Δεν πεινάω, δεν θέλω να κολυμπήσω, θέλω να διαβάσω Φίλιπ Ροθ

Δεν πεινάω, δεν θέλω να κολυμπήσω, θέλω να διαβάσω Φίλιπ Ροθ Facebook Twitter
Όλοι πρέπει να διαβάσουν τον μεγάλο Αμερικανό συγγραφέα Φίλιπ Ροθ.
1

Καλοκαίρι 2019 στην Αντίπαρο και αποφασίζω να πάρω μαζί μου Φίλιπ Ροθ. Η παρέα μου με χάνει. Η παραλία όπου λιώνω με τις ώρες επιλέγεται με μόνο κριτήριο την ευκολία της ανάγνωσης. Κοντά σε μίνι μάρκετ για αναγνωστικά καύσιμα (μπίρες και ετοιματζίδικο φραπέ), με σκιά από δέντρα, για να ακουμπάω ρομαντικά στους κορμούς χωρίς να καίγομαι, και απόμερη ησυχία, χωρίς οικογένειες που φωτογραφίζονται για το οικογενειακό Ιnstagram account.

Το βιβλίο κάνει αυτό που περιμένω. Με αρπάζει και δεν μ' αφήνει. Κολυμπώ και το σκέφτομαι. Ξαπλώνω στην άμμο και το σκέφτομαι. Αυτή η φτηνή ευτυχία όπου ακούς τζιτζίκια και διαβάζεις ένα βιβλίο εντελώς γαμάτο, αυτή η ευτυχία με βρίσκει. Χουφτώνω τον Ροθ με αλάτι, του αφήνω δαχτυλιές άμμου.

Στη σελίδα 50 κόβω ό,τι άλλο περιλαμβάνουν οι διακοπές και απλώς παραδίνομαι. Μου 'ρχεται να μιλήσω γι' αυτό στην παρέα μου. Οι περισπούδαστες λογοτεχνικές αναλύσεις μου παίρνουν για απάντηση ένα «ψήνεσαι για ψάρι σήμερα;» κι αντί να πω αυτό που όντως σκέφτομαι, λέω «ναι, στη γνωστή ταβέρνα;».

Πρόσφατα, το δίκτυο HBO ανακοίνωσε ότι θα κάνει τη Συνωμοσία εναντίον της Αμερικής (εκδόσεις Πόλις, μτφρ.: Ηλίας Μαγκλίνης) σειρά. Έτσι, βρέθηκε η αφορμή για να πω επιτέλους αυτό που σκέφτομαι κάθε καλοκαίρι σε ξερονήσια, ατέλειωτα καράβια, άγνωστες παραλίες και τρισάθλια κάμπινγκ: όλοι πρέπει να διαβάσουν τον μεγάλο Αμερικανό συγγραφέα Φίλιπ Ροθ.

Χαίρομαι που υπάρχω σ' έναν κόσμο όπου κυκλοφορούν βιβλία του Φίλιπ Ροθ. Η προσπάθεια κατανόησης αυτού ακριβώς του κόσμου θα ήταν φτωχότερη χωρίς αυτόν.

Η Συνωμοσία εναντίον της Αμερικής είναι μυθιστόρημα και θεωρείται απ' τα καλύτερά του. Μπορεί κανείς ν' αρχίσει με αυτό. Αλλά δεν υπάρχει, νομίζω, βιβλίο του Ρoθ που να μην αξίζει να διαβαστεί (διαθέσιμα σε προσεγμένες μεταφράσεις από τις εκδόσεις Πόλις).

Το Παντρεύτηκα έναν κομμουνιστή, ένα μεγάλο αμερικανικό μυθιστόρημα που ξεκινά απ' την αντικομμουνιστική μανία και καταλήγει στους αποτυχημένους γάμους, το Ζώο που ξεψυχά (σπόιλερ: εσύ είσαι αυτό), όπου το σώμα από εργαλείο ηδονής, απολαυστικής εξουθένωσης σε γήπεδα και τίμιες χειρωνακτικές δουλειές, μετατρέπεται σε μόνιμη απειλή θανάτου για όσους, αναπόφευκτα, το κατοικούν, το Αμερικανικό Ειδύλλιο, με το αριστουργηματικό ξέσκισμα της αμερικανικής ευτυχίας και της αγίας αμερικανικής οικογένειας, Το Σύνδρομο Πόρτνοϊ, με την άψογη μανούλα και το σεξουαλικό κοκομπλόκο, το Καθένας, που στάζει φόβο θανάτου σε όλες του τις σελίδες, αυτά και όλα τα υπόλοιπα έργα του ‒όλα‒ αξίζει να διαβαστούν. Πώς; Ξεκινώντας με αυτό που ταιριάζει στον καθένα στη φάση που βρίσκεται, αυτό που του λέει κάτι και τον γλιτώνει. Για όλους έχει ο Φίλιπ Ροθ.

Δεν πεινάω, δεν θέλω να κολυμπήσω, θέλω να διαβάσω Φίλιπ Ροθ Facebook Twitter
Δεν υπάρχει, νομίζω, βιβλίο του Ρoθ που να μην αξίζει να διαβαστεί (διαθέσιμα σε προσεγμένες μεταφράσεις από τις εκδόσεις Πόλις).


Σωματικός, αηδιαστικός, διεστραμμένος, εντελώς εξοικειωμένος με τα ανθρώπινα, αληθινός μάστορας με τις λέξεις, τίγκα στη θανατίλα και στη μισανθρωπίλα, πανέξυπνος, αδιανόητα επίκαιρος, ο συγγραφέας Φίλιπ Ροθ μπορεί να γραπώσει και τον πιο αδιάφορο και να τον κάνει αναγνώστη. Τουλάχιστον έτσι νομίζω εγώ.

Οι χαρακτήρες του παίρνουν μια γεύση απ' τη ζωή, πιάνουν σκληρές χειρωνακτικές δουλειές, ανέρχονται κοινωνικά, ξεφτιλίζονται, ζηλεύουν, κάνουν σεξ και μετά μαραζώνουν σε κάποιο χειρουργείο, στον γάμο τους που χάλασε, σε μια καθημερινότητα καθηκόντων και πνιγηρής συμμόρφωσης με λάθος σχέδια ζωής, με βασικό τους μέλημα να μη δυσαρεστηθεί η μανούλα, η σπαστική κόρη, ο μπαμπάκας ή η θεόμουρλη σύζυγος. Συχνά πιάνονται μες στα δίχτυα της Ιστορίας και της πολιτικής και η εντελώς προσωπική τους ζωή που συμβαίνει μόνο σε αυτούς τους ίδιους γίνεται κομμάτι μιας ροής γεγονότων που συνταράσσουν ταυτόχρονα πολλούς. Αυτό γίνεται και στη Συνωμοσία εναντίον της Αμερικής.

Στη Συνωμοσίαο Ροθ φαντάζεται μια εναλλακτική ιστορία. Αντί να βγει ο Ρούσβελτ τα κρίσιμα χρόνια πριν και κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, την Αμερική κυβερνά ένας δημοφιλής πιλότος, ο Λίντμπεργκ, που απευθύνεται στον λαό του με δυο-τρεις φράσεις κάθε φορά (θυμίζει κάτι;) και υπόσχεται ότι τα προβλήματα της Ευρώπης θα μείνουν στην Ευρώπη, ότι η Αμερική δεν θα εμπλακεί στον πόλεμο κατά του Χίτλερ.

Ο Πρόεδρος δέχεται τιμές απ' τους ναζί και αφήνει τη χώρα να γίνει έρμαιο του μίσους για τους Εβραίους. Η οικογένεια Ρoθ συντρίβεται απ' τις εξελίξεις. Ο σκληρά εργαζόμενος μπαμπάς, από παράδειγμα επιτυχούς κοινωνικής ανόδου, γίνεται ένας «Εβραίος φαφλατάς» σε ελεύθερη πτώση, τσακίζεται απ' τον πολιτικό εφιάλτη. Ο αδερφός Ρoθ πάει σε «εκπαιδευτικό πρόγραμμα» και γαλουχείται με ιδέες του στυλ «πρώτα η Αμερική».

Επόμενο χτύπημα στην οικογενειακή γαλήνη, η θεία. Τρελαμένη μεγαλομανής, γίνεται αυλοκόλακας της εξουσίας και δουλεύει συστηματικά την τέχνη της δικαιολόγησης απάνθρωπων αποφάσεων. Η εναλλακτική ιστορία του Ρoθ δεν είναι και τόσο εναλλακτική, αν σκεφτούμε την ιστορία της Ευρώπης. Κι αν σκεφτούμε το τώρα; Ανατριχιαστική.

Δεν μπορώ να το κρύψω. Χαίρομαι που υπάρχω σ' έναν κόσμο όπου κυκλοφορούν βιβλία του Φίλιπ Ροθ. Η προσπάθεια κατανόησης αυτού ακριβώς του κόσμου θα ήταν φτωχότερη χωρίς αυτόν. Όσο για τη λογοτεχνία, δεν ξέρω αν θα την αγαπούσα τόσο αν δεν είχε τύχει σε κάτι διακοπές στην Ικαρία, κάμποσα χρόνια πριν, να ξεμείνω από βιβλία και μια φίλη να μού πασάρει, λιγδιασμένο απ' το αντηλιακό και το αλάτι, το Ανθρώπινο Στίγμα. «Καλά, βρε βλάκα, ακόμα δεν έχεις διαβάσει Φίλιπ Ροθ;», μου είπε, «άσε ό,τι κάνεις». Δεν της το 'χω πει, ευκαιρία τώρα: ευχαριστώ!

 

The Plot Against America - HBO trailer

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO

Βιβλίο
1

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το βιβλίο που έθεσε τον Φίλιπ Ροθ απέναντι στα φεμινιστικά κινήματα

Βιβλίο / Το βιβλίο που έθεσε τον Φίλιπ Ροθ απέναντι στα φεμινιστικά κινήματα

Με καθυστέρηση 4 δεκαετιών κυκλοφορεί στα ελληνικά το βιβλίο του Ροθ “Τότε που ήταν καλό κορίτσι", το οποίο στην πρώτη κυκλοφορία του είχε προκαλέσει σφοδρές αντιπαραθέσεις.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ιωάννα Τσιβάκου: «Δεν έχει χρόνο ο σημερινός άνθρωπος να γνωρίσει τον άλλον κι εδώ βρίσκεται η δυστυχία του»

Βιβλίο / Ιωάννα Τσιβάκου: «Δεν έχει χρόνο ο σημερινός άνθρωπος να γνωρίσει τον άλλον κι εδώ βρίσκεται η δυστυχία του»

Η συγγραφέας και ομότιμη καθηγήτρια Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου μιλά για την εποχή μας, τον χώρο της εκπαίδευσης και την ταυτότητα του νεοέλληνα.   
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Η άνοδος της δεξιάς συνδέεται με τις αποτυχίες της αριστεράς»

Βιβλίο / «Η άνοδος της δεξιάς συνδέεται με τις αποτυχίες της αριστεράς»

Ο Ντόναλντ Σασούν, ομότιμος καθηγητής Συγκριτικής Ευρωπαϊκής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Queen Mary του Λονδίνου και άλλοτε στενός φίλος, συνεργάτης και επιμελητής των βιβλίων του Έρικ Χoμπσμπάουμ, μιλά στη LiFO.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η Κάλλας δεν ήταν τραγική φιγούρα και δεν εγκατέλειψε την καριέρα της για τον Ωνάση

Βιβλίο / Η Κάλλας δεν ήταν τραγική φιγούρα και δεν εγκατέλειψε την καριέρα της για τον Ωνάση

Η συγγραφέας του βιβλίου “Diva”, Ντέζι Γκούντγουιν, τονίζει με άρθρο της στον Guardian ότι το να χαρακτηρίζει κανείς τη ζωή της κορυφαίας τραγουδίστριας τραγική, σημαίνει ότι την αδικεί κατάφωρα.
THE LIFO TEAM
Η Θήβα που δεν ξέρουμε

Βιβλίο / Η Θήβα που δεν ξέρουμε

Ο Βρετανός ιστορικός Πολ Κάρτλετζ αποκαθιστά την ιστορική πόλη της αρχαιότητας που αντιμετώπιζαν υπεροπτικά οι Αθηναίοι. Δείχνει πώς τα θηβαϊκά θέματα επιβιώνουν στη σύγχρονη τέχνη, γράφει για τον Επαμεινώνδα που είχε έναν μόνο τραχύ μανδύα, παρουσιάζει την κοινωνία που δημιουργεί τον Ιερό Λόχο, ένα στρατιωτικό σώμα που αποτελείται αποκλειστικά από εραστές και ερώμενους.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Συζητώντας για ένα θέμα ταμπού της ελληνικής κοινωνίας, τους δωσίλογους της Κατοχής

Βιβλίο / Oι δωσίλογοι, ένα θέμα ταμπού της ελληνικής κοινωνίας

Μέσα από την έρευνά του σε αρχεία που μέχρι σήμερα παραμένουν κλειστά ο ιστορικός Μενέλαος Χαραλαμπίδης εξετάζει τα γεγονότα και τα πρόσωπα που συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς κατακτητές σε μια πολύπαθη και αιματηρή για την Αθήνα περίοδο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το πρώτο μυθιστόρημα της Καλλιρρόης Παρούση μπήκε στα ευπώλητα από στόμα σε στόμα

Βιβλίο / Το πρώτο μυθιστόρημα της Καλλιρρόης Παρούση μπήκε στα ευπώλητα από στόμα σε στόμα

Το Λίγα Λόγια για μένα της Καλλιρρόης Παρούση είναι ένα μυθιστόρημα με ποιητικό λόγο που το νεανικό κοινό το ανακάλυψε μέσω word of mouth. Και όπως λέει και ένας φίλος της «ένα καλό βιβλίο είναι σαν μία νάρκη, δεν ξέρεις σε ποιανού την ψυχή θα σκάσει».
M. HULOT
Γκαζμέντ Καπλάνι «Με λένε Ευρώπη»

Το πίσω ράφι / «Με λένε Ευρώπη»: Το βιβλίο ενός Αλβανού μετανάστη για τις περιπέτειές του στην Ελλάδα

Ο Γκαζμέντ Καπλάνι εναλλάσσει την εμπειρία του στην Ελλάδα με τις μικρές οδύσσειες ανθρώπων που άφησαν πίσω την πατρίδα τους, σε ένα βιβλίο που κινείται διαρκώς μεταξύ μυθοπλασίας και πραγματικότητας και καταπιάνεται με το ανεξάντλητο θέμα της μετανάστευσης και της ταυτότητας.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Ο Larry Gus διάβασε τον «Οδυσσέα» του Τζόις περπατώντας τους δρόμους της Αθήνας

The Book Lovers / Ο Larry Gus διάβασε τον «Οδυσσέα» του Τζόις περπατώντας τους δρόμους της Αθήνας

O Νίκος Μπακουνάκης συζητά με τον μουσικό και συνθέτη Larry Gus, aka Παναγιώτη Μελίδη, για τα βιβλία που επηρέασαν τη μουσική του. Πρόκειται για έναν εντελώς ιδιοσυγκρασιακό αναγνώστη.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
«Μέχρι τον Αύγουστο»: Το ‘χαμένο’ μυθιστόρημα του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες έπρεπε να παραμείνει χαμένο

Βιβλίο / «Μέχρι τον Αύγουστο»: Το «χαμένο» μυθιστόρημα του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες έπρεπε να παραμείνει χαμένο

Το βιβλίο προσφέρει στιγμιαίες απολαύσεις, αλλά είναι ολοφάνερα ημιτελές και πολλά σημεία του μοιάζουν τόσο κακογραμμένα που καθιστούν απολύτως κατανοητή την επιθυμία του συγγραφέα να μην εκδοθεί ποτέ.
THE LIFO TEAM
Ο σουρεαλιστικός «συντε(λο)γοτεχνικός» κόσμος του Αχιλλέα ΙΙΙ

Βιβλίο / Ο σουρεαλιστικός «συντε(λο)γοτεχνικός» κόσμος του Αχιλλέα ΙΙΙ

Ο βραβευμένος συγγραφέας που μόλις κυκλοφόρησε τη συλλογή διηγημάτων του με τον διφορούμενο τίτλο «Τέλος Πάντων» εξηγεί, μεταξύ πολλών άλλων, γιατί τον απασχολούσε συνέχεια το τέλος του κόσμου, σε σημείο που του έγινε εμμονή.
M. HULOT
Πέρα από τις Ακυβέρνητες πολιτείες: O Τσίρκας, ο Σεφέρης, ο Κοτζιάς και η Χούντα του 1967

Lifo Mini – Series / Πέρα από τις Ακυβέρνητες Πολιτείες: O Τσίρκας, ο Σεφέρης, ο Κοτζιάς και η Χούντα του '67

H Κωνσταντίνα Βούλγαρη σκιαγραφεί την προσωπικότητα του Στρατή Τσίρκα, μιλά για τη φιλία του με τον Σεφέρη, την πολιτική του δράση μέσα στη Δικτατορία, αλλά και για το πώς έπεισε τον Παύλο Ζάννα να μεταφράσει Προυστ, μέσα στη φυλακή. Στο podcast ακούγονται για πρώτη φορά αποσπάσματα από διάλεξη που είχε δώσει ο Σ. Τσίρκας μαζί με τον Α. Kοτζιά.
THE LIFO TEAM
Σέρχιο Πιτόλ «Συζυγική ζωή»

Το Πίσω Ράφι / «Η συζυγική ζωή»: Η απολαυστική σάτιρα του Σέρχιο Πιτόλ για τις δηλητηριασμένες σχέσεις

Μέσα από τις απέλπιδες προσπάθειες μιας γυναίκας ν’ απαλλαγεί οριστικά από τον άπιστο σύζυγό της, με τη λοξή και ειρωνική ματιά του, ένας από τους κορυφαίους σύγχρονους Λατινοαμερικανούς συγγραφείς μεταμορφώνει σε φάρσα αυτό που άλλοι θα έβλεπαν ως τραγωδία.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Paul Lynch

Βιβλίο / Paul Lynch: «Υπάρχουν συγγραφείς που παίζουν στο κέντρο του γηπέδου, εγώ παίζω στα άκρα»

Ο πέμπτος Ιρλανδός συγγραφέας που παίρνει το Booker εξηγεί στη Βένα Γεωργακοπούλου γιατί στην Ιρλανδία βγαίνουν τόσο σημαντικά βιβλία, περιγράφει πως σε μια λαϊκή σχολίασαν το βραβευμένο βιβλίο του ως «πολύ μαύρο» και πως αν καθόταν να γράψει κάτι για να κερδίσει, αυτό δεν θα ήταν το «Τραγούδι του προφήτη».
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Nανά Δαρειώτη: «Ε. Ζολά, Κ. Μπλίξεν και Ε. Βουτσινά - Οι συγγραφείς που θα με συνδέουν πάντα με την κουλτούρα του φαγητού»

The Book Lovers / «Ο Ζολά, η Μπλίξεν και η Βουτσινά θα με συνδέουν πάντα με την κουλτούρα του φαγητού»

Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητάει με την δημοσιογράφο γεύσης Νανά Δαρειώτη για όλα εκείνα τα βιβλία που την διαμόρφωσαν αλλά και για τα αστυνομικά μυθιστορήματα που την ξαναέβαλαν στον κόσμο της ανάγνωσης μετά από μια βασανιστική περίοδο long covid που πέρασε τελευταία.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ