Tα μάρμαρα και τα σκουπίδια

Tα μάρμαρα και τα σκουπίδια Facebook Twitter
Πολύ συχνά, επικαλούμαστε τις σταθερές, υπερβατικές αξίες ή τα μεγάλα επιτεύγματα για να κρυφτούμε από τα πρόσφατα έργα μας, από τις συλλογικές μας κακοτεχνίες.
0

ΓΙΑ ΤΟΝ ΨΥΧΙΣΜΟ ΠΟΥ υφάνθηκε για χρόνια στην Ελλάδα, ο πολιτισμός είναι κάτι σαν τις πολιτιστικές στήλες στην εφημερίδα: δευτερεύουσα ύλη, διακοσμητική, κατάλληλη να ντύνει με «ανάσες τέχνης» την ξερή και σκληρή πολιτική και οικονομική ύλη.

Αυτό αντιστοιχεί ακόμα σε μια αντίληψη για τα έργα πολιτισμού που περιλαμβάνει από τα αρχαία μάρμαρα και φτάνει ως διάφορες μορφές του σύγχρονου θεάματος-ακροάματος. Τα πολιτιστικά δρώμενα είναι κι εδώ ιστορίες που χρωματίζουν κάτι που, κατά τεκμήριο, το λογαριάζουμε πιο «σοβαρό».

Αυτή η προσέγγιση στον πολιτισμό πολύ λίγο απέχει από την αναζήτηση πινάκων που δένουν με το χρώμα του καναπέ ή των χαλιών. Γκουγκλάρονται πια αντίστοιχες προτάσεις και άπειροι συνδυασμοί για την προσωπική ικανοποίηση του χρήστη.

Με αυτό τον τρόπο, ο πολιτισμός γίνει ένα σύνολο ενδιαφερόντων και συναισθημάτων που υπερίπτανται πάνω από την πεζή καθημερινότητα και τις διαδρομές της.

Εν τω μεταξύ, σε κάθε γωνιά ξεχειλίζουν οι κάδοι των σκουπιδιών, συνθέτοντας τα δικά τους γλυπτά ασχήμιας και βρόμας. Είναι αυτό εμπειρία ξένη προς τον πολιτισμό; Η συνεχής κακοποίηση των χώρων της ζωής μας είναι αδιάφορη από τη σκοπιά του πολιτισμού;

Τα μάρμαρα που λάμπουν στον ήλιο και τα σκουπίδια που ζέχνουν στη γωνία είναι κομμάτια της ίδιας πραγματικότητας. Το πώς απολαμβάνουμε ένα έργο τέχνης και το πώς χρησιμοποιούμε τα δημόσια αγαθά δεν είναι αυτόνομα μεταξύ τους κεφάλαια.

Τώρα τα Μάρμαρα του Παρθενώνα, τα κλεμμένα από τον Λόρδο Έλγιν, υπάρχει κάποια ελπίδα να επιστραφούν. Το θέμα έχει εξάψει την περιέργεια, δημοσιογράφοι, πολιτικοί και social media το συζητούν σαν να είναι κι αυτό μέρος της προεκλογικής διαμάχης.

Προφανώς η επιστροφή των μαρμάρων είναι μια συμβολική και ιστορική διεκδίκηση ουσίας. Δεν πρέπει όμως να γίνεται συνώνυμο της μάχης για τον πολιτισμό μας. Η φωταγώγηση του αρχαίου κλέους ή τα μεγάλα θεάματα και οι σκηνές που θαμπώνουν τα μάτια των συγχρόνων δεν μπορεί να γίνονται άλλοθι για άλλες μορφές λήθης και κλοπής.

Υπάρχει, αναμφισβήτητα, ένας πολιτισμός δημόσιων σχέσεων, brand name εξωστρέφειας, διακοσμητικού στολισμού. Ένας πολιτισμός που ελκύει ως γιορτή και επίτευγμα, έκθεμα ή λαμπρή, διαχυτική αλυσίδα events.

Υπάρχει όμως και ένας πολιτισμός ταπεινών εκθεμάτων του ορατού μας κόσμου. Που θα είχε στο επίκεντρο μια πόλη λιγότερο κακοποιημένη από την αδιαφορία, τον βανδαλισμό, την κακή χρήση και την εγκατάλειψη των συλλογικών της υποδομών. Και φυσικά το να μην επικρατήσει ως εναλλακτική στη σιωπή της ερημιάς, ο σάλαγος του υπερτουρισμού.

Τα μάρμαρα που λάμπουν στον ήλιο και τα σκουπίδια που ζέχνουν στη γωνία είναι κομμάτια της ίδιας πραγματικότητας. Το πώς απολαμβάνουμε ένα έργο τέχνης και το πώς χρησιμοποιούμε τα δημόσια αγαθά δεν είναι αυτόνομα μεταξύ τους κεφάλαια. Πολύ συχνά, επικαλούμαστε τις σταθερές, υπερβατικές αξίες ή τα μεγάλα επιτεύγματα για να κρυφτούμε από τα πρόσφατα έργα μας, από τις συλλογικές μας κακοτεχνίες.

Μάλλον χρειάζεται να αλλάξουμε προτεραιότητα και ιεράρχηση. Να μη βλέπουμε πια τον πολιτισμό με τον τρόπο που ένας μπασμένος στα πράγματα πολιτικός συντάκτης κοιτάζει τους συναδέλφους του που ασχολούνται με τα «πολιτιστικά».

Πρέπει να σκοτώσουμε αυτό το αδιάφορο βλέμμα που τακτοποιεί τον κόσμο σε θαύματα και απορρίμματα, στα αναγκαία πράγματα και στα στολίδια ή στα ψυχαγωγικά καρυκεύματα. Να αποστατήσουμε από την ιδέα του πολιτισμού ως τεχνητής αρωματικής ύλης για ένα φαγητό που έχει γίνει άνοστο και ξερό.

Η καθημερινότητα και η χρήση του κοινού, τετριμμένου κόσμου διεκδικούν με τη σειρά της προσοχή. Τα μάρμαρα θα λάμπουν στον ήλιο ή θα αποκατασταθούν, αργά ή γρήγορα, στις προθήκες και στους χώρους του Μουσείου της Ακρόπολης. Το απαιτούν και οι καιροί που επανορθώνουν, έστω με συμβολικές χειρονομίες, τις σκοτεινές σελίδες της αποικιοκρατικής κληρονομάς.

Το ερώτημα είναι αν τα σκουπίδια θα εξακολουθήσουν να είναι η μοίρα μας.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Υπάρχει όντως λόγος να επιστρέψει ο Τσίπρας;

Οπτική Γωνία / Υπάρχει όντως λόγος να επιστρέψει ο Τσίπρας;

Υπάρχει ανάγκη στην πολιτική ζωή για ένα νέο κόμμα; Υπάρχει κρίσιμος ζωτικός χώρος που δεν έχει εκπροσώπηση; Μπορεί να ξεπεραστούν ή, έστω, να αμβλυνθούν οι έντονα αρνητικές μνήμες από τη διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ; Είναι ο Αλέξης Τσίπρας το ιδανικό πρόσωπο;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Σουδάν: Ο ξεχασμένος πόλεμος και τα «παιδιά-πρόσφυγες» που κατηγορούνται ως διακινητές

Οπτική Γωνία / Σουδάν: Η μεγαλύτερη τραγωδία του αιώνα δεν γίνεται ποτέ πρωτοσέλιδο

Οι νεκροί από τις συγκρούσεις, την πείνα και τις επιδημίες υπολογίζεται συνολικά περί το 1 εκατ., και περισσότεροι από τους μισούς εξ αυτών είναι παιδιά. Μια εφιαλτική κατάσταση, που έχει όμως την «ατυχία» να περνά σε δεύτερη ή και τρίτη μοίρα, καθώς ούτε τα ΜΜΕ και τους διεθνείς οργανισμούς φαίνεται να συγκινεί ιδιαίτερα ούτε εντάσσεται εύκολα σε κάποιο πολιτικό αφήγημα ώστε να εμπνεύσει μαζικά κινήματα αλληλεγγύης.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η Εύα Ιλούζ, η Γάζα και μια εκδοτική επιλογή

Οπτική Γωνία / Η Εύα Ιλούζ, η Γάζα και μια εκδοτική επιλογή

Σκέψεις πάνω στην απόφαση του Oposito, ενός μικρού εκδοτικού οίκου που έχει δώσει ενδιαφέροντα δείγματα ανήσυχης κοινωνικής και πολιτισμικής σκέψης, για την «αποδέσμευσή» του σε σχέση με το βιβλίο της κοινωνιολόγου Eύα Ιλούζ «Ψυχρή τρυφερότητα. Η άνοδος του συναισθηματικού καπιταλισμού».
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες

Ακροβατώντας / Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες

Ένα εντυπωσιακά μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας είναι διατεθειμένο να δώσει «συγχωροχάρτι» για ένα μεγάλο οικονομικό σκάνδαλο, αρκεί οι εμπλεκόμενοι να τηρήσουν ακροδεξιά και ρατσιστική στάση στο μεταναστευτικό.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πέντε ιδρύματα πρώην πρωθυπουργών και ένα ινστιτούτο. Ποιος είναι ο ρόλος τους και πώς χρηματοδοτούνται

Ρεπορτάζ / Τα ιδρύματα των πρώην πρωθυπουργών: Ποιος είναι ο ρόλος τους και πώς χρηματοδοτούνται

Τυπικά, σκοπός τους είναι η διατήρηση των αρχείων και η προβολή του έργου πρώην πρωθυπουργών. Στην πράξη, όμως, λειτουργούν και ως think tanks και πολιτικά εργαλεία επιρροής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Ρεπορτάζ / Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Τα πρόσφατα ατυχήματα με αστικά λεωφορεία φέρνουν στο προσκήνιο το θέμα της εκχώρησης συγκοινωνιακού έργου στα ΚΤΕΛ και καταγγελίες για θεσμικές αστοχίες. Οι εμπλεκόμενες πλευρές μιλάνε στη LiFO.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Ένα ελληνο-αλβανικό ανήκειν εν τη γενέσει;

Guest Editors / Μεταξύ ελληνικότητας και αλβανικότητας 

Μια έρευνα επιβεβαιώνει ότι η αλβανική μετανάστευση στην Ελλάδα αναδιαμορφώνει ριζικά τις έννοιες της ταυτότητας και του ανήκειν, αποκαλύπτοντας τις προκλήσεις και τις προοπτικές αυτής της νέας πραγματικότητας.
ΙΛΙΡΙΝΤΑ ΜΟΥΣΑΡΑΙ
ΕΠΕΞ Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Περιβάλλον / Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο για τη θαλάσσια ζωή και μπλόκαρε, έστω προσωρινά, τα σχέδια για εξορύξεις στον ανεξερεύνητο βυθό. Ο Andrew Sweetman μιλά στη LiFO για την έρευνα που έγινε απροσδόκητα viral και συγκρούστηκε με κολοσσούς, πολιτικές αποφάσεις και… το TikTok.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Ακροβατώντας / Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Τι σημασία έχουν τα μεγάλα σκάνδαλα, όταν η απειλή είναι μπροστά μας, όπως οι καραβιές Λίβυων και Σουδανών μεταναστών και πολιτικών προσφύγων που καταφθάνουν στη νότια Κρήτη και εισβάλλουν ανεξέλεγκτα στην πατρίδα;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ