Ο μαγικός κόσμος των σουηδικών ξύλινων παιχνιδιών

Ο μαγικός κόσμος των σουηδικών ξύλινων παιχνιδιών Facebook Twitter
Τετραόροφο κουκλόσπιτο με ανελκυστήρα, ηλεκτρικό φως, τηλέφωνο και πλήρη επίπλωση, 1912
1

 

Ο μαγικός κόσμος των σουηδικών ξύλινων παιχνιδιών Facebook Twitter
Παιχνίδια με ροδάκια σε σχήμα αγελάδας, χοίρου και σκύλου, 1910

Λεπτεπίλεπτα κουκλόσπιτα, παγκοσμίως γνωστά παζλ και μικρές φιγούρες ζώων, αυτά τα σουηδικά χειροτεχνήματα είναι κάτι παραπάνω από παιχνιδάκια. Ξύλινα συνήθως, ξεχωρίζουν με τον εκλεπτυσμένο σχεδιασμό και την καινοτόμο χρήση ενός υλικού που αρχικά προτιμήθηκε επειδή ήταν διαθέσιμο σε αφθονία. Κατοικώντας σε μια χώρα της οποίας τα εδάφη καλύπτονται από πυκνά δάση, οι Σουηδοί φιλοτεχνούν ξύλινα αντικείμενα εδώ και αιώνες αλλά η τρέχουσα έκθεση στο Bard Graduate Center Gallery παρουσιάζει για πρώτη φορά αυτή την ιστορία design και χειροτεχνίας.

Διατρέχοντας πάνω από 200 χρόνια παιδικών παιχνιδιών, η έκθεση Swedish Wooden Toys παρέχει μια ολοκληρωμένη επισκόπηση της παραγωγής και διάθεσης των αντικειμένων αυτών που αποτελούν πλέον μέρος της σουηδικής εθνικής ταυτότητας.

Ο μαγικός κόσμος των σουηδικών ξύλινων παιχνιδιών Facebook Twitter
Το φερόμενο ως πρώτο κουκλόσπιτο στην Σκανδιναβία, κατασκευασμένο από το εργαστήριο του Burchard Precht ανήκε στην Πριγκήπισσα Hedvig Sophia και επόμενα μέλη της σουηδικής βασιλικής οικογενείας, 1686-1690

Στις αρχές του 20ου αιώνα αναγνωρίστηκε η αξία του απλού ξύλινου παιχνιδιού ως στοιχείο της εκπαίδευσης των παιδιών, υπόδειγμα σουηδικής χειροτεχνίας και εν τέλει σύμβολο της ίδιας της χώρας. Τα παιχνίδια δεν διασκέδαζαν μόνο αλλά βοηθούσαν στην ανάπτυξη δημιουργικών δεξιοτήτων, ενίσχυαν την οικονομία και την ευρεία χρήση ξύλινων αντικειμένων εξελιγμένου design που εξελίσσονταν συνεχώς, καθιστώντας την επινοητικότητα στον τομέα αυτό συνώνυμο της Σουηδίας.

Ο μαγικός κόσμος των σουηδικών ξύλινων παιχνιδιών Facebook Twitter
Κουκλόσπιτο επιπλωμένο, 1850 -1860

Τα ξύλινα αλογάκια διαχρονικά υπήρξαν εξαιρετικά δημοφιλές σχέδιο. Η έκθεση μάλιστα έχει αφιερώσει ολόκληρο τμήμα παρουσιάζοντας πάνω από 30 είδη, από μικρά άλογα μέχρι μεγάλα κουνιστά αλογάκια. Τα αλογα Dala, δημοφιλή και ως σουβενίρ σήμερα, έλκουν το όνομα τους από την περιοχή Dalarna και είναι υπόδειγμα της χειροτεχνίας των ντόπιων τεχνιτών που τα σκάλιζαν και μετά τα ζωγράφιζαν στο χέρι με πολύπλοκα σχέδια σε έντονα χρώματα. Το κουνιστό αλογάκι ήταν εκείνο που έκανε παγκοσμίως γνωστή την Gemla, την πρώτη σουηδική εταιρεία κατασκευής παιχνιδιών που ιδρύθηκε το 1866. Στην έκθεση του Bard Graduate Center Gallery υπάρχει μάλιστα ένα λευκό αλογάκι με πράσινη βάση, γυάλινα μάτια, δερμάτινα αυτιά και πλήρη εξάρτυση ιππασίας, ενώ σε κάποια από τα πλέον εξεζητημένα μοντέλα χρησιμοποιούνταν και πραγματικές τρίχες αλόγου. Προφανώς αυτά απευθύνονταν μόνο σε γόνους πλούσιων οικογενειών. Τα κουνιστά παιχνίδια όμως δεν ήταν μόνο για διασκέδαση αλλά και μέσο διδασκαλίας ισορροπίας στα παιδάκια, συναντάμε μάλιστα και παραλλαγές ταύρου και λαγού.

Ο μαγικός κόσμος των σουηδικών ξύλινων παιχνιδιών Facebook Twitter
Κουνιστό αλογάκι Rida-Ranka 1940-1950

Τα πιο εντυπωσιακά ξύλινα παιχνίδια όμως ήταν τα κουκλόσπιτα και στην εν λόγω έκθεση παρουσιάζονται πάνω από 12. Πολλά προέκυπταν από την μετατροπή άλλων χρηστικών αντικειμένων όπως κουτιά για πούρα, κιβώτια και μεγάλες βιτρίνες ή ντουλάπια. Μάλιστα ένα εξαιρετικά πολύπλοκο κουκλόσπιτο των αρχών του 20ου αιώνα διέθετε τέσσερις ορόφους, πλήρως λειτουργικό ανελκυστήρα που κατασκευάστηκε από μεταλλικά στοιχεία ρολογιού και ηλεκτρικό φως σε όλα τα δωμάτια. Το είχε κατασκευάσει ένα εξαιρετικά υπομονετικό αγόρι για την μικρή του αδελφή και είχε τοποθετήσει ένα τηλέφωνο που χτυπούσε, μια μίνι γραφομηχανή, ραπτομηχανή, πολυέλαιο και 30 κούκλες. Στην έκθεση συμπεριλαμβάνεται και το φερόμενο ως πρώτο κουκλόσπιτο στην Σκανδιναβία το οποίο ήταν σε στυλ ερμάριου, δώρο στην Πριγκήπισσα Hedvig Sophia από την μητέρα της.

 

Ενώ πολλά από τα παιχνίδια αυτά δημιουργήθηκαν από μεμονωμένους καλλιτέχνες, με την έλευση της εκβιομηχάνισης ξεκίνησε και η μαζική παραγωγή παιχνιδιών στα δεύτερα μισά του 19ου αιώνα. Το ξύλο εξακολούθησε να κυριαρχεί ως πρώτη ύλη στην σουηδική βιομηχανία παιχνιδιών και πολλά από τα παιχνίδια ήταν εν μέρει χειροποίητα. Μεγάλη διάδοση γνώρισαν και τα παιχνίδια που έπρεπε να κατασκευάσουν τα ίδια τα παιδιά. Μάλιστα υπήρχαν και περιοδικά που δημοσίευαν οδηγίες και χαρτονένια σχέδια για να τα κόψουν τα παιδάκια και να φτιάξουν σπιτάκια, γέφυρες και άλλα. Τα ξύλινα παιχνίδια ήταν πρακτικά χάρη στην ανθεκτικότητα του υλικού, αλλά στην πραγματικότητα εκείνο που τα κατέστησε διαχρονικά ήταν ότι τα παιδιά πάντα τα επέλεγαν, παρά τις τεράστιες αλλαγές στην βιομηχανία των παιχνιδιών. Είναι πανταχού παρόντα από τις αρχές του 20ου αιώνα ενώ ακόμα και σήμερα τα βρίσκει κανείς σχεδόν σε όλα τα καταστήματα παιχνιδιών. Πέραν του εκλεπτυσμένου και λειτουργικού σχεδιασμού τους, τα ξύλινα παιχνίδια μας θυμίζουν ακόμα ότι η χαρά κρύβεται στα απλούστερα πραγματάκια. Ανακουφιστικό αν αναλογιστεί κανείς ότι ζούμε στην εποχή των Hello Barbie.

 

Ο μαγικός κόσμος των σουηδικών ξύλινων παιχνιδιών Facebook Twitter
Κουνιστό αλογάκι Gemla Leksaksfabrik AB, 1900

 

Ο μαγικός κόσμος των σουηδικών ξύλινων παιχνιδιών Facebook Twitter
Ξύλινος Μίκυ Μάους Brio, 1955

 

Ο μαγικός κόσμος των σουηδικών ξύλινων παιχνιδιών Facebook Twitter
Παιδικά παγοπέδιλα, 1800-1850

 

Ο μαγικός κόσμος των σουηδικών ξύλινων παιχνιδιών Facebook Twitter
Λαβύρινθος Brio, πρώτη κυκλοφορία 1946

 

Ο μαγικός κόσμος των σουηδικών ξύλινων παιχνιδιών Facebook Twitter
Οδηγίες για την κατασκευή ραφιού σε σχήμα κρεμαστής γέφυρας, Petrus and Sture Lundström, Tranås, 1925

 

Ο μαγικός κόσμος των σουηδικών ξύλινων παιχνιδιών Facebook Twitter
Αλογάκια Dala

 


 


 


 

Η έκθεση Sweedish Wooden Toys συνεχίζεται στην Bard Graduate Center Gallery στην Νέα Υόρκη έως τις 17 Ιανουαρίου 2016.

Design
1

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

yf

Design / Potiropoulos+Partners: Πώς «γεννήθηκε» το νέο ερευνητικό κέντρο και ποια είναι η φιλοσοφία της καινοτομίας αυτής

Το διακεκριμένο αρχιτεκτονικό γραφείο παρουσίασε τη δική του in house Research+Design «ομάδα» με την ονομασία «p+R+D», κατά τα πρότυπα των διεθνών αρχιτεκτονικών γραφείων.
THE LIFO TEAM
Με έμπνευση από τις τέντες της Ασίας το φετινό περίπτερο Serpentine

Design / Με έμπνευση από τις τέντες της Ασίας: Αυτό είναι το περίπτερο Serpentine για το 2025

Η πρωτοποριακή αυτή ανάθεση, που ξεκίνησε το 2000 με τη Ζάχα Χαντίντ και παρουσίασε μέσα από τα pavilions μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα της διεθνούς αρχιτεκτονικής, γιορτάζει τα 25 της χρόνια.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ώρα για Comicdom CΟΝ 2025 / Comicdom CΟΝ Athens 2025: Όλα όσα δεν πρέπει να χάσεις

Design / Comicdom CΟΝ Athens 2025: Όλα όσα δεν πρέπει να χάσεις

Το μεγαλύτερο φεστιβάλ κόμικς στην Ελλάδα επιστρέφει στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων, από 16 έως 18 Μαΐου, φιλοξενώντας 180 Έλληνες και ξένους καταξιωμένους δημιουργούς. Δείτε όλα τα highlights του φετινού προγράμματος.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
Χάρρυ Σάξον: «Η ιστορία δικαιώνει τους αδικημένους»

Graphic Novel / Χάρρυ Σάξον: «Οι τρανς άντρες υπάρχουμε κι ας το αγνοεί πολύς κόσμος»

Με αφορμή την παρουσίαση του queer κόμικ του «Ο Τηλέμαχος και το Δέρας» στο 9ο Comic Con, ο Χάρρυ Σάξον μιλά για την επιστροφή του μετά από απουσία 13 ετών, για το ταξίδι της φυλομετάβασής του, και για την παρουσία όλων και περισσότερων ΛΟΑΤΚΙ+ δημιουργών στον χώρο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ένα σπίτι με κήπο που θυμίζει Μπαλί και έχει στην ταράτσα θερινό

Design / Ένα σπίτι με κήπο που θυμίζει Μπαλί και έχει στην ταράτσα θερινό

Η Τζούλη Αγοράκη επισκέπτεται το σπίτι της Ήρας Κατσαντώνη και του Αλέξανδρου Πάτση στο Μετς κι ανακαλύπτει έναν αναπάντεχο χώρο με μία «κρεμαστή» κουζίνα που δεσπόζει και γωνιές μυστικές που οδηγούν στη «Χώρα των Θαυμάτων».
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Ξενοδοχείο Βύρων στην Αιόλου: ένα από τα παλαιότερα κτίρια της Αθήνας ξαναγεννιέται

Ξενοδοχείο Βύρων / Ένα από τα πιο παλιά κτίρια της Αιόλου ξαναγεννιέται

Η είδηση της αποκατάστασης του ξενοδοχείου Βύρων μάς πάει πίσω στον χρόνο, μεταξύ 1840 και 1860, τότε που η οδός Αιόλου άκμαζε εμπορικά και ήταν ο δρόμος με τα περισσότερα και τα καλύτερα ξενοδοχεία της πόλης. Η LiFO παρουσιάζει τα σχέδια της αποκατάστασης ενός από τα παλαιότερα σωζόμενα κτίρια της Αθήνας, η οποία θα ξεκινήσει το επόμενο διάστημα.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Η μυστική ζωή της Όντρεϊ Χέπμπορν

Design / Τι σχέση είχαν οι γονείς της Όντρεϊ Χέπμπορν με τον ναζισμό;

Η διάσημη ηθοποιός του Χόλιγουντ βίωσε με πολλούς τρόπους τη φρίκη του Β’ Παγκοσμίου πολέμου. Ένα νέο ισπανικό graphic novel αποκαλύπτει το κεφάλαιο της ζωής της που η ίδια επιθυμούσε να παραμείνει κρυφό.
THE LIFO TEAM
milan_design_week

Design / Milan Design Week: Η εβδομάδα-υπερπαραγωγή δείχνει το μέλλον

Τεχνικές και τεχνολογία, ιστορικό design και πειραματισμοί, αρχιτεκτονική και διακόσμηση, υλικότητα και πνευματικοί στοχασμοί: αυτά είναι τα highlights της εβδομάδας design του Μιλάνου, που προτείνει τη σκηνογραφία της ζωής μας.
ΣΤΕΛΛΑ ΛΙΖΑΡΔΗ
Τα νέα ελβετικά διαβατήρια έχουν άψογο ντιζάιν

Design / Τα νέα ελβετικά διαβατήρια έχουν άψογο ντιζάιν

Ο σχεδιασμός της RETINAA στα νέα ελβετικά διαβατήρια συνδυάζει το υψηλό επίπεδο ασφαλείας με το graphic design ενώ είναι και μία αναφορά στα γεωγραφικά χαρακτηριστικά της Ελβετίας, δημιουργώντας «κάτι παραπάνω από ένα επίσημο διοικητικό έγγραφο».
LIFO NEWSROOM

σχόλια

1 σχόλια