Η κριτική μας για το «Ο Ιρλανδός» του Σκορσέζε: 5 άστρα - είναι αριστούργημα

Η κριτική μας για το «Ο Ιρλανδός» του Σκορσέζε: 5 άστρα - είναι αριστούργημα Facebook Twitter
Ο Ιρλανδός θίγει τα οικεία θέματα του σινεμά του Σκορσέζε, την πίστη και την προδοσία, τις ενοχές και την κάθαρση, το έγκλημα και την τιμωρία.
1

Είναι δυνατόν ένας 77χρονος σκηνοθέτης, παρέα με τρεις συνομήλικούς του θρύλους της υποκριτικής, να γυρίζει μια ταινία 3,5 ωρών για λογαριασμό ψηφιακής πλατφόρμας, συνολικού προϋπολογισμού 160 εκατομμυρίων δολαρίων, σε μια εποχή κατά την οποία η διάσπαση προσοχής προελαύνει και ο μέσος όρος αυτοσυγκέντρωσης σε «θέαμα δεν ξεπερνά τα λίγα λεπτά της ώρας», με όρο να παιχτεί πρώτα στις αίθουσες που περιμένουν πώς και πώς τους ανήλικους για να καταναλώσουν έπη υπερηρώων, τα οποία, διόλου τυχαία, ο Μάρτιν Σκορσέζε αποκήρυξε πολύ πρόσφατα ως μη-σινεμά; Όχι μόνο είναι αλλά ο ίδιος άνθρωπος που αξιοποίησε υπέρ του την τρισδιάστατη τεχνολογία στο Hugo χρησιμοποιεί προχωρημένα εφέ για να καθηλώσει, επιδεικνύοντας ολύμπια και μαεστρικά το χάρισμά του στην αφήγηση, στην πολυθρύλητη πολιτεία του Τζίμι Χόφα, μέσα από τα μάτια του προστατευόμενού του «Ιρλανδού», Φρανκ Σίραν.


Το πρόβλημα για τον Σίραν, έτσι όπως ξετυλίγεται σε ένα χρονικό του εγκλήματος για παραπάνω από 40 χρόνια, είναι πως βρίσκεται καίρια και αδόκητα στριμωγμένος ανάμεσα στον Ράσελ Μπουφαλίνο, άτεκνο νονό του εγκλήματος που τον έχει σαν γιο του, και τον εργατοπατέρα Τζέιμς Ριντλ «Τζίμι» Χόφα, τον αρχισυνδικαλιστή που δρούσε εκ μέρους των οδηγών φορτηγών τη δεκαετία του '60 (ώσπου απέκτησε δύναμη, πλούτο και εξουσία δυσανάλογα των συμφερόντων που εξυπηρετούσε και απώλεσε τα δυσθεώρητα προνόμιά του) και που τον θεωρούσε κι αυτός ισότιμο μέλος της οικογένειάς του. Ο Φρανκ Σίραν ξεκίνησε ταπεινά και συνέχισε το ίδιο σιωπηλά, κερδίζοντας την εμπιστοσύνη του δύσκολου, μειλίχιου αλλά πρακτικά σκληρού και άτεγκτου Μπουφαλίνο, ενός μικρόσωμου γκάνγκστερ που ποτέ δεν ψέλλισε τη διαταγή «σκότωσε», αν και όποτε έδινε εντολή, την εννοούσε απαρέγκλιτα.

Ο Σίραν αναλάμβανε με ψυχρή αποτελεσματικότητα όλες τις βρόμικες δουλειές χωρίς να ζητά χρήματα, διότι γνώριζε πως ο μόνος δρόμος για να εδραιωθεί είναι να μη ρωτά πολλά και να μην αποσκοπεί στο βραχυπρόθεσμο όφελος – είχε μια ενστικτώδη διαίσθηση του καθήκοντος που εξέλιξε σε συνειδητή γνώση της πυραμίδας μέσα στον χρόνο. Το κέρδος του έγινε πολλαπλάσιο, καθώς απέκτησε τη φήμη του σταθερού και ευπειθή εκτελεστή στην «κοινότητα» των Ιταλών, έστω κι αν η ιρλανδική καταγωγή του ήταν μειονέκτημα στο ξεκίνημα. Ο Τζίμι Χόφα,αντίθετα, άλλος ένας μη Ιταλός χωμένος βαθιά στη φωλιά τους, υπήρξε ανέκαθεν φασαριόζος, εγωκεντρικός και δημαγωγός, ένας σταρ των media που έδειχνε ανάγλυφα ποιους απεχθανόταν, μοίραζε απλόχερα αντιπάθειες και εγκάρδιες χειρονομίες, αντιμετώπιζε εριστικά και υποτιμητικά τους εχθρούς του και χειριζόταν τις υποθέσεις και τα πορτοφόλια πολλών χιλιάδων εργατών με εξωστρεφείς και πολιτικάντικους ελιγμούς, φτάνοντας να τα βάλει ανοιχτά με τους Κένεντι και τη μαφία.

 Μια επική ιστορία για το οργανωμένο έγκλημα στη μεταπολεμική Αμερική μέσα από τα μάτια του βετεράνου του Β' Παγκοσμίου Πολέμου Φρανκ Σίραν, ενός απατεώνα και εκτελεστή που συνεργάστηκε με διαβόητες μορφές του 20ού αιώνα.


Ο Μάρτιν Σκορσέζε είχε από καιρό εκδηλώσει την πρόθεσή του να αποδώσει κινηματογραφικά (με τη συνδρομή του πεπειραμένου Στίβεν Ζαΐλιαν στο σενάριο) το μακρύ και λεπτομερές βιβλίο του Τσαρλς Μπραντ, I heard you paint houses, ενός συνθηματικού, που μάλιστα ενισχύεται ειρωνικά και εύγλωττα με το «φτιάχνω και τα φέρετρα, εκτός από το μπογιάτισμα των σπιτιών», στηριγμένο στους βασικά αναπόδεικτους, συνεπώς ανυπόληπτους ισχυρισμούς του Φρανκ Σίραν γύρω από την πιθανή δολοφονία και τη διαβόητη εξαφάνιση του Χόφα από προσώπου γης το 1975.

Η οπτική του Ιρλανδού είναι απ' άκρη σ' άκρη στην ταινία, σεβαστή, άξια του τίτλου: η ταινία παρακολουθεί βήμα προς βήμα την ανέλιξη και την αναγκαιότητά του σε ένα ερμητικό σύστημα αμφίβολων, αλλά ισχυρών αξιών. Το πρώτο ενδιαφέρον στοιχείο, και κερδισμένο στοίχημα, στον Ιρλανδό είναι ο ρυθμός, που ξεφοδράρει το τυπικό, φρενήρες τέμπο του Σκορσέζε, ακριβώς για να φτάσει στην αντιστροφή της απόλαυσης της βίας που χαρακτήριζε το Καλά Παιδιά και το Καζίνο. Αρχίζοντας με ένα περίτεχνο μονοπλάνο, με υπόκρουση το υπέροχο «In the still of the night» των Five Satins (ο Ρόμπι Ρόμπερτσον των Band συνεπιμελείται και πάλι τις μουσικές επιλογές μαζί με τον σκηνοθέτη), για να σταματήσει κυριολεκτικά στη νεκρική σιγαλιά της νύχτας, ξεκινώντας ουσιαστικά από το τέλος, με τον γηραιό Σίραν/Ντε Νίρο στον οίκο ευγηρίας που φιλοξένησε τις μνήμες και τις ενοχές στο λυκόφως της βεβαρημένης του ζωής.

Με απανωτά φλασμπάκ, έξοχα ραμμένα στο πνεύμα μιας ελεγείας για την κοινωνία της βίας, ο Σκορσέζε επισκέπτεται μια πολυπρόσωπη χορωδία πρωταγωνιστών και κομπάρσων του εγκλήματος που μοιάζουν με φαντάσματα του ηδονικού, δαιμονιώδους παρελθόντος – του δικού τους αλλά και του αποτυπώματος που είχε επιλέξει ο σκηνοθέτης σε προηγούμενες ταινίες του. Μάλιστα, ο Σκορσέζε φροντίζει, άσπλαχνα, χωρίς ίχνος ηρωικού επικήδειας συμπάθειας, να παγώνει συχνά την εικόνα στα πρόσωπά τους με τη σύντομη, ξερή σημείωση της ημερομηνίας και του τρόπου του (συνήθως βίαιου) θανάτου τους – μια δραματική αποκαθήλωση του πάλαι ποτέ ιλουστρασιόν στίγματός τους στη φιλμική μυθολογία.

Η κριτική μας για το «Ο Ιρλανδός» του Σκορσέζε: 5 άστρα - είναι αριστούργημα Facebook Twitter
Με απανωτά φλασμπάκ, έξοχα ραμμένα στο πνεύμα μιας ελεγείας για την κοινωνία της βίας, ο Σκορσέζε επισκέπτεται μια πολυπρόσωπη χορωδία πρωταγωνιστών και κομπάρσων του εγκλήματος που μοιάζουν με φαντάσματα του ηδονικού, δαιμονιώδους παρελθόντος.


Παρά τη μεγάλη διάρκειά της, η ταινία πλοηγείται με τρομερή άνεση στις δεκαετίες, μπαίνοντας και βγαίνοντας σε επεισόδια που συνδέονται οργανικά και εμπλουτίζουν την πλοκή, εμβαθύνοντας με κάθε τους βήμα τους κεντρικούς χαρακτήρες και τις γενεσιουργές αιτίες πίσω από τις πράξεις τους. Ογκόλιθος, φυσικά, ο Ιρλανδός, ο Ρόμπερτ ντε Νίρο, σε μια ερμηνεία που την ίδια στιγμή που παγώνει την ψυχή συγκινεί για την απέραντη μοναξιά που αναδίδει. Ο Φρανκ Σίραν του είναι το τσιράκι, ο πρόδρομος των σύγχρονων μπράβων, αλλά με αυξημένες αρμοδιότητες και υψηλό δείκτη αντίληψης της περίφημης ομερτά, που εμφανίζεται την κατάλληλη στιγμή, ένας οικογενειάρχης, απαίδευτος, λαϊκός και μπρούτος στην επεξεργασία του βασικού συναισθήματος άντρας που αδυνατεί να αντιληφθεί την έννοια της προστασίας, παίρνοντας πικρό μάθημα από τη μικρή του κόρη (Άνα Πάκουιν), η οποία, χωρίς να γνωρίζει τίποτα συγκεκριμένο, έχει καταλάβει από νωρίς τι ακριβώς κάνει έξω από το σπίτι.

Ο Ντε Νίρο, άφθαστος στο λακωνικό παίξιμο, γνήσιος reactor (η σκηνή του τηλεφωνήματος στη χήρα του Χόφα ανήκει αυτόματα στην ανθολογία) και ζωώδης, όποτε καλείται να χτυπήσει, καταπίνει τόμους ανείπωτων μυστικών και στάζει ελάχιστα σώψυχα, συσσωρεύοντας τόνους ασχήμιας, ωσότου το πρόσωπό του αποκτά μια μάσκα απωθημένου πόνου και το βλέμμα του εκλιπαρεί για συγχώρεση. Επινοώντας αποχρώσεις σε ένα άκαμπτο delivery θανάτου, με την κατακτημένη ευχέρειά του να καιροφυλακτεί, ενώ παραμένει ακίνητος, ο βασιλιάς των σκορσεζικών ηρώων είναι καταπληκτικός, και για τη μοναδική αδυναμία της ερμηνείας του δεν ευθύνεται ο ίδιος: η τεχνολογία απογήρανσης των προσώπων που εφαρμόζεται για πρώτη φορά σε τέτοια έκταση, και μάλιστα σε διαφορετικές ηλικίες, δεν τον βοηθά στη νεαρότερη φάση του χαρακτήρα του, μειώνοντας δραστικά την έκφραση – σχεδόν την απενεργοποιεί, και είναι κρίμα.

Αντίθετα, στους άλλους δύο πρωταγωνιστές λειτουργεί πιο αρμονικά και τους βοηθά να διασχίσουν τα χρόνια αβίαστα, κάνοντάς τους να μοιάζουν στις νεότερες εκδοχές των ρόλων καθώς και των ίδιων, όπως τους θυμόμαστε από τις εμφανίσεις τους. Ο Τζο Πέσι ευτυχώς ανακάλεσε τη συνταξιοδότησή του για να πλάσει τον Ράσελ Μπουφαλίνο ως διακριτικό διάβολο, ένα μεσαίο στέλεχος της ευρύτερης συμμορίας των Ιταλοαμερικανών αφεντικών. Ψιθυρίζει με νόημα και επιβάλλεται αθόρυβα, τελεσίδικα. Ξεχάστε τον Τζόι και τον Τόμι που τον ανέδειξαν. Ο Ράσελ του εξανθρωπίζει ένα στερεότυπο με μίνιμαλ μέσα και αξιοθαύμαστο κοντρόλ.

Η κριτική μας για το «Ο Ιρλανδός» του Σκορσέζε: 5 άστρα - είναι αριστούργημα Facebook Twitter
Ογκόλιθος, φυσικά, ο Ιρλανδός, ο Ρόμπερτ ντε Νίρο, σε μια ερμηνεία που την ίδια στιγμή που παγώνει την ψυχή συγκινεί για την απέραντη μοναξιά που αναδίδει.


Με το που εισβάλλει ο Χόφα του Πατσίνο, προσδίδει όχι μόνο γοητεία σε έναν τραμπούκο αλλά και ενέργεια και κρισιμότητα στο έργο, αναβαθμίζοντας τη βιογραφία σε τοιχογραφία. Ο ρόλος ταιριάζει γάντι στην εξωστρέφεια και στην υπερβολή του, και ο Σκορσέζε ελέγχει το μέτρο του στην πρώτη συνεργασία τους. Οι τρεις τους παίζουν διαφορετικά, αλλά δένουν μοναδικά σε μια συμφωνία υπόγειου τρόμου και εσωτερικού σασπένς, λύπης και ανθρωπιάς.


Ο Ιρλανδός θίγει τα οικεία θέματα του σινεμά του Σκορσέζε, την πίστη και την προδοσία, τις ενοχές και την κάθαρση, το έγκλημα και την τιμωρία. Κάτω από αυτά ο μεγάλος σκηνοθέτης εξετάζει κυρίως τον ρόλο του πατέρα μέσα από τις πολλαπλές δυναμικές του μέντορα με τον γιο και τις πλανημένες σχέσεις του πάτερ φαμίλια με τις γυναίκες της ζωής του, κόρες και συζύγους, και του εξουσιαστή αφέντη με τους πιστούς υπηκόους, ως την ψυχική κατάρρευση, όταν δεν την προλαβαίνει το πρόωρο τέλος. Στη χρυσή του ωριμότητα ο Σκορσέζε εκθέτει τον σκελετό της τεχνικής του μέσα από την τέχνη του, την απέριττη αρχιτεκτονική των χαρακτήρων μέσα στον χωροχρόνο που διεκδικεί με υπομονή και θαυμαστή επιδεξιότητα, τοποθετώντας τον Ιρλανδό, αυτόν τον συναρπαστικό μαίανδρο στο ημίφως της σύγχρονης ιστορίας της βίας, στην πρώτη τριάδα, ίσως μαζί με τον Ταξιτζή και το Οργισμένο Είδωλο, μιας φιλμογραφίας με τουλάχιστον άλλα τόσα αριστουργήματα.

 

  

Οθόνες
1

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η «Αιώνια Λιακάδα ενός Καθαρού Μυαλού» έγινε 20 χρονών

Οθόνες / Έρωτας και μνήμη: Η «Αιώνια Λιακάδα ενός Καθαρού Μυαλού» έγινε 20 χρονών

Η δημοφιλής ρομαντική ταινία με τον Τζιμ Κάρεϊ και την Κέιτ Γουίνσλετ συμπλήρωσε μια εικοσαετία από την αμερικανική της πρεμιέρα. Με αφορμή αυτή την επέτειο, την επισκεπτόμαστε ξανά και εξετάζουμε γιατί παραμένει αγαπητή μέχρι σήμερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Τρία ελληνικά ντοκιμαντέρ του 26ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης που πρέπει να δείτε οπωσδήποτε

Οθόνες / Γιατί τα ελληνικά ντοκιμαντέρ είναι στο σύνολό τους καλύτερα από τις ταινίες μυθοπλασίας - Τρία παραδείγματα

Τα πολυσυζητημένα «Αδέσποτα Κορμιά», ένα ερωτικό προσκύνημα στη Σαπφώ και ένα στοιχειωμένο σκακιστικό καφενείο στην καρδιά του αθηναϊκού κέντρου: Τρεις ταινίες που ξεχώρισαν στο 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Υπάρχει άνθρωπος που δεν έκλαψε με το «One Day» του Netflix;

The Review / Υπάρχει άνθρωπος που δεν έκλαψε με το «One Day» του Netflix;

Ο Γιάννης Βασιλείου και η Ναταλία Πετρίτη συζητούν για τα συν και τα πλην της παραγωγής του Netflix, για τους λόγους που δέθηκαν οι θεατές μαζί της και για άλλες πρόσφατες παραγωγές που θα έκαναν ακόμα και μια πέτρα να κλάψει.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Πάθη, μίση, ανταλλαγή εραστών και ατέλειωτοι καβγάδες: Το μυστικό παρασκήνιο πίσω από τις βελούδινες ταινίες του Τζέιμς Άιβορι

Οθόνες / Πάθη, μίση, ατέλειωτοι καβγάδες: Το παρασκήνιο πίσω από τις βελούδινες ταινίες του Τζέιμς Άιβορι

Ένα νέο ντοκιμαντέρ για το ντουέτο του παραγωγού Ισμαήλ Μέρτσαντ και του σκηνοθέτη Τζέιμς Άιβορι καθιστά σαφές ότι τα υποβόσκοντα πάθη στις ταινίες τους δεν ήταν τίποτα σε σύγκριση με ό,τι συνέβαινε πίσω από την κάμερα.
THE LIFO TEAM
Lee Grant: «Η εξορία μου από το Χόλιγουντ ήταν η καλύτερη εκπαίδευση που θα μπορούσα να φανταστώ»

Οθόνες / Λι Γκραντ: Μια «ακυρωμένη» ηθοποιός, μια ακόμα ενεργή και αξιόλογη σκηνοθέτιδα

To τρομερό ταλέντο που έκανε μπαμ από μακριά και το Χόλιγουντ κατέστρεψε χωρίς αιτία βρίσκεται πια στην κορυφή της λίστας με τους μεγαλύτερους (σε ηλικία) εν ζωή σκηνοθέτες. Η ιστορία της ζωής και της καριέρας του κοριτσιού με την κλεμμένη νεότητα είναι συγκλονιστική.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
The Sopranos: Ο εθισμός του Τζέιμς Γκαντολφίνι στο αλκοόλ και τα ναρκωτικά και το χάος στα γυρίσματα της κορυφαίας σειράς

Οθόνες / The Sopranos: Ο εθισμός του Τζέιμς Γκαντολφίνι στο αλκοόλ και τα ναρκωτικά και το χάος στα γυρίσματα της κορυφαίας σειράς

Σ’ ένα νέο βιβλίο αποκαλύπτεται το μέγεθος των προβλημάτων που συχνά προκαλούσε η κατάσταση που βρισκόταν ο πρωταγωνιστής της εμβληματικής σειράς του HBO
THE LIFO TEAM
Μίσα Ντεφονσέκα: Η αληθινή ιστορία της γυναίκας που «έζησε με τους λύκους» και εξαπάτησε τους πάντες

Οθόνες / Μίσα Ντεφονσέκα: Η αληθινή ιστορία της γυναίκας που «έζησε με τους λύκους» και εξαπάτησε τους πάντες

Η ιστορία της τα είχε όλα. Ήταν δραματική, συγκινητική, μια ιστορία επιβίωσης ενός παιδιού, είχε αθωότητα, πίστη και το πιο δραματικό φόντο της πιο σκοτεινής περιόδου της ευρωπαϊκής ιστορίας, τις διώξεις και την εξόντωση των Εβραίων και το Ολοκαύτωμα. H απίστευτη αυτή ιστορία είναι τώρα ένα ντοκιμαντέρ που προβάλλεται στο Netflix.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
10 γυναικείες οσκαρικές πρωτιές

Οθόνες / Δέκα γυναικείες οσκαρικές πρωτιές που έγραψαν ιστορία

Η πρώτη μαύρη ηθοποιός, η πρώτη αυτόχθονας Αμερικανίδα, η πρώτη ΛΟΑΤΚΙ+ γυναίκα, η πρώτη που πήρε βραβείο Καλύτερης Σκηνοθεσίας ανταγωνιζόμενη τον πρώην σύζυγό της, η πρώτη zoomer και ως τώρα η μοναδική γεννηθείσα τον 21ο αιώνα με Όσκαρ.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αν μια ταινία δεν είναι στη συλλογή της Criterion, δεν μετράει, όσα βραβεία κι αν έχει πάρει

Οθόνες / Αν μια ταινία δεν είναι στη συλλογή της Criterion, δεν μετράει, όσα βραβεία κι αν έχει πάρει

Έχει διαμορφώσει γενιές κινηματογραφιστών που μεγάλωσαν υπό την επιρροή της, για την πλειονότητα των κινηματογραφόφιλων είναι κάτι σαν το Λούβρο, αλλά «με μια χιπ αύρα». Για πολλούς, η γνώμη της εταιρείας που επιλέγει 50 με 60 νέες ταινίες κάθε χρόνο μετράει περισσότερο από οποιαδήποτε τελετή απονομής βραβείων.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Μάτια Ερμητικά Κλειστά»: Η επιτάφια ονειροφαντασία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ

Οθόνες / «Μάτια Ερμητικά Κλειστά»: Η επιτάφια ονειροφαντασία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ

25 χρόνια συμπληρώνονται από τον θάνατο του σπουδαίου σκηνοθέτη, λίγους μήνες πριν από την πρεμιέρα του αριστουργηματικού, πολυδαίδαλου επιλόγου της ασυναγώνιστης φιλμογραφίας του.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ

σχόλια

1 σχόλια
Δεν θα διαφωνήσω για τις αρετες της ταινιας!Αυτο που εχω να επισημάνω ειναι οτι το trailer της εχει 6.5m youtube views του Joker 80m.Δεν ειναι επιχείρημα αυτο για να συγκρινω τις ταινιες αλλα για να δωσω ενα στοιχειο γιατι τα studio δεν ενδιαφερθηκαν! Στοχευουν στην παγκοσμια αγορα τωρα πια και μια ταινια αμερικανικης ιστοριας δεν μπορει το ιδιο ευκολα να πουληθει οπως το Batman πχ στην Ασια! Times have cange