βοστρύχους της κόμης δημιουργούσαν μια ιδιαίτερη αισθητική χαρά, κάνοντας τα αρχαϊκά αγάλματα να είναι για τους ανθρώπους της εποχής «θαύμα ιδέσθαι».

Τα ξεκάθαρα, κορεσμένα χρώματα των αγαλμάτων πάνω στα φωτεινά ενδύματα και τα τρυφερά σώματα, σε συνδυασμό με τα πλούσια κοσμήματα, συχνά από μέταλλο, και τους περίτεχνους βοστρύχους της κόμης δημιουργούσαν μια ιδιαίτερη αισθητική χαρά, κάνοντας τα αρχαϊκά αγάλματα να είναι για τους ανθρώπους της εποχής «θαύμα ιδέσθαι».

Το χρώμα αποδεικνύεται ότι αποτέλεσε όχι στοιχείο απλής διακόσμησης αλλά προστιθέμενη αισθητική ποιότητα του γλυπτού. Τα χρώματα για τους αρχαίους Έλληνες και την κοινωνία τους αποτελούσαν ένα μέσο χαρακτηρισμού. Οι θεοί είχαν ξανθή κόμη που ακτινοβολούσε τη δύναμή τους, οι πολεμιστές και αθλητές φαιόχρωμη επιδερμίδα ως ένδειξη αρετής και ανδρείας, οι κόρες λευκό δέρμα που δήλωνε τη χάρη και λάμψη της νεότητας.

Η έκθεση στο ΜΕΤ της Νέας Υόρκης «Chroma: Ancient Sculpture in Color» («Χρώμα: Αρχαία Γλυπτική με Χρώμα») που εγκαινιάζεται στις 5 Ιουλίου αποκαλύπτει την ιστορία της πολυχρωμίας και παρουσιάζει νέες ανακαλύψεις σωζόμενων αρχαίων χρωμάτων σε έργα τέχνης της παγκόσμιας κλάσης συλλογής του MΕΤ.

Για την ιστορία, η εξέταση των μαρμάρινων επιφανειών των ναών από ικριώματα, προνόμιο μιας ομάδας Βρετανών αρχαιοδιφών, της περίφημης Society of Dilettanti, επεφύλασσε τις πρώτες αξιόπιστες, αν και σχετικά περιορισμένες, παρατηρήσεις για υπολείμματα πολυχρωμίας σε αρχιτεκτονικά μέλη. Γύρω στο 1780, μετά την επιστροφή τους από την Ελλάδα, οι Stuart, Revett, Pars και Chandler γνώριζαν τουλάχιστον τρία αθηναϊκά οικοδομήματα του 5ου αι. π.Χ. –τα Προπύλαια, το Θησείο και τον μικρό ναό του Ιλισσού– στα οποία σαφώς αποδεικνυόταν η εφαρμογή χρωμάτων, την οποία και θα επιβεβαίωναν τα Προπύλαια και το τελεστήριο της Ελευσίνας.

Η συναρπαστική ιστορία του χρώματος στα αρχαία γλυπτά σε μια νέα έκθεση Facebook Twitter
Ανακατασκευή κορμού Κούρου από την αθηναϊκή Ακρόπολη, παραλλαγή Β, 2005, από τους Vinzenz Brinkmann και Ulrike Koch-Brinkmann Liebieghaus Skulpturensammlung (Liebieghaus Polychromy Research Project), Φρανκφούρτη. Το πρωτότυπο, περ. 470 π.Χ., βρίσκεται στο Μουσείο Ακρόπολης, Αθήνα.

Οι Γάλλοι με τη σειρά τους θα περιέγραφαν αναλυτικά τα κατάλοιπα χρωμάτων στη ζωφόρο του Παρθενώνα, σωζόμενα μέχρι και πριν τον καθαρισμό τους. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Millin το 1803, το βάθος της ζωφόρου ήταν κυανό, ενώ τα άλογα και ορισμένα σημεία των ανδρικών κορμών διατηρούσαν χρύσωμα Ο Fauvel διέκρινε επιπλέον κι ένα πράσινο χρώμα στους πετάσους των νέων ανδρών, τονίζοντας ότι κάθε αντικείμενο στα ανάγλυφα του Παρθενώνα και του Θησείου παρουσίαζε τη δική του απόχρωση, αποδίδοντας έτσι δίκιο στον Παυσανία, ο οποίος περιέγραφε τα ανάγλυφα σαν να ήταν ζωγραφικοί πίνακες.

Η Χαρίκλεια Μπρεκουλάκη σε μια ημερίδα συντήρησης στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσ/νίκης, το 2007, είχε τονίσει ότι τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα αρχαίας πολυχρωμίας θα έρχονταν στο φως μόλις μερικά χρόνια μετά, με την αποκάλυψη, τo 1811, του μεγάλου αρχαϊκού ναού της Αφαίας στην Αίγινα από τους Haller von Hallerstein, Foster, Cockerell και Linck.

Όπως επισημαίνει ο Cockerell, «ο ναός της Αίγινας μάς παρέχει ένα πολύ εντυπωσιακό και πολύ πρώιμο δείγμα μιας πρακτικής που επικρατούσε στους Έλληνες, αυτής του να χρωματίζουν τα γλυπτά τους…Το βάθος του τυμπάνου ήταν ζωγραφισμένο κυανό ώστε να εξαίρονται πάνω του τα αγάλματα, που διατηρούσαν ακόμη χρώματα σε εκτενείς περιοχές, καθώς τα σηκώναμε από το έδαφος». Όταν, στα τέλη του ίδιου αιώνα, ήρθαν στο φως οι πώρινες αετωματικές συνθέσεις της Ακρόπολης, από το στρώμα της περσικής καταστροφής, με την εξαιρετική διατήρηση της πολυχρωμίας τους, απλώς επιβεβαίωσαν την πρακτική της αρχαίας πολυχρωμίας.

Η συναρπαστική ιστορία του χρώματος στα αρχαία γλυπτά σε μια νέα έκθεση Facebook Twitter
Λεπτομέρεια αγάλματος από τους Vinzenz Brinkmann και Ulrike Koch-Brinkmann Liebieghaus Skulpturensammlung, Φρανκφούρτη (μόνιμος δανεισμός από το Goethe-Universität Frankfurt am Main, Institut für Archäologische Wissenschaften). Το πρωτότυπο βρίσκεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Αθήνα.
Η συναρπαστική ιστορία του χρώματος στα αρχαία γλυπτά σε μια νέα έκθεση Facebook Twitter
Ανακατασκευή μαρμάρινου αγάλματος γυναίκας με μανδύα, 2019, από τους Vinzenz Brinkmann και Ulrike Koch-Brinkmann Liebieghaus Skulpturensammlung, Φρανκφούρτη (μόνιμος δανεισμός από το Goethe-Universität Frankfurt am Main, Institut für Archäologische Wissenschaften). Το πρωτότυπο βρίσκεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Αθήνα.

Για δεκαετίες μετά, μέχρι και το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, θα συνεχίζονταν οι λεπτομερείς καταγραφές κάθε ίχνους χρώματος που θα εντοπιζόταν επάνω σε λίθινες επιφάνειες και θα εκπονούνταν με ακρίβεια σειρές υδατογραφιών, από τις οποίες ίσως οι πιο χαρακτηριστικές είναι αυτές της οικογένειας Ελβετών ζωγράφων Gillieron, που εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα.

Οι πρώτες συστηματικές μέθοδοι φωτογραφικών τεχνικών με υπεριώδη ακτινοβολία εφαρμόστηκαν σε αντικείμενα από τη γλυπτοθήκη του Μονάχου και συνεχίζονται μέχρι σήμερα, καταγράφοντας ίχνη ζωγραφικών στρωμάτων σε μεγάλο αριθμό αγαλμάτων της αρχαϊκής και κλασικής εποχής, σε επιφάνειες γλυπτών και επιτύμβιων στηλών, τα οποία δεν ήταν ορατά με γυμνό μάτι. Η χρωματική απόδοση του βάθους, επάνω στο οποίο προβάλλονταν οι ανάγλυφες ή ολόγλυφες μορφές, αποτελούσε μια πολύ συνηθισμένη πρακτική. Σύμφωνα με τις παραπάνω έρευνες, στην ύστερη αρχαϊκή εποχή το βάθος από κόκκινο χρωματίζεται σταδιακά κυανό, μια πρακτική που φαίνεται να εξελίσσεται παράλληλα με το πέρασμα από τη μελανόμορφη στην ερυθρόμορφη τεχνική της αγγειογραφίας.

Η συναρπαστική ιστορία του χρώματος στα αρχαία γλυπτά σε μια νέα έκθεση Facebook Twitter
Ανακατασκευή μαρμάρινου αγάλματος της θεάς Αρτέμιδος από την Πομπηία, 2010, από τους Vinzenz Brinkmann και Ulrike Koch-Brinkman Liebieghaus Skulpturensammlung, Φρανκφούρτη (Leibnizprize Oliver Primavesi 2007, δάνειο από το Ludwig-Maximilians-Universität, Μόναχο). Το πρωτότυπο βρίσκεται στο Museo Archeologico Nazionale di Napoli, Νάπολη.

Το δέρμα των ανδρικών μορφών έφερε συνήθως θερμές αποχρώσεις, όπως καθαρά διακρίνεται στο αέτωμα του τρισώματου δαίμονα από τον πώρινο ναό της Ακρόπολης, το λεγόμενο «ανδρείκελο» των αρχαίων πηγών. Για τις γυναικείες μορφές η χρωματική κλίμακα κυμαινόταν περισσότερο σε τόνους καφεκίτρινου ή ανοιχτού πορτοκαλί. Με κόκκινη ώχρα επίσης διαγραφόταν η ίριδα του ματιού, όπως χαρακτηριστικά αποτυπώνεται σε Κόρες της Ακρόπολης, ενώ σε ορισμένα γλυπτά διατηρείται ακόμη και το μαύρο χρώμα της κόρης. Κατάλοιπα κόκκινου και καφεκόκκινου συχνά διακρίνονται και στην κόμη των αγαλμάτων, άλλοτε εφαρμοσμένα με μια μόνο στρώση και άλλοτε με την επίθεση δυο τουλάχιστον στρώσεων. Οι χαίτες και οι ουρές των ζώων συχνά αποδίδονταν με έντονα, μη ρεαλιστικά χρώματα –κυανό, κόκκινο, πράσινο–, όπως για παράδειγμα οι χαίτες των λιονταριών στη ζωφόρο του θησαυρού των Σιφνίων, του λιονταριού από το Λουτράκι, ή του ιππέα Rampin της Ακρόπολης. Έντονα χρώματα φαίνεται να είχαν χρησιμοποιηθεί και στα ενδύματα των γλυπτών. Η απόδοσή τους όμως συχνά γινόταν και με καθαρά ζωγραφικό τρόπο, ο οποίος δημιουργούσε από μακριά την ψευδαίσθηση της τρίτης διάστασης, όπως για παράδειγμα στο θραύσμα λεκάνης ιππέα από την Ακρόπολη.

Η συναρπαστική ιστορία του χρώματος στα αρχαία γλυπτά σε μια νέα έκθεση Facebook Twitter
Ανακατασκευή μαρμάρινου τελειώματος με μορφή σφίγγας (λεπτομέρεια), 2022, από τους Vinzenz Brinkmann και Ulrike Koch-Brinkmann Liebieghaus Skulpturensammlung, Φρανκφούρτη. Το πρωτότυπο βρίσκεται στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης, Νέα Υόρκη.
Η συναρπαστική ιστορία του χρώματος στα αρχαία γλυπτά σε μια νέα έκθεση Facebook Twitter
Το αρχικό μαρμάρινο τελείωμα σε μορφή σφίγγας, περίπου 530 π.Χ. Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης, Munsey Fund, 1936, 1938

Η έκθεση στο ΜΕΤ ασχολείται με την αρχαία ελληνική αλλά και τη ρωμαϊκή γλυπτική που ήταν κάποτε πολύχρωμη, ζωηρά ζωγραφισμένη και πλούσια διακοσμημένη με λεπτομερή στολίδια. Εξερευνώντας τις καλλιτεχνικές πρακτικές και τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν στην αρχαία πολυχρωμία, η έκθεση αναδεικνύει επιστημονικές μεθόδους αιχμής που χρησιμοποιούνται για την αναγνώριση του αρχαίου χρώματος και εξετάζει πώς το χρώμα βοήθησε να μεταφερθεί το νόημα στην αρχαιότητα, καθώς και πώς η αρχαία πολυχρωμία έχει θεωρηθεί και κατανοηθεί σε μεταγενέστερες περιόδους.

Ο Max Hollein, διευθυντής του The Met, δήλωσε ότι «αυτή η καινοτόμος έκθεση θα ενεργοποιήσει τις εκθέσεις αρχαίας ελληνικής και ρωμαϊκής τέχνης του The Met όπως ποτέ άλλοτε, προβάλλοντας πολύχρωμες αναπαραστάσεις αρχαίων γλυπτών σε όλες τις αίθουσες. Είναι πραγματικά μια έκθεση που ζωντανεύει την ιστορία μέσα από αυστηρή έρευνα και επιστημονική διερεύνηση και παρουσιάζει νέες πληροφορίες για έργα που βρίσκονται εδώ και καιρό στη συλλογή του μουσείου».

Η έκθεση περιλαμβάνει μια σειρά έγχρωμων ανακατασκευών αρχαίων γλυπτών από τον καθηγητή Dr. V. Brinkmann, επικεφαλής του Τμήματος Αρχαιοτήτων της Συλλογής Γλυπτών Liebieghaus, και τον Dr. U. Koch-Brinkmann, και παρουσιάζει μια νέα ανακατασκευή του φινιρίσματος της Σφίγγας αρχαϊκής περιόδου του The Met, που δημιουργήθηκε από την ομάδα του Liebieghaus σε συνεργασία με το μουσείο. Οι ανακατασκευές, οι οποίες παρουσιάζονται μαζί με πρωτότυπα ελληνικά και ρωμαϊκά έργα που αντιπροσωπεύουν παρόμοια θέματα, είναι το αποτέλεσμα ενός ευρέος φάσματος αναλυτικών ερευνών, συμπεριλαμβανομένης της τρισδιάστατης απεικόνισης, και ιστορικής έρευνας τέχνης. Η πολυχρωμία είναι ένας σημαντικός τομέας μελέτης για το The Met, και το μουσείο έχει μακρά ιστορία στη διερεύνηση, διατήρηση και παρουσίαση εκδηλώσεων πρωτότυπου χρώματος σε αρχαία αγάλματα.

Η συναρπαστική ιστορία του χρώματος στα αρχαία γλυπτά σε μια νέα έκθεση Facebook Twitter
Άγαλμα από μάρμαρο και ασβεστόλιθο της ελληνιστικής περιόδου, τέλη 4ου ή 3ου αιώνα π.Χ. Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης. Δωρεά: Benefit and Philippe de Montebello.

Η έκθεση, που παρουσιάζεται σε όλες τις ελληνικές και ρωμαϊκές αίθουσες του μουσείου, διερευνά τέσσερα κύρια θέματα: την ανακάλυψη και τον εντοπισμό του χρώματος και άλλων επιφανειακών επεξεργασιών σε αρχαία έργα τέχνης, την ανακατασκευή και ερμηνεία της πολυχρωμίας σε αρχαία ελληνικά και ρωμαϊκά γλυπτά, τον ρόλο της πολυχρωμίας στη μετάδοση νοήματος σε ελληνικά και ρωμαϊκά συμφραζόμενα και την πρόσληψη της πολυχρωμίας σε μεταγενέστερες περιόδους.

Δίνει έμφαση στην εκτεταμένη παρουσία και τον ρόλο της πολυχρωμίας στην αρχαία μεσογειακή γλυπτική, ευρέως, σε όλα τα μέσα, τις γεωγραφικές περιοχές και τις χρονικές περιόδους, από τα κυκλαδικά ειδώλια της τρίτης χιλιετίας π.Χ. έως την αυτοκρατορική ρωμαϊκή προσωπογραφία του δεύτερου αιώνα, όπως μαρτυρείται σε όλη τη συλλογή του μουσείου και απεικονίζεται με 40 έργα στις μόνιμες αίθουσες του πρώτου ορόφου. Δεκατέσσερις ανακατασκευές ελληνικών και ρωμαϊκών γλυπτών από τον Dr. Brinkmann και την ομάδα του αναδεικνύουν τις προηγμένες επιστημονικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τον εντοπισμό των αρχικών επεξεργασιών της επιφάνειας. Αυτές οι φυσικές ανακατασκευές πλήρους μεγέθους θα αντιπαραβάλλονται με συγκρίσιμα πρωτότυπα έργα τέχνης σε όλες τις αίθουσες ελληνικής και ρωμαϊκής τέχνης του The Met, προκαλώντας τους επισκέπτες να ξανασκεφτούν πώς έμοιαζαν αρχικά τα ελληνικά και ρωμαϊκά γλυπτά στην αρχαιότητα.

Η συναρπαστική ιστορία του χρώματος στα αρχαία γλυπτά σε μια νέα έκθεση Facebook Twitter
Ανακατασκευή της λεγόμενης Χιώτικης Κόρης από την Ακρόπολη της Αθήνας, 2012, από τους Vinzenz Brinkmann και Ulrike Koch-Brinkmann Liebieghaus Skulpturensammlung, Φρανκφούρτη. Το πρωτότυπο βρίσκεται στο Μουσείο της Ακρόπολης, Αθήνα.

Η ειδική αίθουσα εκθέσεων Ελληνικής και Ρωμαϊκής Τέχνης στον ημιώροφο (Γκαλερί 172) λειτουργεί ως κόμβος για την έκθεση «Chroma», όπου τα θέματα εξετάζονται σε μεγαλύτερο βάθος και τρεις επιπλέον ανακατασκευές της ομάδας Brinkmann συνδυάζονται με 22 έργα τέχνης από τη συλλογή του The Met. Τα έργα περιλαμβάνουν μια πρώιμη ακουαρέλα αναπαράστασης της πολυχρωμίας σε ελληνικά αρχιτεκτονικά γλυπτά από την αθηναϊκή Ακρόπολη, αρχαία ελληνικά αγγεία από τερακότα με σκηνές που απεικονίζουν πολυχρωματικά γλυπτά και τεχνίτες που ζωγραφίζουν γλυπτά, καθώς και έργα τέχνης από την αρχαία Αίγυπτο έως την ιταλική Αναγέννηση και την Αμερική του 19ου αιώνα, τα οποία διευρύνουν την πολιτιστική και χρονολογική εμβέλεια της έκθεσης και υπογραμμίζουν την καλλιτεχνική και ιστορική σημασία της ελληνικής και ρωμαϊκής πολυχρωμίας όπως γίνεται αντιληπτή και εκφράζεται πέρα από την αρχαιότητα.

Η νέα ανακατασκευή του πτερυγίου της Σφίγγας της αρχαϊκής περιόδου του The Met –που κάποτε στεφάνωσε μια επιτύμβια στήλη της συλλογής του μουσείου– δημιουργήθηκε ειδικά για την έκθεση από τον Dr. Brinkmann και την ομάδα του σε συνεργασία με τα Τμήματα Ελληνικής και Ρωμαϊκής Τέχνης, Συντήρησης Αντικειμένων, Επιστημονικής Έρευνας και Απεικόνισης του The Met. Παράχθηκαν επίσης τρισδιάστατες ψηφιακές αποδόσεις τόσο του πρωτότυπου έργου όσο και της ανακατασκευής, οι οποίες θα χρησιμοποιηθούν για την εμπειρία της πολυχρωμίας της Σφίγγας μέσω της επαυξημένης πραγματικότητας.

Η συναρπαστική ιστορία του χρώματος στα αρχαία γλυπτά σε μια νέα έκθεση Facebook Twitter
Ανακατασκευή του μαρμάρινου επιτύμβιου αγάλματος της Φρασίκλειας, 2010/2019, από τους Vinzenz Brinkmann και Ulrike Koch-Brinkmann Liebieghaus Skulpturensammlung, Φρανκφούρτη. Το πρωτότυπο βρίσκεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Αθήνα.
Η συναρπαστική ιστορία του χρώματος στα αρχαία γλυπτά σε μια νέα έκθεση Facebook Twitter
Λεπτομέρεια από την ανακατασκευή του μαρμάρινου αγάλματος της Φρασίκλειας, 2010/2019 Liebieghaus Skulpturensammlung, Φρανκφούρτη. Το πρωτότυπο βρίσκεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Αθήνα.
Η συναρπαστική ιστορία του χρώματος στα αρχαία γλυπτά σε μια νέα έκθεση Facebook Twitter
Γλυπτό από τερακότα, ελληνιστικό, περ. 3ος έως 2ος αιώνας π.Χ. The Metropolitan Museum of Art, Δωρεά Patricia and Marietta Fried, 2016
Η συναρπαστική ιστορία του χρώματος στα αρχαία γλυπτά σε μια νέα έκθεση Facebook Twitter
Μαρμάρινη προτομή του αυτοκράτορα Γάιου, γνωστού ως Καλιγούλα, 37-41 μ.Χ. The Metropolitan Museum of Art, Rogers Fund, 1914.

Η έκθεση που θα ξεκινήσει στις 5 Ιουλίου 2022 θα διαρκέσει έναν χρόνο.

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Τα πιο δημοφιλή μουσεία στον κόσμο το 2021, η θέση του μουσείου Ακρόπολης

Πολιτισμός / Τα πιο δημοφιλή μουσεία στον κόσμο το 2021 και η θέση του μουσείου Ακρόπολης

Το 2022 προμηνύεται ενδιαφέρον τόσο σε επίπεδο πολιτιστικών ανταλλαγών όσο και σε επίπεδο εκθεσιακών προγραμμάτων και επισκεψιμότητας, σε μια χρονιά που όλα μοιάζουν να είναι πιο κανονικά αλλά κανένας δεν είναι σίγουρος ακόμα ότι ισχύει αυτή η αλήθεια.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Καραβάτζιο: Κανείς δεν είχε ζωγραφίσει έτσι πριν από αυτόν

Guest Editors / Καραβάτζιο: Κανείς δεν είχε ζωγραφίσει έτσι πριν από αυτόν

Η έκθεση «Caravaggio 2025» αποτελεί μια σπάνια ευκαιρία για τους λάτρεις της τέχνης να έρθουν σε επαφή με τον ρεαλισμό και τη συναισθηματική δύναμη του ανυπέρβλητου καλλιτέχνη του μπαρόκ, ο οποίος επαναπροσδιόρισε την εικαστική αφήγηση και έθεσε τα θεμέλια της σύγχρονης ζωγραφικής.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
Ο Άγγελος Παπαδημητρίου ανάγει το κοινό γούστο σε καλλιτεχνική χειρονομία μεγάλης δυναμικής 

Εικαστικά / Το νέο έργο του Άγγελου Παπαδημητρίου είναι ένα εικονοστάσι για τα όνειρά μας

Ο αγαπημένος καλλιτέχνης επιστρέφει με ένα νέο έργο-εγκατάσταση στην Πινακοθήκη του Μουσείου Βορρέ, έναν χαιρετισμό στην Ελλάδα της Κάλλας και του Καβάφη, του Αττίκ και της Στέλλας Γκρέκα· μιας εποχής μεγάλης ευαισθησίας που έχει πια χαθεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Γιατί να κοιτάμε τα ζώα; Δικαιοσύνη για τη μη ανθρώπινη ζωή

Εικαστικά / Η πρώτη μεγάλη έκθεση για τα δικαιώματα των ζώων στο ΕΜΣΤ

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη έκθεση που έχει διοργανώσει το ΕΜΣΤ και για την πρώτη μεγάλη έκθεση με θέμα την ευημερία των ζώων διεθνώς, στην οποία συμμετέχουν περισσότεροι από 60 καλλιτέχνες από 25 χώρες (από Ευρώπη, Ασία, Αφρική και Αμερική) – πάνω από 200 έργα καταλαμβάνουν όλους τους ορόφους του μουσείου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Romaine Brooks: Συμφωνία σε γκρι από μια ξεχασμένη κυρία της ζωγραφικής

Εικαστικά / Romaine Brooks: Η ζωγράφος με το ανδρόγυνο στυλ που έσπασε όλα τα ταμπού της εποχής της

Μια πρωτοπόρος καλλιτέχνιδα που έζησε μια συναρπαστική και αντισυμβατική ζωή, μέσα στη δίνη των «Roaring Twenties», δημιουργώντας τέχνη πέρα από τα κυρίαρχα ρεύματα του καιρού της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Allspice» στο Μουσείο Ακρόπολης: Mια έκθεση για τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις διώξεις των πολιτισμών

Εικαστικά / «Allspice» στο Μουσείο Ακρόπολης: Mια έκθεση για τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις διώξεις των πολιτισμών

Ο Michael Rakowitz, χρησιμοποιώντας αντισυμβατικές προσεγγίσεις, ανοίγει έναν διάλογο με έργα συγκινητικά, φανερά πολιτικά, υπενθυμίζοντάς μας την επανάληψη οδυνηρών γεγονότων της Ιστορίας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Κατερίνα Βαγενά: «Δεν καταλαβαίνω γιατί φερόμαστε λες και το να μεγαλώνεις είναι αρρώστια»

Οι Αθηναίοι / «Δεν έκανα την Κιμωλία για τα λεφτά αλλά για να δείξω αυτό που είμαι»

Eίναι η ιδιοκτήτρια της Κιμωλίας, του art café που έγινε σημείο αναφοράς στην Πλάκα. Δηλώνει αυτοδίδακτη στα πάντα και πιστεύει στη δύναμη των ανθρώπων να ξαναγεννιούνται. Η Κατερίνα Βαγενά είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
CHECK ANTISOCIAL

Εικαστικά / Antisocial: Η Φρόσω Πίνη έφερε την τέχνη σε ένα θρυλικό αθηναϊκό αφτεράδικο

Στη στοά της Λεωκορίου, στου Ψυρρή, η Φρόσω με αφοσίωση δίνει ζωή σε έναν χώρο τέχνης που κάνει τους Αθηναίους να φτάνουν στην Cantina Social πιο νωρίς απ’ ό,τι είχαν συνηθίσει — και έτσι, τουλάχιστον, έχουν μαζί τους τα γυαλιά ηλίου· just in case.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Ximena Maldonado Sánchez: «cardón, carmín y ola»

Εικαστικά / «Τα έργα μου δεν είναι φωτογραφίες, ούτε καρτ ποστάλ»

Η 26χρονη Μεξικανή ζωγράφος Ximena Maldonado Sánchez παρουσιάζει σε μία νέα έκθεση στην γκαλερί Bernier/Eliades στην Αθήνα μια τοπιογραφία με κάκτους, υπόγεια νερά και το κόκκινο του πάθους, που θυμίζει έντονα την πατρίδα της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: Όλες οι εκθέσεις που δεν πρέπει να χάσεις

Εικαστικά / Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: 24 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Οικολογία, αποικιοκρατία, εξουσία, η σχέση μας με τα ζώα, μετανάστευση, ρατσισμός: Η εικαστική κίνηση της Αθήνας σήμερα αναδεικνύει τα φλέγοντα και επίκαιρα θέματα που απασχολούν τους σύγχρονους εικαστικούς.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μπάμπης Ρετζεπόπουλος: Ένας ανένταχτος, εκλεκτικός και ασυμβίβαστος καλλιτέχνης

Εικαστικά / Η αθώα, ανόθευτη, παιδική ματιά στο έργο του Μπάμπη Ρετζεπόπουλου

Η Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων τιμά με μία αναδρομική έκθεση τον, γνωστό και ως Babis R., ζωγράφο και χαράκτη, έναν ανένταχτο καλλιτέχνη που, πέρα από το πολύτιμο εικαστικό του έργο, μάς άφησε παρακαταθήκη την ακεραιότητά του και την απροκατάληπτη στάση του απέναντι στην τέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H εκρηκτική συνάντηση του Francis Bacon με τον Peter Beard

Σαν σήμερα / Φράνσις Μπέικον: «Σιχαίνομαι εννιά στις δέκα ζωγραφιές που βλέπω, ανάμεσά τους και τις δικές μου»

Σαν σήμερα το 1992 πεθαίνει ο σπουδαίος αιρετικός Βρετανός ζωγράφος και ανατόμος της ανθρώπινης υπαρξιακής αγωνίας. Ο Βασίλης Κιμούλης είχε μεταφράσει αποκλειστικά για τη LIFO αποσπάσματα από τις εκρηκτικές συνομιλίες του Μπέικον με τον φωτογράφο Peter Beard.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΙΜΟΥΛΗΣ
Η Κιμώνα τα μεσάνυχτα γίνεται γάτα

Εικαστικά / Όταν η Κιμώνα ήταν μικρή έκλεβε τους μαγνήτες του παππού της, του γλύπτη Takis

Η τοσοδούλα γκαλερί Red Carpet, με το τέλειο γκράφιτι στον τοίχο, ξεχωρίζει από μακριά στην οδό Σολωμού. Κόρη της εικαστικού Λυδίας Βενιέρη και εγγονή του γλύπτη Takis, η ιδιοκτήτριά της, η Κιμώνα, φιλοξενεί 7 καλλιτέχνες σε 15 τετραγωνικά. Όταν της μιλούν για τα Eξάρχεια τα μάτια της βγάζουν καρδούλες.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Άγγελος Μεργές: Οff season παραθεριστές με χρώματα που εκπέμπουν ηλεκτρισμένη ενέργεια

Εικαστικά / Παραθεριστές ή πρόσφυγες; Οι αινιγματικές φιγούρες του Άγγελου Μεργέ

Ο 36χρονος Έλληνας ζωγράφος, με έδρα τη Ζυρίχη, εκθέτει στην γκαλερί Καλφαγιάν έργα του με διφορούμενες –έντονα χρωματισμένες και ηλεκτρισμένες– ανθρώπινες φιγούρες σε off season παραλίες, που θυμίζουν ήρωες του Αντονιόνι.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Leigh Bowery: ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Nothing Days / Leigh Bowery: Ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Ο εκκεντρικός καλλιτέχνης που ο Boy George είχε χαρακτηρίσει ως «μοντέρνα τέχνη με πόδια» έζησε μια περιπετειώδη ζωή με εκατοντάδες συνευρέσεις στις τουαλέτες του Λονδίνου, δημιουργώντας ταυτόχρονα τέχνη με τα μοναδικά καλτ κοστούμια του που σημάδεψαν μια γενιά σχεδιαστών και εξακολουθούν να εμπνέουν.
M. HULOT
Project Mycelium: Η διάβρωση, η αναγέννηση και τα μανιτάρια που φυτρώνουν σε μια φανταστική τουαλέτα της Κάλλας

Εικαστικά / Μια πρωτοποριακή συνάντηση τέχνης, επιστήμης, ιστορίας και οικολογίας

Στο Project Mycelium, τρία εντυπωσιακά κοστούμια, που θα μπορούσαν να φοράνε η Μαρία Κάλλας, η βασίλισσα Αμαλία και ο Ιωάννης Καποδίστριας, καταβροχθίζονται από ζωντανούς μύκητες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Εικαστικά / Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Η 27χρονη εικαστικός μιλά για τη διαδρομή της από την Αθήνα στο Λος Άντζελες, για το πώς το ερωτικό πάθος μεταμόρφωσε την τέχνη της, καθώς και για τη μυστικιστική διάσταση στα έργα της. Για τη γνωριμία της με τη Lana Del Rey απέφυγε να μιλήσει.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ