Η Νίσυρος, αυτό το ξεχωριστό ηφαιστειακό νησί των Δωδεκανήσων, μαγνητίζει όλο και περισσότερους επισκέπτες τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο το νησί πάσχει από έλλειψη πόσιμου νερού, κάτι που αναγκάζει τους μόνιμους κατοίκους αλλά και τους επισκέπτες του να καταναλώνουν εμφιαλωμένο. Αποτέλεσμα αυτής της πρακτικής είναι η μεγάλη συγκέντρωση πλαστικών απορριμμάτων –μερικοί τόνοι πλαστικών σκουπιδιών σε ένα νησί 42 τετραγωνικών χιλιομέτρων– και αυτό που προκύπτει είναι το επείγον ζήτημα της διαχείρισής τους.
Αρκεί κανείς να αναλογιστεί ότι για να παραχθεί ένα πλαστικό μπουκάλι χρειάζονται μόλις 2 δευτερόλεπτα, ο μέσος χρόνος χρήσης του περιεχομένου του είναι τα 30 λεπτά ενώ χρειάζονται περισσότερα από 450 χρόνια για να διασπαστεί. «Στη Νίσυρο οι κάτοικοι μόνο καταναλώνουμε 325.500 μπουκάλια τον χρόνο. Αυτό σημαίνει 27 τόνους πλαστικό που μπορούμε να αξιοποιήσουμε» λέει ο Γρηγόρης Χατζηιωαννίδης, εμπνευστής της οργάνωσης «Νισύριο» που εστιάζει στη δημιουργία ενός νέου περιβάλλοντος διαβίωσης στη Νίσυρο.
Ο όγκος πλαστικού κάθε χρόνο είναι τόσο μεγάλος που αν προσθέσουμε σε αυτόν και το οικιακό πλαστικό ή και το πλαστικό μιας χρήσης, φτάνουμε σε μερικούς τόνους πλαστικού σκουπιδιού.
Και κάπως έτσι λοιπόν προέκυψε και η ανάγκη να γίνει κάτι γι' αυτό. Πρόσφατα μάλιστα δημιουργήθηκαν μεγάλες τσάντες από ανακυκλωμένα και ανακυκλώσιμα δίχτυα για να χρησιμοποιηθούν στον καθαρισμό των παραλιών των Λουτρών Πάλων και του Μανδρακίου. Οι κάτοικοι και τα μέλη του νεοσύστατου οργανισμού «Νισύριο» γέμισαν ένα σωρό τέτοιες τεράστιες τσάντες με πλαστικά σκουπίδια αλλοιωμένα από τον ήλιο και την θάλασσα κι έπειτα συνέχισαν λαμβάνοντας μέρος στο πρώτο εργαστήριο επεξεργασίας πλαστικού που έγινε στο λιμάνι, όπου και στήθηκαν τα δυο Precious Plastic μηχανήματα που υπάρχουν διαθέσιμα στο νησί.
Ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός «Νισύριο» ξεκίνησε ύστερα από χρόνια σκέψης και συζήτησης με ντόπιους και κατοίκους του νησιού. «Μάλλον η φροντίδα ή η ανάγκη για φροντίδα του τόπου με τον οποίο κάποιοι είμαστε στενά συνδεδεμένοι οδήγησε στη δημιουργία του για να συντονίσει τελικά όλες αυτές τις σκέψεις και τις συζητήσεις. Ο στόχος μας είναι να βρούμε τρόπους διαχείρισης του πλαστικού σκουπιδιού, μια και όλοι καταναλώνουμε εμφιαλωμένο νερό.
Ο όγκος πλαστικού κάθε χρόνο είναι τόσο μεγάλος που αν προσθέσουμε σε αυτόν και το οικιακό πλαστικό ή και το πλαστικό μιας χρήσης, φτάνουμε σε μερικούς τόνους πλαστικού σκουπιδιού. Αυτό που σκεφτήκαμε λοιπόν είναι με τη συνεργασία του δήμου Νισύρου να δούμε το πλαστικό (ή μέρος αυτού που καταναλώνεται στο νησί) ως πηγή πρώτης ύλης» εξηγεί ο κ. Χατζηιωαννίδης.
Ο ίδιος, αν και είναι γέννημα θρέμμα Αθηναίος, μένει μόνιμα στη Νίσυρο από το 2014. Και μπορεί να προέρχεται από τον χώρο της επικοινωνίας και της διαφήμισης, όμως, κάποια στιγμή, αποφάσισε να αποχωρίσει από τα εταιρικά περιβάλλοντα, να ασχοληθεί με τη ζωγραφική κι έπειτα με τη φωτογραφία, αλλά και να δημιουργήσει πριν από κάποια χρόνια το Sterna Art Project, έναν χώρο που συγκεντρώνει καλλιτέχνες και καλλιτεχνικές δράσεις στο νησί.
Συνδυάζοντας αυτές τις καλλιτεχνικές δράσεις με την οικολογία προέκυψε και η ιδέα για την ανάπτυξη ενός μηχανισμού όπου μέρος του πλαστικού σκουπιδιού θα παραμένει στον τόπο και θα επαναχρησιμοποιείται ως πρώτη ύλη για τη δημιουργία νέων χρηστικών αντικειμένων, έργων τέχνης, δομικών υλικών κ.λπ.
Έτσι κατάφερε, μέσω του προγράμματος «START - Create culture change» (ενός προγράμματος του Robert Bosch Stiftung, με την υποστήριξη των ιδρυμάτων Λάτση και Μποδοσάκη) στο οποίο είναι υπότροφος, να εξασφαλίσει στο νησί δύο μηχανήματα Precious Plastic και έναν 3D εκτυπωτή.
«Ξεκινήσαμε να διοργανώνουμε εργαστήρια ενημέρωσης και επεξεργασίας πλαστικού, συναντήσεις, καθαρισμούς παραλιών, σεμινάρια κ.λπ. με όλους του κατοίκους ανεξαρτήτως ηλικίας. Σημαντική, ομολογώ, είναι η διάθεση ιδιαίτερα των νεότερων που κάτι έχουν πάρει χαμπάρι, όπως φαίνεται, και είναι αρκετά ανοιχτοί» λέει ο ίδιος και εξηγεί τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν αυτά τα δύο μηχανήματα: «Το ένα θρυμματίζει το πλαστικό και το άλλο το λιώνει για να γίνει έκχυση σε καλούπια ώστε να φτιαχτούν αντικείμενα. Στόχος μας είναι η αγορά ενός τρίτου μηχανήματος που θα μας επιτρέψει και την παραγωγή δομικών υλικών, όπως δοκαριών».
Η ιδέα, πάντως, είναι, αφού εκπαιδευτούν οι κάτοικοι του νησιού τόσο θεωρητικά σε σχέση με το πλαστικό όσο και πρακτικά, να μπορεί κανείς να χειρίζεται τα μηχανήματα που υπάρχουν διαθέσιμα, «να μπει ο κόσμος στη διαδικασία να φτιάξει δικά του πράγματα, να εντοπίσει ανάγκες και να αξιοποιήσει το πλαστικό ως πρώτη ύλη για να τις καλύψει».
Έχοντας ως σύμμαχο τον δήμο του νησιού, που προσπαθεί μέσα στο βουνό της ελληνικής ανακύκλωσης, αλλά και μια σειρά από άλλους συνεργάτες, όπως είναι η Aegean Rebreath, με τους οποίους, πέρα από την πρακτική δράση καθαρισμού βυθών και παράλιων, αναπτύσσεται μια σχέση συνεργασίας και συμβουλευτικής, το μουσείο στο Βερολίνο που προσέφερε το 3D γράφημα του νομίσματος «Νισύριο», ελληνικές εταιρείες κι αρκετούς άλλους οργανισμούς που μοιράζονται το ίδιο όραμα και ενδιαφέρον για το περιβάλλον, ο «Νισύριο» εξακολουθεί να αναζητά δημιουργικές και βιώσιμες πρακτικές για την επαναχρησιμοποίηση και εναλλακτική χρήση του πλαστικού.
Σημειωτέων ότι ο «Νισύριο» πήρε το όνομα του από το αρχαίο νόμισμα της Νισύρου. «Θέλω να πιστεύω ότι με κάποιο τρόπο, το νόμισμα θα ξαναζωντανέψει για να δημιουργήσει μια νέα κυκλική οικονομία όπου το σκουπίδι μετατρέπεται σε πηγή πρώτης ύλης για τη δημιουργία νέων αντικειμένων» καταλήγει ο κ. Χατζηιωαννίδης.
