Η προβληματική ανατομία μιας Μυκηναίας κυρίας

Η προβληματική ανατομία μιας Μυκηναίας κυρίας Facebook Twitter
11


 

Το εύρημα

Τμήμα τοιχογραφίας που εικονίζει το άνω μισό γυναικείας μορφής.
Γνωστή ως "Μυκηναία"
Διαστάσεις σωζόμενου τμήματος περίπου 50 x 70 εκ.
13ο αι. π.Χ.
Μυκήνες
Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Η περίφημη Μυκηναία ήρθε στο φως το 1970 στις ανασκαφές του Γεωργίου Μυλωνά στη Νοτιοδυτική Οικία των Μυκηνών και χρονολογείται τον 13ο αιώνα π.Χ.

Εικονίζεται μιά γυναικεία μορφή με την κεφαλή σε κατατομή προς τα αριστερά και τον άνω κορμό κατ'ενώπιον σε γαλάζιο βάθος. Η γυναίκα έχει πολύ μακριά μαλλιά, χτενισμένα σε περίτεχνη κόμμωση, με μακριούς βοστρύχους, φορά περιδέραια και βραχιόλια και με το δεξί της χέρι κρατά ένα περιδέραιο. Φορά κιτρινωπό ένδυμα με κόκκινες και λευκές ταινίες στο οποίο σημειώνονται οι θηλές του στήθους. 

Μέχρι πρόσφατα πιστευόταν ότι η Μυκηναία απεικόνιζε μιά καθιστή θεά που κάποια πιστή της πρόσφερε το περιδέραιο. Ωστόσο το 2009 η Bernice Jones δημοσίευσε μιά σημαντική μελέτη της τοιχογραφίας σε συνάρτηση με άλλα κομμάτια που βρέθηκαν στην ίδια περιοχή και κατέληξε σε μιά νέα πρόταση που εικονίζει την γυναίκα όρθια να κατευθύνεται προς τα αριστερά και να προσφέρει το περιδέραιο, ίσως σε μιά καθιστή θεότητα. 

 

μελέτη της B. Jones, σχέδιο του R. Ruppert

 

Η λεγόμενη "Μυκηναία" αποτελεί μιά από τις πιό αναγνωρίσιμες εικόνες της ελληνικής αρχαιότητας. Αναπαράγεται αφειδώς σε τουριστικούς οδηγούς, αφίσες, κάρτες, στα σχολικά βιβλία μας. Ακόμη και σε εξώφυλλα βιβλίων, όπως το Helen of Troy της Bettany Hughes.

 

 

Την έχετε δει δεκάδες φορές, ασφαλώς πολλοί θα την έχετε θαυμάσει κι από κοντά στη μυκηναϊκή αίθουσα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου στην Αθήνα. 

 

 

 

Την έχετε δει πολλές φορές, αλλά αναρωτιέμαι πόσοι έχετε παρατηρήσει την προβληματική ανατομία της;

 

Πόσοι έχετε παρατηρήσει ότι η περίφημη Μυκηναία έχει δύο δεξιά χέρια;

 

 

Αρχαιολογία & Ιστορία
11

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Δήλος: H καρδιά των Κυκλάδων

Ιστορία μιας πόλης / Δήλος: H καρδιά των Κυκλάδων

Στη μέση των Κυκλάδων, σ’ ένα νησί χωρίς μόνιμους κατοίκους, η γη κρύβει ακόμη φωνές. Αν ξέρεις πού να κοιτάξεις, η Δήλος αρχίζει να σου μιλά για θεούς που λατρεύτηκαν, εμπορικές αυτοκρατορίες που γεννήθηκαν, λαούς που ήρθαν και έφυγαν, και τελετές που παραμένουν μυστήριο. Το νησί αυτό υπήρξε κάποτε το κέντρο του κόσμου – και ακόμη κρατά μυστικά. Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με την αρχαιολόγο Ζώζη Παπαδοπούλου.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Εν μέσω των γυναικών της αμαρτίας. Μια επίσκεψη στα Βούρλα τον Φλεβάρη του 1936

Αρχαιολογία & Ιστορία / Εν μέσω των γυναικών της αμαρτίας. Μια επίσκεψη στα Βούρλα τον Φλεβάρη του 1936

Η συγγραφέας, δημοσιογράφος και φεμινίστρια Λιλίκα Νάκου επισκέφθηκε το –υπό κρατική διαχείριση– πορνείο των Βούρλων τον Φλεβάρη του 1936, συνομίλησε με τις «γυναίκες της αμαρτίας» και μετέφερε τις εντυπώσεις της.
ΤΑΣΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΥ
Μέλι, Ρόδια, Aμβροσία: Τι έτρωγαν τελικά στον Όλυμπο οι Θεοί;

Αρχαιολογία & Ιστορία / Μέλι, Ρόδια, Aμβροσία: Τι έτρωγαν τελικά στον Όλυμπο οι Θεοί;

Τόσο οι γραπτές πηγές όσο και η εικονογραφία της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας αποκαλύπτουν ότι οι θεοί και οι ήρωες ήταν μάλλον εκλεκτικότεροι των θνητών ως προς τη διατροφή τους. Και τα φαγητά τους έκρυβαν κίνητρα πέρα από την πείνα...
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ματίας Ρουστ: Μια ατέλειωτη ιστορία των ’80s

Αρχαιολογία & Ιστορία / Ματίας Ρουστ: Μια ατέλειωτη ιστορία των ’80s

Το βράδυ της 28ης Μαΐου 1987 ο 18χρονος Γερμανός προσγειώνεται με ένα Cessna στην Κόκκινη Πλατεία για να αποδείξει ότι «αν κάποιος σαν εμένα μπορεί να περάσει σώος και αβλαβής στην άλλη πλευρά, τότε δεν υπάρχει τόσο μεγάλος κίνδυνος, και ίσως να μπορούμε να τα βρούμε όλοι μεταξύ μας».
ΜΑΚΗΣ ΜΑΛΑΦΕΚΑΣ
Η Μεγαλόχαρη ως αστυνομικό λαγωνικό 

Αρχαιολογία & Ιστορία / Τα «αντιλωποδυτικά θαύματα» της Παναγίας

Μια δημοσιογραφική έρευνα που έκανε το 1933 ο αστυνομικός ρεπόρτερ Ευστάθιος Θωμόπουλος κατέγραψε τους άθλους της Παναγίας· από την Κρήτη μέχρι τη Ροδόπη, οι πιστοί «έβλεπαν» τη δράση της, ένιωθαν ευγνώμονες και τη μαρτυρούσαν.
ΤΑΣΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΥ
Γιατί έθαβαν βρέφη μέσα σε αγγεία στο Βαθύ της Αστυπάλαιας;

Ιστορία μιας πόλης / Γιατί έθαβαν βρέφη μέσα σε αγγεία στο Βαθύ της Αστυπάλαιας;

Τι το ιδιαίτερο συμβαίνει στο Βαθύ της Αστυπάλαιας και τι συνεχίζει να αποκαλύπτει η αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Ανδρέα Βλαχόπουλο.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
«ΒΙΑΣ»: Τα αρχαιολογικά τοπία ως ζωντανά οικοσυστήματα

Αρχαιολογία & Ιστορία / Καμπανούλες στους Δελφούς, Πέρδικες στο Σούνιο. Ό,τι φυτρώνει και ζει στους αρχαιολογικούς χώρους

Μια πρωτοποριακή επιστημονική προσέγγιση του πολιτιστικού τοπίου αποκαλύπτει έναν άγνωστο κόσμο χιλιάδων ζώων και φυτών σε είκοσι εμβληματικούς αρχαιολογικούς χώρους της χώρας. 
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Βασίλης Λαμπρινουδάκης: Ο αρχαιολόγος πίσω από το νέο μουσείο της Επιδαύρου

Οι Αθηναίοι / Βασίλης Λαμπρινουδάκης: Ο αρχαιολόγος πίσω από το νέο μουσείο της Επιδαύρου

Από τις ανασκαφές στην Επίδαυρο και τη Νάξο, ο ομότιμος καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας αφηγείται μια ζωή αφιερωμένη στην ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Και όπως λέει, το πιο πολύτιμο εύρημα δεν ήταν αρχαιολογικό – ήταν η γυναίκα του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Δεσποτόπουλος και το αθηναϊκό όνειρο του μοντερνισμού

Ιστορία μιας πόλης / Ο Δεσποτόπουλος και το αθηναϊκό όνειρο του μοντερνισμού

Από το Ωδείο Αθηνών έως τη Σουηδία της εξορίας, ο Ιωάννης Δεσποτόπουλος δεν υπήρξε μόνο ένας σπουδαίος αρχιτέκτονας, αλλά και ένας διανοούμενος που οραματίστηκε μια πιο δημοκρατική, λειτουργική και πολιτισμένη πόλη. Ποια είναι η παρακαταθήκη του στη σύγχρονη Ελλάδα; Η Αγιάτη Μπενάρδου μιλά με τον Λουκά Μπαρτατίλα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Τι σήμαινε να είσαι ψυχικά ασθενής στην αρχαία Αθήνα;

Ιστορία μιας πόλης / Τι σήμαινε να είσαι ψυχικά ασθενής στην αρχαία Αθήνα;

Πώς κατανοούσαν οι αρχαίοι Έλληνες την ψυχική ασθένεια; Ήταν θεϊκή τιμωρία, παθολογία του σώματος ή ένα υπαρξιακό βάρος που αποτυπωνόταν στη λογοτεχνία και στο θέατρο; Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τον Γιώργο Καζαντζίδη, Αναπληρωτή Καθηγητή Λατινικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών, για τον τρόπο με τον οποίο η αρχαιοελληνική κοινωνία εξηγούσε, απεικόνιζε και αντιμετώπιζε τις ψυχικές διαταραχές.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ

σχόλια

7 σχόλια
Αν και η στάση του αριστερού χεριού είναι πολύ περίεργη, το λάθος στο αριστερό χέρι ειναι ο δείκτης, του οποίου το νύχι δεν θα έπρεπε να φαίνεται. Τα δάχτυλα ειναι σωστά τοποθετημένα, διότι αν ήταν δεξιά παλάμη το δεύτερο δάχτυλο, σαν μέσος θα ήταν το μακρύτερο δάχτυλο, ενώ τώρα διακρίνεται ο μικρός, μετά ο παράμεσος κα τοι τρίτο μακρύτερο δάχτυλο ο μέσος.
Εξαιρετική παρουσίαση! Μια σπουδαία κυρία στο Μουσείο!Παρά το μέγα σφάλμα του ζωγράφου που απέδωσε δύο δεξιά άκρα των χεριών, οι καινοτομίες της τεχνικής και των λεπτομερειών της μορφής υποδηλώνουν έναν καλλιτέχνη, πολύ μεγάλο για την εποχή του, δηλαδή έναν μοναχικό άνθρωπο. Μπράβο στη στήλη για την επιλογή και την παρουσίαση!
Κοιτάζω και ξανά κοιτάζω, αλλά δύο δεξιά χέρια δε βλέπω. Στο αριστερό της χέρι, το περίγραμμα του κάτω μέρους του χεριού είναι δυσδιάκριτο επειδή υπάρχει μια ρωγμή. Εσείς πού το διαβάσατε ότι εχει δυο δεξιά χέρια, ή είναι δικό σας συμπέρασμα;
Όχι, δεν είναι δική μου παρατήρηση και ειναι σαφές ότι πρόκειται για αριστερό χέρι. Ο αντίχειρας βρίσκεται από την πλευρά του θεατή και το πρώτο δάκτυλο είναι ο δείκτης.Η παρατήρηση εχει παλαιόθεν καταγραφεί στη βιβλιογραφία και δεν πρόκειται για μοναδική περίπτωση, όπως ορθώς σημειώνει ο σχολιαστής Παλαιός των Ημερών αμέσως από πάνω. Στην εικονογραφία του Αιγαίου δύο δεξιά χέρια έχει παραδείγματος χάριν μιά μορφή που κρατά κάδο στην σαρκοφάγο της Αγίας Τριάδας. To ειδικώτερο άρθρο επί του θέματος αν σας ενδιαφέρει είναι αυτό Sara A. Immerwahr, "Left or right? A study of hands and feet", στο L. Morgan (ed.) Aegean Wall Painting: A Tribute to Mark Cameron, BSA Studies no. 13, London 2005. Ας σημειωθεί ότι η απεικόνιση δύο δεξιών χεριών αποτελεί και συχνό φαινόμενο της Αιγυπτιακής τέχνης.
Η Μυκηναία έχει και άλλα μυστικά.Ξέρετε π.χ. ότι είναι κατασκευασμένη με γεωμετρικά στένσιλ και όχι με το χέρι;Όποιος έχει όρεξη για τεχνικά άρθρα, ας δει εδώhttp://ieeexplore.ieee.org/xpl/login.jsp?tp=&arnumber=5413987&url=http%3A%2F%2Fieeexplore.ieee.org%2Fxpls%2Fabs_all.jsp%3Farnumber%3D5413987http://ieeexplore.ieee.org/xpl/login.jsp?tp=&arnumber=5740922&url=http%3A%2F%2Fieeexplore.ieee.org%2Fxpls%2Fabs_all.jsp%3Farnumber%3D5740922
Έχετε δίκιο, η Μυκηναία έχει κι άλλα μυστικά. Ο καλός φίλος αρχαιολόγος στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Κώστας Πασχαλίδης μου θύμισε την δική του παρατήρηση ότι η Μυκηναία είναι η μόνη μειδιώσα μορφή της αιγαιακής εικονογραφίας. Σας ευχαριστώ που προσθέσατε τις παραπομπές. Το φαινόμενο της χρήσης εργαλείων σταθερού γεωμετρικού σχήματος είναι ιδιαιτέρως σαφές στις τοιχογραφίες της Σαντορίνης. Σας παραπέμπω σε σχετικό άρθρο των Μπίρταχα-Ζαχαριουδάκη ευτυχώς διαθέσιμο στο διαδίκτυο http://msaz.net/geo/theraweb/thera-c.html