Queer Anthems: το απόλυτο soundtrack του φετινού Pride Facebook Twitter
Τραγούδια που σε κάνουν να αφήσεις τα προβλήματα και τις έγνοιες στην άκρη και να διασκεδάσεις. Τραγούδια που μιλούν για τον φόβο του να ζήσεις ελεύθερα και τα δύσκολα βήματα προς την απόκτηση της αυτοπεποίθησης που χρειάζεται για να τα καταφέρεις.

Queer Anthems: Το απόλυτο soundtrack σε κάθε Pride

2

Τι κάνει ένα τραγούδι queer; Αν και η ερώτηση είναι φαινομενικά απλή και μπορεί να απαντηθεί εύκολα, ειδικά σε ό,τι αφορά τα τραγούδια που προέρχονται από το εξωτερικό, στην Ελλάδα αυτό δεν έχει γίνει ποτέ με ξεκάθαρους όρους. Δεν υπάρχει π.χ. κάποια επίσημη μελέτη για το queer ελληνικό τραγούδι, που να ξεπερνάει τα όρια του ακαδημαϊσμού.

Για να μιλήσουμε όμως χωρίς περιστροφές και σύμφωνα με τις ερμηνείες που έχουν δοθεί ήδη απ' έξω, το queer anthem είναι ένα ποπ τραγούδι που έχει γίνει πολύ δημοφιλές μέσα από τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα ή έχει συνδεθεί μαζί της. Μπορεί να μην έχει γραφτεί απαραίτητα με αυτόν τον σκοπό ή να μην είναι ακτιβιστικό. Περιλαμβάνεται σε αυτή την κατηγορία κυρίως λόγω των στίχων και της θεματικής του, που έχει να κάνει με την ενδυνάμωση, την περηφάνια, την επιμονή και την ενότητα. Επιπλέον, τα queer anthems δεν περιορίζονται σε ένα μουσικό είδος. Υπάρχουν όμως είδη μουσικής, κυρίως χορευτικής, που είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα.


Στο βιβλίο Queer, που κυκλοφόρησε το 2002 και προλογίζει ο Boy George, οι Simon Page, Lisa Richards και Howard Wilmot ξεχώρισαν δέκα χαρακτηριστικά άσματα που συναντά κανείς πιο συχνά ως queer anthems.

Τραγούδια που αφηγούνται την επιστροφή ενός έρωτα που αποδεικνύεται πιο δυνατός από ποτέ. Τραγούδια που αφορούν την ενότητα, την αίσθηση του ανήκειν σε μια κοινότητα και τη διαβεβαίωση ότι υπάρχουν κι άλλοι σαν κι εσένα.


Τραγούδια ερμηνευμένα από ντίβες με μεγάλη φωνή, γυναίκες που έχουν αναδειχτεί gay icons λόγω της εκκεντρικής προσωπικότητάς τους ή έχουν αποκτήσει γενικότερα cult status. Άλλοτε είναι τραγουδίστριες και άλλοτε ηθοποιοί.

Τραγούδια που αφηγούνται την επιστροφή ενός έρωτα που αποδεικνύεται πιο δυνατός από ποτέ. Τραγούδια που αφορούν την ενότητα, την αίσθηση του ανήκειν σε μια κοινότητα και τη διαβεβαίωση ότι υπάρχουν κι άλλοι σαν κι εσένα. Τραγούδια που σε κάνουν να αφήσεις τα προβλήματα και τις έγνοιες στην άκρη και να διασκεδάσεις.

Τραγούδια που μιλούν για τον φόβο του να ζήσεις ελεύθερα και για τα δύσκολα βήματα προς την απόκτηση της αυτοπεποίθησης που χρειάζεται για να τα καταφέρεις. Τραγούδια για το πώς να ξεπερνάς την ντροπή που σου επιβάλλει η κοινωνία και να γιορτάζεις τη σεξουαλικότητά σου. Τραγούδια για την ελπίδα ότι κάποια στιγμή θα υπάρξει ένας κόσμος που θα δέχεται τον άλλον όπως είναι. Τραγούδια για ανεκπλήρωτους έρωτες και χαμένες αγάπες. Κοινώς, καψουροτράγουδα. Τραγούδια που μιλούν για το ότι δεν πρέπει να χάνεις την πίστη σου στη δύναμη της αγάπης. Τραγούδια που σου λένε να ζεις τη ζωή σου με τόλμη, χωρίς να νοιάζεσαι για το τι λένε οι άλλοι.


Στην Ελλάδα συναντάμε άπειρα τέτοια τραγούδια από καλλιτέχνες και μουσικούς που δεν αυτοπροσδιορίζονται απαραίτητα ως μέλη της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. Αυτά τα τραγούδια συνομιλούσαν –και συνεχίζουν–, έστω με έναν συμβολικό/αφηρημένο τρόπο, κυρίως μέσω των στίχων τους, με τις εμπειρίες και τους αγώνες της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. Ελάχιστα είναι τα ελληνικά κομμάτια που μιλούν ανοιχτά γι' αυτά τα θέματα. Μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού είναι και οι δημιουργοί ή ερμηνευτές που έχουν παραδεχτεί δημόσια τη σεξουαλικότητά τους.

Αυτό δεν σημαίνει βέβαια πώς όσα τραγούδια έχουν queer χαρακτήρα κρύβουν και έναν queer καλλιτέχνη. Queer μουσική δεν υπήρξε ποτέ στην Ελλάδα με την έννοια που της δίνουν οι σύγχρονοι μελετητές. Αν πρέπει, σώνει και καλά, να το ορίσουμε, έστω και αυθαίρετα, το queer τραγούδι είναι αυτό που επιτίθεται στην κανονικότητα, είτε μέσα από το περιεχόμενό του (ενίοτε με τη χρήση σεξουαλικών όρων που σκοπό έχουν να σκανδαλίσουν) είτε μέσα από την αισθητική των gay icons.

 

Γίνομαι άνδρας, 1933, Παναγιώτης Τούντας, Ρόζα Εσκενάζυ

Οι δεκαετίες του '20 και του '30

Στις μητροπόλεις παγκοσμίως παρατηρείται άνθηση των μιούζικαλ. Στo Λονδίνο κάνει τα πρώτα του βήματα ο Noël Coward και συνθέτει ένα κομμάτι όπως το «Mad about the boy». Στη Νέα Υόρκη μεγαλουργεί στο Μπρόντγουεϊ ο Cole Porter με τραγούδια όπως το «You do something to me», που αποθεώνεται στα '90s. To 1939 κυκλοφορεί επίσης το μιούζικαλ-σταθμός Ο μάγος του Οζ με το ιστορικό κομμάτι «Οver the Rainbow», που κάνει την Judy Garland αυτόματα gay icon και το κομμάτι το queer anthem του αιώνα.

Σ' εμάς, στους τεκέδες της Αθήνας και του Πειραιά, όπου οι ρεμπέτες και οι ρεμπέτισσες ζουν μέσα στην ελευθεριότητα και στην παραβατικότητα, ακούγονται για πρώτη φορά το «Γίνομαι άντρας» του Παναγιώτη Τούντα, γραμμένο για μια λεσβία ρεμπέτισσα της εποχής και ερμηνευμένο από τη Ρόζα Εσκενάζυ και τη Ρίτα Αμπατζή, και το «Δυο Χήρες» των Κώστα Καρίπη και Κώστα Μακρή για ένα ερωτικό τρίγωνο που χαίρεται τον έρωτά του.

Την ίδια περίοδο δρα στον Πειραιά και τη Σμύρνη και ο Κώστας Νούρος, ένας bisexual ρεμπέτης της εποχής, που όλοι γνωρίζουν για τη σεξουαλικότητά του, πριν ακόμη εφευρεθεί ο όρος. Το κομμάτι του «Ούζο» θεωρείται αυτοβιογραφικό. Στην αντίπερα όχθη, αυτήν της αριστοκρατίας, βρίσκεται η Μάντρα του Αττίκ, που καθόρισε τον τρόπο διασκέδασης της υψηλής κοινωνίας της Αθήνας. Εκεί συχνάζουν drag περφόρμερ και κολλητοί του που είναι ανοιχτά γκέι. Η βαθιά επιρροή της θα φανεί τα επόμενα χρόνια. Τέλος, το 1921 γεννιέται η Σωτηρία Μπέλλου, η πιο αντισυμβατική ερμηνεύτρια του λαϊκού και του ρεμπέτικου τραγουδιού που έχει υπάρξει ποτέ στην Ελλάδα.

Οι δεκαετίες των '40-'50

Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, το λαϊκό τραγούδι εισβάλλει στη διασκέδαση της χώρας και εκφράζει μια mainstream σεξουαλικότητα που μεταφράζεται ως αγνότητα όσον αφορά τις γυναίκες και ως βαριά αρρενωπότητα για τους άντρες, που πάει χέρι- χέρι με την ελληνικότητα. Αρχίζουν, όμως, να εμφανίζονται στον ορίζονται οι πρώτες δυτικότροπες επιδράσεις και το ελληνικό τραγούδι ανακατεύεται με ξενόφερτα είδη. Εμφανίζεται ο όρος «ελαφρολαϊκό» που ανοίγει τον δρόμο για queer αναγνώσεις.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η «Σάμπα στο χωριό» του Trio Kitara που ερμηνεύει το 1950 η Σμαρούλα Γιούλη. Έναν χρόνο μετά, το 1951, κάνει την πρώτη της μεγάλη επιτυχία με το «Κάτω από το τζάκι» η Νινή Ζαχά, μια σπουδαία συνθέτρια και στιχουργός που έκανε το ντεμπούτο της ως παιδί θαύμα στη Μάντρα του Αττίκ και αργότερα θα γράψει μερικές από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της Μαρινέλλας. Μαζί με την Αλέκα Κανελλίδου, που είναι η βασική ερμηνεύτρια των συνθέσεών της, θα αποτελέσουν από τα μεγαλύτερα gay icons του ελληνικού τραγουδιού τις κατοπινές δεκαετίες.

 

Η σάμπα στο χωριό, Σμαρούλα Γιούλη -Τρίο Κιτάρα, 1950

Η δεκαετία του '60

Η εποχή του έντεχνου ελληνικού τραγουδιού, του εμπορικού ελληνικού κινηματογράφου, του σέικ αλλά και των Beatles και της χούντας. Ο Γιώργος Μαρίνος δηλώνει ανοιχτά ομοφυλόφιλος το 1964 και γίνεται ο πρώτος επώνυμος που κάνει coming out, και μάλιστα μέσα σε ένα σκληρό και αρκετά συντηρητικό περιβάλλον. Εκτός από την τολμηρή δήλωση του Μαρίνου, στη μουσική δεν υπάρχουν γκέι αναφορές, πέρα από το γεγονός ότι οι ελληνικές ταινίες «γεννούν» ορισμένα από τα πιο θρυλικά ελληνικά gay icons της εποχής, ηθοποιούς που παράλληλα τραγουδούν στις ταινίες: τη Μαίρη Χρονοπούλου, την Αλίκη Βουγιουκλάκη, την Τζένη Καρέζη και τη Μελίνα Μερκούρη. Τα τραγούδια τους είναι άμεσα συνδεδεμένα με τις εικόνες των φιλμ όπου πρωταγωνιστούν. Στον χώρο του λαϊκού τραγουδιού εμφανίζονται λαϊκές ντίβες που αργότερα θα αποκτήσουν φανατικό γκέι κοινό, όπως η Μαρινέλλα, η Τζένη Βάνου και η Μοσχολιού.

Την ίδια εποχή εμφανίζεται και η Λίτσα Διαμάντη. Το κοντό της κούρεμα και το τσαμπουκαλεμένο ύφος της ερμηνείας της, που δεν μοιρολογεί για χαμένους έρωτες, ανατρέπει εντελώς τα γυναικεία στερεότυπα. Και ηχητικά, όμως, τα κομμάτια της, που μπερδεύουν το μπουζούκι με το σέικ, π.χ. στο «Θα σου κάνω καψονάκι» του 1970, και αργότερα με την disco, αποκλίνουν από το γνήσιο λαϊκό τραγούδι. Όσον αφορά τον χώρο του ροκ, που είναι της μόδας στους γιεγιέδες, το ψυχεδελικό «Arnold Layne» των Pink Floyd είναι βασισμένο σε πραγματικό πρόσωπο που ήταν τραβεστί και γνώριζε ο Syd Barrett όταν μεγάλωνε στο Κέμπριτζ, ενώ το «Ι'm a boy» των Who, κι αυτό του 1967, μιλάει για ένα αγόρι που η μαμά του το μεγαλώνει σαν κορίτσι.

 

Λίτσα Διαμάντη - Θα σου κάνω καψονάκι

Η δεκαετία του '70

Στην Αμερική, o Lou Reed κάνει βόλτες στην «άγρια» πλευρά της Νέας Υόρκης το 1972 με το «Transformer», ενώ εμφανίζεται το κίνημα του glam rock, με το ανδρόγυνο στυλ να κυριαρχεί στη μόδα της εποχής και ο απόηχός του να φτάνει μέχρι τη δεκαετία του '80. Πριν από αυτά, το 1970 ο Ray Davies των Kinks γράφει το «Lοla» που αφορά τη σχέση ενός νεαρού άντρα με μια μαύρη τραβεστί ή τρανς γυναίκα και βασίζεται σε ένα one night stand του μάνατζερ του γκρουπ Robert Wace. Μέχρι σήμερα στην Ελλάδα ελάχιστοι ροκ ραδιοφωνικοί παραγωγοί σχολιάζουν σε τι πραγματικά αναφέρεται το κομμάτι και αυτό είναι απορίας άξιο! Ένα άλλο ενδιαφέρον trivia είναι ότι το διασκεύασαν ο Πασχάλης με τους Olympians το 1972, μεταφράζοντας κυριολεκτικά τους στίχους!

Η δεκαετία του '70 στην Ελλάδα έχει να κάνει με τη Μεταπολίτευση και έναν αέρα ελευθερίας. Η μουσική που ακούνε οι νέοι είναι το ροκ και το hard rock. Οι λαϊκές και κινηματογραφικές ντίβες συνεχίζουν να είναι τα απόλυτα gay icons της εποχής. Ταυτόχρονα με το εξωτερικό, κι αυτό λόγω της Eurovision και των ξένων προγραμμάτων της ΕΡΤ, η ντίσκο και η europop εισβάλλουν στη διασκέδαση. Η επιτυχία των ABBA εκφράζει την εποχή απόλυτα.

Queer Anthems: το απόλυτο soundtrack του φετινού Pride Facebook Twitter
Ο Klaus Nomi γίνεται ο πρώτος ποπ σταρ-θύμα της νόσου: φεύγει το 1983 σε ηλικία 39 ετών.

Εκείνη την περίοδο ο ηθοποιός Κώστας Καφάσης κάνει στροφή στο τραγούδι μετά τον τηλεοπτικό ρόλο που τον καθιέρωσε στη «Γειτονιά μας» της ΥΕΝΕΔ και διασκευάζει το «Once upon a time» των Giorgio Μoroder και Donna Summer με τίτλο «Θυμάμαι μια φορά» στο άλμπουμ «Πώς να φύγω» του 1979. Την ίδια χρονιά βγαίνουν μια σειρά από απανωτές ντίσκο δουλειές και τραγούδια: ο Γιώργος Μαρίνος κυκλοφορεί το «Κάνε μου λιγάκι "μμμ"» σε στίχους και μουσική Νινής Ζαχά που πατάει πάνω στο «Enigma (Give a bit of hmm to me)», το οποίο ερμήνευσε η Amanda Lear το 1978, και η Χριστιάνα βγάζει το «Φώτα κι άλλα φώτα» πάνω στο βρετανικό χιτ του 1976 των 5000 Volts «Dr Kiss Kiss». Η Sigma Fay (κατά κόσμον Ευτυχία Αθανίτη και αδερφή της Κατιάνας Μπαλανίκα) δεν κάνει διασκευές, αντίθετα κυκλοφορεί το «Love's Fool» σε μουσική του Λουκά Σιδερά των Aphrodite's Child, με τον οποίο είναι παντρεμένη, και της Αριάδνης.

Η ντίσκο συνδέεται με την queer κοινότητα επειδή θεωρείται μουσική αμφιβόλου ηθικής, και κατ' επέκταση όλες οι ντίσκο διασκευές εκείνη την εποχή θεωρούνται αδιαμφισβήτητα queer στιγμές. Αθάνατα ξένα ντίσκο κομμάτια είναι τα: «Love is the message» (1973) των Mfsb, «You make me feel (mighty real)» (1978) του Sylvester, «YMCA» των Village People, «I feel love» (1977) της Donna Summer και «Ι will survive» (1978) της Gloria Gaynor. Το 1979 κυκλοφορεί και το άλμπουμ «Δήθεν» των Μανώλη Ρασούλη και Νίκου Ξυδάκη από τον χώρο του έντεχνου, που περιέχει το τραγούδι «Φίλε, αδελφή ψυχή», το οποίο ερμηνεύει ο Νίκος Παπάζογλου και παραλίγο να λογοκριθεί επειδή αναφερόταν σε μια πόρνη-τραβεστί.

Η δεκαετία του '80

 

Γιώργος Μαρίνος - Μόνον Άνδρες

Η ντίσκο συνεχίζει να ισοπεδώνει τα πάντα στο πέρασμά της από την Ελλάδα (χωρίζεται στην πιο queer εκδοχή της Ηi-NRG και στην ιταλική space βερσιόν της, το italo). Oι αψιμαχίες μεταξύ «καρεκλάδων», των οπαδών της, και «ροκάδων» συνεχίζονται με ακόμα πιο βίαιο τρόπο, ενώ στο εξωτερικό βγαίνουν αριστουργήματα όπως το «It's raining men» των Weather Girls το 1983. To 1980 εμφανίζεται στην Αθήνα ο Tom Robinson και η μπάντα του. Ανοιχτά ομοφυλόφιλος, ο Robinson δίνει συνέντευξη σχετικά στο «Ποπ & Ροκ» και είναι υπεύθυνος για το πολιτικό πανκ κομμάτι «Glad to be gay» που κυκλοφόρησε επίσημα το 1978 και θεωρείται μέχρι σήμερα το εθνικό gay anthem της Βρετανίας. Την ίδια χρονιά, ο Κώστας Τουρνάς τραγουδάει τον «Αχιλλέα από το Κάιρο» που υπάρχει στον δίσκο «Τώρα». Στον πανκ χώρο ξεκινάει μια σειρά από queer περφόρμανς ο Λάμπρος Τσάμης aka R.R. Hearse.

Όσο περνάει ο χρόνος, η αθηναϊκή νύχτα αλλάζει όλο και περισσότερο. Η λαϊκή μουσική δεν είναι πλέον η mainstream διασκέδαση και ακούγεται περισσότερο σε after μαγαζιά, όπως το Γρανάζι. Ο κόσμος συχνάζει περισσότερο σε ντίσκο και μπουάτ. Ταυτόχρονα, αρχίζουν να αναδύονται νέα gay icons στα πρόσωπα της Τάνιας Τσανακλίδου, της Άλκηστης Πρωτοψάλτη και της Δήμητρας Γαλάνη, που θα επικρατήσουν και την επόμενη δεκαετία, χωρίς όμως να αντικαθιστούν τις λαϊκές ντίβες ή θρυλικές μορφές, όπως η Σωτηρία Μπέλλου, που παραμένουν είδωλα. Οι λεσβίες λατρεύουν την Αλέκα Κανελλίδου και γεμίζουν τα μαγαζιά όπου τραγουδάει. Ο Τζίμης Πανούσης γράφει το «Ένα τραγούδι για τον χειμώνα» το 1982. 

Τo 1984 o Γιώργος Μαρίνος, σε συνεργασία με τον Σταμάτη Κραουνάκη, κυκλοφορεί το «Μόνον Άνδρες», αλλά δεν έχει εμπορική επιτυχία. Οι δίσκοι "Τσάι Γιασεμιού" και "Ζητάτε να σας πω" της Αρλέτας κυκλοφορούν το 1985 και 1987. Για πρώτη φορά ξεπροβάλλουν gay icons και από τον χώρο της ποπ μουσικής, με την Άννα Βίσση να εκτινάσσεται στα ύψη μετά τον γάμο της με το Νίκο Καρβέλα και κομμάτια σαν το «Δώδεκα», αν και είχε κυκλοφορήσει κάποια queer αγαπημένα τραγούδια στις αρχές της δεκαετίας. Στη Eurovision του 1987 η Αλέξια συμμετέχει με τη σημαία της Κύπρου και το τραγούδι «Τα κορίτσια ξενυχτάνε», που εν μια νυκτί τη μεταμορφώνει σε gay icon.

Queer Anthems: το απόλυτο soundtrack του φετινού Pride Facebook Twitter
Η ντίσκο συνδέεται με την queer κοινότητα επειδή θεωρείται μουσική αμφιβόλου ηθικής, και κατ' επέκταση όλες οι ντίσκο διασκευές εκείνη την εποχή θεωρούνται αδιαμφισβήτητα queer στιγμές. Στη φωτογραφία οι Village People.

Το 1988 η Ελένη Δήμου βγάζει το άλμπουμ «Προσωπικά» σε στίχους και μουσική του Γιάννη Σπανού και της Λίνας Νικολακοπούλου και μιλάει για μια γυναικεία φιλία που ξεπερνάει τα όρια. Δύο χρόνια πριν η Δήμου μαζί με τον Λευτέρη Παπαδόπουλου ερμηνεύουν το «Πάρε, πασά μου» σε στίχους της Μαριανίνας Κριεζή. Είναι το πρώτο κομμάτι που γράφεται για το AIDS, αλλά αυτό γίνεται γνωστό πολύ αργότερα.

Στο εξωτερικό η μουσική αρχίζει να συνδέεται όλο και περισσότερο με την τηλεοπτική εικόνα μετά την έλευση του MTV στην αμερικανική τηλεόραση το 1981, ενώ εμείς βλέπουμε στην κρατική το «Μουσικόραμα» που εκθειάζει τη βρετανική synth pop και το blitz κίνημα που θέλει τα αγόρια να βάφονται και να ντύνονται εξωφρενικά. Έχει κύριους εκπροσώπους τον Boy George, τους Visage, τους Soft Cell και τους Human League ή τους Cure και τους Depeche Mode, αλλά κανείς τους δεν δηλώνει ανοιχτά γκέι.

Για το πιο υποψιασμένο κοινό σημείο αναφοράς είναι, επίσης, τα εξώφυλλα των DAF, που προδιαθέτουν για το στυλ που θα επικρατήσει τις επόμενες δεκαετίες. Το συγκρότημα που κάνει τη διαφορά όμως, πριν από την επέλαση της Μαντόνα και των Pet Shop Boys, είναι οι Bronski Beat, που δεν φοβούνται να κάνουν coming out από το πρώτο τους κιόλας κομμάτι, το αυτοβιογραφικό «Smalltown Boy», που γίνεται τεράστιο χιτ. O ηδονισμός και η ξεγνοιασιά των '80s τελειώνει με τα πρώτα κρούσματα του AIDS και η μουσική γίνεται εκκωφαντική για να σκεπάσει τις κραυγές απόγνωσης. Ο Klaus Nomi γίνεται ο πρώτος ποπ σταρ-θύμα της νόσου: φεύγει το 1983 σε ηλικία 39 ετών.

Η δεκαετία του '90

Queer Anthems: το απόλυτο soundtrack του φετινού Pride Facebook Twitter
Η Cindy Crawford ξυρίζει την country μουσικό K.D. Lang στο εξώφυλλο του «Vanity Fair» το 1993.

Η εποχή των raves, του «Vogue» της Μαντόνα και της brit pop. Η διασκέδαση γίνεται πλέον μαζική και ο ήχος της house κυριαρχεί και στα μεγάλα αθηναϊκά κλαμπ όπως το Fuzz, το Άτομο και το U-Matic, όπου ακούγονται κλασικά κομμάτια από τα '80s, π.χ. των Frankie Knuckles, Junior Vasquez και Jamie Principle, πρωτοπόρων του είδους που συνήθιζαν να παίζουν στην γκέι κλαμπ σκηνή στο Σικάγο. Η χορευτική κουλτούρα ενώνει τον κόσμο και τον απελευθερώνει. Στα ελληνικά πράγματα, η Αρλέττα τραγουδά για το "Μπαρ το ναυάγιο". Το 1992 οι Στέρεο Νόβα κυκλοφορούν το πρώτο τους ομώνυμο άλμπουμ, ενώ ξαναφέρνουν στην επικαιρότητα τη Λένα Πλάτωνος. Αργότερα, το 1994, κυκλοφορούν τα «Τραγούδια της Αμαρτίας» του Μάνου Χατζιδάκι, αμέσως μετά τον θάνατό του.

Το 1990 κυκλοφορεί στη Βρετανία η πρώτη ιστορική συλλογή «Red Hot + Blue», της οποίας τα έσοδα διατίθενται στον αγώνα κατά του AIDS. Το άλμπουμ περιέχει διασκευές κλασικών κομματιών του Cole Porter, με το «I've got you under my skin» της Neneh Cherry να «χτυπάει» τα τσαρτ. Το 1996 κυκλοφορεί και μια ελληνική συλλογή για το AIDS με τίτλο «Act up - Εν τούτω νίκα» με συμμετοχές από τους Στέρεο Νόβα, Deus x Machina, Εν πλω, Τρύπες κ.ά.

Η ροκ μουσική θρηνεί το 1991 τον χαμό του Freddie Mercury από τον HIV, ενώ σχεδόν ταυτόχρονα αποκαλύπτεται ότι ήταν ομοφυλόφιλος. Οι περιπέτειές της στον Σωματοφύλακα τo 1992 και το «I will always love you» κάνουν queer icon τη Whitney Houston και στην Ελλάδα. Η Cindy Crawford ξυρίζει την country μουσικό K.D. Lang στο εξώφυλλο του «Vanity Fair» το 1993. Οι Blur από το βάθρο της brit pop ερμηνεύουν το σεξουαλικά αμφίρροπο «Girls and Boys» το 1994 στο τρίτο τους άλμπουμ με τίτλο «Parklife», κάπου εκεί βγαίνει και η Björk με την καθαρά queer αισθητική της, ενώ o George Michael κάνει coming out το 1998 και κυκλοφορεί το κομμάτι «Outside».

Τα '00s

Queer Anthems: το απόλυτο soundtrack του φετινού Pride Facebook Twitter
H δεύτερη δεκαετία των '00s γίνεται πιο φωτεινή και βγάζει ακτιβιστικά κομμάτια πλέον, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το «Born this way» της Lady Gaga.

Τα '00s είναι η πιο μπερδεμένη δεκαετία απ' όλες, επειδή ακούγονται και παίζονται τα πάντα. Στο εξωτερικό ξεκίνησε με το electroclash και την πιο σκληρή ηλεκτρονική μουσική, αλλά η παράξενη και δυστοπική σεξουαλικότητα που αυτό πρεσβεύει δεν διαρκεί πολύ και οι κύριοι εκπρόσωποί του, όπως οι Fischerspooner και Goldfrapp, δεν περνάνε στην επόμενη δεκαετία. Αντίθετα, η Peaches και η Miss Kittin συνεχίζουν η πρώτη να σοκάρει απτόητη και η δεύτερη να μεταμορφώνεται ανάλογα με το μουσικοχορευτικό είδος που είναι της μόδας. H δεύτερη δεκαετία των '00s γίνεται πιο φωτεινή και βγάζει ακτιβιστικά κομμάτια πλέον, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το «Born this way» της Lady Gaga.

Το πρώτο επίσημο Athens Pride το 2005 είχε DJ sets με πανκ, new wave και indie μουσικές αλλά και Hi-NRG και garage. Στο έντεχνο τραγούδι τα queer icons της νέας χιλιετίας είναι ερμηνεύτριες όπως η Νατάσσα Μποφίλιου και η Ελεωνόρα Ζουγανέλη, ενώ από τον χώρο της ποπ ξεπροβάλλουν η Τάμτα, η Ελένη Φουρέιρα και, φυσικά, η Έλενα Παπαρίζου, που κατέκτησε την πρώτη θέση στην Eurovision το 2005 με το «My number one». Το 2015 o Filtig κυκλοφορεί τα «12 τραγούδια για γκέι αρκούδες», έναν ελληνόφωνο ερωτικό γκέι δίσκο.


ΤHE LIST


Noël Coward – Mad About the Boy (1932)
Ma Rainey – Prove It On Me (1928)
Gene Howard – The Man I Love (1962)
Billy Strayhorn – Lush Life (1938)
ΟΙ ΔΥΟ ΧΗΡΕΣ, 1936, ΣΤΕΛΛΑΚΗΣ ΠΕΡΠΙΝΙΑΔΗΣ
Ούζο - Κώστας Νούρος 1929
Η ΣΑΜΠΑ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ-ΣΜΑΡ ΓΙΟΥΛΗ-ΤΡΙΟ ΚΙΤΑΡΑ-1950
Νινή Ζαχά ΚΟΝΤΑ ΣΤΟ ΤΖΑΚΙ (1951)
ΓΙΝΟΜΑΙ ΑΝΔΡΑΣ, 1933, ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΟΥΝΤΑΣ, ΡΟΖΑ ΕΣΚΕΝΑΖΥ

Τζένη Βάνου – Σ' αγαπώ (1969)
Τζένη Βάνου – Η σκλάβα (1964)
Shirley Bassey - As Long as He Needs Me (1960)
Dusty Springfield - You Don't Have to Say You Love Me (1966)

The Kinks – Lola (1970)
Jobriath – Take Me I'm Yours (1974)
Rod Stewart – The Killing of Georgie Parts I and II (1976)
Sylvester – You Make Me Feel (Mighty Real) (1978)
The Village People – Go West (1979)
Sister Sledge – We Are Family (1979)
Lou Reed – Walk on the Wild Side
Elton John – Elton's Song (1979)
Pete Townshend – Rough Boys (1980)
Άννα Βίσση – Αυτός που περιμένω (1979)
Βίκυ Μοσχολιού - Ασφαλώς και δεν πρέπει (1971)
Βίκυ Μοσχολιού – Κάτω από τη μαρκίζα (1977)
Βίκυ Μοσχολιού – Άνθρωποι Μονάχοι (1977)
Τζένη Βάνου - Αν είναι η Αγάπη Αμαρτία (1974)
Τζένη Βάνου – Χίλιες Βραδιές (1973)
Λίτσα Διαμάντη – Άσε με να σ' αγαπάω (1977)
Μαρινέλλα – Κρίμα το μπόι σου (1970)
Μαρινέλλα – Κρασί, Θάλασσα και τ' Αγόρι μου (1974)
Μαρινέλλα – Τα λόγια είναι περιττά (1974)
Δήμητρα Γαλάνη – Ζω (1979)
Λίτσα Διαμάντη – Νύχτα Στάσου (1972)
Λίτσα Διαμάντη – Τέρμα τα παράπονα (1972)
Λίτσα Διαμάντη – Δεν υπάρχει ευτυχία (1972)
Δούκισσα – Ατάκα και Επιτόπου (1975)
Ρίτα Σακελλαρίου – Αν κάνω άτακτη ζωή (1971)
Ρίτα Σακελλαρίου – Ιστορία μου Αμαρτία μου (1971)
Village People – YMCA (1978)
Donna Summer – I Feel Love (1977)
Gloria Gaynor – I will Survive (1978)
ABBA – Dancing Queen (1976)
Tim Curry - Sweet Transvestite (1975)
Carl Bean ‎– I Was Born This Way (1977)
Mfsb - Love Is the Message (1973)
Rafaela Carra – A far l'amore comincia tu (1976)
David Bowie – Rebel Rebel (1976)
Αλέκα Κανελλίδου - "κι ήρθε το πρωί"
Diana Ross – I'm Coming Out (1980)
Bronski Beat – Smalltown Boy (1984)
The Smiths – There is a Light That Never Goes Out (1986)
Pet Shop Boys –- It's a Sin (1987)
Τάνια Τσανακλίδου – Ο ανθρωπάκος (1981)
Τάνια Τσανακλίδου - Δρόμοι του Βερολίνου (1982)
Τάνια Τσανακλίδου – Το πάτωμα (1988)
Τάνια Τσανακλίδου – Μοίρες (1988)
Τάνια Τσανακλίδου – Σουλτάνα η Φωφώ (1988)
Χριστιάνα – Τι να μας κάνει η νύχτα (1980)
Χριστιάνα – Φώτα κι άλλα φώτα (1980)
Χριστιάνα – Να μην μπορώ να σ' αγαπήσω (1982)
Χριστιάνα – Σαριμπινταμ (1982)
Άλκιστης Πρωτοψάλτη – Το χειροκρότημα (1988)
Δήμητρα Γαλάνη – Θα υπάρχω θες δεν θες (1982)
Δήμητρα Γαλάνη – Σε όποιον αρέσουμε (1987)
Λίτσα Διαμάντη – Δεν παντρεύομαι (1986)
Ρίτα Σακελλαρίου – Σώσε με (1986)
Culture Club – Do you really want to hurt me (1982)
Barbra Streisand – Memory (1981)
Divine - Native Love (Step by Step) (1982)
Bobby O - I'm So Hot for You (1982)
Frankie Goes to Hollywood – Relax (1984)
Eartha Kitt – Where is my man (1982)
Dead or Alive - You Spin Me Round (Like a Record) (1984)
The Communards - Don't Leave Me This Way (1986)
Queen – I Want to Break Free (1984)
Madonna – Express Yourself (1987)
The Smiths – This Charming Man (1984)
Melissa Etheridge - Like The Way I Do (1988)
Pet Shop Boys – It's A Sin (1987)
Eurhythmics – Love is a stranger (1983)
Cyndi Lauper – Girls Just Want to Have Fun (1983)
Soft Cell – Tainted Love (1981)
Πλάτων - Έτσι Είναι η ζωή μου
ΚΩΣΤΑΣ ΤΟΥΡΝΑΣ - Ο Αχιλλέας Απ' Το Κάιροαι η Ζωή Μου
Ένα Τραγούδι για το Χειμώνα - Τζίμης Πανούσης
Tom Robinson Band - (Sing If You're) Glad To Be Gay
Marc Almond & Bronski Beat - I Feel Love
ΣΑΠΦΩ, Ο ΠΟΘΟΣ Ο ΚΡΥΦΟΣ (ΚΑΝΕΛΛΙΔΟΥ)
Πώς φτάσαμε ως εδώ - Αλέκα Κανελλίδου & Δάκης

Άλκηστις Πρωτοψάλτη - Ανθρώπων Έργα (1993)
Madonna – Vogue (1990)
REM – Losing My Religion (1991)
Nirvana – All Apologies (1993)
kd lang – What's New Pussycat? (1994)
Δήμητρα Γαλάνη - Δυο μέρες μόνο (1994)
Δήμητρα Γαλάνη - Δεν είσαι εδώ (1996)
Μάνος Χατζιδάκις – Τύψεις (1994)
Χριστιάνα - Το καπώ (1994)
Άλκιστης Πρωτοψάλτη – Το Βενζινάδικο (1991)
Άλκιστης Πρωτοψάλτη – Τα λαικά (1993)
Άλκιστης Πρωτοψάλτη – Διθέσιο (1997)
Άννα Βίσση – Δεν θέλω να ξέρεις (1992)
Madonna – Vogue (1990)
Stereo Nova – Μικρό Αγόρι (1993)
Army of Lovers – Crucified (1991)
George Michael – Freedom '90 (1990)
Erasure – Love to Hate You (1991)
Mylène Farmer - Désenchantée (1991)
Deee-Lite - Groove Is in the Heart (1990)
Dana International – Diva (1998)
Άννα Βίσση – Συγχαρητήρια (2002)
Δέσποινα Βανδή – Υποφέρω (2000)
Νατάσσα Μποφίλιου – Εν Λευκώ (2007)
Νατάσσα Μποφίλιου - Σ΄ έχω βρει και σε χάνω (2008)
Ελεωνόρα Ζουγανέλη – Αττική Οδός (2010)
Ελεωνόρα Ζουγανέλη – Τα λέμε (2012)
Παντελής Παντελίδης – Παραμυθιάζομαι (2012)
Πάολα – Να μ' αφήσεις ήσυχη (2012)
Μιχάλης Δέλτα - Τα αγόρια δεν κλαίνε (2003)
Γιώργης Χριστοδούλου – Το πρωί να με ξυπνάς με φιλιά (2016)
Scissor Sisters - Let's Have A Kiki (2012)
Lady Gaga – Born This Way (2011)
Christina Aguilera – Beautiful (2002)
Calvin Harris, Sam Smith – Promises (2018)
Kylie Minogue – Can't Get You Out of My Head (2001)
Katy Perry – I Kissed a Girl (2008)
Lady Gaga – Bad Romance (2010)
Britney Spears - I'm A Slave 4 U (2001)
King – Years and Years (2015)
Gossip – Heavy Cross (2009)
Beyoncé – Crazy Love (2003)
Arianna Grander – Thank You, Next (2018)
RuPaul – Sissy that Walk (2014)
Adele – Hello (2015)
Hercules and Love Affair - Blind (2008)
Vampire Weekend – Diplomat's Son (2010)
Frank Ocean – Forrest Gump (2012)
Perfume Genius – Queen (2014)
Σωτηρία Μπέλλου - Μη μου ξαναφύγεις πια
Σωτηρία Μπέλλου - Δε λες κουβέντα
Γιώργος Μαρίνος "202 ξενοδοχείο κέκρωψ"
Μάνος Χατζιδάκις "τύψεις"
Άννα Βίσση - Δεν θέλω να ξέρεις
Άννα Βίσση – Μαύρα Γυαλιά


Το άρθρο δεν θα γραφόταν χωρίς την πολύτιμη queer δισκοθήκη του Γιώργου Φλούδα.

Μουσική
2

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Αγαπητή Πάολα, μήπως φλερτάρεις με τους χρυσαυγίτες ενώ κάνεις την ανήξερη;

Στήλες / Αγαπητή Πάολα, μήπως φλερτάρεις με τους χρυσαυγίτες ενώ κάνεις την ανήξερη;

Μια τραγουδίστρια με τόσο φανατικό γκέι κοινό επιλέγει να συνεργαστεί φέτος με τον δηλωμένο χρυσαυγίτη Νότη Σφακιανάκη – και μέσα στην «κοινότητα» δεν ανοίγει ρουθούνι
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

CHECK 10 χρόνια σκοτεινών και χορευτικών ηλεκτρονικών ήχων από την Bedouin Records

Μουσική / 10 χρόνια σκοτεινών και χορευτικών ηλεκτρονικών ήχων από την Bedouin Records

Μια κουβέντα με τον Salem Rashid Skourlis, τον ιδρυτή της ανεξάρτητης δισκογραφικής εταιρείας ακραίου και ambient ηλεκτρονικού ήχου, έναν Έλληνα που ζει μεταξύ Τόκιο και Μπανγκόκ και διαπρέπει στο εξωτερικό.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
Κ.atou: «Kάποιοι χαλάνε λεφτά για να βγουν έξω ένα βράδυ, μην τους το χαλάς»

Οι Αθηναίοι / Κ.atou: «Kάποιοι ξοδεύουν λεφτά για να βγουν έξω ένα βράδυ, μην τους το χαλάς»

Η DJ που έχει δει στο Ντιτρόιτ να ακούνε το set της δυο κουνέλια έμαθε πρόσφατα τι πάει να πει «τέκνο με κ», ενώ η πόλη που πιστεύει ότι έχει την καλύτερη ηλεκτρονική σκηνή τώρα δεν είναι το Βερολίνο. Έχοντας ταξιδέψει σε τόσα μέρη, είναι χαρούμενη που ζει στην Αθήνα, αλλά δεν μπορεί να μείνει στο κέντρο της.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
10 πράγματα για τον Enrico Sangiuliano

Μουσική / Enrico Sangiuliano, ένας περφεξιονιστής του dancefloor

Ο DJ που έχει δει πολλές κυκλοφορίες του να μπαίνουν στα «κομμάτια της χρονιάς», όπως το remix που έκανε με τη σύζυγό του Charlotte de Witte στο «The Age of Love», επιστρέφει στην Αθήνα το Σάββατο 9 Μαρτίου. Συγκεντρώσαμε λοιπόν δέκα πράγματα που πρέπει να ξέρετε για εκείνον πριν χορέψετε στα πολλά του BPM.
ΦΩΦΗ ΤΣΕΣΜΕΛΗ
Jack Lamar ένας ράπερ που ξεπετάγεται με ορμή από την Γενιά Α μιλάει στη LiFO

Μουσική / Jack Lamar: Ο δεκάχρονος ράπερ που ξεπετάγεται με ορμή στο ελληνικό TikTok

Συναντήσαμε τον ράπερ που ανήκει στη Γενιά Α ενώ γύριζε το βιντεοκλίπ του «Oh Oh» στην πλατεία Συντάγματος. Ηχογράφησε το πρώτο του κομμάτι στα οχτώ, λέει πως οι βρισιές στο τραπ δεν τον αγγίζουν, κλείνει τα αυτιά του ή τις προσπερνά.
ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ
Ρίχαρντ Στράους: Κυνηγώντας μουσικούς ανεμόμυλους

Συμφωνική Μουσική - Ιστορίες / Ρίχαρντ Στράους: Κυνηγώντας μουσικούς ανεμόμυλους

Πώς θα αφηγούμασταν μουσικά τον Δον Κιχώτη του Θερβάντες; Με αφορμή το ομώνυμο συμφωνικό ποίημα του Ρίχαρντ Στράους, η Ματούλα Κουστένη βουτά σε έναν συναρπαστικό μουσικό κόσμο.
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ