Από την πρώτη στιγμή που περνά κανείς τις πύλες του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, ο διαπεραστικός ήχος των κομπρεσέρ που ακούγεται παντού αποδεικνύει πως το εμβληματικότερο μουσείο της χώρας περνά σε μια νέα εποχή. Οι εκτεταμένες παρεμβάσεις που βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη και αφορούν το έργο της επανέκθεσης, της κτιριακής επέκτασης και της αναβάθμισης του Εθνικού Αρχαιολογικού (και του Επιγραφικού Μουσείου) έχουν μεταμορφώσει την καθημερινή λειτουργία του μουσείου.
Την ώρα που πλήθος επισκεπτών περιηγείται στους εκθεσιακούς χώρους, εμείς κατευθυνόμαστε προς τα ενδότερα, εκεί όπου η είσοδος «διά τους μη έχοντας εργασία» απαγορεύεται αυστηρά. Στα υπόγεια του μουσείου εργάτες δουλεύουν πυρετωδώς. Πίσω από τις κλειστές πόρτες, οι εργασίες θεμελίωσης και τοιχοποιίας καθώς και οι διερευνητικές τομές για τη στατική επάρκεια του κτιρίου προχωρούν με ταχύ ρυθμό, φανερώνοντας το εύρος της μεταμόρφωσης που συντελείται. Η ένδειξη «εύθραυστο» υπάρχει σε κάθε γωνιά, είναι γραμμένη σε κάθε κιβώτιο, υπενθυμίζοντας τη λεπτότητα και την ανεκτίμητη αξία των αντικειμένων που προστατεύει. Τα περισσότερα που βρίσκονται στους χώρους αποθήκευσης του μουσείου έχουν ήδη συσκευαστεί με τη δέουσα επίβλεψη και προσοχή. Αξίζει να σημειωθεί ότι εκεί φιλοξενείται η πλουσιότερη συλλογή έργων του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού –διαθέτει περισσότερα από 11.000 εκθέματα–, προσφέροντας στον επισκέπτη ένα συναρπαστικό πανόραμα της αρχαίας ελληνικής ιστορίας και τέχνης, από τις απαρχές της προϊστορίας έως και την ύστερη αρχαιότητα.
Από την ανασύσταση των τοιχογραφιών της Τίρυνθας έως την ενιαία παρουσίαση των ευρημάτων από το Ναυάγιο των Αντικυθήρων –ένα από τα πιο αινιγματικά κεφάλαια της αρχαιότητας–, οι επερχόμενες αλλαγές θα είναι καταλυτικές. Στην ουσία, διαμορφώνεται ένας νέος τρόπος βιωματικής εμπειρίας του μουσείου με καινούργιες αφηγήσεις, θεματικά ανανεωμένη προσέγγιση.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο δεν ανακαινίζεται απλώς. Αλλάζει ριζικά, όχι μόνο για να εκσυγχρονιστεί με βάση το σχέδιο των αρχιτεκτονικών γραφείων Chipperfield-Τομπάζη αλλά και για να επαναπροσδιορίσει την ταυτότητά του και τον ρόλο του στον 21ο αιώνα. Ως εκ τούτου, ο φιλόδοξος ανασχεδιασμός του δεν περιορίζεται σε τεχνικές παρεμβάσεις. Σε λίγα μόλις χρόνια θα επιτρέπει στα εκθέματα να αφηγούνται τις ιστορίες τους με μεγαλύτερη ζωντάνια και συνοχή. Από την ανασύσταση των τοιχογραφιών της Τίρυνθας έως την ενιαία παρουσίαση των ευρημάτων από το Ναυάγιο των Αντικυθήρων –ένα από τα πιο αινιγματικά κεφάλαια της αρχαιότητας–, οι επερχόμενες αλλαγές θα είναι καταλυτικές. Στην ουσία, διαμορφώνεται ένας νέος τρόπος βιωματικής εμπειρίας του μουσείου με καινούργιες αφηγήσεις, θεματικά ανανεωμένη προσέγγιση και, κυρίως, με πιο ουσιαστικές συνδέσεις μεταξύ των εκθεμάτων και του σύγχρονου επισκέπτη.

Για πρώτη φορά θα παρουσιαστούν ενότητες που δεν είχαν ποτέ μέχρι σήμερα ενταχθεί οργανικά στο υπάρχον αφήγημα του μουσείου. Ο Μινωικός Πολιτισμός, για παράδειγμα, ένας από τους αρχαιότερους και επιδραστικότερους της Ευρώπης, αποκτά τη δική του φωνή.
Περίπου 11.000 αντικείμενα –μεταξύ των οποίων σχεδόν 8.000 γλυπτά και αγγεία και 2.500 τεκμήρια από τις προϊστορικές συλλογές– έχουν επιλεγεί ήδη για να παρουσιαστούν στις νέες αίθουσες του μουσείου, καλύπτοντας ένα εντυπωσιακά μεγάλο χρονικό εύρος, από τα πρώιμα προϊστορικά χρόνια, γύρω στο 6800 π.Χ., έως την ύστερη αρχαιότητα, τον 4ο αιώνα μ.Χ. Αξιοσημείωτο είναι ότι περίπου 1.000 αντικείμενα θα βγουν για πρώτη φορά από τις αποθήκες και θα παρουσιαστούν στο κοινό. Ανάμεσά τους, σημαντικά ευρήματα που τώρα θα λάβουν τη θέση που τους αναλογεί.
Το συνολικό εμβαδόν των εκθεσιακών χώρων αγγίζει πλέον τα 11.100 τ.μ., ενώ ο αριθμός των εκθεμάτων, μετά την πλήρη ολοκλήρωση των μελετών, θα υπερβεί τις 15.000 αρχαιότητες, ξεπερνώντας την ήδη εντυπωσιακή έκταση της σημερινής μόνιμης έκθεσης.

Aναπληρωτής γενικός διευθυντής και προϊστάμενος Διεύθυνσης Συλλογών και Εκθέσεων
Οι προοπτικές για την επισκεψιμότητα είναι επίσης σημαντικές: το μουσείο, που ήδη προσελκύει πάνω από 600.000 επισκέπτες τον χρόνο, αναμένεται να ενισχύσει περαιτέρω τη διεθνή του ακτινοβολία, ενδεχομένως πλησιάζοντας σε νούμερα που σήμερα καταγράφει μόνο το Μουσείο της Ακρόπολης.
«Η έκθεση προβλέπεται να εμπλουτιστεί με δάνεια αρχαιολογικού υλικού από εφορείες και μουσεία, ενώ παράλληλα μέρος των εκθεμάτων θα επιστραφεί από εμάς στις αντίστοιχες εφορείες αρχαιοτήτων», επισημαίνει στην ξενάγηση που μας κάνει ο αναπληρωτής γενικός διευθυντής και προϊστάμενος Διεύθυνσης Συλλογών και Εκθέσεων Κωνσταντίνος Νικολέντζος. Και διευκρινίζει: «Παράλληλα, η περιήγηση δεν θα είναι μια διαδρομή κοινή για όλους αλλά θα δημιουργηθούν διάφορες προτεινόμενες, αναλόγως των επιθυμιών των επισκεπτών. Ήδη σήμερα οι ακουστικές ξεναγήσεις που προσφέρει το μουσείο διαρκούν 90 λεπτά».




Οι δεκατρείς θεματικές ενότητες της νέας επανέκθεσης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου διατρέχουν ολόκληρη την πορεία του ελληνικού πολιτισμού από τη Νεολιθική Εποχή έως και την Πρωτοβυζαντινή Περίοδο.
Ξεκινούν με τον Νεολιθικό Πολιτισμό και την πρώιμη Εποχή του Χαλκού, συνεχίζουν με τα πρώτα αστικά κέντρα των Κυκλάδων και την άνθηση του μινωικού πολιτισμού, και ακολουθούν η μέση Εποχή του Χαλκού και η κυριαρχία του μυκηναϊκού κόσμου. Έμφαση δίνεται στη μετάβαση από τα μυκηναϊκά βασίλεια στην πόλη-κράτος, στη γέννηση της δημοκρατίας κατά την Αρχαϊκή Εποχή και στο απόγειο του κλασικού πολιτισμού. Η αφήγηση συνεχίζεται με την ανάδειξη της Μακεδονίας, τη διαμόρφωση της ελληνιστικής οικουμένης και την περίοδο της ρωμαϊκής κυριαρχίας, και ολοκληρώνεται με την ύστερη αρχαιότητα και τα πρώτα βήματα της βυζαντινής περιόδου. Το τελευταίο έκθεμα που θα συναντά ο επισκέπτης, πριν ολοκληρώσει τη διαδρομή του, θα είναι ένα εντυπωσιακό γλυπτό που θα λειτουργεί ως «αποχαιρετισμός». Πρόκειται για τη μαρμάρινη Νίκη από τα Μέγαρα, ύψους 2,5 μέτρων, η οποία χρονολογείται γύρω στο 300 μ.Χ. και θα εκτεθεί για πρώτη φορά στο κοινό. Το ελληνιστικό αυτό άγαλμα απεικονίζει τη φτερωτή θεά Νίκη, χωρίς τα χέρια, τα φτερά και το κεφάλι. Ανακαλύφθηκε τον 19ο αιώνα στην Ελλάδα, κοντά στα Μέγαρα, και βρίσκεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών.
Η φιλοσοφία της νέας έκθεσης εστιάζει στον αρχαίο Έλληνα ως δημιουργό που αντανακλά την εποχή του, τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες, τις επιστήμες και τις φιλοσοφικές ιδέες. Παρουσιάζεται τόσο ως πρωταγωνιστής των απεικονίσεων της τέχνης όσο και ως μορφή που συνδυάζει τη θεϊκή και ανθρώπινη υπόσταση. Όσον αφορά το διάστημα που το μουσείο θα παραμείνει κλειστό για την επέκταση και αναβάθμισή του, ήδη αναζητούνται χώροι που θα στεγάσουν τη μόνιμη έκθεση όπου θα παρουσιάζονται κάποια highlights, αλλά και ένας άλλος χώρος όπου θα αποθηκευτούν οι υπόλοιπες αρχαιότητες.

«Η ανακαίνιση και επέκταση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου είναι ένα εκπληκτικό έργο, όχι μόνο τεχνικά αλλά πολιτιστικά και κοινωνικά. Η προσδοκία είναι να αποτελέσει έναν χώρο όπου η αρχαιότητα συναντά τον σημερινό πολίτη και του μιλάει για το παρόν και το μέλλον, έναν ζωντανό κόμβο για την πόλη, ένα σημείο διαλόγου, εκπαίδευσης, ένα πεδίο καινοτομίας που δεν θα επισκεπτόμαστε μόνο όταν συνοδεύουμε φίλους οι οποίοι έρχονται στην Αθήνα. Πλέον, εκεί θα μπορούμε να παρακολουθούμε ένα σεμινάριο, ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα, μια εκδήλωση.
Ταυτόχρονα, θέλουμε το μουσείο να συμβάλει στην οικονομία της Αθήνας, να είναι ένα κομμάτι της καθημερινής ζωής. Όσο θα μείνει αναγκαστικά κλειστό, λόγω των εργασιών, θα πραγματοποιηθεί μια έκθεση με τα πιο σημαντικά εκθέματά του. Ταυτόχρονα, σχεδιάζονται περιοδικές εκθέσεις που θα ταξιδέψουν στον κόσμο ή/και μεμονωμένοι δανεισμοί. Το ζητούμενο είναι να μην ατονήσει η σχέση του μουσείου με την ελληνική κοινωνία και τη διεθνή κοινότητα, αλλά, αντίθετα, να δυναμώσει μέσα από αυτές τις δράσεις. Αυτήν τη στιγμή βρισκόμαστε, βάσει χρονοδιαγράμματος, στο σημείο ωρίμανσης της προμελέτης του έργου. Όταν προχωρήσουμε και υπάρξουν οι σχετικές εγκρίσεις από τα αρμόδια όργανα, θα είμαστε σε θέση να μοιραστούμε περισσότερες λεπτομέρειες με το ευρύ κοινό», αναφέρει στη συζήτησή μας η πρόεδρος Δ.Σ. του Μουσείου, Ιωάννα Δρέττα.
Όση ώρα βρισκόμαστε στο καφέ του μουσείου, ο κ. Νικολέντζος μας παρουσιάζει τις βασικές αρχές της μουσειολογικής προσέγγισης, σύμφωνα με τις οποίες στο νέο κτίριο που αναπτύσσεται σε δύο υπόσκαφα επίπεδα θα χωροθετηθούν λειτουργικές ενότητες. Στο πρώτο επίπεδο θα βρίσκονται οι χώροι εξυπηρέτησης του κοινού: τόπος συγκέντρωσης επισκεπτών, εκδοτήρια εισιτηρίων, γκαρνταρόμπα, γραφείο πληροφοριών, χώροι υγιεινής, εστιατόριο και καφέ με ανεξάρτητη είσοδο, βιβλιοπωλείο και πωλητήριο, αμφιθέατρο, αίθουσα εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, καθώς και οι χώροι των περιοδικών εκθέσεων. Μέρος του πρώτου επιπέδου, καθώς και ολόκληρο το δεύτερο, θα καταλαμβάνουν οι αίθουσες των μόνιμων εκθέσεων. Η περιήγηση θα ακολουθεί μια συνεχή ροή, η οποία θα διατρέχει και τα δύο επίπεδα του νέου κτιρίου και θα καταλήγει στο νεοκλασικό κτίριο, όπου θα συνεχίζεται η εκθεσιακή αφήγηση. Τέλος, στην οροφή του νέου κτιρίου θα διαμορφωθεί πάρκο με πλούσια βλάστηση, προσβάσιμο σε όλους».


Τι νέο θα δούμε στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Για πρώτη φορά ο επισκέπτης θα θαυμάσει και θα αντιληφθεί με συνοχή όλες τις περιόδους των αιγαιακών πολιτισμών – αυτός ο γενικός όρος χρησιμοποιείται για τους πολιτισμούς της Εποχής του Χαλκού στον αιγαιακό χώρο. Η έκθεση θα ακολουθεί μια γραμμική χρονολογική αφήγηση, ενσωματώνοντας εύληπτες θεματικές ενότητες (π.χ. «Η κατοικία στη Νεολιθική Εποχή», «Το εμπόριο στην Εποχή του Χαλκού», «Τα πανελλήνια ιερά»).
Οι αρχαιότητες θα εκτίθενται στο πλαίσιο ενός ενιαίου σκεπτικού και όχι αποσπασματικά, βάσει του υλικού κατασκευής τους. Έτσι, τα πανελλήνια ιερά δεν θα παρουσιάζονται στις Συλλογές Γλυπτών, Χαλκών και Αγγείων αυτόνομα και αυτοτελώς αλλά συνολικά και ενιαία.
Σύνολα όπως οι τοιχογραφίες της Θήρας και της Φυλακωπής που, μολονότι έχουν κοινή καλλιτεχνική αφετηρία και πολιτιστικό υπόβαθρο (Μινωική Κρήτη), είχαν χωροθετηθεί σε διαφορετικά επίπεδα πλέον θα συνεκτίθενται.
Για πρώτη φορά τα ευρήματα από το Ναυάγιο των Αντικυθήρων θα παρουσιαστούν ως ένα ενιαίο ανασκαφικό σύνολο, χωρίς να διασκορπίζονται στον εκθεσιακό χώρο για να καλύψουν ιστορικά κενά ή να εντυπωσιάσουν απλώς τον επισκέπτη. Το ναυάγιο χρονολογείται γύρω στο 60-50 π.Χ. και το φορτίο του περιλαμβάνει αντικείμενα που καλύπτουν ένα ευρύ χρονικό φάσμα, από τον 4ο έως και τον 1ο αιώνα π.Χ. Ήδη, σήμερα, οι επισκέπτες του μουσείου έχουν την ευκαιρία να θαυμάσουν τον περίφημο Έφηβο των Αντικυθήρων, ένα από τα σημαντικότερα χάλκινα αγάλματα της ελληνιστικής περιόδου που παριστάνει έναν νεαρό άνδρα σε όρθια στάση και θεωρείται έργο υψηλής καλλιτεχνικής αξίας. Υπενθυμίζεται ότι το 2012 είχε πραγματοποιηθεί περιοδική έκθεση, κατά την οποία είχε παρουσιαστεί το σύνολο των αρχαιοτήτων από το ναυάγιο στις αίθουσες του μουσείου.

Επίσης, για πρώτη φορά θα εκτεθεί η μινωική συλλογή. Σκοπός του μουσείου είναι να αναφερθεί στον πρόδρομο του μυκηναϊκού πολιτισμό και φυσικά να συμπεριληφθεί και η Κρήτη στο εκθεσιακό πρόγραμμα.
Η Κυπριακή Συλλογή εκτίθεται σε άμεση γειτνίαση με τους μυκηναϊκούς και γεωμετρικούς χρόνους, καθώς στους πρώτους πραγματοποιείται ο εξελληνισμός της νήσου ή η συσχέτισή της με τον αιγαιακό κόσμο.
Ξεχωριστή θέση στο μουσειακό αφήγημα θα αποκτήσει η Μακεδονία με ειδική θεματική ενότητα και το σύνολο των ευρημάτων του Μουσείου παρόν.
Η νέα προσέγγιση απαιτεί και αλλαγές στη μουσειογραφική αντίληψη με μέσα που δίνουν έμφαση στη διάδραση: νέες προθήκες και νέος τρόπος παρουσίασης των εκθεμάτων εντός τους, καινούργια εύληπτα, ευανάγνωστα κείμενα, χρήση ψηφιακών τεχνολογιών.
Όσον αφορά τα πλεονεκτήματα της επέμβασης, ουσιαστικά αναβαθμίζεται ολόκληρη η περιοχή Εξαρχείων/Πατησίων/Μεταξουργείου, παράλληλα ανοικοδομούνται ή εκσυγχρονίζονται ξενοδοχειακές μονάδες, ενώ το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο ανοίγει στην κοινωνία. Το μουσείο μπορεί να αναζωογονήσει την Αθήνα, λειτουργώντας όπως το Guggenheim στο Μπιλμπάο, αναδεικνύεται πλέον εκ νέου σε τοπόσημο και επανακαθορίζει τις σχέσεις του με την κοινωνία.


Το νέο πωλητήριο, το εστιατόριο, το αμφιθέατρο χωρητικότητας 400 θέσεων καθώς και οι εκ βάθρων ανανεωμένες μόνιμες εκθέσεις του Μουσείου θα το αναδείξουν σε χώρο συνάντησης. Βασικός στόχος, όπως τονίζουν οι συνομιλητές μας, είναι η ένταξή του στην καθημερινότητα των Αθηναίων και η εξέλιξή του σε κύριο τουριστικό προορισμό. Τέλος, συγκροτείται ένα μεγάλο ερευνητικό κέντρο, αφιερωμένο στη μελέτη της αρχαιότητας, σε καινοτόμες μεθόδους συντήρησης και αρχαιομετρικής ανάλυσης και αποκατάστασης των αρχαίων με την εκτεταμένη χρήση των θετικών επιστημών.
Νέα Αντικείμενα που θα εκτεθούν για πρώτη φορά
Όστρακα που χρησιμοποιήθηκαν σε οστρακισμό
Ο οστρακισμός ή εξοστρακισμός θεσπίστηκε από τον Κλεισθένη το 510 π.Χ. όχι ως τιμωρητικό μέσο αλλά ως προληπτικό μέτρο απέναντι σε όσους συγκέντρωναν υπερβολική δύναμη και θα μπορούσαν να απειλήσουν τη δημοκρατία. Κάθε πολίτης έγραφε πάνω σε ένα όστρακο-θραύσμα αγγείου το όνομα του προσώπου που θεωρούσε επικίνδυνο και επιθυμούσε να εξοστρακιστεί. Για να ισχύσει το μέτρο, ο εκάστοτε υποψήφιος έπρεπε να συγκεντρώσει τουλάχιστον 6.000 ψήφους.

Η εξορία διαρκούσε συνήθως δέκα χρόνια, ωστόσο ο εξόριστος δεν στερούνταν την ιδιότητα του πολίτη ή την περιουσία του. Δεδομένου ότι οι γραπτές ψηφοφορίες ήταν ασυνήθιστες στην αθηναϊκή δημοκρατία, τα όστρακα που έχουν διασωθεί αποτελούν πολύτιμα τεκμήρια της άμεσης συμμετοχής των πολιτών στη λήψη αποφάσεων. Το πλήθος των οστράκων που φέρουν ονόματα γνωστών προσωπικοτήτων δείχνει πως σχεδόν όλοι οι σημαντικοί πολιτικοί άνδρες της Αθήνας έγιναν κάποια στιγμή στόχοι εξοστρακισμού. Για πρώτη φορά θα παρουσιαστούν στη νέα έκθεση του μουσείου όστρακα με το όνομα του Θουκυδίδη, του πολιτικού αντιπάλου του Περικλή.
Η παράσταση της αρυβαλλοειδούς ληκύθου

Για πρώτη φορά θα παρουσιαστεί στη νέα έκθεση του μουσείου και η παράσταση της αρυβαλλοειδούς ληκύθου που χρονολογείται στα τελευταία χρόνια του Πελοποννησιακού Πολέμου και αποτελεί αντανάκλαση της ταραγμένης εκείνης εποχής κατά την οποία οι προσωποποιήσεις και οι αλληγορικές αναπαραστάσεις πληθαίνουν, αποτυπώνοντας τον αντίκτυπο των ιστορικών γεγονότων στην ψυχολογία των Αθηναίων. Ήταν η περίοδος που οι νόμοι και τα θεμέλια της αθηναϊκής κοινωνίας είχαν κλονιστεί, όπως περιγράφει παραστατικά ο Θουκυδίδης.

Στην επιφάνεια της ληκύθου αποδίδονται, σε μια φαινομενικά γαμήλια σκηνή, η Εύκλεια –προσωποποίησης της καλής φήμης της οικογένειας και της πόλης– και η Ευνομία, που αντιπροσωπεύουν την τάξη και την αρμονία τόσο στο ατομικό όσο και στο κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο. Και οι δύο μορφές ταυτοποιούνται από λευκές επιγραφές που βρίσκονται πάνω από τα κεφάλια τους, που σήμερα είναι ορατές με δυσκολία. Η παρουσία τους δεν αποτελεί απλώς έναν αλληγορικό σχολιασμό του γάμου αλλά φέρει πολλαπλά νοήματα και πολιτικές προεκτάσεις. Οι δύο μορφές λειτουργούν ως σύμβολα παραδειγματικά: ευνομούμενοι και ευκλεείς γάμοι με νόμιμους απογόνους διασφαλίζουν την ομαλότητα και τη συνέχεια της πόλης. Έτσι, οι έννοιες της Ευνομίας και της Εύκλειας συνυπάρχουν όχι μόνο ως εγγυήσεις για την αρμονική λειτουργία των δημόσιων θεσμών αλλά και ως θεμέλια της οικιακής και ιδιωτικής ζωής του αθηναϊκού οίκου.
Μολύβδινα Ομοιώματα

Στην αρχαία Ελλάδα είναι βεβαιωμένη η τέλεση πράξεων σχετικών με μαγεία. Μολύβδινα ενεπίγραφα ελάσματα με κατάρες, οι κατάδεσμοι, έχουν βρεθεί σε όλο τον μεσογειακό κόσμο από τον 6ο αι. π.Χ. έως την ύστερη αρχαιότητα. Οι κατάδεσμοι, συχνά τυλιγμένοι και τρυπημένοι με καρφιά, τοποθετούνταν κρυφά σε μέρη απρόσιτα, όπου το υγρό στοιχείο ήταν έντονο, κυρίως όμως μέσα σε τάφους, κατά προτίμηση ανθρώπων που πέθαναν σε νεαρή ηλικία ή με βίαιο τρόπο, το πνεύμα των οποίων θα κινητοποιούνταν για να βλάψουν τα πρόσωπα που αναγράφονταν στις κατάρες. Οι κατάρες των Αρχαίων είχαν χαρακτήρα πολιτικό, δικαστικό, ερωτικό, αθλητικό ή άλλον.

Εντυπωσιακός είναι ο κατάδεσμος που φέρει αττική επιγραφή/κατάρα δικαστικού χαρακτήρα και χρονολογείται στο 350-300 π.Χ. Στον κατάλογο των αντιπάλων του σε δικαστικούς αγώνες, εναντίον των οποίων στρέφεται ο καταδέτης, συναντούμε τον Δημοσθένη και τον Λυκούργο, γνωστούς πολιτικούς και ρήτορες του 4ου αι. π.Χ.
Επίσης, στην Αρχαία Ελλάδα, άτεχνα ανθρώπινα ομοιώματα από χαλκό, μόλυβδο ή κερί αποτελούσαν αντικείμενα άσκησης συμπαθητικής μαγείας. Παράδειγμα αποτελεί το μολύβδινο ομοίωμα με το κεφάλι στραμμένο κατά 180 μοίρες και τα χέρια δεμένα πισθάγκωνα. Αναφέρεται ότι βρέθηκε σε τάφο στην Αθήνα στα τέλη του 19ου αιώνα και χρονολογείται στην Κλασική Εποχή.
Τοιχογραφική Σύνθεση

Στη νέα έκθεση του μουσείου θα περιλαμβάνεται ένα άκρως εντυπωσιακό τμήμα μεγάλης τοιχογραφικής σύνθεσης από την περιοχή του Θρησκευτικού Κέντρου της ακρόπολης των Μυκηνών, μια οκτώσχημη ασπίδα σε λευκό βάθος που σώζεται σχεδόν ακέραια. Στην επιφάνειά της γραπτά τριφυλλόσχημα διακοσμητικά θέματα δηλώνουν το δέρμα της αγελάδας από το οποίο κατασκευάζονταν οι ασπίδες.Το κατακόρυφο κίτρινο στέλεχος ανάρτησης –ήταν αναρτημένη σε τοίχο– στο μέσο της διακοσμείται με δύο σειρές μαύρων λοξών γραμμιδίων που δηλώνουν το τρίχωμα του δέρματος της αγελάδας. Στην κορυφή της απεικονίζεται διακοσμητικός ρόδακας και στο πίσω μέρος της διακρίνονται τμήματα διακοσμητικών ζωνών με συνεχή σπείρα μεταξύ ταινιών. Είναι το σύμβολο της ένοπλης θεάς την οποία πολλοί ερευνητές έχουν ταυτίσει εύλογα με τη μεταγενέστερη Αθηνά. Η απεικόνιση της οκτώσχημης ασπίδας απαντά για πρώτη φορά στη μεγάλη ζωγραφική των Μυκηνών, είναι όμως γνωστό διακοσμητικό θέμα στη μυκηναϊκή μικροτεχνία, σε χρυσό, ελεφαντόδοντο ή ημιπολύτιμους λίθους.
Ο κρατήρας της μάχης

Πρόκειται για ένα αριστουργηματικό έργο της μεταλλοτεχνίας του κρητομυκηναϊκού κόσμου που προήλθε από τις ανασκαφές του Ερρίκου Σλήμαν στις Μυκήνες το 1876 και παρουσιάζει την ηρωική μάχη δύο αντίπαλων ομάδων πολεμιστών πάνω από έναν πεσμένο οπλίτη.
Μινωική λάρνακα
Πρόκειται για λάρνακα που χρησιμοποιούνταν για ανθρώπινα λείψανα, αποδίδεται σε εργαστήριο των Αρμένων στην Κρήτη και χρονολογείται μεταξύ 1400 και 1200 π.Χ.

Είναι σαφές πως η νέα προσέγγιση στοχεύει στην προσέλκυση ενός ευρύτερου κοινού, ενισχύοντας το κίνητρο για επαναλαμβανόμενες επισκέψεις. Κεντρικό ρόλο σε αυτή την προσπάθεια διαδραματίζει η ανάπτυξη αφηγήσεων που ζωντανεύουν τις ιστορίες πίσω από τα αρχαία αντικείμενα, προσφέροντας στο κοινό μια πιο βιωματική και προσωπική σχέση με το παρελθόν. Η αξιοποίηση σύγχρονων ψηφιακών τεχνολογιών εμπλουτίζει τα ερμηνευτικά εργαλεία των εκθέσεων, καθιστώντας την εμπειρία πιο διαδραστική και ελκυστική.
Παράλληλα, η εξωστρέφεια εκφράζεται μέσα από περιοδικές εκθέσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα, «ορατές» αποθήκες και εργαστήρια που ενισχύουν τον εκπαιδευτικό και κοινωνικό ρόλο του μουσείου. Σημαντική είναι επίσης η διασύνδεση με άλλους πολιτιστικούς φορείς της περιοχής και μουσεία της περιφέρειας, ενισχύοντας τη συνεργασία και την ανταλλαγή τεχνογνωσίας. Είναι γεγονός ότι, σε μια εποχή που απαιτεί τολμηρές τομές και δημιουργικές επανεκκινήσεις, η στρατηγική αυτή ανανέωσης αποτελεί ένα καθοριστικό βήμα προς τη διαμόρφωση ενός μουσείου πιο ανοιχτού, ζωντανού και ουσιαστικά συμμετοχικού.








Την επιλογή των αντικειμένων που θα εκτεθούν για πρώτη φορά και των φωτογραφιών έκαναν οι αρχαιολόγοι: Έφη Οικονόμου, Βασιλική Πλιάτσικα και Αλεξάνδρα Χατζηπαναγιώτου.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.