Το ρίσκο των προκριματικών εκλογών και η πραγματικότητα στον ΣΥΡΙΖΑ

Το ρίσκο των προκριματικών εκλογών και η πραγματικότητα στον ΣΥΡΙΖΑ Facebook Twitter
Όσο πιο ανοιχτές είναι οι εσωκομματικές εκλογές τόσο πιο απρόσμενο και λιγότερο κομματικά ελεγχόμενο γίνεται το αποτέλεσμα. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0


Η ΕΚΛΟΓΗ ΑΡΧΗΓΟΥ
είναι αναμφισβήτητα ένα κομβικό γεγονός στην εσωτερική ζωή ενός κόμματος. Στην πραγματικότητα, μια τέτοια διαδικασία δεν αφορά αυστηρά και μόνο το κόμμα στο πλαίσιο του οποίου πραγματοποιείται, αλλά υπάρχουν επιδράσεις στο κομματικό σύστημα, ιδίως όταν οι διαδικασίες αφορούν κόμματα που παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαδικασία της διακυβέρνησης. Είναι και ένας βασικός λόγος που σε ορισμένα κομματικά συστήματα υπάρχουν κάποιοι θεσμικοί προσδιορισμοί (ή και περιορισμοί) όσον αφορά το πλαίσιο εκλογής κομματικού επικεφαλής προκειμένου να μη θίγεται η ποιότητα της δημοκρατίας και να μην μπλοκάρεται το σύστημα της διακυβέρνησης.

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι εκλογής αρχηγού: την εποχή της ακμής των «μαζικών κομμάτων» ο αρχηγός εκλεγόταν από το συνέδριο του κόμματος ή από ένα κομματικά εκλεγμένο ανώτατο σώμα εκλεκτόρων. Σε μια τέτοια περίπτωση, η εκλογή αρχηγού συνιστά μια κλειστή κομματική διαδικασία που πραγματοποιείται και ολοκληρώνεται στο πλαίσιο της υπάρχουσας ιεραρχημένης και καταστατικά νομιμοποιημένης κομματικής δομής.

Ωστόσο, αφ’ ης στιγμής τα «μαζικά κόμματα» μετασχηματίζονται και γίνονται περισσότερο οργανωτικά, χαλαρά αλλά και προσωποκεντρικά και αρχηγικά, η εκλογή από τη βάση με τη λογική των προκριματικών εκλογών (primaries) τείνει να κερδίζει έδαφος.

Ο ΣΥΡΙΖΑ αρκετές φορές έχει συμπεριφερθεί σαν κακομαθημένο παιδί: αυτοπροσδιορίζεται ως αριστερό κόμμα, αλλά κυβέρνησε με ακροδεξιούς λαϊκιστές.

Υπάρχουν τρία βασικά μοντέλα εκλογής κομματικού επικεφαλής από τη βάση: σύμφωνα με το πρώτο μοντέλο, η εκλογή γίνεται με συμμετοχή στην εκλογική διαδικασία αυστηρά και μόνο των εγγεγραμμένων μελών του κόμματος· στην περίπτωση αυτή πρόκειται για την εφαρμογή των λεγόμενων «κλειστών προκριματικών εκλογών» (closed primaries). Ο/Η αρχηγός μπορεί, ωστόσο, να εκλεγεί και από ένα ευρύτερο σώμα εκλεκτόρων που περιλαμβάνει τόσο τα εγγεγραμμένα μέλη όσο και τους «φίλους»/εκλογείς του κόμματος. Στην περίπτωση αυτού του δεύτερου μοντέλου έχουμε να κάνουμε με ένα υβριδικό σύστημα προκριματικών εκλογών (hybrid primaries), στο οποίο επιτρέπεται να μετέχουν και οι ψηφοφόροι που δεν είναι μεν οργανωτικά ενταγμένοι στο κόμμα, κινούνται όμως στο ευρύτερο περιβάλλον του.

Τέλος, σύμφωνα με ένα τρίτο μοντέλο, ο/η αρχηγός μπορεί να εκλέγεται μέσα από ανοιχτού τύπου προκριματικές εκλογές (open primaries), στο πλαίσιο των οποίων όσοι μετέχουν δεν χρειάζεται ευθέως ή εμμέσως να δηλώσουν κάποιοι είδους προσχώρηση ή σύνδεση με το κόμμα στην εκλογή αρχηγού του οποίου μετέχουν, ενώ θα μπορούσε ακόμη και να υπάρχει σύνδεσή τους με κάποιο άλλο κόμμα. Επίσης, είναι προφανές ότι στον πραγματικό κόσμο των εσωκομματικών εκλογών μπορεί να γίνει ένας συνδυασμός διαδικασιών εκλογής αρχηγού, η οποία μπορεί να γίνεται σε περισσότερα στάδια με την εμπλοκή ενός θεσμικού σώματος (π.χ. της κοινοβουλευτικής ομάδας) σε μια αρχική διαδικασία επιλογής υποψηφίων και τα μέλη του κόμματος να έχουν τον τελικό λόγο για την εκλογή αρχηγού.

Όσο πιο ανοιχτές είναι οι εσωκομματικές εκλογές τόσο πιο απρόσμενο και λιγότερο κομματικά ελεγχόμενο γίνεται το αποτέλεσμα. Τα primaries ενέχουν το ρίσκο το κόμμα να αλλάξει χέρια και η κομματική νομενκλατούρα που κρατούσε να ηνία να βρεθεί στο περιθώριο. Το ρίσκο αφορά και τη νεοεκλεγείσα ηγεσία που δεν θα μπορέσει να επιβληθεί αν βρεθεί απέναντι σε εκείνους που κρατούν τα αυθεντικά κομματικά κλειδιά. Όταν θα κλείσουν οι κάλπες των primaries, το πρόσωπο που θα αναδειχθεί αρχηγός θα πρέπει να ασκήσει τον ρόλο του μέσα στην κομματική μηχανή. Αυτοί που τον εξέλεξαν, ιδίως στο πλαίσιο υβριδικών και ανοιχτών προκριματικών εκλογών, αποτελούν ένα πολύ χαλαρό υποστηρικτικό πλαίσιο και αν ο αρχηγός δεν έχει ρίζες στο κόμμα, δεν θα μπορέσει να σταθεί χωρίς τους κομματικούς παράγοντες.

Η περίπτωση εκλογής αρχηγού στον ΣΥΡΙΖΑ είναι χαρακτηριστική. Το ότι εφαρμόστηκε ένα είδος υβριδικών προκριματικών εκλογών με το δικαίωμα συμμετοχής στην εκλογή αρχηγού να δίνεται σε όλους όσοι μέχρι και πριν μπουν στο παραβάν για να ψηφίσουν μπορούσαν να γραφτούν μέλη διεύρυνε σημαντικά το εκλογικό σώμα, ευνοώντας έναν νεοεμφανισθέντα υποψήφιο έναντι της παλιότερης κομματικής φρουράς.

Ο νέος αρχηγός είναι παραπλανητικό ωστόσο να θεωρεί ότι θα ελέγξει το κόμμα, έχοντας ως έρεισμα αυτούς που τον εξέλεξαν, καθώς το κόμμα στενά, οργανωτικά ελέγχεται από τους κομματικούς ιθύνοντες. Και αυτοί όμως δεν έχουν συμφέρον να αγνοήσουν τη διαδικασία εκλογής αρχηγού από τη βάση, καθώς αυτή η βάση μπορεί να μην ελέγχει το κόμμα οργανωτικά αλλά είναι η εκλογική του δεξαμενή και ο προνομιακός χώρος άντλησης εκλογικής υποστήριξης.

Ο ΣΥΡΙΖΑ αρκετές φορές έχει συμπεριφερθεί σαν κακομαθημένο παιδί: αυτοπροσδιορίζεται ως αριστερό κόμμα, αλλά κυβέρνησε με ακροδεξιούς λαϊκιστές· προκάλεσε δημοψήφισμα για να αποφασίσει ο λαός, αλλά τελικά και αγνόησε το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος (ευτυχώς βέβαια!) και αποφάσισε ο τότε αρχηγός για το τι μέλλει γενέσθαι· άνοιξε ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ τη διαδικασία εκλογής αρχηγού, αλλά δεν δέχεται το αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας. Κάποιοι στιγμή όμως θα πρέπει να αποφασίσει να κινηθεί με αυστηρό θεσμικό τρόπο. Η συμπεριφορά του, εκτός του ότι έχει κουράσει το εκλογικό σώμα, επηρεάζει το κομματικό σύστημα, ενώ η υπερβολική εστίασή του στα εσωτερικά του ζητήματα δεν μπορεί να γίνεται σε βάρος του κοινοβουλευτικού του ρόλου και της θέσης τους ως κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μετρό-φούρνος: Ως πότε θα λιώνουμε και υπογείως;

Ρεπορτάζ / Μετρό-φούρνος: Ως πότε θα λιώνουμε και υπογείως;

Είκοσι τρένα που εκτελούν δρομολόγια στην μπλε και την κόκκινη γραμμή δεν έχουν κλιματισμό, ενώ το air condition στους παλιούς συρμούς της πράσινης γραμμής θυμίζει λοταρία: ποτέ δεν ξέρεις αν θα πετύχεις δροσιά ή ζέστη.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Dr. Zeina Jallad: «Ονειρεύομαι ένα μέλλον όπου τη ζωή των παιδιών μας δεν θα την ορίζει το γεγονός ότι υποφέρουν αλλά ότι ευημερούν»

Οπτική Γωνία / Zeina Jallad: «Ονειρεύομαι έναν ουρανό χωρίς πυραύλους και drones»

Η διευθύντρια του Κέντρου Μελετών Παλαιστινιακής Γης και καθηγήτρια στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Βηρυτού μιλά στη LiFO για την αποτυχία του διεθνούς δικαίου και το «sumud» ως καθημερινή εξέγερση απέναντι στην εξόντωση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ποιοι θα πληρώσουν τις απάτες του ΟΠΕΚΕΠΕ

Ρεπορτάζ / Ποιοι θα πληρώσουν τις απάτες του ΟΠΕΚΕΠΕ

Η κυβέρνηση ομολόγησε την αποτυχία της στην αντιμετώπιση του πελατειακού κράτους, οι κανονικοί αγρότες όμως, που δεν συμμετείχαν στις απάτες, είναι αυτοί που κυρίως θα πληρώσουν το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
CHECK Κρήτη: καμιά δομή-χιλιάδες πρόσφυγες

Ρεπορτάζ / Κρήτη: Kαμiα δομή - χιλιάδες πρόσφυγες

Αντιμέτωπη με ένα πρωτόγνωρο κύμα μεταναστευτικών-προσφυγικών ροών βρίσκεται η Κρήτη. Και ενώ η συχνότητα και ο αριθμός των αφίξεων έχουν αυξηθεί κατακόρυφα, το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου δεν έχει δημιουργήσει καμία οργανωμένη δομή υποδοχής στο νησί για τους ανθρώπους αυτούς.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ