Ποιος πραγματικά δολοφόνησε τον Ιουλίο Καίσαρα στις 15 Μαρτίου του 44 π.Χ.;

Ποιος πραγματικά δολοφόνησε τον Ιουλίο Καίσαρα στις 15 Μαρτίου του 44 π.Χ.; Facebook Twitter
«Ο θάνατος του Ιούλιου Καίσαρα» (1806) του Vincenzo Camuccini
1

Έως το 44 π.Χ. ο Ιούλιος Καίσαρας ήταν ο πιο διάσημος και ο πιο αμφιλεγόμενος άντρας στη Ρώμη. Ο λαϊκιστής πολιτικός «αστέρας», σπουδαίος συγγραφέας και άριστος στρατιωτικός που κυρίευσε τη Γαλατία (τη σημερινή Γαλλία, μαζί με το Βέλγιο) και εισέβαλε στη Βρετανία και τη Γερμανία, κατάφερε να ανελιχθεί στην εξουσία και να γίνει ο πιο ισχυρός άνδρας της εποχής του.

Όταν οι εχθροί του, ο παλιοί προστάτες της Συγκλήτου, τον απομάκρυναν από την ηγεσία, ο Καίσαρας διέσχισε τον Ρουβίκωνα και εισέβαλε στην Ιταλία. Συνέχισε να μάχεται στον εμφύλιο πόλεμο που εξαπλώθηκε σε όλη τη λεκάνη της Μεσογείου, κατορθώνοντας να πετύχει θριαμβευτικές νίκες, και στη συνέχεια προσπάθησε να συμφιλιωθεί με όσους εχθρούς του επιβίωσαν και να τους πείσει να του αφοσιωθούν και να δεχτούν την εξουσία του ως δικτάτορα. Ήταν μία πολύ δύσκολη αποστολή που κατέληξε στη δολοφονία του στις Ειδούς του Μαρτίου (στις 15, δηλαδή, του μήνα).

Η υπόθεση της δολοφονίας του Ιούλιου Καίσαρα είναι μία πολύ σκοτεινή ιστορία και για αιώνες υπήρχαν αρκετές πτυχές της που δεν είχαν αποκαλυφθεί. Αυτό που είναι ευρέως γνωστό είναι ότι δύο Ρωμαίοι γερουσιαστές, ο Βρούτος και ο Γάιος Κάσιος, οργάνωσαν τη δολοφονία του, αλλά αυτό είναι μόνο ένα μέρος της αλήθειας.

Η υπόθεση της δολοφονίας του Ιούλιου Καίσαρα είναι μία πολύ σκοτεινή ιστορία και για αιώνες υπήρχαν αρκετές πτυχές της που δεν είχαν αποκαλυφθεί. Αυτό που είναι ευρέως γνωστό είναι ότι δύο Ρωμαίοι γερουσιαστές, ο Βρούτος και ο Γάιος Κάσιος, οργάνωσαν τη δολοφονία του, αλλά αυτό είναι μόνο ένα μέρος της αλήθειας.

Πρόσωπο-κλειδί στην οργάνωση της δολοφονίας του είναι ο Δέκιμος, ένας συμπολεμιστής του από τα παλιά και έμπιστος υπολοχαγός του, τον οποίο ο Καίσαρας αγαπούσε πολύ – ήταν ο άνθρωπος που τον έπεισε να πάει το πρωί της 15ης Μαρτίου στη Σύγκλητο. Ο Καίσαρας είχε αποφασίσει να μην παρευρεθεί, προφασιζόμενος αδιαθεσία, αλλά στην πραγματικότητα τον είχε τρομάξει η σύζυγός του, η Καλπουρνία, που έβλεπε συνεχώς άσχημα όνειρα.

«Τι λες Καίσαρα; Είναι δυνατόν κάποιος του δικού σου αναστήματος να δίνει βάση στα όνειρα μιας γυναίκας και στους οιωνούς κάποιων ηλιθίων;» του είπε όταν τον συνάντησε εκείνο το πρωί στην αυλή της έπαυλής του στην καρδιά της Ρώμης, με όλο το θάρρος που του έδινε η συμπάθεια που του είχε ο Καίσαρας, παραβλέποντας το γεγονός ότι ήταν είκοσι χρόνια μεγαλύτερός του και ισόβιος δικτάτορας της Ρώμης.

Ο Δέκιμος κατάφερε να του αλλάξει την απόφαση, έτσι ο Καίσαρας πήγε στη συνάντηση της Συγκλήτου, μόνο και μόνο για να ανακοινώσει ο ίδιος την αναβολή της. Δεν αγνοούσε μόνο ότι περισσότεροι από 60 συνωμότες τον περίμεναν οπλισμένοι με στιλέτα για να τον σκοτώσουν, αλλά και ότι ο Δέκιμος ήταν ένας από τους βασικούς οργανωτές της συνωμοσίας που άλλαξε τη ροή της ιστορίας.

Ωστόσο, οι περισσότεροι ιστορικοί αναφέρουν ως εγκεφάλους πίσω από την συνωμοσία τον Βρούτο και τον Κάσιο επειδή τους αναφέρει και ο Πλούταρχος, ο οποίος έγραψε για τη δολοφονία 150 χρόνια αργότερα, και από τον Σαίξπηρ που βάσισε όλη του την ιστορία πάνω στην αφήγηση του Πλουτάρχου. Έτσι ο Δέκιμος πάντα παραλείπεται από την ιστορία. Ο Σαίξπηρ, μάλιστα, τον αναφέρει και με λάθος όνομα, ως Δέκιο, και περιγράφει μόνο την παραπάνω σκηνή.

Ποιος πραγματικά δολοφόνησε τον Ιουλίο Καίσαρα στις 15 Μαρτίου του 44 π.Χ.; Facebook Twitter
Προτομή του Ιούλιου Καίσαρα (Μουσείο του Βατικανού)

  

Είναι πολλά, όμως, αυτά που δείχνουν ότι ο Δέκιμος ήταν ο βασικός υποκινητής της δολοφονίας. Τα κίνητρά του δεν ήταν καθόλου ασαφή και η συμπεριφορά του δείχνει πόσο καλά οργανωμένοι ήταν οι συνωμότες. Η πιο παλιά λεπτομερής πηγή για τη δολοφονία του Καίσαρα αναφέρει ότι ο Δέκιμος ήταν ο αρχηγός της συνωμοσίας.

Κάποια στιγμή, μερικές δεκαετίες μετά τις Ειδούς του Μαρτίου, ο Νικόλαος ο Δαμασκηνός, ο Έλληνας ιστορικός και περιπατητικός φιλόσοφος, έγραψε το Βίος Καίσαρος, τη βιογραφία του Οκταβιανού Αυγούστου, ο οποίος ήταν ο πρώτος αυτοκράτορας της Ρώμης (27 π.Χ. – 14 μ.Χ.). Από αυτή τη βιογραφία έχει διασωθεί μία μετέπειτα σύντμηση που επικεντρώνεται στη δολοφονία του Ιουλίου Καίσαρα.

Μέχρι πρόσφατα, οι μελετητές δεν έδιναν μεγάλη σημασία στο έργο του Δαμασκηνού επειδή δούλευε για τον Αύγουστο και άρα είχε ένα κίνητρο να επιτεθεί στους συνωμότες. Μία μελέτη πριν από μερικά χρόνια, ωστόσο, αποκαλύπτει ότι ο Νικόλαος ήταν λαμπρός μελετητής της ανθρώπινης φύσης και αξίζει περισσότερης προσοχής. Μία σειρά από γράμματα, επίσης, ανάμεσα στον Δέκιμο και τον Κικέρωνα, γραμμένα όλα μετά τη δολοφονία του Καίσαρα, ρίχνουν επίσης φως στην υπόθεση, αλλά και για αυτά υπάρχουν αμφιβολίες από κάποιους ιστορικούς.

Αντίθετα με τον Βρούτο και τον Κάσιο, ο Δέκιμος ήταν άνθρωπος του Καίσαρα. Στον εμφύλιο πόλεμο ανάμεσα στον Καίσαρα και τον Ρωμαίο στρατηγό Πομπήιο (49 – 45 π.Χ.), και ο Βρούτος και ο Κάσιος υποστήριζαν τον Πομπήιο και μετά άλλαξαν πλευρά. Ο Δέκιμος στήριξε τον Καίσαρα από την αρχή μέχρι το τέλος. Όσο καιρό διαρκούσε η διαμάχη, ο Καίσαρας διόρισε τον Δέκιμο ως λοχαγό για να κυβερνήσει τη Γαλατία, ως αντικαταστάτης του. Στο τέλος του πολέμου, το 45 π.Χ., ο Δέκιμος έφυγε από τη Γαλατία και επέστρεψε στην Ιταλία με τον Καίσαρα.

Έπειτα τα πράγματα χάλασαν. Μεταξύ του Σεπτεμβρίου του 45 π.Χ. και του Μαρτίου του 44, ο Δέκιμος άλλαξε γνώμη για τον Καίσαρα. Δεν είναι γνωστό γιατί, ίσως αυτό που τον έκανε να αλλάξει γνώμη να ήταν οι δύο θριαμβευτικές παρελάσεις το φθινόπωρο του 45 π.Χ. στη Ρώμη, όταν οι λοχαγοί του Καίσαρα γιόρτασαν τη νίκη τους μπαίνοντας στην πόλη θριαμβευτικά, κόντρα σε κάθε έθιμο.

Ο Καίσαρας δεν έδωσε το ίδιο προνόμιο στον Δέκιμο, όταν νίκησε μια άγρια φυλή Γαλατών. Μπορεί να τον εξαγρίωσε και η συνάντηση που είχε ο Καίσαρας με τον ανιψιό του τον Οκταβιανό (όπως ήταν τότε γνωστός ο Αύγουστος), τον οποίο διόρισε αντικαταστάτη του στον πόλεμο εναντίον της Παρθίας (το αρχαίο Ιράν), το 44 π.Χ., εχθρό της Ρώμης στην ανατολική Μεσόγειο. Ο Δέκιμος, στο μεταξύ, έπρεπε να μείνει πίσω και να κυβερνήσει την Ιταλική Γαλατία.

Όποια και να ήταν τα κίνητρά του, από τη στιγμή που επέστρεψε ο Καίσαρας, ο Δέκιμος δεν τον έβλεπε το ίδιο με πριν. Έγινε αρχηγός των συνωμοτών και κύριος κατάσκοπός τους. Ήταν ο μόνος άνθρωπος που ήξερε πώς σκεφτόταν και πώς δρούσε ο Καίσαρας, άνθρωπος της εμπιστοσύνης του. Επιπλέον, Ο Δέκιμος είχε υπό το έλεγχό του μια ομάδα μονομάχων οι οποίοι έπαιξαν βασικό ρόλο στις Ειδούς.

  

Ο Καίσαρας παρέμεινε στη Ρώμη από τον Οκτώβριο του 45 μέχρι τον Μάρτιο του 44 π.Χ., τη μεγαλύτερη περίοδο που έμεινε εκεί για χρόνια. Ποτέ δεν αποκάλυψε ότι είχε συγκεκριμένα σχέδια, αλλά οι πράξεις του πρόδιδαν ότι σκόπευε να αλλάξει την κυβέρνηση της Ρώμης. Συμπεριφερόταν όλο και περισσότερο με τρόπους αυταρχικούς, υιοθετώντας τον τίτλο του Ισόβιου Δικτάτορα. Δεν ήταν βασιλιάς, αλλά απέκτησε το ισοδύναμο βασιλικής δύναμης.

Ποιος πραγματικά δολοφόνησε τον Ιουλίο Καίσαρα στις 15 Μαρτίου του 44 π.Χ.; Facebook Twitter
Πίνακας του Jean-Leon Gerome, © The Walters Art Museum

Υπήρχε και ένα άλλο θέμα εδώ, το τι θα γινόταν μετά το θάνατο του Καίσαρα. Για τους επικριτές του, η εύνοια που έδειχνε στον Οκταβιανό μεγάλωνε την τρομακτική προοπτική μιας δυναστείας.

Τον Καίσαρα τον αγαπούσαν πολύ οι Ρωμαίοι. Υπήρχαν αρκετοί που αντιδρούσαν στην αυξανόμενη εξουσία του με κολακεία. Του έδωσαν με ψηφοφορία πολλά προνόμια, το πιο σκανδαλώδες από τα οποία ήταν ότι τον ονόμασαν «θεό», με προοπτικές να γίνει ιερέας σε κάποιο ναό. Αυτοί που τον έβλεπαν ως προσωπική απειλή ή ως απειλή για τη δημοκρατία ήθελαν να σταματήσουν τη δράση του και αποφάσισαν να τον δολοφονήσουν.

Τα σχέδια για τη δολοφονία είναι βεβαιωμένα (με μαρτυρίες) από το καλοκαίρι του 45 π.Χ., αλλά έπρεπε να περάσουν μήνες μέχρι να οργανωθεί η επιχείρηση. συμμετείχαν τουλάχιστον 60 άντρες, από τους οποίους σήμερα μπορούμε να κατονομάσουμε τους 20. Σύμφωνα με έναν συγγραφέα που έγραψε για τη δολοφονία τα επόμενα χρόνια, τον Σενέκα, οι περισσότεροι από τους συνωμότες δεν ήταν εχθροί του Καίσαρα, αλλά φίλοι και υποστηριχτές του.

Αυτό, βέβαια, δεν μπορεί να ειπωθεί για τον Βρούτο και τον Κάσιο, τους πιο γνωστούς συνωμότες. Ο Κάσιος ήταν στρατιωτικός και πρώην υποστηριχτής του Πομπήιου, που απεχθανόταν την αυταρχική συμπεριφορά του Καίσαρα. Όσο για τον Βρούτο, δεν ήταν καθόλου ο φίλος του Καίσαρα, που παρουσιάζει ο Σαίξπηρ. Η μητέρα του Βρούτου ήταν πρώην ερωμένη του Καίσαρα. Ωστόσο, ο Βρούτος υποστήριξε τον Πομπήιο μέχρι την ήττα του το 48 π.Χ. στη μάχη με τον Καίσαρα, οπότε άλλαξε πλευρά. Αμέσως πρόδωσε τον πρώην αρχηγό του, ενημερώνοντας τον Καίσαρα πού είναι ο Πομπήιος, όταν το έσκασε μετά τη μάχη. Η αμοιβή του ήταν τα ψηλά αξιώματα που τον έφεραν στη θέση που κατείχε στη Σύγκλητο.

Ο Καίσαρας, ο παλιός πολεμιστής, προσπάθησε να αμυνθεί. Κάρφωσε τον Τύλλιο με τη γραφίδα του και κατάφερε να κινηθεί προς τα πίσω. Δυο από τους υποστηρικτές του επιχείρησαν να τον φτάσουν, αλλά οι συνωμότες τους έκλεισαν τον δρόμο και τους κυνήγησαν.

Η σχέση που είχαν ήταν πολύ καλή, μέχρι που το καλοκαίρι του 45 μ.Χ. ο Βρούτος χώρισε τη γυναίκα του και ξαναπαντρεύτηκε. Η νέα του σύζυγος ήταν η Πορκία, ξαδέρφη του και κόρη του μεγαλύτερου εχθρού του Καίσαρα, του Κάτωνα. Τον χειμώνα του 44 οι αντίπαλοι του Καίσαρα άρχισαν να ζητάνε από τον Βρούτο να τιμήσει την παράδοση των προγόνων του, ένας από τους οποίους ήταν και ο ιδρυτής της ρωμαϊκής δημοκρατίας, ο Λούκιος Ιούνιος Βρούτος. Έτσι, από αγάπη για τη γυναίκα του και από την προτροπή των πολέμιων του Καίσαρα, ο Βρούτος στράφηκε εναντίον.

Το σχέδιο δολοφονίας του Καίσαρα πέτυχε επειδή ήταν σχολαστικά σχεδιασμένο και εκτελεσμένο χωρίς κανένα λάθος. Ειδικά με τη συμμετοχή στρατηγών όπως του Δέκιμου, του Κάσιου και του βετεράνου διοικητή του Καίσαρα, του Τρεμπόνιου, δύσκολα μπορούσε να αποτύχει. Οι εκτελεστές επέλεξαν να σκοτώσουν οι ίδιοι τον Καίσαρα παρά να μισθώσουν δολοφόνους, μια απόφαση που δείχνει τη σοβαρότητα του σκοπού τους. Και χτυπώντας τον σε συνέλευση της Συγκλήτου, η δολοφονία γινόταν δημόσια πράξη παρά ιδιωτική βεντέτα – κάτι περισσότερο από ένας απλός φόνος.

Και το πόσο επαγγελματική επιχείρηση ήταν, φαίνεται και από το φονικό εργαλείο που επέλεξαν. Επιτέθηκαν στον Καίσαρα με στιλέτα και όχι με σπαθιά. Τα σπαθιά ήταν πολύ μεγάλα για να τα κρύψουν μέσα στους χιτώνες ή μέσα στη Σύγκλητο και δύσχρηστα για να χρησιμοποιήσουν σε τόσο μικρό χώρο. Συγκεκριμένα, χρησιμοποίησαν το pugio, το στρατιωτικό στιλέτο που είχαν όλοι οι λεγεωνάριοι. Τα στρατιωτικά στιλέτα δεν ήταν μόνο πρακτικά όπλα, ήταν και αξιοσέβαστα, έτσι έδειχναν ξανά ότι δεν ήταν απλοί δολοφόνοι.

Ποιος πραγματικά δολοφόνησε τον Ιουλίο Καίσαρα στις 15 Μαρτίου του 44 π.Χ.; Facebook Twitter
Προτομή του Βρούτου από τον Μιχαήλ Άγγελο (περ. 1539–1540, Μουσείο Bargello, Φλωρεντία)

Έχει ενδιαφέρον επίσης ο χώρος που έγινε η δολοφονία. Οι περισσότεροι επισκέπτες στην αρχαία Αγορά της Ρώμης νομίζουν ότι ο Καίσαρας δολοφονήθηκε εκεί, στο κτίριο της ρωμαϊκής Συγκλήτου, αλλά δεν είναι αλήθεια. Δεν τον σκότωσαν ούτε στον λόφο του Καπιτωλίου, όπως αναφέρει ο Σαίξπηρ. Η δολοφονία έγινε περίπου ένα μίλι μακριά από την Αγορά, στην κουρία του Πομπήιου, ένα μέρος που συγκεντρωνόταν η Σύγκλητος, ειρωνικά χτισμένο από τον μεγάλο του αντίπαλο. Ήταν μέρος ενός μεγάλου συμπλέγματος κτιρίων που περιλάμβαναν ένα θέατρο, ένα πάρκο, ένα πρόστωο, μαγαζιά και γραφεία.

Οι αγώνες των μονομάχων που γίνονταν στο θέατρο στις 15 Μαρτίου έδωσε στον Δέκιμο μία αφορμή να συγκεντρώσει τους μονομάχους κοντά στο κτίριο του Πομπήιου. Ο πραγματικός λόγος ήταν, αν χρειαζόταν, να δρούσαν ως δύναμη ασφαλείας.

Ως στρατηγός, ο Καίσαρας είχε έναν προσωπικό φρουρό, αλλά τον απέλυσε όταν επέστρεψε στην πολιτική ζωή της Ρώμης. Ήθελε να φαίνεται προσιτός και ατρόμητος στον λαό της Ρώμης. Επιπλέον, μόνο οι συγκλητικοί μπορούσαν να μπουν στις συνεδριάσεις της Συγκλήτου, έτσι όλη η συνοδεία του θα έπρεπε να περιμένει έξω από το κτίριο. Επίσης, είχε διορίσει πολλούς συγκλητικούς ο ίδιος, και μεταξύ τους ήταν και στρατιωτικοί. Εάν χρειαζόταν βοήθεια, θα μπορούσαν να αποκρούσουν τους δολοφόνους.

  

Και παρότι ήταν ένας πολύ δυνατός και επιδέξιος άντρας στη μάχη, οι εκτελεστές έδρασαν γρήγορα και τον αιφνιδίασαν, απομονώνοντας τον στόχο τους πριν χτυπήσουν. Πριν ο Καίσαρας καθίσει στη θέση του στο Βήμα, αρκετοί εκτελεστές κάθισαν πίσω από την καρέκλα του, ενώ άλλοι τον περικύκλωσαν για να του αποσπάσουν την προσοχή. Έπειτα άρχισαν να επιτίθενται.

Ο Τύλλιος, ένας μεθύστακας στρατιώτης που είχε ευνοήσει ο Καίσαρας, άρπαξε τα χέρια του υποτιμητικά και τράβηξε τον χιτώνα του. Με αυτό το σήμα, οι άλλοι συνωμότες χτύπησαν καθοδηγούμενοι από τον Σερβίλιο Κάσκα. Ο Καίσαρας αμέσως ρώτησε τον Τύλλιο, «γιατί χρησιμοποιείς βία;» και τον έβρισε, χαρακτηρίζοντάς τον «ασεβή» και «καταραμένο». Ωστόσο, δεν είπε ποτέ «Κι εσύ Βρούτε;» – αυτή η φράση είναι μεσαιωνική επινόηση. Οι αρχαίοι συγγραφείς αναφέρουν τη φήμη ότι ο Καίσαρας είπε στον Βρούτο «κι εσύ, παιδί μου;», αλλά δεν υπάρχει καμία μαρτυρία.

Ο Καίσαρας, ο παλιός πολεμιστής, προσπάθησε να αμυνθεί. Κάρφωσε τον Τύλλιο με τη γραφίδα του και κατάφερε να κινηθεί προς τα πίσω. Δυο από τους υποστηρικτές του επιχείρησαν να τον φτάσουν, αλλά οι συνωμότες τους έκλεισαν τον δρόμο και τους κυνήγησαν.

Στο μεταξύ, ο Τρεμπόνιος είχε αναλάβει να πιάσει κουβέντα στον Μάρκο Αντώνιο και να τον απασχολήσει έξω από την πόρτα της Συγκλήτου. Ο Αντώνιος ήταν βετεράνος στρατιώτης, δυνατός και πιστός στον Καίσαρα και μπορούσε να γίνει πολύ επικίνδυνος. Εάν είχε μπει στη Σύγκλητο, θα είχε καθίσει στο Βήμα μαζί με τον Καίσαρα και θα τον είχε βοηθήσει.

Χωρίς βοήθεια, ο Καίσαρας ελάχιστα μπορούσε να κάνει για να αμυνθεί. Χρειάστηκαν μόνο λίγα λεπτά για να πεθάνει, υποκύπτοντας σε 23 μαχαιριές, όπως αναφέρουν οι πιο πολλές πηγές. Πριν πεθάνει τύλιξε τον χιτώνα γύρω από το πρόσωπό του και έπεσε στα πόδια του αγάλματος του αντιπάλου του, του Πομπήιου.

Παρόλη τη επιτυχία των συνωμοτών και την εκπλήρωσης τους σχέδιού τους, η δολοφονία δεν ήταν η πανάκεια που ήλπιζαν. Σύντομα ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος και όλοι τους πέθαναν με βίαιο τρόπο. Επιπλέον, η δημοκρατία που σκόπευαν να υπερασπιστούν διαλύθηκε και άνοιξε τον δρόμο σε μια αυτοκρατορία...

Αρχαιολογία & Ιστορία
1

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Πωλ Βεν: ο μεγαλύτερος ιστορικός της Ρώμης εξομολογείται

Βιβλίο / Πωλ Βεν: ο μεγαλύτερος ιστορικός της Ρώμης εξομολογείται

Ο φημισμένος μελετητής του ελληνορωμαϊκού πολιτισμού που άλλαξε τα δεδομένα στην επιστήμη της Ιστορίας, Πωλ Βεν, αυτοβιογραφείται, επιμένοντας πως και «στην αιωνιότητα δεν θα πλήττω», φτιάχνοντας έναν κόσμο γεμάτο ποίηση και στοχασμό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Μια Βρετανίδα ιστορικός ρίχνει νέο φως στην ιστορία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας

Βιβλίο / Μια Βρετανίδα ιστορικός ρίχνει νέο φως στην ιστορία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας

Με αφορμή την ελληνική έκδοση του πιο πρόσφατου βιβλίου της, η δημοφιλής ιστορικός Mary Beard μιλάει στο LiFO.gr για τους μύθους, την ιστορία και το πολίτευμα της πόλης που όρισε τον σύγχρονο κόσμο
ΕΥΗ ΜΑΛΛΙΑΡΟΥ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Κωνσταντίνος Δοξιάδης: Ο πρωτοπόρος πολεοδόμος και η έρευνα του για τους κατοίκους της Αθήνας

Ιστορία μιας πόλης / Κωνσταντίνος Δοξιάδης: Ο πρωτοπόρος πολεοδόμος της Αθήνας

Πρωτοπορία, όραμα, κοσμοπολιτισμός: Τα υλικά με τα οποία ήταν φτιαγμένος ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης. Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με την Μαριάννα Χαριτωνίδου για την δράση, την έρευνά του για τους κατοίκους της Αθήνας, την παρακαταθήκη του στην πόλη.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ο διαβόητος αρχαιοκάπηλος Ρόμπιν Σάιμς και ο ελληνικός του σύνδεσμος

Ρεπορτάζ / Ο διαβόητος αρχαιοκάπηλος Ρόμπιν Σάιμς και ο ελληνικός του σύνδεσμος

Ποιος είναι ο διαβόητος Βρετανός λαθρέμπορος από την εταιρεία του οποίου ανακτήθηκαν πρόσφατα εκατοντάδες αρχαιότητες μετά από μακροχρόνια διεκδίκηση από το ελληνικό Δημόσιο;
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Σχέδια για τις Απόκριες του 1933 και τα έθιμα της Παλιάς Αθήνας

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Οι παληές αθηναϊκές Απόκρηες»: Πώς γιορτάζονταν πριν έναν αιώνα;

Μια σειρά από σχέδια που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό «Παναθήναια» σχετικά με τις Απόκριες και άρθρα από το περιοδικό «Μπουκέτο» για τα αποκριάτικα έθιμα της παλιάς Αθήνας.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΛΑΣΑΚΗΣ
Γίγαντες, Τρίτωνες και ένα ανάκτορο στην Αθήνα

Ιστορία μιας πόλης / Γίγαντες, Τρίτωνες και ένα ανάκτορο στην Αθήνα

Πού μπορούμε να δούμε το Ανάκτορο των Γιγάντων σε μια βόλτα μας στο κέντρο της πόλης και τι συμβολίζουν τα γλυπτά που υπάρχουν στο πρόπυλο; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον αρχαιολόγο Γιάννη Θεοχάρη.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
ΠΕΑΝ: Όταν ανατινάχτηκαν τα γραφεία της φιλοναζιστικής ΕΣΠΟ στην οδό Γλάδστωνος

Ιστορία μιας πόλης / ΠΕΑΝ: Όταν ανατινάχτηκαν τα γραφεία της φιλοναζιστικής ΕΣΠΟ στην οδό Γλάδστωνος

Ποια ήταν η ολιγομελής ομάδα ΠΕΑΝ που έμεινε στην ιστορία για τις ριψοκίνδυνες δράσεις της ενάντια στους Ναζί; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Ευάνθη Χατζηβασιλείου για την Πανελλήνιο Ένωση Αγωνιζομένων Νέων.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Χαιρώνεια: Η μάχη που γέννησε τον σύγχρονο άνθρωπο

Ιστορία μιας πόλης / Χαιρώνεια: Η μάχη που γέννησε τον σύγχρονο άνθρωπο

Στις 2 Αυγούστου του 338 π.Χ. ο Φίλιππος Β’ οδηγεί τους Μακεδόνες σε μία μάχη η έκβαση της οποίας θα αλλάξει τον κόσμο. Τι σήμανε για τη Μακεδονία, την Αθήνα και τον ελλαδικό χώρο η Μάχη της Χαιρώνειας; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Παναγιώτη Ιωσήφ, συνεπιμελητή της έκθεσης που έχει ως θέμα την ιστορική μάχη και τρέχει αυτό το διάστημα στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ανέκδοτες και σπάνιες εικόνες από την κατασκευή του Ηλεκτρικού στην Ομόνοια (πριν έναν αιώνα)

Αρχαιολογία & Ιστορία / Ανέκδοτες και σπάνιες εικόνες από την κατασκευή του Ηλεκτρικού στην Ομόνοια, πριν από έναν αιώνα

Η LiFO, σε συνεργασία με τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, θα παρουσιάσει μια σειρά από ανέκδοτα και σπάνια ντοκουμέντα για διάφορα θέματα από τη λαμπρή, ή και όχι τόσο, ιστορία του τόπου μας. Ξεκινάμε με τον ιστορικό σταθμό του Ηλεκτρικού στην Ομόνοια, που δεν ήταν πάντοτε υπόγειος.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΛΑΣΑΚΗΣ
Όταν ανέβηκε στην Αθήνα η οπερέτα «Χασίς»

Ιστορία μιας πόλης / Όταν ανέβηκε στην Αθήνα η οπερέτα «Χασίς»

Ποιοι κάνουν χρήση ναρκωτικών στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα στην Ελλάδα και ποιο είναι το κοινωνικό αποτύπωμα των ναρκωτικών στην Αθήνα της εποχής; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον ιστορικό και ερευνητή Κωστή Γκοτσίνα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Πώς ζούσαν οι Ρωμαίοι στρατιώτες; Η καθημερινή ζωή των ανθρώπων πίσω απ’ την πολεμική μηχανή

Αρχαιολογία & Ιστορία / Πώς ζούσαν οι Ρωμαίοι στρατιώτες; Η καθημερινότητα πίσω απ’ την πολεμική μηχανή

Μια νέα έκθεση στο Βρετανικό Μουσείο αποκαλύπτει τη ζωή των Ρωμαίων που έζησαν μέσα στις τάξεις του στρατού της Αυτοκρατορίας και την υπηρέτησαν πιστά.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Δεν ξέρουμε πού βρίσκεται το σώμα του Αλέξανδρου, όμως ο τάφος του είναι σίγουρα στην Αλεξάνδρεια»

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Δεν ξέρουμε πού βρίσκεται το σώμα του Αλέξανδρου, όμως ο τάφος του είναι σίγουρα στην Αλεξάνδρεια»

Η Καλλιόπη Λημναίου-Παπακώστα, διευθύντρια του Ελληνικού Ινστιτούτου-Ιδρύματος Αλεξανδρινού Πολιτισμού, που σκάβει στην Αλεξάνδρεια από το 1998 μιλά για τις ανασκαφές που πραγματοποιεί εκεί, τα μέχρι στιγμής ευρήματα, τον Μεγαλέξανδρο, τη σχέση του με την Αίγυπτο και το πολυσυζητημένο ντοκιμαντέρ του Netflix, στο οποίο συμμετείχε.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Στοά Νικολούδη, Σαρόγλειο, Μέγαρο Υπατία: Τα έργα του Α. Νικολούδη έδωσαν ευρωπαϊκό αέρα στην Αθήνα

Ιστορία μιας πόλης / Στοά Νικολούδη, Σαρόγλειο, Μέγαρο Υπατία: Τα έργα του Α. Νικολούδη έδωσαν ευρωπαϊκό αέρα στην Αθήνα

Τα κτίρια του Αλέξανδρου Νικολούδη υπάρχουν παντού στην Αθήνα. Όμως γιατί γνωρίζουμε τόσο λίγα γι' αυτόν τον αρχιτέκτονα; Η Αγιάτη Μπενάρδου μιλά με την Αμαλία Κωτσάκη.
THE LIFO TEAM
Βυζάντιο και Αφρική: Μια έκθεση με τα εκπληκτικά καλλιτεχνικά επιτεύγματα ενός ανεξερεύνητου κόσμου

Αρχαιολογία & Ιστορία / Αφρική και Βυζάντιο: Τα εκπληκτικά καλλιτεχνικά επιτεύγματα ενός ανεξερεύνητου κόσμου

Μέσα από σπάνια αντικείμενα η νέα έκθεση του Met αφηγείται την κεντρική θέση της Αφρικής στα διηπειρωτικά δίκτυα εμπορίου και πολιτιστικών ανταλλαγών με το Βυζάντιο.
THE LIFO TEAM
Οι δυτικοί λόφοι της αρχαίας Αθήνας

Ιστορία μιας πόλης / Πνύκα, Νυμφών, Φιλοπάππου: Οι δυτικοί λόφοι της αρχαίας Αθήνας

H Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τη Λήδα Κωστάκη και τον Μάρκο Κατσιάνη για τους τρεις λόφους που βρίσκονται απέναντι από την Ακρόπολη (Πνύκας, Νυμφών και Μουσών-Φιλοπάππου) και καθόρισαν την εξέλιξη του αστικού ιστού της Αθήνας.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ

σχόλια

1 σχόλια
Λίγη προσοχή στη μετάφραση ξένων όρων σε ένα κατά τα άλλα εξαιρετικό και πολύ καλά τεκμηριωμένο άρθρο: Προφανώς, το "υπολοχαγός του Καίσαρα" αποτελεί κακή μετάφραση του "lieutenant" που σημαίνει επίσης και "υπαρχηγός", "πρωτοπαλίκαρο" και "δεξί χέρι". Δύσκολα φαντάζεται κανείς τον Δέκιμο ως έναν υπολοχαγίσκο... Δύσκολο επίσης ένας "λοχαγός" να κυβερνάει ολόκληρη την Γαλατία. Μόλις και μετά βίας το αστερίξειο στρατόπεδο του Μπαμπαόρουμ....Ο όρος "commandant" που υποθέτω ότι υπήρχε στο πρωτότυπο σημαίνει "ταγματάρχης (και όχι λοχαγός)" αλλά και "(γενικός) διοικητής", ανάλογα με τα συμφραζόμενα.