Πόσο έχει αλλάξει η ζωή σου από τότε που άρχισες να γράφεις και θέατρο;
Δεν έχει αλλάξει ιδιαίτερα, απλά τρέχω περισσότερο και δεν είμαι πια τόσο πολύ λυπημένη. Δεν θα πω χαρούμενη αλλά, ναι, λιγότερο λυπημένη.
Το θέατρο σε ταξίδεψε περισσότερο από ό, τι η ποίηση;
Υπάρχει κάτι που σου το δίνει μόνο το θέατρο. Το γράφεις, το παίρνει ο Σκουρλέτης, το στήνει και το βλέπεις. Είναι κάτι μαγικό αυτό. Είναι θαύμα! Η άμεση αυτή υλοποίηση με τρελαίνει, γιατί βαθιά μέσα μου είμαι πολύ πρακτικός άνθρωπος. Δεν μπορώ κάτι που λειτουργεί σε βάθος χρόνου. Για μένα αυτό είναι η απόλυτη γοητεία του θεάτρου - ότι κάτι συντελείται άμεσα.
Εννοείς μια εικόνα, μια σκηνή, μια φράση που σκέφτηκες ένα βράδυ και βλέπεις άνθρωποι να του δίνουν πραγματική υπόσταση σε μία παράσταση, πολύ σύντομα αφότου το ονειρεύτηκες.
Αυτό ακριβώς!
Το «γυναικείο» το σιχαίνομαι πρώτα απ' όλα σαν έκφραση. Δεν μ' αρέσει να κατηγοριοποιώ τα πράγματα σε γυναικεία και αντρικά, δεν πιστεύω στο διαχωρισμό των φύλων - υπό οποιαδήποτε έννοια.
Μπήκε και η δημοσιότητα στη ζωή σου;
Το μίνι μάρκετ κάτω από το σπίτι μου δεν ξέρει ότι δραματουργώ... Οι πολύ στενοί μου φίλοι αστειεύονται μαζί μου και με κάνουν να θυμώνω.
Η φήμη σου πάντως έφτασε μέχρι τα μέρη σου. Συμμετείχες με έργο σου στο Φεστιβάλ Καβάλας.
Μόνο χαρά μου δίνει αυτό. Πάντα πίστευα ότι υπάρχουν κι άλλοι άνθρωποι που βλέπουν τον κόσμο με τη δική μου ματιά, κι έτσι το αντιμετωπίζω. Είναι νέοι φίλοι, νέοι άνθρωποι. Κάτι που δεν είχα τη δυνατότητα να το νοιώσω πριν. Όταν καταλαβαίνεις ότι κάτι που κάνεις το βλέπουν κι άλλοι με το δικό σου βλέμμα, πάλι θα πω την ίδια λέξη, είναι σα θαύμα!
Η Ραμόνα είναι βασισμένη στο Λεωφορείο ο Πόθος;
Δεν είναι διασκευή αλλά περισσότερο μία μεταγραφή με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο. Παίρνει σαν έναυσμα το Λεωφορείο ο Πόθος, αλλά γυρίζει γύρω από όλα αυτά...
Με βάση τα προσωπικά σου βιώματα, βέβαια.
Που είναι και παγκόσμια όμως.
Παγκόσμια και γυναικεία;
Μην λες λέξεις που δεν μ' αρέσουνε. Το «γυναικείο» το σιχαίνομαι πρώτα απ' όλα σαν έκφραση. Δεν μ' αρέσει να κατηγοριοποιώ τα πράγματα σε γυναικεία και αντρικά, δεν πιστεύω στο διαχωρισμό των φύλων - υπό οποιαδήποτε έννοια. Κομπλιμάν θα ήταν βέβαια να μου πουν ότι γράφω «αντρικά» αλλά δεν το επιζητώ, δεν είναι κάτι που βγαίνω να το φωνάξω. Δεν θέλω να μυρίζει το έργο μου καθόλου γυναικείο λόγο.
Παρόλ' αυτά είσαι γυναίκα και οι κυρίαρχες φιγούρες του Ραμόνα travel / Η γη της καλοσύνης είναι δύο γυναίκες που αλληλοσπαράζονται.
Δύο αδελφούλες αγαπημένες – έτσι θέλω εγώ να τις βλέπω.
Πίσω από αυτόν τον αλληλοσπαραγμό κρύβεται, λες, η αγάπη;
Πίσω από οτιδήποτε είναι τα πάθη των ανθρώπων.
Είχες συγκεκριμένους τύπους ανθρώπων και καταστάσεις στο μυαλό σου όταν άρχισες να το γράφεις;
Όχι. Καταρχήν ήταν παραγγελία του Γιάννη Σκουρλέτη και της Bijoux de kant. Όταν γράφω, δεν ξέρω που θα με πάει το κείμενο. Γι' αυτό και πιστεύω ότι όταν κάποιος δημιουργεί, συντελείται κάτι έξω από αυτόν. Εγώ είμαι απόλυτα πεπεισμένη γι' αυτό. Δεν ξέρω τι είναι, ούτε θέλω να μάθω, αλλά σε τρέχουν οι λέξεις. Αυτές σε φτάνουν κάπου.
Δηλαδή δεν τις έχει δει ποτέ αυτές τις δύο γυναίκες εκεί που ζεις, στο παζάρι της Ξάνθης ας πούμε ή στα χωριά εκεί γύρω;
Σίγουρα είναι ένα μωσαϊκό από πάρα πολλούς ανθρώπους, που δεν είναι γυναίκες υποχρεωτικά. Δηλαδή η Ραμόνα είναι και δέκα άντρες που ξέρω. Και ο Ζλάταν είναι τρεις φίλες μου, όσο και αν ακούγεται παράξενο κι ας είναι ένας ματσό Βούλγαρος. Τα φύλα είναι λίγο περίεργη ιστορία. Δεν θα γράψω έναν ρόλο αντρικό σε πρότυπα αντρικά.
Και η σεξουαλικότητα των ρόλων;
Θέλω πάντα η σεξουαλικότητα να υπερβαίνει τα φύλα. Να μην είναι ξεκάθαρα αντρική ή γυναικεία. Γενικώς δεν θέλω τα πράγματα να είναι τόσο ξεκάθαρα και οριοθετημένα. Ας μιλήσουμε για το ανθρώπινο είδος που είναι μια μεγάλη κατηγορία.
Αν και επιζητείς μια οικουμενικότητα, απ' ότι καταλαβαίνω, στη Ραμόνα ακούγεται η συγκεκριμένη ντοπιολαλιά της Θράκης, που η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη γνωρίζει λόγω καταγωγής της από εκείνα τα μέρη και αποδίδει καταπληκτικά.
Όντως, αλλά πρέπει να σου πω ότι το έργο δεν γράφτηκε σε αυτήν τη ντοπιολαλιά. Ήταν σκηνοθετική επιλογή του Σκουρλέτη στην οποία συμφώνησα βέβαια, και που ήταν μια έκπληξη για μένα γιατί δεν είχα δει πρόβες πριν την πρεμιέρα του έργου.
Οπότε δεν το τοποθετούσες απαραίτητα στον Βορρά;
Ήταν ένας Βορράς ευρύτερος, ό, τι μπορεί να συμβολίζουν τα όρια των χώρων και των ανθρώπων. Υπήρχαν βέβαια γεωγραφικές συντεταγμένες, μιλάνε στο έργο για το Διδυμότειχο, υπάρχουν συγκεκριμένα γεωγραφικά στοιχεία, αλλά θα μπορούσαν και να λείπουν. Θα μπορούσε να διαδραματίζεται και στα όρια του Νότου. Απλά η Καρυοφυλλιά και οι δικές της προσωπικές μνήμες έπαιξαν ρόλο στη συγγραφή του έργου. Τη σκέφτηκα πάρα πολύ όταν το έγραφα. Έμαθα πράγματα γι' αυτήν που τα εκμεταλλεύτηκα.
Θα λέγαμε ότι είναι ένα έργο γραμμένο επάνω στην Καρυοφυλλιά Καραμπέτη;
Δεν είναι γραμμένο επάνω στην Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, αλλά ήταν ένα αρχέτυπο γυναίκας για μένα.
Οπότε συνεπακόλουθα ξέροντας ότι τον Ζλάταν θα τον έπαιζε ο Κρις Ραντάνοφ, τον έκανες Βούλγαρο.
Και να μην το ήξερα πάλι Βούλγαρο θα τον έκανα, γιατί η Βουλγαρία αποτελεί επίσης ένα μεγάλο κομμάτι δικό μου. Οι περίφημες εκδρομές που έκαναν οι γονείς μου σε εποχές που η Βουλγαρία ήταν μια πολύ κλειστή κοινωνία, και επέστρεφαν με δίσκους βουλγάρικης μουσικής ή με εκείνα τα μπουκαλάκια με το βαρύ άρωμα από τριαντάφυλλο - το αναφέρω μέσα στο έργο. Μου μύριζε Βουλγαρία από την αρχή.
Ο αμερικανικός Νότος και η Νέα Ορλεάνη είναι ο ελληνικός Βορράς και το Διδυμότειχο;
Ναι, μπορείς να το πεις κι αυτό.
Πώς νοιώθεις που η Ραμόνα αυτή τη στιγμή παίζεται στο Θέατρο της οδού Κυκλάδων στη σκηνή του Λευτέρη Βογιατζή;
Απίστευτη συγκίνηση! Και ένα είδος ευλογίας που δόθηκε στη Ραμόνα.
Η σχέση σου με το θέατρο διαφοροποίησε τη σχέση σου με την ποίηση; Σε απελευθέρωσε ή σε μετατόπισε λογοτεχνικά;
Δεν φοβάμαι πια καμία λέξη, κανέναν τρόπο. Το γεγονός ότι δεν ήξερα και δεν ξέρω πώς γράφεται το θέατρο, αυτό το πράγμα ήταν πολύ μεγάλο άνοιγμα. Ό, τι έγραψα το έγραψα θεωρώντας ότι έτσι «πρέπει να γράφεται». Είδα ότι τελικά δεν υπάρχουν μέθοδοι και τρόποι. Πάντοτε το πίστευα αλλά τώρα είμαι απόλυτα βέβαιη.
Εγκατέλειψες την ποίηση οριστικά;
Δεν ήμουν ποτέ πολυγραφότατη. Ας πούμε ότι έστειλα την ποίηση ένα ταξίδι. Αλλά όλα ποίηση είναι, όλα λέξεις είναι. Νομίζω ότι πάντα ποίηση γράφω, ακόμα και αν κάνω μια αίτηση στο δημόσιο σαν ποίηση το αντιμετωπίζω, σαν να γράφω χαϊκού. Ευχαριστώ το Θεό που δεν ξέρω πώς γράφεται ούτε η ποίηση, ούτε το θέατρο, ούτε τίποτα άλλο.
Info
Ραμόνα travel / Η γη της καλοσύνης
Θέατρο Οδού Κυκλάδων, Κυκλάδων 11 & Κεφαλληνίας, Κυψέλη, 210 8217877
Mέχρι 2/11, Κυρ. 7 μ.μ. Τετ.-Σάβ. 9 μ.μ.
Εισ.: € 18, 12, 10, 5.
