Δεν υπάρχει site –social ή μη− που να επιτρέπει το ανέβασμα φωτογραφιών το οποίο να μην έχει κατακλυστεί από τις γνωστές σε όλους μας selfies. Τη λέξη που πέρυσι, όπως ήταν αναμενόμενο, μπήκε στο λεξικό της Οξφόρδης και γέννησε πολλές παραλλαγές, όπως τo «belfie» (αυτοφωτογράφιση πισινού), το «helfie» (αυτοφωτογράφιση μαλλιών) ή το «ussie» (selfie με πολλούς συμμετέχοντες), και σε μια πρόχειρη αναζήτηση στο Instagram παράγει πάνω από 230.000.000 αποτελέσματα.

 

Αναρωτήθηκε, όμως, ποτέ κανείς γιατί οι selfies έκαψαν το μυαλό του ιντερνετικού κοινού, παίρνοντας μορφή επιδημίας; Τι μπορεί να λένε οι selfies ως φαινόμενο, τόσο για εμάς όσο και για την κοινωνία στο σύνολό της; Όπως και να το δει κανείς, οι selfies, εκτός από τις φάτσες μας, ρίχνουν αρκετό φως και στα ενδότερα της ανθρώπινης ψυχολογίας.

 

Πάμπολλες σχετικές έρευνες συνδέουν τις selfies με διάφορες μορφές ανασφάλειας, αναδεικνύοντας τη βαρύτητα που δίνει μια μεγάλη μερίδα του κόσμου στην εξωτερική του εμφάνιση − ένα μέσο αυτοεπιβεβαίωσης και μια προσπάθεια να γίνουμε αποδεκτοί.

 

Σε μια απόπειρα να δει τη θετική πλευρά του φαινομένου, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Georgia των ΗΠΑ, Keith Kambell, υποστηρίζει ότι η απήχηση των selfies έγκειται στο ότι παίζουν τον ρόλο μιας δημιουργικής αυτοέκφρασης. Η διάδοση των κοινωνικών δικτύων αλλά και της χρήσης των κινητών τηλεφώνων με παραπάνω από ικανοποιητικές φωτογραφικές κάνουν ακόμα ευκολότερη την έκθεση της «αυτοέκφρασής» μας σε ένα ευρύτερο κοινό. Όπως αναφέρει ο Kambell σε συνέντευξή του στο περιοδικό «Today», οι selfies παίζουν τον ρόλο που έπαιζαν οι αυτοπροσωπογραφίες την κλασική περίοδο της ζωγραφικής. Αποτελούν μια μέθοδο καλλιτεχνικής έκφρασης, δηλαδή, με κύριο θέμα τον ίδιο μας τον εαυτό. Επιπρόσθετα, οι selfies –με την ευκολία των πολλαπλών αυτοφωτογραφίσεων από τις κάμερες των κινητών− μας δίνουν τον έλεγχο του πώς θα απεικονίσουμε μια βερσιόν του εαυτού μας, γεγονός που η μοντέρνα ψυχολογία υποστηρίζει ότι βοηθά στην τόνωση της αυτοπεποίθησής μας.

 

Ως μέρος της ευρύτερης πoπ κουλτούρας, οι selfies γίνονται πλέον μια μοντέρνα εκδοχή της καρτ-ποστάλ ή του αυτόγραφου από ένα σελέμπριτι, με τη διαφορά ότι μπαίνουμε κι εμείς στο πλάνο και τη μοιραζόμαστε επί τόπου με όποιον θέλουμε. «Ένα ακόμα μέσο κοινωνικοποίησης», όπως υποστηρίζουν οι ειδικοί.

 

Όμως, όπως σε κάθε φαινόμενο, έτσι και στις selfies υπάρχουν και οι σκοτεινές πλευρές. Πάμπολλες σχετικές έρευνες συνδέουν τις selfies με διάφορες μορφές ανασφάλειας, αναδεικνύοντας τη βαρύτητα που δίνει μια μεγάλη μερίδα του κόσμου στην εξωτερική του εμφάνιση − ένα μέσο αυτοεπιβεβαίωσης και μια προσπάθεια να γίνουμε αποδεκτοί. Ή, σύμφωνα με την επιστημονική ορολογία, μια μορφή αυτο-αντικειμενοποίησης.

 

Έτσι, μπορεί να φαινόμαστε πολύ κοινωνικοί, ανάλογα με το πόσες selfies μοιραζόμαστε στα κοινωνικά δίκτυα, αλλά δεν παύει να είναι προφανής και μια τάση προς τον ναρκισσισμό, ο οποίος, σύμφωνα με τους ειδικούς, αποτελεί φθοροποιό στοιχείο των διαπροσωπικών μας σχέσεων. Αυτό έρχεται να επιβεβαιώσει άλλη μια πρόσφατη μελέτη, σύμφωνα με την οποία η υπερβολική προβολή του εαυτού μας μέσω selfies εκλαμβάνεται από το περιβάλλον μας ως ένδειξη ρηχότητας, ματαιοδοξίας και εμμονικής σχέσης με αυτόν, χαρακτηριστικά ενός ατόμου με όχι και τόσο καλή σχέση με τους άλλους.

 

Αν και τα παραπάνω συμπεράσματα φαίνονται έγκυρα και δίνουν μια ευρύτερη διάσταση στο φαινόμενο των selfies (χωρίς όμως προφανή συμπεράσματα), υπάρχει πάντα η υποψία ότι ίσως υπεραναλύουμε ένα άκακο, αθώο trend εν εξάρσει, που ίσως να καταπραϋνθεί ή να εξαλειφθεί με την έλευση του επόμενου.