London Calling
40 χρόνια
Anarchy in the UK?
"Στις 14 Δεκεμβρίου 1979 κυκλοφόρησε ένας από τους σημαντικότερους δίσκους όλων των εποχών (το καλύτερο της δεκαετίας του '80 σύμφωνα με το περιοδικό Rolling Stone), το τρίτο άλμπουμ του συγκροτήματος των Clash, το οποίο σήμερα γιορτάζεται με μια σειρά από πρωτοβουλίες κι εκδηλώσεις: μία έκθεση στο Μουσείο του Λονδίνου, μια ειδική έκδοση του άλμπουμ σε cd με ένα βιβλίο 120 σελίδων με ανέκδοτο υλικό, μια έκδοση σε remasterized βινύλιο 180 γρ. και μια προβολή στο Βρετανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου του ντοκιμαντέρ του Don Letts The Clash: Westway to the World."
La Repubblica
Για να γυριστεί το βίντεο κλιπ του London Calling κάλεσαν τον Don Letts: "Ήταν μόλις το δεύτερο βίντεό μου, το πρώτο ήταν με τους Public Image Limited του John Lydon (του πρώην τραγουδιστή των Sex Pistols). Ήμασταν στον Τάμεση και είχαμε βάλει μία κάμερα σε μια βάρκα που άρχισε να παρασύρεται μακριά. Μου πήρε έναν αιώνα για να τη στήσω και όλα πήγαν κατά διαόλου, είχε πέσει το σκοτάδι και άρχισε να βρέχει. Είχα απελπιστεί και τότε άρχισα να το γυρίζω". Αυτό το βίντεο μπήκε στην ιστορία.
Από τον ανταποκριτή της ιταλικής εφημερίδας La Reppublica στο Λονδίνο Luca Valtorta η συνέντευξη με τον Don Letts (κινηματογραφιστή, DJ και μουσικό) που ήταν φίλος με το συγκρότημα και γύρισε μαζί τους το ιστορικό βίντεο κλιπ του London Calling.
La Repubblica (ένθετο Robinson), 14 Δεκ. 2019
Πως γνωρίσες τους Clash;
"Ήμασταν όλοι στο κέντρο του πανκ σύμπαντος της Αγγλίας, που ήταν τότε στης αρχές του. 'Εγινα φίλος με το συγκρότημα επειδή αγαπούσαν την τζαμαϊκανή μουσική. Εκείνη την εποχή είχα ένα κατάστημα στην King's Road που ονομαζόταν Acme Attraction όπου έπαιζα τη μουσική που μου άρεσε. Ερχόταν πολύς κόσμος: οι Clash, οι Slits, ο Johnny Rotten και ακόμη και περαστικοί από την πόλη καλλιτέχνες όπως η Patti Smith. Μου άρεσε η στάση και το ύφος των Clash: ήταν διαφορετικοί από τους άλλους πανκ".
Σου άρεσε και η μουσική τους;
"Πριν γνωρίσω τη μουσική τους, έβλεπα το look τους και τη στάση τους, κι έπειτα μια μέρα η φιλενάδα μου με πήγε να τους δω και ξετρελάθηκα. Δεν έπιασα ούτε μια λέξη απ' αυτά που έλεγε ο Joe αλλά η ενέργεια ήταν απίστευτη. Ήταν δυναμίτης".
Είναι αλήθεια ότι κάποτε μάλωσες με τον Bob Marley επειδή τους υπερασπίστηκες;
"Το 1977, ο Marley ζούσε στο Λονδίνο, ακριβώς στην King's Road, κοντά στο κατάστημά μου. Πρέπει να είμαι ειλικρινής μαζί σας: τον γνώρισα επειδή του πήγαινα χόρτο, όχι επειδή ήμουν έμπορος ναρκωτικών αλλά ήταν ο τρόπος για να τον γνωρίσεις, για να έχεις κάτι να κάνεις μαζί του. 'Ημουν 18, 19 και αυτός ήταν ο ήρωάς μου. Και έτσι μια μέρα πήγα να τον δω γιατί μου χρώσταγε κάτι χρήματα, αλλά φορούσα αυτά τα πανκ παντελόνια με φερμουάρ σε στυλ bondage. Με κοιτάει και μου λέει: "Αχ, Don Letts μοιάζεις με άσχημο punk rocker", "Μοιάζεις με άθλιο punk." Είχε διαβάσει εκείνα τα ηλίθια tabloids που έδιναν μια φρικτή ιδέα του πανκ! Δεν μπόρεσα να κρατηθώ και του είπα: "Μπομπ κάνεις λάθος, αυτά τα λευκά αγόρια είναι αδέλφια μου, έχουν μυαλό και είναι αντάρτες. Ακουσέ τους, υπάρχει κάτι εκεί!" Και αυτός: "Εντάξει, τώρα βγες έξω!" Τρεις μήνες αργότερα έγραψε το Punky Reggae Party, όπου υπάρχει ένας στίχος που λέει: "Είναι ένα punky reggae party / και είναι μια χαρά / η κοινωνία τους απέρριψε/ οι Wailers είναι εδώ, οι The Dammed, The Jam, The Clash, Maytals θα είναι εδώ". Αναφέρθηκε στους Clash μαζί με άλλα punk συγκροτήματα σε ένα φανταστικό reggae-punk πάρτι με το συγκρότημά του, τους Wailers και τους Maytals. Μια πραγματική και ξεκάθαρη συμμαχία, καταλαβαίνετε;"
Από εκεί ξεκίνησε όλη η ιστορία της ένωσης του punk με τη reggae;
"Όχι. Γεννήθηκε στο Roxy, ένα μέρος όπου ήμουν DJ. Ήταν το πρώτο punk club στην Αγγλία, αλλά ήμασταν ακόμη στην αρχή της σκηνής και δεν υπήρχαν δίσκοι πανκ για να τους παίζουμε και έτσι έβαλα την αγαπημένη μου μουσική και αυτή η μουσική ήταν η reggae. Για καλή μου τύχη, άρεσε στους punks. Και τους άρεσε, επειδή ήταν κι αυτή μουσική κατά του κατεστημένου: τους άρεσαν οι γραμμές του μπάσου και τους άρεσε και το χόρτο".
Και έχεις πει επίσης ότι οι Clash λάτρευαν και το στυλ των "rude boys"...
"Στην Αγγλία η μουσική και η μόδα είναι αδιαχώριστες. Το στυλ δεν ήταν σημαντικό μόνο για τους Clash: ήταν για όλους. Δείτε τα συγκροτήματα της δεκαετίας του '60. Ήταν ένας θανατηφόρος συνδυασμός. Σήμερα δεν είναι τόσο σημαντικό αλλά τότε ήταν όλα όσα είχαμε.
Στο άλμπουμ Black Market των Clash υπάρχει μία δική σου φωτογραφία όπου στέκεσαι μόνος απέναντι σε μία ολόκληρη δύναμη της αστυνομίας. Πώς έγινε αυτό;
"Αυτή η ιστορία είναι ένα σκέτο ψέμα. Είναι και γαμώ τα ψέματα. Υπάρχει κάτι που η κάμερα δεν δείχνει. Δεν βλέπεις τι είναι πίσω μου και αυτό που υπάρχει πίσω μου είναι ένα τρελαμένο πλήθος από οργισμένους μαύρους με τούβλα και μπουκάλια. 'Ετοιμοι να τα πετάξουν. Συνειδητοποιώ τότε ότι ήμουν ακριβώς στη μέση και λέω στον εαυτό μου: "Λοιπόν, δεν θα ήταν καλύτερα για μένα να φύγω από τη μέση;" Δεν είμαι ηλίθιος!"
'Οταν οι Clash άρχισαν να ερμηνεύουν κομμάτια reggae σαν το Police and Thieves του Junior Marvin, τι σκέφτηκες;
"Ότι δεν προσπαθούσαν απλώς να αντιγράψουν τη reggae, γιατί στην περίπτωση αυτή θα ήταν απλώς χάσιμο χρόνου. Μου άρεσε η στάση και το πνεύμα με το οποίο το έκαναν. Το θέμα του τραγουδιού ταιριάζε τέλεια με τους ουρανούς και τους δρόμους του Λονδίνου εκείνης της εποχής".
Στην ταινία σου όμως, σε κάποιο σημείο οι Clashη λένε ότι φοβούνται "μήπως καταστρέψουν το έργο του Jah" (του Θεού σύμφωνα με τη θρησκεία Rasta) ...
"Ναι, φοβούνταν μήπως κάποιοι reggae μουσικοί τους έκριναν εσφαλμένα με άσχημο τρόπο, αλλά όλοι όσοι τους γνωρίζαμε σεβόμασταν τους Clash. Ο μόνος που είπε ότι είχαν καταστρέψει το τραγούδι ήταν ο Lee Scratch Perry (ένας μεγάλος, αν και ιδιότροπος γέρος, ένας από τους βασιλιάδες της reggae και του dub από τις ρίζες τους) ".
Όταν οι Clash έφτασαν για πρώτη φορά στην Ιταλία, οι φασίστες τους αποδέχτηκαν για το τραγούδι τους White Riot (Λευκή Εξέγερση).
"Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι φασίστες είναι ηλίθιοι. Αλλά δυστυχώς υπήρξε κάποια σύγχυση στην Αγγλία κι αυτός ήταν ένας από τους λόγους για τους οποίους οι Clash συμμετείχαν στο Rock Against Racism, για να εξηγήσουν καλά στον κόσμο ότι ελπίζουν πως ακόμη και οι λευκοί θα επαναστατήσουν όπως έγινε και με τους μαύρους στο Notting Hill το 1958 και στο Brixton το 81. Στην εξέγερση του Brixton είχαν άλλωστε πάρει μέρος και το κομμάτι αναφέρεται σε αυτήν, και σίγουρα όχι ως μια ρατσιστική εξέγερση! Δυστυχώς χθες όπως και σήμερα έχουμε πολλούς γαμημένους ηλίθιους εδώ στην Αγγλία: αλλιώς πώς θα μπορούσε να συμβεί το Brexit;"
Αντιθέτως, οι Clash ήταν πάντα έτοιμοι να συμπορευτούν με επαναστάσεις και διαμαρτυρίες, από τη φυλετική αναταραχή στην Αγγλία έως την εξέγερση των Sandinistas στην οποία αφιέρωσαν το επόμενο άλμπουμ τους που φέρει ακριβώς αυτόν τον τίτλο.
"Στην πραγματικότητα, ακόμα και αν ενδιαφέρονταν για την πολιτική, δεν ήταν διανοούμενοι, αλλά αισθάνονταν μια φυσική συγγένεια με τους outsider και είχαν μία πιθανώς ρομαντική και αφελή κοσμοθεωρία. 'Ηταν νέα παιδια, εικοσάχρονα, που πίστευαν ότι η μουσική θα μπορούσε να είναι ένας τρόπος να αλλάξουν την κοινωνία. Δεν ήθελαν να τραγουδήσουν μόνο για τη φίλη τους ή για να σου πουλήσουν ένα ζευγάρι παπούτσια. Ο Joe ανήκε στην παράδοση ανθρώπων σαν τον Woody Guthrie, τον Bob Dylan, τον Bob Marley. Ήταν ένας από εκείνους τους τύπους που στην ιστορία μερικές φορές κάνουν το βήμα και χρησιμοποιήσουν τη μουσική σαν όπλο. Κάτι που θα ήταν υπέροχο να γίνεται και σήμερα, με όλα αυτά τα σκατά που έχουμε γύρω μας".
Συμμερίζονταν και οι άλλοι Clash τις πολιτικές ιδέες του Joe;
"Δεν μιλάμε για πολιτική με τη στενή έννοια: οι Clash χρησιμοποίησαν τη μουσική για να μιλήσουν για πράγματα που δεν τα θεωρούσαν σωστά, για απλά πράγματα, αλλά δεν ισχυρίζονταν ότι διέθεταν τη λύση για όλα τα προβλήματα".
Τι θα έλεγε ο Joe Strummer γι' αυτά που γίνονται σήμερα;
"Θα ντρεπόταν, όπως συμβαίνει με πολλούς από μας. Μία μειοψηφία ανθρώπων που χρησιμοποιούν τη δημιουργικότητα, και που προσπαθούν ακόμα να χρησιμοποιούν το μυαλό τους. Ο πιο πολύς κόσμος σήμερα προσπαθεί μόνο να ξεφύγει από τα προβλήματα, αλλά αργά ή γρήγορα η πραγματικότητα επανέρχεται και ίσως έρχεται τότε η στιγμή που συνειδητοποιείς ότι δεν μπορείς να περνάς τη ζωή σου μέσα σε ένα κλαμπ και να μη μπορείς να σκέφτεσαι από τα ναρκωτικά, το αλκοόλ κλπ. Αργά ή γρήγορα, έρχεται πάντα ο λογαριασμός".
Βρισκόμαστε σε ένα μουσείο που τιμάει το πανκ. Δεν είναι αυτό ακριβώς ενάντια στο οποίο αγωνιστήκατε;
"Είμαι πολύ προσεκτικός με τους εορτασμούς και τις επετείους, αλλά, σε αυτήν την περίπτωση, νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό να γιορτάσουμε το πανκ για να πούμε τι πραγματικά ήταν και να προσπαθήσουμε να το καταλάβουν και οι πιο νέοι. Γιατί αν κοιτάξετε γύρω σας θα καταλάβετε ότι είναι αναγκαίο. Δεν πρόκειται για νοσταλγία, είναι που χρειαζόμαστε άλλους ανθρώπους σαν τον Joe Strummer. Το λέμε για να θυμόμαστε ένα γεγονός όπως το πανκ, το οποίο βοήθησε στην αλλαγή της κοινωνίας προς το καλύτερο, μιλώντας με αμεσότητα στους νέους που θα είχαν αποκλειστεί και που χάρη στο πανκ απέκτησαν με κάποιο τρόπο συνείδηση. Σε δυνητικούς ρατσιστές που έγιναν αντιρατσιστές. Αλλά σήμερα φαίνεται ότι όλα αυτά δεν υπήρξαν ποτέ: αυτό είναι το σημερινό πολιτισμικό κλίμα. Κι έπειτα για να απαντήσω στην ερώτησή σας, εάν μια επέτειος γίνεται μια ευκαιρία να διηγηθούμε αυτή την ιστορία σε όσους δεν την ξέρουν, είναι τότε καλοδεχούμενη. Punk Power!
Luca Valtorta
Μτφ. Σ.Σ.
