Μπορούμε να μιλάμε για «τοξική θηλυκότητα»;

ezgif.com-video-to-gif-converterb6553c18a66a1ae1.gif
0

Το γεγονός ότι και οι άνδρες μπορούν να πέσουν θύματα κακοποίησης είναι, φυσικά, αναμφισβήτητο. Πόσο όμως αποδίδει ο όρος «τοξική θηλυκότητα» το είδος της συμπεριφοράς που έχουμε δει σε ριάλιτι όπως το Love Island; Έχει να κάνει με τις γυναίκες που συμπεριφέρονται με έναν τρόπο που έχουμε συνηθίσει να αποκαλούμε «τοξικό», όπως ο εκφοβισμός, το gaslighting ή η συναισθηματική χειραγώγηση μέσα σε μια σχέση; Μήπως έχει σκοπό να πιστοποιήσει ότι και οι γυναίκες όχι μόνο μπορούν να είναι κακές αλλά μπορούν να είναι εξίσου κακές με τους άνδρες; Ή πρόκειται για συμπεριφορά με ειδικά «θηλυκά» χαρακτηριστικά; Είναι η «τοξική θηλυκότητα» ένας όρος που σκοπό έχει να αναδείξει τις έμφυλες προσδοκίες που θέτει η κοινωνία στις γυναίκες; Είναι τελικά η συζήτηση περί «τοξικής θηλυκότητας» δίκαιη, φεμινιστική ή ξεκάθαρα αντιφεμινιστική;

Σύμφωνα με τον Mark Brooks, πρόεδρο της πρωτοβουλίας ManKind, μια οργάνωσης για την υποστήριξη ανδρών που έχουν πέσει θύματα ενδοοικογενειακής κακοποίησης και βίας, «δεν υπάρχει τοξική θηλυκότητα ή τοξική αρρενωπότητα, υπάρχουν απλώς τοξικοί άνθρωποι και τοξικές συμπεριφορές». Εκ πρώτης όψεως, αυτή φαίνεται να είναι μια δίκαιη και ισότιμη προσέγγιση. Ωστόσο, ο Brooks συνεχίζει να διατρανώνει την πεποίθησή του ότι ο όρος «τοξική αρρενωπότητα» στρέφεται κατά των ανδρών εν γένει, «δαιμονοποιώντας ένα ολόκληρο φύλο». Αυτή είναι η γραμμή με αυτή που ακολουθούν πολλοί ακτιβιστές για τα δικαιώματα των ανδρών τα τελευταία χρόνια παρά το γεγονός ότι ο συγκεκριμένος όρος έχει ως στόχο να τονίσει το πώς ο ανδρισμός μπορεί να διαστρεβλωθεί από την πατριαρχία, αιτιολογώντας τις ανδρικές εκδηλώσεις βίας, θυμού και δυσαρέσκειας.

Οι γυναίκες που είναι θυμωμένες, κακές ή υποτιμητικές για τους άλλους συχνά δέχονται πιο έντονη και διαρκή μομφή, επειδή ο θυμός από μόνος του θεωρείται απαράδεκτο γυναικείο χαρακτηριστικό

«Δεν υπάρχουν εγγενείς ιδιότητες που καθιστούν την τοξική συμπεριφορά αρρενωπή ή ανδρική», λέει η Alicia Denby, κοινωνιολόγος και διδακτορική φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, υπογραμμίζοντας ωστόσο ότι οι γυναίκες που είναι θυμωμένες, κακές ή υποτιμητικές για τους άλλους συχνά δέχονται πιο έντονη και διαρκή μομφή, επειδή ο θυμός από μόνος του θεωρείται απαράδεκτο γυναικείο χαρακτηριστικό. «Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι οι γυναίκες δεν πρέπει να λογοδοτούν για τυχόν επιθετικές συμπεριφορές τους», σημειώνει, «δεν σημαίνει επίσης όμως ότι πρέπει να χρησιμοποιείται ως δικαιολογία για να τροφοδοτείται μια αντιφεμινιστική ατζέντα». Η Denby προτείνει ότι «αντί να περιγράφουμε αυτές τις συμπεριφορές ως ‘τοξική αρρενωπότητα’ ή ‘τοξική θηλυκότητα’, θα πρέπει να τις αποκαλούμε ως αυτό που είναι, δηλαδή συναισθηματική κακοποίηση».

Η ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια Nova Cobban φαίνεται να συμφωνεί. «Στην πραγματικότητα», λέει, «η τοξική συμπεριφορά δεν είναι συνυφασμένη ή ακόμα και σχετική με το φύλο, «αποτελεί ουσιαστικά μια αρνητική συμπεριφορά που αποσκοπεί στην κατοχύρωση της κυριαρχίας».

Ο Ali Ross, ψυχοθεραπευτής και εκπρόσωπος του Συμβουλίου Ψυχοθεραπείας του Ηνωμένου Βασιλείου, προτείνει να μετατοπιστεί η εστίαση από την ιδέα ότι και οι γυναίκες μπορούν να συμπεριφέρονται με «τοξικούς» τρόπους. Αντιθέτως, πιστεύει ότι θα πρέπει να διερευνήσουμε την εγγενή τοξικότητα που ελλοχεύει στις ιδέες που επικρατούν ακόμα σχετικά με το πώς «θα πρέπει» να μοιάζει η θηλυκότητα. Κατά την γνώμη του, η «τοξική θηλυκότητα» απλώς συνιστά άλλη μια «έγκριση των πατριαρχικών αξιών».

Ομοίως, η ειδικός σε θέματα τραυμάτων και συναισθηματικής αντοχής Δρ. Lisa Turner λέει ότι η τοξική θηλυκότητα «μπορεί να γίνει κατανοητή ως ένα σύνολο αρνητικών χαρακτηριστικών ή συμπεριφορών που αντανακλούν τις επιβλαβείς πτυχές των έμφυλων στερεοτύπων. Η τοξική θηλυκότητα μπορεί να περιλαμβάνει τη διαπόμπευση και τον εξοστρακισμό των γυναικών που δεν συμμορφώνονται με αυτά τα πρότυπα ή που αμφισβητούν τους παραδοσιακούς έμφυλους ρόλους». Ωστόσο, ο όρος «τοξική θηλυκότητα» εξακολουθεί να φαίνεται συγκεχυμένος, από τη στιγμή ειδικά που χρησιμοποιείται τόσο για να προωθήσει όσο και για να επικρίνει τέτοια στερεότυπα.

Σε ένα άρθρο του από το 2018 που είχε τίτλο «Η τοξική θηλυκότητα μας πηγαίνει όλους πίσω», ο κοινωνικός ψυχολόγος και συγγραφέας Dr Devon Price έγραφε ότι «η τρέχουσα εξέταση των τοξικών έμφυλων ρόλων των φύλων επικεντρώνεται υπερβολικά στην απόδοση ευθυνών στους άνδρες και την αρρενωπότητα για μια ποικιλία δεινών που στην πραγματικότητα προκαλούνται από το δυαδικό σύστημα των φύλων και την αυστηρή προσήλωσή μας σε αυτό. Το πρόβλημα ποτέ δεν ήταν απλώς η αρρενωπότητα, αλλά οι έμφυλοι ρόλοι που είναι εξίσου άκαμπτοι για τους άνδρες και τις γυναίκες». Ο ίδιος δηλώνει σήμερα ότι τόσο η τοξική αρρενωπότητα όσο και η τοξική θηλυκότητα είναι «πολιτισμικές ασθένειες» από τις οποίες μολύνονται όλοι: «Στην πραγματικότητα οι γυναίκες είναι εξίσου ικανές στην προώθηση τοξικών ανδρικών προτύπων».

Με στοιχεία από The Independent  

Οπτική Γωνία
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Θεσσαλονίκη: ανήλικη βία αγέλης- πως θα αντιμετωπιστεί;

Ελλάδα / Θεσσαλονίκη: Ανήλικη βία αγέλης – πώς θα αντιμετωπιστεί;

Ο Βασίλης Βαμβακάς, αν. καθηγητής Κοινωνιολογίας της Επικοινωνίας στο ΑΠΘ και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, η οποία έχει αναλάβει να εκπονήσει το «Εθνικό Σχέδιο Στρατηγικής Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Βίας και της Παραβατικότητας των Ανηλίκων» μιλά στη LiFO.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Ενεργειακές Κοινότητες: είναι ο μίτος στο λαβύρινθο της ενεργειακής κρίσης;

Ρεπορτάζ / Ενεργειακές Κοινότητες: Πώς γίνεσαι αυτοπαραγωγός και καταναλωτής φθηνής και πράσινης ενέργειας;

Τρία από τα ιδρυτικά μέλη του Υπερίωνα, της πρώτης ενεργειακής κοινότητας λαϊκής βάσης που δημιουργήθηκε στην Αθήνα, φωτίζουν τους τρόπους με τους οποίους μπορούν οι πολίτες να βγουν από τον λαβύρινθο της ενεργειακής κρίσης.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Το χαμένο στοίχημα των βιβλιοθηκών στη χώρα μας

Οπτική Γωνία / Δημόσιες βιβλιοθήκες: Ζωντανοί οργανισμοί ή χαμένο στοίχημα;

Στο συλλογικό φαντασιακό οι βιβλιοθήκες έχουν παραμείνει στον 19ο αιώνα, με βλοσυρούς βιβλιοθηκονόμους, συρταριέρες με χειρόγραφα δελτία καταλογογράφησης και αποκλειστικά υπηρεσίες δανεισμού. Και υπάρχει λόγος γι' αυτό.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
«Δεν φοβόμαστε, δεν ντρεπόμαστε, δεν θα επηρεαστεί η ασφάλεια του EuroΡride»

Οπτική Γωνία / «Δεν φοβόμαστε, δεν ντρεπόμαστε, δεν θα επηρεαστεί η ασφάλεια του EuroΡride»

Η βία, οι προβληματισμοί και οι ανησυχίες για τη διεξαγωγή των φετινών εκδηλώσεων του EuroPride. Μιλούν στη LiFO ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης και ο εκπρόσωπος του Thessaloniki Pride.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Το ομοφοβικό αίσχος της Αριστοτέλους και ο φόβος που δείχνει επιτέλους να αλλάζει πλευρά

Οπτική Γωνία / Το ομοφοβικό αίσχος της Αριστοτέλους και ο μονόδρομος για την ελευθερία

Τίποτα δεν πρέπει να μένει αναπάντητο – το μίσος δεν αντιπαλεύεται με μίσος, ας γίνει όμως κοινή συνείδηση ότι ο δρόμος για την ελευθερία, την αξιοπρέπεια, τον σεβασμό και την ισότητα είναι μονόδρομος και είναι αδιαπραγμάτευτος.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Το καρναβάλι, ο όχλος, η Θεσσαλονίκη

Ν. Σεβαστάκης / Το καρναβάλι, ο όχλος, η Θεσσαλονίκη

Χιλιάδες άνθρωποι, νέοι και μεγαλύτεροι, πιστεύουν πως τους ανήκει η πόλη και πως θα ορίζουν αιωνίως τα δημοφιλή πρότυπα. Αν δεν συναντήσουν εμπόδια, θα συγκροτήσουν κάποια στιγμή ένα μέτωπο κανονικής ασφυξίας για όλους τους υπόλοιπους.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Το Dune, η Μέση Ανατολή και οι Εξεγερμένοι

Ιλεκτρίσιτυ / Το Dune, η Μέση Ανατολή και οι Εξεγερμένοι

Οι αναφορές του Dune στους αντιαποικιοκρατικούς αγώνες μουσουλμανικών πληθυσμών είναι τόσο έντονες που οι Άραβες φίλοι του Χέρμπερτ πίστευαν πως δεν επρόκειτο καθόλου «για έργο επιστημονικής φαντασίας».
ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΗΣ
Ο τυχαίος θάνατος ενός δημοσιογράφου…

Οπτική Γωνία / Ο τυχαίος θάνατος ενός δημοσιογράφου

Η ιστορία, που φυσικά χάθηκε ανάμεσα σε μεγάλα γεγονότα, είναι διδακτική, όχι μόνο για τους δημοσιογράφους που με προχειρότητα μεταδίδουν μια είδηση χωρίς να ελέγξουν πρώτα την αλήθεια της. Είναι διδακτική και για την ίδια την κοινωνία, η οποία τελικά είναι ο αποδέκτης της πληροφόρησης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Η Εκκλησία, σε ρόλο «πορτιέρη», επιβάλλει face control στους ναούς

Οπτική Γωνία / Η Εκκλησία, σε ρόλο «πορτιέρη», επιβάλλει face control στους ναούς

Οι εποχές έχουν αλλάξει, οι ανόητοι αφορισμοί είναι ξεπερασμένοι και το ποίμνιο δεν περιμένει από την Ιερά Σύνοδο και τους μητροπολίτες να πολιτεύονται ως γραφικοί κομματάρχες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ