Επιλογή αποσπασμάτων: Τίνα Μανδηλαρά
Το βιβλίο με τις έννοιες του Κορνήλιου Καστοριάδη δεν είναι ένα βιβλίο για τους λίγους. Αφορά τον κάθε δημοκράτη πολίτη, στοχαστή, φοιτητή, άνθρωπο που θέλει να μάθει γιατί η δημοκρατία και συνακόλουθα κι η ίδια η σκέψη του Καστοριάδη θεμελιώθηκαν πρωτίστως σε έννοιες. Η έκδοση θα μπορούσε συνακόλουθα να λειτουργήσει τόσο ως "οδικός χάρτης" στη φιλοσοφία του όσο και ως εισαγωγικός τρόπος στο μεγάλο ταξίδι στην σκέψη του. Όπως επισημαίνει και ο συγγραφέας του βιβλίου Γιώργος Πολίτης ο οποίος συνεργάστηκε για τη σύνταξη του με τις υποψήφιες διδακτορικές φοιτήτριες "κρίθηκε σκόπιμο και περισσότερο 'αντικειμενικό' να αναζητηθούν οι πιο ξεκάθαρες εξηγητικές προσπάθειες του Καστοριάδη και η έκθεση των όρων και των εννοιών να συνοδεύεται από αυτές και όχι από την εκδοχή των μελετητών. Ασφαλώς, ούτε αυτή η λύση διασφαλίζει την πλήρη απουσία του αντικειμενικού στοιχείου, αφού τόσο η ίδια η επιλογή των όρων όσο και των παραθεμάτων που τους εξηγούν είναι στο βάθος υποκειμενική, Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση βρίσκεται πιο κοντά στην αυθεντική πρόθεση του ίδιου του συγγραφέα".
Χαρακτηριστικά αποσπάσματα:
Αυτοθέσμιση
"...η αυτοθέσμιση είναι μια δυναμική που δεν σταματά, ο,τι δεν επιδιώκει μια 'τέλεια κοινωνία' (έκφραση χωρίς νόημα) αλλά μαι κοινωνία όσο γίνεται πιο ελεύθερη και δίκαιη. Σε αυτή τη δυναμική αναφέρομαι όταν μιλώ για το πρόταγμα μιας αυτόνομης κοινωνίας, πρόταγμα το οποίο, αν ευοδωθεί, πρέπει να εγκαθιδρύσει μαι δημοκρατική κοινωνία'
Η άνοδος της ασημαντότητας ο.π., σ. 267
"....η αυτοθέσμιση δεν συνίσταται σε μια συγκεκριμένη και τελειωτική πολιτική μορφή η οποία διαμορφώνεται μια για πάντα [...] Η αυτοθέσμιση δεν είναι μια κατάσταση, είναι μια διαδικασία που εκφράζεται σαν δραστηριότητα μεταβολής των "βασικών", "καταστατικών", "συνταγματικών" νόμων (της πολιτείας δηλαδή) και άλλων θεσμών, όχι όλων συλλήβδην και ταυτοχρόνως, αλλά σταδιακά, σύμφωνα με τις ανάγκες και τις περιστάσεις".
Η αρχαία ελληνική δημοκρατία και η σημασία της για μας σήμερα ο.π., σσ. 27-28
Θεσμίζουσα κοινωνία
"Ως θεσμίζουσα, όπως και ως θεσμισμένη, η κοινωνία είναι εγγενώς ιστορία-δηλαδή αυτό-αλλοίωση. Η θεσμισμένη κοινωνία δεν αντιτάσσεται στη θεσμίζουσα κοινωνία όπως ένα νεκρό προιόν σε μαι δραστηριότητα που το έκανε να υπάρξει"
Η φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας ο.π., σ. 514
Σκέπτομαι
"Σκέπτομαι: διαυγάζω, όχι "θεωρητικοποιώ". Η θεωρία είναι μόνο πάντοτε χασματική και αποσπασματική στιγμή της διαύγασης, "θεωρία" βέβαιη για τον εαυτό της δεν υπάρχει πουθενά-ούτε στα μαθηματικά. [..] Αλλά λογική και θεωρητικοποίηση, χωρίς να είναι απλά "όργανα", αποκτούν νόημα μόνο όταν βυθίζονται σε μια δραστηριότητα διαύγασης που τις ξεπερνά και που δεν θα μπορούσε να υποτάσσεται απλώς στα κριτήρια τους. Αλλά επίσης: ποιώ/πράττω (κάτι που, θα πρέπει να το υπενθυμίσουμε, δεν σημαίνει "μεταβαίνω στο ενεργεία") και ποιώ/πράττω μαζί με έναν άλλον"
Τα Σταυροδρόμια του λαβυρίνθου, ο.π, σσ 126-127
________
Η πρόσφατη συλλογική έκδοση "Έννοιες και Όροι του Κορνήλιου Καστοριάδη" αφιερωμένη αποκλειστικά στην ορολογία στο έργο του φιλοσόφου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βιβλιοπέλαγος σε εκλογή Γιώργου Πολίτη, Καλλιόπης Κατσιφαρέα και Μαρίας Κλη.
