Η προβληματική ανατομία μιας Μυκηναίας κυρίας

Η προβληματική ανατομία μιας Μυκηναίας κυρίας Facebook Twitter
11


 

Το εύρημα

Τμήμα τοιχογραφίας που εικονίζει το άνω μισό γυναικείας μορφής.
Γνωστή ως "Μυκηναία"
Διαστάσεις σωζόμενου τμήματος περίπου 50 x 70 εκ.
13ο αι. π.Χ.
Μυκήνες
Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Η περίφημη Μυκηναία ήρθε στο φως το 1970 στις ανασκαφές του Γεωργίου Μυλωνά στη Νοτιοδυτική Οικία των Μυκηνών και χρονολογείται τον 13ο αιώνα π.Χ.

Εικονίζεται μιά γυναικεία μορφή με την κεφαλή σε κατατομή προς τα αριστερά και τον άνω κορμό κατ'ενώπιον σε γαλάζιο βάθος. Η γυναίκα έχει πολύ μακριά μαλλιά, χτενισμένα σε περίτεχνη κόμμωση, με μακριούς βοστρύχους, φορά περιδέραια και βραχιόλια και με το δεξί της χέρι κρατά ένα περιδέραιο. Φορά κιτρινωπό ένδυμα με κόκκινες και λευκές ταινίες στο οποίο σημειώνονται οι θηλές του στήθους. 

Μέχρι πρόσφατα πιστευόταν ότι η Μυκηναία απεικόνιζε μιά καθιστή θεά που κάποια πιστή της πρόσφερε το περιδέραιο. Ωστόσο το 2009 η Bernice Jones δημοσίευσε μιά σημαντική μελέτη της τοιχογραφίας σε συνάρτηση με άλλα κομμάτια που βρέθηκαν στην ίδια περιοχή και κατέληξε σε μιά νέα πρόταση που εικονίζει την γυναίκα όρθια να κατευθύνεται προς τα αριστερά και να προσφέρει το περιδέραιο, ίσως σε μιά καθιστή θεότητα. 

 

μελέτη της B. Jones, σχέδιο του R. Ruppert

 

Η λεγόμενη "Μυκηναία" αποτελεί μιά από τις πιό αναγνωρίσιμες εικόνες της ελληνικής αρχαιότητας. Αναπαράγεται αφειδώς σε τουριστικούς οδηγούς, αφίσες, κάρτες, στα σχολικά βιβλία μας. Ακόμη και σε εξώφυλλα βιβλίων, όπως το Helen of Troy της Bettany Hughes.

 

 

Την έχετε δει δεκάδες φορές, ασφαλώς πολλοί θα την έχετε θαυμάσει κι από κοντά στη μυκηναϊκή αίθουσα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου στην Αθήνα. 

 

 

 

Την έχετε δει πολλές φορές, αλλά αναρωτιέμαι πόσοι έχετε παρατηρήσει την προβληματική ανατομία της;

 

Πόσοι έχετε παρατηρήσει ότι η περίφημη Μυκηναία έχει δύο δεξιά χέρια;

 

 

Αρχαιολογία & Ιστορία
11

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Απιστεύτου θρασύτητος πράξις»: 8 κομμουνιστές αποδρούν από τις φυλακές Συγγρού το 1931

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Απιστεύτου θρασύτητος πράξις»: 8 κομμουνιστές αποδρούν από τις φυλακές Συγγρού το 1931

Η πρώτη μαζική απόδραση από ελληνικές φυλακές, με βάση τα ρεπορτάζ της εφημερίδας «Ακρόπολις», πήρε διαστάσεις πολιτικού και κατασκοπευτικού θρίλερ.
ΤΑΣΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΥ
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Πατρών: Ο νέος τόμος του «Κύκλου των Μουσείων»

Αρχαιολογία & Ιστορία / Το Αρχαιολογικό Μουσείο Πατρών: Ο νέος τόμος του «Κύκλου των Μουσείων»

Ένας τόμος που καταγράφει τη μακρά πορεία της Πάτρας από την προϊστορική εποχή έως τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, όπως εκτίθεται και στο αρχαιολογικό της μουσείο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Κηφισός: Ο αθέατος άξονας της πόλης

Ιστορία μιας πόλης / Κηφισός: Ο αθέατος άξονας της πόλης

Όλοι μιλάμε για «το μποτιλιάρισμα στο ποτάμι», αλλά ελάχιστοι γνωρίζουμε τον πραγματικό ποταμό πίσω από τον σύγχρονο αυτοκινητόδρομο. Ο Κηφισός υπήρξε κάποτε ιερός, ζωτικής σημασίας για την αγροτική παραγωγή και τον σχηματισμό των πρώτων οικισμών της Αττικής. Σήμερα ρέει σχεδόν αόρατος, εγκιβωτισμένος και καλυμμένος, μα συνεχίζει να καθορίζει την πόλη - από το περιβάλλον μέχρι την καθημερινότητά μας.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Εργοστάσιο ναρκωτικών ανακαλύφθηκε στη (μεσοπολεμική) Θεσσαλονίκη

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Πράκτορες, ονόματα κυριών, ποσότητες κοκαΐνης»: Λαθρεμπόριο ναρκωτικών στον Μεσοπόλεμο

Ρεπορτάζ της «Ακροπόλεως» το καλοκαίρι του 1933 αποκαλύπτει πώς διακινούνταν τα ναρκωτικά στη Μακεδονία και πώς τα κυνηγούσε η Υπηρεσία Δίωξης.
ΤΑΣΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΥ
Σέμνη Καρούζου: «Πιστεύω στον ευγενισμό των αρχαίων»

Αρχαιολογία & Ιστορία / Η Σέμνη Καρούζου, κορυφαία Ελληνίδα αρχαιολόγος, μιλά στον Στάθη Τσαγκαρουσιάνο

Σαν σήμερα πέθανε η σπουδαία αρχαιολόγος, σύζυγος του Χρήστου Καρούζου. Μαζί θεμελίωσαν το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Η συνέντευξη, που δόθηκε στο σπίτι της στην οδό Δεινοκράτους στις 4 Ιανουαρίου 1987, ψηφιοποιείται για πρώτη φορά.
ΣΤΑΘΗΣ ΤΣΑΓΚΑΡΟΥΣΙΑΝΟΣ
Επίσκεψη στη Μπάρα, την αμαρτωλή γειτονιά της Θεσσαλονίκης

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Με τη σειρά, βρε παιδιά... κάντε υπομονή»: Στο Βαρδάρι του 1930

Τη δεκαετία του 1930 ο καλλιτέχνης και δημοσιογράφος Κωστής Μπέζος και ο ρεπόρτερ Αριστείδης Αγγελόπουλος επισκέφθηκαν τον Βαρδάρη στη συμπρωτεύουσα με διαφορά τριών χρόνων και κατέγραψαν τις εντυπώσεις τους. Στην περιοχή όπου «βρισκόταν κάθε καρυδιάς καρύδι».
ΤΑΣΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΥ
Οι Αθηναίοι και η εμμονή με το πώς θα τους θυμούνται

Ιστορία μιας πόλης / «Έτσι θέλω να σε θυμάμαι»: Η ταφική τέχνη στην αρχαία Αθήνα

Η αρχαιολόγος Κάτια Μαργαρίτη εξηγεί πώς δηλώνεται η θλίψη και το πένθος στα επιτύμβια ανάγλυφα και τι είδους αγάλματα χρησιμοποιούσαν οι Αθηναίοι για τη σήμανση των τάφων.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Μια επίσκεψη στο Άσυλο Ανιάτων το 1932

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Άνθρωπος ή τέρας; Άγνωστον»: Επίσκεψη στο Άσυλο Ανιάτων το 1932

Ο ρεπόρτερ της εφημερίδας «Ακρόπολις», κατόπιν έκκλησης των υπευθύνων του ασύλου, επισκέπτεται τα διαμερίσματα της «στεγασμένης αυτής αθηναϊκής κολάσεως» στην Κυψέλη και περιγράφει όσα είδε με λέξεις που σήμερα ξενίζουν. 
ΤΑΣΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΥ
Κάτια Σπορν: Η αρχαιολόγος που διευθύνει το Γερμανικό Ινστιτούτο της Αθήνας

Αρχαιολογία & Ιστορία / Κάτια Σπορν: Η αρχαιολόγος που διευθύνει το Γερμανικό Ινστιτούτο της Αθήνας

Η πρώτη γυναίκα αρχαιολόγος που διευθύνει το Γερμανικό Ινστιτούτο της Αθήνας μιλάει στη LiFO για τη δραστηριότητα του ινστιτούτου και τη σύνδεσή της με την Ελλάδα. Πάντα ως φιλέλληνας και «ορκισμένη» Αθηναία.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ηριδανός: Ο αόρατος ποταμός της Αθήνας

Ιστορία μιας πόλης / Ηριδανός: Ο αόρατος ποταμός της Αθήνας

Ένα ποτάμι που άλλοτε διέσχιζε την καρδιά της αρχαίας πόλης, σήμερα όμως περνάμε από πάνω του, αγνοώντας οι περισσότεροι την ύπαρξή του. Ο Ηριδανός, ένα από τα πιο αινιγματικά κομμάτια του φυσικού τοπίου της Αθήνας, αποκαλύπτει την ιστορία του μέσα από αρχαιολογικά ευρήματα, μύθους και τις υπόγειες διαδρομές του.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Χαλκίδα. Ένα μικρό κέντρο του κόσμου την Εποχή του Σιδήρου

Ιστορία μιας πόλης / Χαλκίδα. Ένα μικρό κέντρο του κόσμου την Εποχή του Σιδήρου

Στην Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου, η Χαλκίδα και τα γειτονικά της κέντρα –το Λευκαντί, η Ερέτρια, η Αμάρυνθος– σχημάτισαν ένα ζωντανό δίκτυο ανταλλαγών γύρω από τον Ευβοϊκό Κόλπο. Ο στενός Εύριπος δεν χώριζε αλλά ένωνε κοινότητες που μοιράζονταν τεχνογνωσία, εμπορική δραστηριότητα και κοινωνικές δομές που θα καθόριζαν τον ελληνικό κόσμο των αρχών της πρώιμης αρχαιότητας.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Δαφνί: «To βασίλειο της αναποδογυρισμένης λογικής»

Αρχαιολογία & Ιστορία / Δαφνί: «To βασίλειο της αναποδογυρισμένης λογικής»

«Ένα φρενοκομείον είναι σαν την άλλη κοινωνία. Με τη διαφορά ότι είναι από την ανάποδη!» Ένα ρεπορτάζ της εφημερίδας «Πατρίς» αποκαλύπτει τις εφιαλτικές συνθήκες που επικρατούσαν στο Δημόσιο Ψυχιατρείο τη δεκαετία του 1920.
ΤΑΣΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΥ
Ασκληπιείο της Κω: Πώς ανακαλύφθηκε ένα από τα σπουδαιότερα ιερά του ελληνιστικού κόσμου

Ιστορία μιας πόλης / Ασκληπιείο της Κω: Πώς ανακαλύφθηκε το σπουδαίο ιερό του ελληνιστικού κόσμου

Ανάμεσα στα μεγάλα ιερά της δωρικής εξάπολης, το Ασκληπιείο της Κω ξεχωρίζει όχι μόνο για τη λαμπρότητά του αλλά και για την περιπετειώδη ιστορία της ανακάλυψής του.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Διεθνείς σπείρες διακίνησης Ελλήνων λαθρομεταναστών στον Μεσοπόλεμο

Αρχαιολογία & Ιστορία / Στον Μεσοπόλεμο οι Έλληνες ήταν οι λαθρομετανάστες της εποχής

Το 1930 υπήρχαν στην Αθήνα περισσότερες από πενήντα «μεταναστευτικαί σπείραι», «λαθροπράκτορες» που εκμεταλλεύονταν το όνειρο για μια καλύτερη ζωή στις ΗΠΑ. Ο ημερήσιος αθηναϊκός Τύπος κατέγραψε τη δράση τους.  
ΤΑΣΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΥ

σχόλια

7 σχόλια
Αν και η στάση του αριστερού χεριού είναι πολύ περίεργη, το λάθος στο αριστερό χέρι ειναι ο δείκτης, του οποίου το νύχι δεν θα έπρεπε να φαίνεται. Τα δάχτυλα ειναι σωστά τοποθετημένα, διότι αν ήταν δεξιά παλάμη το δεύτερο δάχτυλο, σαν μέσος θα ήταν το μακρύτερο δάχτυλο, ενώ τώρα διακρίνεται ο μικρός, μετά ο παράμεσος κα τοι τρίτο μακρύτερο δάχτυλο ο μέσος.
Εξαιρετική παρουσίαση! Μια σπουδαία κυρία στο Μουσείο!Παρά το μέγα σφάλμα του ζωγράφου που απέδωσε δύο δεξιά άκρα των χεριών, οι καινοτομίες της τεχνικής και των λεπτομερειών της μορφής υποδηλώνουν έναν καλλιτέχνη, πολύ μεγάλο για την εποχή του, δηλαδή έναν μοναχικό άνθρωπο. Μπράβο στη στήλη για την επιλογή και την παρουσίαση!
Κοιτάζω και ξανά κοιτάζω, αλλά δύο δεξιά χέρια δε βλέπω. Στο αριστερό της χέρι, το περίγραμμα του κάτω μέρους του χεριού είναι δυσδιάκριτο επειδή υπάρχει μια ρωγμή. Εσείς πού το διαβάσατε ότι εχει δυο δεξιά χέρια, ή είναι δικό σας συμπέρασμα;
Όχι, δεν είναι δική μου παρατήρηση και ειναι σαφές ότι πρόκειται για αριστερό χέρι. Ο αντίχειρας βρίσκεται από την πλευρά του θεατή και το πρώτο δάκτυλο είναι ο δείκτης.Η παρατήρηση εχει παλαιόθεν καταγραφεί στη βιβλιογραφία και δεν πρόκειται για μοναδική περίπτωση, όπως ορθώς σημειώνει ο σχολιαστής Παλαιός των Ημερών αμέσως από πάνω. Στην εικονογραφία του Αιγαίου δύο δεξιά χέρια έχει παραδείγματος χάριν μιά μορφή που κρατά κάδο στην σαρκοφάγο της Αγίας Τριάδας. To ειδικώτερο άρθρο επί του θέματος αν σας ενδιαφέρει είναι αυτό Sara A. Immerwahr, "Left or right? A study of hands and feet", στο L. Morgan (ed.) Aegean Wall Painting: A Tribute to Mark Cameron, BSA Studies no. 13, London 2005. Ας σημειωθεί ότι η απεικόνιση δύο δεξιών χεριών αποτελεί και συχνό φαινόμενο της Αιγυπτιακής τέχνης.
Η Μυκηναία έχει και άλλα μυστικά.Ξέρετε π.χ. ότι είναι κατασκευασμένη με γεωμετρικά στένσιλ και όχι με το χέρι;Όποιος έχει όρεξη για τεχνικά άρθρα, ας δει εδώhttp://ieeexplore.ieee.org/xpl/login.jsp?tp=&arnumber=5413987&url=http%3A%2F%2Fieeexplore.ieee.org%2Fxpls%2Fabs_all.jsp%3Farnumber%3D5413987http://ieeexplore.ieee.org/xpl/login.jsp?tp=&arnumber=5740922&url=http%3A%2F%2Fieeexplore.ieee.org%2Fxpls%2Fabs_all.jsp%3Farnumber%3D5740922
Έχετε δίκιο, η Μυκηναία έχει κι άλλα μυστικά. Ο καλός φίλος αρχαιολόγος στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Κώστας Πασχαλίδης μου θύμισε την δική του παρατήρηση ότι η Μυκηναία είναι η μόνη μειδιώσα μορφή της αιγαιακής εικονογραφίας. Σας ευχαριστώ που προσθέσατε τις παραπομπές. Το φαινόμενο της χρήσης εργαλείων σταθερού γεωμετρικού σχήματος είναι ιδιαιτέρως σαφές στις τοιχογραφίες της Σαντορίνης. Σας παραπέμπω σε σχετικό άρθρο των Μπίρταχα-Ζαχαριουδάκη ευτυχώς διαθέσιμο στο διαδίκτυο http://msaz.net/geo/theraweb/thera-c.html