Η «Κυρά της Χειμάρρας» φροντίζει τους τάφους έξι Ελλήνων που σκοτώθηκαν το 1941

Ερμιόνη Μπρίγκου: Η γυναίκα που φροντίζει τους τάφους έξι Ελλήνων ηρώων που σκοτώθηκαν το 1941 Facebook Twitter
Κάθε φορά που πλησιάζει η εθνική γιορτή της 28ης Οκτωβρίου οι μνήμες ξυπνούν για την κυρία Ερμιόνη. Φωτ.: Γιάννης Πανταζόπουλος/LiFO
0

«Ήταν ένα ανοιξιάτικο πρωινό του 1941. Βρισκόμασταν στο προαύλιο του ελληνικού σχολείου, κάναμε την προσευχή και ετοιμαζόμασταν να μπούμε για μάθημα. Λίγα δευτερόλεπτα αργότερα ακούμε τον διευθυντή να μας λέει: “Πάρτε τις τσάντες σας και γυρίστε στα σπίτια σας. Η Ιταλία κήρυξε τον πόλεμο στην Ελλάδα”. Η αφήγηση της κ. Ερμιόνης Μπρίγκου καθηλώνει. Θυμάται με κάθε λεπτομέρεια εκείνες τις στιγμές όταν, σε ηλικία μόλις εννέα ετών, βρέθηκε στην πρώτη γραμμή του πολέμου. 

Tην επισκέφθηκα στο σπίτι της, σε ένα ύψωμα στους πρόποδες του όρους Σκουτάρι στη Χειμάρρα της Βορείου Ηπείρου. Για να φτάσω εκεί χρειάστηκε να περπατήσω ένα ανηφορικό μονοπάτι στην περιοχή Λιβάδι. Η θέα προς τη θάλασσα ήταν καθηλωτική. Από την άλλη πλευρά έβλεπα τον ορεινό όγκο των βουνών και σκεφτόμουν τι μάχες έχουν δοθεί σε εκείνα τα εδάφη.

Όταν πέρασα το κατώφλι της πόρτας της η ίδια περιποιούνταν το κτήμα της και ήταν χαμένη στις σκέψεις της. Αφού με καλωσόρισε, μου είπε να καθίσουμε στην αυλή, εκεί που για πολλά χρόνια κρατούσε καλά κρυμμένο το μυστικό της οικογένειάς της. Εδώ και ογδόντα χρόνια εξακολουθεί να στέκει αγέρωχη και να εκτελεί καθημερινά το ιερό καθήκον που της κληροδότησε ο πατέρας της: να φυλάει και να φροντίζει τους τάφους έξι Ελλήνων στρατιωτών που σκοτώθηκαν στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο του 1940-41.

«Πολλές φορές αισθάνομαι ότι η Χειμάρρα είναι πολύ μακριά από την Ελλάδα και μας ξεχνάει η μητέρα πατρίδα. Δύο χρόνια με την πανδημία δεν ήρθε ένας άνθρωπος να ανάψει ένα κερί στη μνήμη τους. Ακούω συνεχώς λόγια που παίρνει ο αέρας και από πράξεις τίποτα».

Η ίδια ζει ασκητικά, το πρόσωπό της είναι ρυτιδιασμένο και τα χέρια της ροζιασμένα. Η προσωπική της ιστορία είναι γεμάτη πόνο, κακουχίες, αγωνίες, αντιξοότητες και παράπονα. «Η ψυχή μου παραμένει μαυρισμένη απ’ όσα έχω ζήσει εξαιτίας της σκληρότητας και της φρίκης του πολέμου», λέει και τα μάτια της δακρύζουν. Στη συνέχεια ανακαλεί στη μνήμη της όλα εκείνα τα θλιβερά γεγονότα:

«Οβίδες έπεφταν παντού, οι σειρήνες ηχούσαν τρομακτικά, οι μάχες ήταν σκληρές και το σπίτι μας μετατράπηκε σε νοσοκομείο μέσα σε μια νύχτα. Όταν οι Έλληνες φαντάροι ήρθαν στο σπίτι μας ήταν άπλυτοι, διψασμένοι και ταλαιπωρημένοι και είχαν στα πόδια τους κρυοπαγήματα. Επειδή δεν μπορούσαν να περπατήσουν, τους ανέβασαν σε μουλάρια, τους κατέβασαν σιγά-σιγά και τους έφεραν στο σπίτι. Πώς να λησμονήσεις εικόνες ανθρώπων που όπως τράβαγαν τα ρούχα τους έφευγε μαζί το δέρμα, έτρεχε το αίμα και φωνάζανε “μάνα μου, τα πόδια μου”».

Ερμιόνη Μπρίγκου: Η γυναίκα που φροντίζει τους τάφους έξι Ελλήνων ηρώων που σκοτώθηκαν το 1941 Facebook Twitter
«Αυτά τα παλικάρια δεν γύρισαν ποτέ στο σπίτι τους. Υπάρχουν πολλές στιγμές που κλαίω μόνη μου γιατί σκέφτομαι τους δικούς τους ανθρώπους». Φωτ.: Γιάννης Πανταζόπουλος/LiFO

Έξι από αυτούς τους στρατιώτες πέθαναν τελικά. Η κυρία Ερμιόνη βοήθησε τότε τον πατέρα και τη μητέρα της αλλά και τον λοχαγό τους να τους θάψουν. «Στο σπίτι μας έμεναν Έλληνες αξιωματικοί και στρατιώτες, ενώ στο παρακείμενο οικόπεδο υπήρχαν ελληνικά χαρακώματα. Δεν ήταν πολλά τα παλικάρια που αμύνονταν έναντι 500 και πλέον Ιταλών», λέει και προσθέτει: «Ο Ανδρέας Προβατάς ζούσε ακόμη. Ήταν μέσα στα αίματα όταν έβγαλε από την τσέπη του το πορτοφόλι και την ξυριστική του μηχανή για να τα δώσει στον πατέρα μου. Μας είχε πει, όταν βρούμε τους δικούς του, να τους τα παραδώσουμε για να τον θυμούνται και να έχουν κάτι απ’ αυτόν. Ύστερα ξεψύχησε». 

Η φωνή της κυρίας Ερμιόνης πολλές φορές σπάει. Της ζητώ να μου περιγράψει εκείνη τη βραδιά. Σκύβει το κεφάλι και συνεχίζει: «Όλα έγιναν αργά το βράδυ. Το σκοτάδι ήταν πυκνό. Τους μαζέψαμε και τους θάψαμε σε δυο τάφους που ανοίξαμε βιαστικά. Ο εχθρός παραμόνευε. Έπρεπε να προσέχουμε. Το χώμα ήταν σκληρό. Ανοίξαμε δυο λάκκους και χωρέσαμε σ’ αυτούς τα σώματά τους σπρώχνοντας, για να μην προεξέχει τίποτα. Θεωρήσαμε σωστό να θάψουμε αυτά τα παλικάρια. Θα ήταν προσβολή στη μνήμη τους αν δεν το κάναμε. Επίσης, κανείς δεν έπρεπε να μάθει το σημείο που τους είχαμε βάλει. Γι’ αυτό αποφασίσαμε να το κρατήσουμε μυστικό.

Ο πατέρας μου φύτεψε αχλαδιές πάνω από τους τάφους, αυτό ήταν το σημάδι μας, για να θυμόμαστε το μέρος όπου τους είχαμε βάλει και να μην πατάμε πάνω. Όπως καταλαβαίνεις, αυτόν τον όρκο τον τηρήσαμε και κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Χότζα. Καθημερινά έρχονταν αξιωματικοί του καθεστώτος και μας ρωτούσαν πού είναι τα σώματα των φαντάρων. “Πού τους έχετε θάψει;” ούρλιαζαν.

Έτσι, ο πατέρας μου σκέφτηκε να σπείρει το κτήμα με κουκιά προκειμένου να μην αντιληφθεί κανείς τίποτα. Κρατήσαμε το μυστικό μας και δεν το αποκαλύψαμε παρά μόνο όταν έπεσε ο Χότζα. Έτσι, για πολλά χρόνια μόνο εγώ και οι γονείς μου ξέραμε τι έκρυβε το χώμα λίγο πιο πέρα από την αυλή του σπιτιού μας».  

Ερμιόνη Μπρίγκου: Η γυναίκα που φροντίζει τους τάφους έξι Ελλήνων ηρώων που σκοτώθηκαν το 1941 Facebook Twitter
Το μνημείο πάνω στο οποίο χαράχτηκαν τα ονόματα των στρατιωτών. Φωτ.: Γιάννης Πανταζόπουλος/LiFO

Μιλά με έντονο συναισθηματισμό, νοσταλγία και ανθρωπιά. Το μυαλό της είναι κοφτερό και η σκέψη της εξαιρετικά διαυγής. Πηγαίνουμε να μου δείξει το ακριβές σημείο όπου βρίσκονται οι τάφοι και το λιτό μνημείο. «Από τότε έως σήμερα με συντροφεύουν», υποστηρίζει και μου διαβάζει τα ονόματα των παλικαριών που βρίσκονται θαμμένα στην αυλή της: Δημήτριος Σελάς (από το Κοντόσταυλο Κορινθίας), Παναγιώτης Αλογογιάννης (από το Καμάρι Κορινθίας), Κέρκης Μωραΐτης (από Πελοπόννησο), Νικόλας Κτημαδάκης (από Ηράκλειο Κρήτης), Ανδρέας Προβατάς (από Αγραφούς Κέρκυρας) και Ματθαίος Λαγός (από Πόρο).

Κάθε φορά που πλησιάζει η εθνική γιορτή της 28ης Οκτωβρίου οι μνήμες ξυπνούν για την κυρία Ερμιόνη. «Πολλές φορές, κατά τη διάρκεια της ημέρας, επιλέγω να πάω στα μνήματα και να τους κρατήσω συντροφιά. Τους λέω τα νέα μου, τις δουλειές που έκανα, καθαρίζω τα ξερόχορτα, τους φροντίζω και ανάβω το καντηλάκι τους για να αισθάνονται ότι υπάρχει κάποιος ακόμη που τους θυμάται», λέει με συγκίνηση και συμπληρώνει:

«Αυτά τα παλικάρια δεν γύρισαν ποτέ στο σπίτι τους. Υπάρχουν πολλές στιγμές που κλαίω μόνη μου γιατί σκέφτομαι τους δικούς τους ανθρώπους. Κράτησα τα προσωπικά τους αντικείμενα για να τους τα δώσω. Πίστευα ότι θα ερχόταν η στιγμή που θα τους συναντούσα. Όμως δεν τα κατάφερα. Οι περισσότεροι συγγενείς δεν ήξεραν πού είναι ή πέθαναν. Και αυτό είναι το μεγάλο βάρος που κουβαλώ. Μόνο κάποια φορά φτάσαμε κοντά με τον πατέρα μου να βρούμε την αδελφή ενός εκ των στρατιωτών, αλλά ήταν ήδη στο νοσοκομείο με επιβαρυμένη υγεία. Και όταν φτάσαμε στο σπίτι της μας ζήτησε ο σύζυγός της να μην της το πούμε, για να μην επιδεινωθεί». 

Η αναζήτηση των συγγενών έδωσε την αφορμή, με πρωτοβουλία της Νεολαίας της Ομόνοιας, του κόμματος της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία, να ανεγερθεί στο κτήμα της κυρίας Ερμιόνης, δίπλα στους τάφους, ένα μνημείο πάνω στο οποίο χαράχτηκαν τα ονόματα των στρατιωτών.

«Το μνημείο αυτό ήταν μια επιθυμία του πατέρα μου πριν φύγει απ’ τη ζωή. Ήταν ο ελάχιστος φόρος τιμής που μπορούσαμε να αποτίσουμε σε αυτά τα παιδιά που η μοίρα αποφάσισε να μείνουν για πάντα στην αυλή του σπιτιού μας. Κράτησα τα δέντρα που φύτεψε ο πατέρας μου δίπλα στους τάφους, για να έχουν σκιά τα καλοκαίρια οι ήρωές μας», εξηγεί η κυρία Ερμιόνη.

Πριν φτιαχτεί το μνημείο και οι μαρμάρινες επιγραφές, οι τάφοι ήταν αυτοσχέδιοι, με δύο ξύλινους σταυρούς, λίγες πέτρες και μερικά λιωμένα κεριά. «Πολλές φορές αισθάνομαι ότι η Χειμάρρα είναι πολύ μακριά από την Ελλάδα και μας ξεχνάει η μητέρα πατρίδα. Δύο χρόνια με την πανδημία δεν ήρθε ένας άνθρωπος να ανάψει ένα κερί στη μνήμη τους. Ακούω συνεχώς λόγια που παίρνει ο αέρας και από πράξεις τίποτα», θα πει η κυρία Ερμιόνη. 

Ερμιόνη Μπρίγκου: Η γυναίκα που φροντίζει τους τάφους έξι Ελλήνων ηρώων που σκοτώθηκαν το 1941 Facebook Twitter
Παντού γύρω μου υπάρχουν φωτογραφίες, παράσημα, αναμνηστικά, τιμητικές πλακέτες, τα προσωπικά αντικείμενα των φαντάρων που είναι θαμμένοι στην αυλή αλλά και η σημαία της Χειμάρρας, που τυλίγει προσεκτικά το κρεββάτι της κυρίας Ερμιόνης. Φωτ.: Γιάννης Πανταζόπουλος/LiFO

Έπειτα με οδηγεί σ’ ένα από τα δωμάτια του σπιτιού της, το οποίο έχει μετατρέψει σε μουσείο. Παντού γύρω μου υπάρχουν φωτογραφίες, παράσημα, αναμνηστικά, τιμητικές πλακέτες, τα προσωπικά αντικείμενα των φαντάρων που είναι θαμμένοι στην αυλή αλλά και η σημαία της Χειμάρρας, που τυλίγει προσεκτικά το κρεβάτι της κυρίας Ερμιόνης. Το βλέμμα μου κεντρίζει μια φωτογραφία της από το 2014 με τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, κ. Κάρολο Παπούλια.

Η ίδια θυμάται καλά τη στιγμή που της απονεμήθηκε το τιμητικό δίπλωμα. «Του είχα πει τότε του Κάρολου Παπούλια: “Ήταν όλοι τους παλικάρια. Θυμάμαι τον αγώνα τους και τη δύναμή τους στον πόλεμο, που δεν φοβηθήκανε. Ήταν άξια παλικάρια και έπεσαν σαν ήρωες, αφού πρώτα πολέμησαν σαν τα λιοντάρια».

Επίσης, θυμάται κάποιες φευγαλέες στιγμές από εκείνη τη σκληρή καθημερινότητα. «Η μάνα μου τους μαγείρευε κι εγώ το πρωί σηκωνόμουν και τους πήγαινα το τσάι, το νερό. Δεν με υποχρέωνε κανείς να το κάνω, το έκανα με την ψυχή μου. Θα τους θυμάμαι για πάντα, γιατί έχασαν τη ζωή τους, τα νιάτα τους, για να απελευθερώσουν εμάς από τους Ιταλούς. Αυτά ήταν τα παλικάρια της Ελλάδας». 

Τη βλέπω να πιάνει στα χέρια της το ξυραφάκι του αδικοχαμένου στρατιώτη: «Εδώ είναι ένας τόπος θυσίας. Ξέρεις, πολλοί φαντάροι που έχασαν τη ζωή τους δεν βρέθηκαν ποτέ διότι το ποτάμι συμπαρέσυρε τα οστά τους. Θυμάμαι κάποιες μέρες που, όπως περπατούσα στα κτήματα, έβλεπα πτώματα να τα κατεβάζει ο χείμαρρος απ’ το βουνό και τα αναγνώριζα μόνο απ’ τα όπλα που είχαν ζωσμένα στο σώμα τους». 

Ερμιόνη Μπρίγκου: Η γυναίκα που φροντίζει τους τάφους έξι Ελλήνων ηρώων που σκοτώθηκαν το 1941 Facebook Twitter
Για πολλά χρόνια μόνο εγώ και οι γονείς μου ξέραμε τι έκρυβε το χώμα λίγο πιο πέρα από την αυλή του σπιτιού μας. Φωτ.: Γιάννης Πανταζόπουλος/LiFO
Ερμιόνη Μπρίγκου: Η γυναίκα που φροντίζει τους τάφους έξι Ελλήνων ηρώων που σκοτώθηκαν το 1941 Facebook Twitter
Φωτ.: Γιάννης Πανταζόπουλος/LiFO

Τα δύσκολα συνέχισαν και μετά τον πόλεμο για την οικογένεια της κυρίας Ερμιόνης, η οποία δεν ξεχνά καθόλου την οδυνηρή εποχή του καθεστώτος του Χότζα. Εκκλησίες και σχολεία έκλεισαν. Στερήσεις, διωγμοί, φυλακίσεις, εξορίες και καταναγκαστικά έργα. «Μας έδιωξαν από το σπίτι κι αυτό κράτησε πέντε χρόνια. Μας φέρθηκαν πολύ άσχημα, μας οδήγησαν σε μια σπηλιά, ενώ ο πατέρας μου υπέστη φρικτά βασανιστήρια. Παλέψαμε, όμως, και δεν εγκαταλείψαμε τον τόπο μας. Και όσο ζω δεν πρόκειται να σταματήσω να βρίσκομαι δίπλα σε αυτούς τους τάφους. Όσο βρίσκομαι στη ζωή, το καντήλι αυτών των ηρώων της Ελλάδας δεν θα σβήσει ποτέ».  

Λίγο πριν την αποχαιρετήσω, κόβει λίγο βασιλικό και μου τον δίνει, λέγοντας με ένα μελαγχολικό χαμόγελο: «Σου το δίνω επειδή το θεωρώ καλή τύχη, για να ξανάρθεις». Και φτάνοντας στην πόρτα σιγοτραγουδά το τραγούδι που έχει γραφτεί γι’ αυτήν: «Το καμάρι της Ηπείρου, είναι η Ερμιόνη Μπρίγκου, είναι η μάνα των πεσόντων, του ’40 των ηρώων, της Χειμάρρας η κυρά, που φροντίζει τα παιδιά, που έμειναν εκεί για πάντα, και δοξάζουν την Ελλάδα. Είναι της πατρίδας φάρος, το καμάρι της Ελλάδος». 

Αφήνοντας πίσω το σπίτι της κυρίας Ερμιόνης και φτάνοντας στο κέντρο της Χειμάρρας αναζήτησα τα στατιστικά στοιχεία για τους Έλληνες πεσόντες στο Αλβανικό Μέτωπο. Σύμφωνα με όσα έχουν γνωστοποιηθεί, στην Αλβανία σκοτώθηκαν περίπου 13.000 Έλληνες στρατιώτες. Οκτώ χιλιάδες παραμένουν ακόμα άταφοι ή προσωρινά θαμμένοι. Λίγα χρόνια πριν η Ελλάδα και η Αλβανία σύναψαν συμφωνία για να ξεκινήσει πρόγραμμα εντοπισμού και περισυλλογής των πεσόντων σε διάφορα σημεία που έχουν υποδειχθεί από ντόπιους.

Από τον Ιανουάριο του 2018, που τέθηκε σε εφαρμογή η διμερής συμφωνία, βάσει των οστών που έχουν βρεθεί ο αριθμός των Ελλήνων φαντάρων στα δύο επίσημα ελληνικά στρατιωτικά νεκροταφεία στην Αλβανία έχει ξεπεράσει τους 1.000: τα 2/3 είναι στο νεκροταφείο της Κλεισούρας και οι υπόλοιποι σε αυτό που βρίσκεται στο μειονοτικό χωριό Βουλιαράτες.

Ερμιόνη Μπρίγκου: Η γυναίκα που φροντίζει τους τάφους έξι Ελλήνων ηρώων που σκοτώθηκαν το 1941 Facebook Twitter
Φωτ.: Γιάννης Πανταζόπουλος/LiFO
Αρχαιολογία & Ιστορία
0

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Τέχνη σε χρυσό - Το κόσμημα στους ελληνιστικούς χρόνους

Αρχαιολογία & Ιστορία / Τo χρυσάφι των ελληνιστικών χρόνων έρχεται στο μουσείο Μπενάκη

Σημαντικά κοσμήματα αλλά και τα αποτελέσματα μιας ενδελεχούς έρευνας πάνω στην τεχνογνωσία της κατασκευής των κοσμημάτων των ελληνιστικών χρόνων αποτελούν τους δύο πυλώνες της μεγάλης έκθεσης που ξεκινά στο Μουσείο Μπενάκη. Τριάντα μουσεία και εφορείες αρχαιοτήτων από όλη την Ελλάδα και πέντε μουσεία του εξωτερικού συμμετέχουν στην έκθεση-σταθμό. Η επιμελήτρια Ειρήνη Παπαγεωργίου και ο κοσμηματοποιός και επιστημονικός σύμβουλος Άκης Γκούμας μας ξεναγούν στην έκθεση.
M. HULOT
Πως διασκέδαζαν οι Αθηναίοι στη «Μάντρα» του Αττίκ;

Ιστορία μιας πόλης / Πώς διασκέδαζαν οι Αθηναίοι στη «Μάντρα» του Αττίκ;

Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Δαυίδ Ναχμία για τη ζωή και την πορεία του πρωτοπόρου συνθέτη του ελαφρού τραγουδιού των αρχών του 20ού αιώνα Αττίκ, την «Μάντρα» του και την ιστορία του τραγουδιού «Ζητάτε να σας πω».
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Υπάρχουν αρχαία είδη φυτών στον Κήπο του Διομήδους;

Ιστορία μιας πόλης / Υπάρχουν αρχαία είδη φυτών στον Κήπο του Διομήδους;

Το Τμήμα Ιστορικών Φυτών του Κήπου είναι ίσως μοναδικό στον κόσμο και περιλαμβάνει φυτά όπως η μυρτιά, το κώνειο, ο δίκταμος και η ελιά. Η Κατερίνα Στέφη «ξεναγεί» την Αγιάτη Μπενάρδου σε μια έκταση 1.860 στρεμμάτων, στις βόρειες πλαγιές του Όρους Αιγάλεω.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Μεταπτυχιακός φοιτητής ανακαλύπτει χαμένη πόλη στη ζούγκλα του Μεξικού κατά λάθος

Αρχαιολογία & Ιστορία / Φοιτητής ανακαλύπτει χαμένη πόλη στη ζούγκλα του Μεξικού κατά λάθος

Η Valeriana φαίνεται να έχει τα χαρακτηριστικά μιας πρωτεύουσας των Μάγια, με κεντρικές πλατείες, ναούς και χώρους λατρείας, καθώς και μια ειδικά διαμορφωμένη αυλή για το αρχαίο παιχνίδι με μπάλα των Μάγια
LIFO NEWSROOM
«Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Βιβλίο / «Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Ένα νέο βιβλίο επιχειρεί να καταρρίψει τους μισογυνιστικούς μύθους για τις αυτοκρατορικές γυναίκες της Ρώμης, οι οποίες απεικονίζονται μονίμως ως στρίγγλες, ραδιούργες σκύλες ή λάγνες λύκαινες.
THE LIFO TEAM
Παναγιά Βλασσαρού: Μια τοιχογραφία που επιβίωσε θαμμένη για δεκαετίες

Ιστορία μιας πόλης / Παναγιά Βλασσαρού: Μια τοιχογραφία που επιβίωσε θαμμένη για δεκαετίες

Ένας ναός που θυσιάστηκε για την ανάδειξη της Αρχαίας Αγοράς των Αθηνών και μια τοιχογραφία που «έζησε» μέχρι να ξαναβγεί στο φως. Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τους Γιώργο Μαστρογιάννη, υπεύθυνο του εργαστηρίου συντήρησης του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών, και Γιάννη Παπαδόπουλο, διευθυντή των ανασκαφών στην Αρχαία Αγορά και καθηγητή αρχαιολογίας και φιλολογίας στο UCLA.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Υπήρχαν καμηλοπαρδάλεις, φοίνικες και τζακατράντες στον Πύργο Βασιλίσσης;

Ιστορία μιας πόλης / Υπήρχαν καμηλοπαρδάλεις, φοίνικες και τζακαράντες στον Πύργο Βασιλίσσης;

Γιατί η Αμαλία δεν κοιμήθηκε ποτέ μέσα στον κυρίως πύργο και γιατί ο Όθωνας δεν επισκεπτόταν το κτήμα; Ο Βασίλης Κουτσαβλής «ξεναγεί» την Αγιάτη Μπενάρδου σε ένα από τα πιο εντυπωσιακά και καλοδιατηρημένα μνημεία γοτθικού ρυθμού στην Ελλάδα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Αγγεία ηλικίας 4.500 ετών στη Συρία είναι προϊόν παιδικής εργασίας λένε αρχαιολόγοι

Αρχαιολογία & Ιστορία / Αγγεία ηλικίας 4.500 ετών στη Συρία φτιάχτηκαν από 8χρονα παιδιά, λένε αρχαιολόγοι

Οι αρχαιολόγοι ανέλυσαν 450 αγγεία που κατασκευάστηκαν στην Τελ Χάμα και διαπίστωσαν ότι τα δύο τρίτα των αγγείων κατασκευάζονταν από παιδιά ηλικίας επτά και οκτώ ετών
THE LIFO TEAM
Το ξεχασμένο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Καρυά Φθιώτιδας

Αρχαιολογία & Ιστορία / Το ξεχασμένο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Καρυά Φθιώτιδας

Η έκθεση του Μουσείου Μπενάκη «Καρυά 1943. Καταναγκαστική εργασία και Ολοκαύτωμα» είναι αφιερωμένη σε μια άγνωστη πτυχή της εξόντωσης των Ελλήνων Εβραίων κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πού έμαθαν να πίνουν μπίρα οι Αθηναίοι;

Ιστορία μιας πόλης / Πού έμαθαν να πίνουν μπίρα οι Αθηναίοι;

Φιξ, Μετς, Κλωναρίδη. Τρία τοπωνύμια, τρεις περιοχές της Αθήνας που σχετίζονται με τη ζυθοποιία. Επιχειρήσεις που έμαθαν στην αθηναϊκή κοινωνία να πίνει μπίρα, να την απολαμβάνει κατ’ οίκον ή σε πάρκα. H Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Βασίλη Νάστο για τη ζυθοποιία Κλωναρίδη και την εξέλιξη της περιοχής των Πατησίων.
THE LIFO TEAM
Οι «ερωτοφωλιές» στην Αθήνα του Μεσοπολέμου

Ιστορία μιας πόλης / Οι «ερωτοφωλιές» στην Αθήνα του Μεσοπολέμου

Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με την Εύα Γανίδου και τον Τάσο Θεοφίλου για τις γκαρσονιέρες, τα σεπαρέ και τα απρόσμενα μέρη στην πόλη τα οποία επέλεγαν οι Αθηναίοι για τις ερωτικές συνευρέσεις τους.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Κλάους-Μίκαελ Κουν

Iστορία / Κλάους-Μίκαελ Κουν: Οι ναζιστικές ρίζες του πιο πλούσιου Γερμανού στον κόσμο

Ο πατέρας του Γερμανού μεγιστάνα έχτισε μεγάλο μέρος της οικογενειακής επιχείρησης επωφελούμενος από τις διώξεις και τη γενοκτονία των Εβραίων. Αντίθετα όμως με άλλες μεγάλες γερμανικές εταιρείες όπως η Volkswagen και η Deutsche Bank, η εταιρεία του αρνείται να ανοίξει τα σκοτεινά αρχεία της.
THE LIFO TEAM
Το εμβληματικό Παλατάκι της Θεσσαλονίκης όπως είναι σήμερα

Αρχαιολογία & Ιστορία / Το εμβληματικό Παλατάκι της Θεσσαλονίκης όπως είναι σήμερα

Το θρυλικό νεοκλασικό οίκημα με τη μαγευτική θέα, που φιλοξένησε αρχηγούς κρατών, βασιλείς και πρωθυπουργούς, αναβιώνει και μετατρέπεται σε έναν πολυχώρο πολιτισμού.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ