ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΤΩΡΑ

Το μεγάλο δάσος και η αυταπάτη του Ανεξάντλητου

Το μεγάλο δάσος και η αυταπάτη του Ανεξάντλητου Facebook Twitter
Όσο περισσότερο οι πυρκαγιές θα μεγαλώνουν σε έκταση και διάρκεια τόσο εντονότερα θα μας προτείνονται τα pocket size αλσύλλια και τα ψευδοπάρκα των μικροαναπλάσεων ως εναλλακτικοί ορίζοντες αναψυχής. Εικονογράφηση: Ατελιέ LIFO
0

ΣΤΟΥΣ «ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ» («The Barkskins»), η Αμερικανίδα συγγραφέας Άνι Πρου αφηγείται τις ιστορίες πολλών γενεών, από την πρώιμη εποχή των Γαλλοκαναδών και Άγγλων εποίκων μέχρι τον εικοστό αιώνα. Στο κέντρο της αφήγησης η μεγάλη μεταμόρφωση των τοπίων μαζί με τις κοινωνικές αλλαγές και τις οικογενειακές περιπλοκές που σημάδεψαν την επέκταση της ανθρώπινης δραστηριότητας μέσα στην απεραντοσύνη των δασών της ανατολικής Βόρειας Αμερικής.

Η συγγραφέας, έχοντας μελετήσει καλά τις πηγές και την Ιστορία, αναφέρεται συχνά στη συνείδηση που είχαν οι πρώτοι μεγάλοι υλοτόμοι και αργότερα οι επιχειρηματίες της ξυλείας και των παραγώγων της: πίστευαν ακράδαντα πως το δάσος είναι άπειρο και δεν μπορεί να χαθεί, αφού η ίδια η χώρα είναι αχανής.

Οι τεράστιες αποστάσεις και τα θηριώδη μεγέθη της βορειοαμερικανικής υπαίθρου ενστάλαζαν στους ανθρώπους αυτούς (και για πολλές γενιές) την αίσθηση ότι το δάσος είναι απεριόριστο όπως ο ωκεανός. Η γεωγραφία της πρώιμης φαντασίας, πριν από τη χάραξη δικτύων και την ακριβή καταμέτρηση των χιλιομετρικών αποστάσεων, ακουμπούσε στην ιδέα του άπειρου. «Τη θάλασσα, τη θάλασσα, ποιος θα μπορέσει να την εξαντλήσει;» έγραφε ο Σεφέρης τη δεκαετία του '30, κι ο στίχος αυτός θα μπορούσε να ισχύει και για τα δάση ή, έστω, για τα μεγάλα δάση, τους δρυμούς και τα βουνά τους.

Κάποτε, η ιδέα περί του ανεξάντλητου της «αγριάδας» είχε γονιμοποιήσει τη ρομαντική εικόνα μιας φύσης η οποία, ό,τι κι αν συμβεί, θα παραμένει εσαεί το σκοτεινό και σαγηνευτικό θεμέλιο της ανθρωπότητας. Συχνά όμως η ιδέα μιας ανεξάντλητης φύσης βόλεψε πολλούς που ήθελαν, και ακόμα επιδιώκουν, να απωθήσουν τις ανησυχίες για την έκταση και το βάθος των καταστροφών.

Όσο κι αν φαίνεται παράδοξο, μια τέτοια αντίληψη περί του ανεξάντλητου της «αγριάδας» εξακολουθεί να υπάρχει. Κάποτε, είχε γονιμοποιήσει τη ρομαντική εικόνα μιας φύσης η οποία, ό,τι κι αν συμβεί, θα παραμένει εσαεί το σκοτεινό και σαγηνευτικό θεμέλιο της ανθρωπότητας. Συχνά όμως η ιδέα μιας ανεξάντλητης φύσης βόλεψε πολλούς που ήθελαν, και ακόμα επιδιώκουν, να απωθήσουν τις ανησυχίες για την έκταση και το βάθος των καταστροφών. Λέγεται: υπάρχει ακόμα τόσο πολύ δάσος, ας μην υπερβάλλουμε για όσα καίγονται, ο κύκλος δημιουργίας και καταστροφής ξεπερνά τις γενιές μας και τα μέτρα τους.

Υπάρχει (πολύ) ακόμα: σαν να έχουμε να κάνουμε με ένα στοκ ή ένα απόθεμα που χρησιμεύει μεν για να «παίρνουμε ανάσες» ή για να έχουμε τουριστικά και αγρο-κτηνοτροφικά πλεονεκτήματα να πουλήσουμε, στην ουσία όμως πρόκειται για κάτι εκτός κοινωνίας. Τα δημόσια προβλήματα, οι κοινωνικές αγωνίες, οι πολιτικές απορίες δεν αφορούν τη «φύση, πέρα από την καθημερινή κομματική διαμάχη για τις πυρκαγιές και την πυρόσβεση. Το ουσιαστικό ερώτημα «τι κάνουμε για να μην ερημώσουμε ως τόπος, πώς αντιμετωπίζουμε την ερημοποίηση» δεν απασχολεί παρά τους λίγους.

Εδώ βρίσκεται ο μηχανισμός της αυταπάτης. Η Άνι Πρου ανασυνθέτει την αφελή πίστη των εποίκων στο απέραντο των δασών. Μιλάμε όμως για τον Καναδά ή τις ΗΠΑ. Πώς είναι δυνατό να υπάρχει η ίδια αυταπάτη σε πολίτες ή πολιτικούς μιας μικρής χώρας των 132.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων;

Η συμβατική σκέψη δεν αντιλαμβάνεται τα δεδομένα. Ένα σημαντικό μέρος του λαού και των κυρίαρχων ελίτ της χώρας θεωρεί πως ένα θέμα όπως η καταστροφή ενός μεγάλου δάσους σαν της Δαδιάς είναι χαμηλής πολιτικής. Είναι δηλαδή κάτι που μπορεί να γίνει πολιτικό μόνο αν πεθαίνουν άνθρωποι, και μάλιστα Έλληνες την καταγωγή. Ο θάνατος αλλοδαπών-μεταναστών ή και ο αφανισμός εκατοντάδων χιλιάδων στρεμμάτων δάσους λογαριάζεται περισσότερο ως στοιχείο μιας φυσικής καταστροφής για την οποία δεν μπορούμε να κάνουμε πολλά. Σαν κάτι αντίστοιχο με τον θάνατο ανθρώπων κάτω από μια γιγαντιαία χιονοστιβάδα ή με τον πνιγμό λουόμενων στη φουρτουνιασμένη θάλασσα.

Η ζωή στο δάσος παραπέμπει στις φτωχές, χειρωνακτικές εποχές, στους καιρούς των ξωμάχων και των προλετάριων για τους οποίους έγραφε ο Ρίτσος. Και αυτοί ήταν ανεξάντλητοι στη φαντασία του αριστερού ανθρώπου, όπως η θάλασσα στον στίχο του Σεφέρη.

Τώρα έχουμε βρεθεί στον καιρό του εξαντλήσιμου. Το απεριόριστο, το άπειρο και το γενναιόδωρα παρόν της φύσης και της Ιστορίας ανήκει σε έναν παλαιότερο ιστορικό χρόνο. Εμείς πρέπει πια να κατοικήσουμε την ξεραΐλα και να τη μετατρέψουμε, αν μπορούμε, σε βραχυχρόνια μίσθωση. Άχαρη η θέση μας, καθώς καλούμαστε από δημάρχους και άλλες δημόσιες φωνές να αποδεχτούμε το γεγονός πως και τα πάρκα τσέπης είναι δάσος. Τι περισσότερο να θέλει κανείς από ένα τσιμεντένιο παγκάκι, δυο πεύκα και μια καντίνα για τον καφέ και το σουβλάκι του;

Αυτή είναι η μετα-φύση που προσφέρεται ως πρόταση ζωής –αφήνοντας το μεγάλο δάσος να συρρικνωθεί και να γίνει είδηση χαμηλής ζήτησης–, αφού δεν μπορούμε να αποτρέψουμε ή να σβήσουμε τις μεγα-πυρκαγιές (Megafires). Όσο περισσότερο οι πυρκαγιές θα μεγαλώνουν σε έκταση και διάρκεια τόσο εντονότερα θα μας προτείνονται τα pocket size αλσύλλια και τα ψευδοπάρκα των μικροαναπλάσεων ως εναλλακτικοί ορίζοντες αναψυχής, θερμοκήπια για φτωχότερους δημότες και για όσους δεν μπορούν να αγοράσουν αληθινή φύση.

Οπτική Γωνία
0

ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΤΩΡΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

CHECK Δασικές πυρκαγιές: πύρινη κόλαση με νέα αρνητικά ρεκόρ

Ρεπορτάζ / Δασικές πυρκαγιές: Τα αρνητικά ρεκόρ σπάνε το ένα μετά το άλλο ― Τι κάνει λάθος η Ελλάδα με τη «δασοπροστασία»

Το 2023 καταγράφεται ήδη ως η δεύτερη χειρότερη χρονιά αναφορικά με το επίπεδο των καμένων εκτάσεων από το 2006 και μετά, ενώ η διάσωση της Πάρνηθας είναι η μεγάλη πρόκληση των επόμενων ωρών.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Πλατόνι της Ρόδου: Τελικά, πόσα ελάφια χάθηκαν στις πυρκαγιές;

Περιβάλλον / Πλατόνι της Ρόδου: Τελικά, πόσα ελάφια χάθηκαν στις πυρκαγιές;

Πόσος ήταν ο πραγματικός πληθυσμός του σπάνιου είδους και ποιοι λόγοι –τρεις για την ακρίβεια, ακόμα και πολύ πριν από τις καταστροφικές πυρκαγιές- δεν επέτρεψαν στα πλατόνια να πολλαπλασιαστούν; Μερικές απαντήσεις.
ΤΑΤΙΑΝΑ ΤΖΙΝΙΩΛΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο Ερντογάν που (δεν) τα πήρε όλα και οι αποκαλύψεις πίσω από τις εντυπώσεις

Βασιλική Σιούτη / Ο Ερντογάν που (δεν) τα πήρε όλα και οι αποκαλύψεις πίσω από τις εντυπώσεις

Οι εκ των υστέρων αποκαλύψεις για τη συνάντηση Τραμπ - Ερντογάν κατέδειξαν τις πραγματικές ισορροπίες στο πεδίο των διεθνών σχέσεων: καμία πλευρά δεν κερδίζει άνευ ανταλλαγμάτων και οι διεθνείς σχέσεις δεν καθορίζονται από προσωπικές συμπάθειες.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Η στρατηγική του Νίκου Δένδια και η λεπτή ισορροπία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη

Βασιλική Σιούτη / Η στρατηγική του Νίκου Δένδια και η λεπτή ισορροπία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη

Την ώρα που η κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, με τα Τέμπη και με την ακρίβεια, που προκαλεί κοινωνική δυσφορία, ο Νίκος Δένδιας εμφανίζεται ως μεταρρυθμιστής που θα οδηγήσει τις Ένοπλες Δυνάμεις στη νέα εποχή.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Χθες ο Μαζωνάκης, σήμερα ο Μπισμπίκης: Ποιο θα είναι το επόμενο «μεγάλο θέμα»;

Ακροβατώντας / Χθες ο Μαζωνάκης, σήμερα ο Μπισμπίκης: Ποιο θα είναι το επόμενο «μεγάλο θέμα»;

Αξιολογώντας ως πιο σημαντικό ένα τροχαίο από τη συνάντηση Τραμπ - Νετανιάχου, τα κυρίαρχα μέσα αναδεικνύουν το ασήμαντο χάριν τηλεθέασης, εξυπηρετώντας συγκεκριμένες σκοπιμότητες που θα μετατοπίσουν το ενδιαφέρον της κοινωνίας από τα σημαντικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Joe Coughlin: «Η τρίτη ηλικία δεν είναι κρουαζιέρες ή πατερίτσες»

Οπτική Γωνία / Joe Coughlin: «Γηρατειά δεν είναι μόνο κρουαζιέρες, πατερίτσες και να είσαι με το ένα πόδι στον τάφο»

Ο φιλέλληνας καθηγητής εξετάζει τις όψεις της μακροζωίας, πιστεύει πως στην Ελλάδα αυτό το φαινόμενο μπορεί να συνδυαστεί άνετα με το lifestyle και μιλάει με τρόπο ασυνήθιστο για το γήρας.
ΝΙΚΟΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ
Κοσμάς Μαρινάκης: «Σε ποιον θα πουλήσει ο καπιταλιστής αν ο κόσμος δεν έχει να το αγοράσει;»

Οπτική Γωνία / Κοσμάς Μαρινάκης: «Σε ποιον θα πουλήσει ο καπιταλιστής αν ο κόσμος δεν έχει να το αγοράσει;»

Ο δημιουργός του Greekonomics μιλά στη LiFO για την επιτυχία αυτού του εγχειρήματος αλλά και τις επιθέσεις που δέχτηκε πρόσφατα για κάποιες «άβολες αλήθειες» που επισήμανε αναφορικά με τα διαπλεκόμενα συμφέροντα πολιτικών, οικονομικών «καρτέλ» και ΜΜΕ στην Ελλάδα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Οπτική Γωνία / Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Από την Ουκρανία και την κρίση στη Γαλλία μέχρι τις αποφάσεις Τραμπ, η Ευρώπη περνάει κρίση ταυτότητας. Πώς επηρεάζεται η χώρα μας; Μιλά στη LiFO ο Σωτήρης Ντάλης, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης του τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Χωρίς αναισθητικό, χωρίς δικαιώματα: Τι συμβαίνει με τις θρησκευτικές σφαγές στην Ελλάδα;

Ρεπορτάζ / Χωρίς αναισθητικό: Τι συμβαίνει με τις θρησκευτικές σφαγές για halal και kosher στην Ελλάδα;

Παρά τις προσπάθειες νομιμοποίησης του εβραϊκού και ισλαμικού τρόπου σφαγής των ζώων χωρίς αναισθητοποίηση, το νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα δεν έχει αλλάξει. Η σχεδιαζόμενη Εθνική Στρατηγική Halal επαναφέρει το θέμα.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Κάποτε στην Αμερική…

Ακροβατώντας / Η αμερικανική δημοκρατία οδεύει προς το τέλος της

Η κυβέρνηση Τραμπ έχει επιδοθεί σε ανελέητο κυνηγητό όσων αμφισβητούν την αλήθεια της. Κυνηγάει δημοσιογράφους, παρουσιαστές, ακτιβιστές, αντιφρονούντες, δικαστές, όποιον τολμήσει να την αμφισβητήσει.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
H εξέγερση της «κανονικότητας»

Οπτική Γωνία / H εξέγερση της «κανονικότητας»

Μια τάση που θέλει να προσελκύσει μετριοπαθή ακροατήρια, αντλώντας από μια ψευδή εκδοχή της Ιστορίας, η οποία θέλει τον δυτικό πολιτισμό να υποφέρει ή να παρακμάζει γιατί τάχα έπεσε θύμα του ανθρωπισμού του.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
EPEJERGAS HIV/AIDS: Σύντομα θα αποτελεί παρελθόν;

Οπτική Γωνία / HIV/AIDS: Σύντομα θα αποτελεί παρελθόν;

Οι κρίσιμοι σταθμοί μιας δύσκολης πορείας που ξεκίνησε το 1981, οπότε πιστοποιήθηκαν τα πρώτα κρούσματα HIV, μέχρι σήμερα, που στόχος πια είναι η πλήρης ύφεση της νόσου, με ορίζοντα την επίτευξη της ίασης.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Πάνος Ρούτσι: Ο απεργός πείνας που συγκλονίζει την Ελλάδα

Οπτική Γωνία / Πάνος Ρούτσι: Ο απεργός πείνας που συγκλονίζει την Ελλάδα

Επιστρατεύοντας το ύστατο μέσο πίεσης, ο Πάνος Ρούτσι ζητά δικαιοσύνη για τα Τέμπη και άδεια για να ξεθάψει το παιδί που έχασε στο μοιραίο τρένο, ώστε να ταυτοποιηθεί και να γίνουν τοξικολογικές εξετάσεις.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τα drones μέχρι την τεχνητή νοημοσύνη: Η Κίνα αλλάζει την παγκόσμια ασφάλεια

Οπτική Γωνία / Από τα drones μέχρι το AI: Η Κίνα αλλάζει την παγκόσμια ασφάλεια

Πώς η στρατιωτική άνοδος της Κίνας και η στρατηγική σύμπλευση με τη Ρωσία διαμορφώνουν τις ευρωπαϊκές και παγκόσμιες προκλήσεις για την ασφάλεια; Μιλά στη LiFO ο δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τζέφρι Σακς: «Ο Τραμπ είναι διχαστικός και επικίνδυνος»

Οπτική Γωνία / Τζέφρι Σακς: «Ο Τραμπ είναι διχαστικός και επικίνδυνος»

Γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες μοιάζουν πιο διχασμένες από ποτέ; Και πού οφείλεται η άνοδος της πολιτικής βίας; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Οικονομικών και διευθυντής του Κέντρου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ