Το ρίσκο των προκριματικών εκλογών και η πραγματικότητα στον ΣΥΡΙΖΑ

Το ρίσκο των προκριματικών εκλογών και η πραγματικότητα στον ΣΥΡΙΖΑ Facebook Twitter
Όσο πιο ανοιχτές είναι οι εσωκομματικές εκλογές τόσο πιο απρόσμενο και λιγότερο κομματικά ελεγχόμενο γίνεται το αποτέλεσμα. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0


Η ΕΚΛΟΓΗ ΑΡΧΗΓΟΥ
είναι αναμφισβήτητα ένα κομβικό γεγονός στην εσωτερική ζωή ενός κόμματος. Στην πραγματικότητα, μια τέτοια διαδικασία δεν αφορά αυστηρά και μόνο το κόμμα στο πλαίσιο του οποίου πραγματοποιείται, αλλά υπάρχουν επιδράσεις στο κομματικό σύστημα, ιδίως όταν οι διαδικασίες αφορούν κόμματα που παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαδικασία της διακυβέρνησης. Είναι και ένας βασικός λόγος που σε ορισμένα κομματικά συστήματα υπάρχουν κάποιοι θεσμικοί προσδιορισμοί (ή και περιορισμοί) όσον αφορά το πλαίσιο εκλογής κομματικού επικεφαλής προκειμένου να μη θίγεται η ποιότητα της δημοκρατίας και να μην μπλοκάρεται το σύστημα της διακυβέρνησης.

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι εκλογής αρχηγού: την εποχή της ακμής των «μαζικών κομμάτων» ο αρχηγός εκλεγόταν από το συνέδριο του κόμματος ή από ένα κομματικά εκλεγμένο ανώτατο σώμα εκλεκτόρων. Σε μια τέτοια περίπτωση, η εκλογή αρχηγού συνιστά μια κλειστή κομματική διαδικασία που πραγματοποιείται και ολοκληρώνεται στο πλαίσιο της υπάρχουσας ιεραρχημένης και καταστατικά νομιμοποιημένης κομματικής δομής.

Ωστόσο, αφ’ ης στιγμής τα «μαζικά κόμματα» μετασχηματίζονται και γίνονται περισσότερο οργανωτικά, χαλαρά αλλά και προσωποκεντρικά και αρχηγικά, η εκλογή από τη βάση με τη λογική των προκριματικών εκλογών (primaries) τείνει να κερδίζει έδαφος.

Ο ΣΥΡΙΖΑ αρκετές φορές έχει συμπεριφερθεί σαν κακομαθημένο παιδί: αυτοπροσδιορίζεται ως αριστερό κόμμα, αλλά κυβέρνησε με ακροδεξιούς λαϊκιστές.

Υπάρχουν τρία βασικά μοντέλα εκλογής κομματικού επικεφαλής από τη βάση: σύμφωνα με το πρώτο μοντέλο, η εκλογή γίνεται με συμμετοχή στην εκλογική διαδικασία αυστηρά και μόνο των εγγεγραμμένων μελών του κόμματος· στην περίπτωση αυτή πρόκειται για την εφαρμογή των λεγόμενων «κλειστών προκριματικών εκλογών» (closed primaries). Ο/Η αρχηγός μπορεί, ωστόσο, να εκλεγεί και από ένα ευρύτερο σώμα εκλεκτόρων που περιλαμβάνει τόσο τα εγγεγραμμένα μέλη όσο και τους «φίλους»/εκλογείς του κόμματος. Στην περίπτωση αυτού του δεύτερου μοντέλου έχουμε να κάνουμε με ένα υβριδικό σύστημα προκριματικών εκλογών (hybrid primaries), στο οποίο επιτρέπεται να μετέχουν και οι ψηφοφόροι που δεν είναι μεν οργανωτικά ενταγμένοι στο κόμμα, κινούνται όμως στο ευρύτερο περιβάλλον του.

Τέλος, σύμφωνα με ένα τρίτο μοντέλο, ο/η αρχηγός μπορεί να εκλέγεται μέσα από ανοιχτού τύπου προκριματικές εκλογές (open primaries), στο πλαίσιο των οποίων όσοι μετέχουν δεν χρειάζεται ευθέως ή εμμέσως να δηλώσουν κάποιοι είδους προσχώρηση ή σύνδεση με το κόμμα στην εκλογή αρχηγού του οποίου μετέχουν, ενώ θα μπορούσε ακόμη και να υπάρχει σύνδεσή τους με κάποιο άλλο κόμμα. Επίσης, είναι προφανές ότι στον πραγματικό κόσμο των εσωκομματικών εκλογών μπορεί να γίνει ένας συνδυασμός διαδικασιών εκλογής αρχηγού, η οποία μπορεί να γίνεται σε περισσότερα στάδια με την εμπλοκή ενός θεσμικού σώματος (π.χ. της κοινοβουλευτικής ομάδας) σε μια αρχική διαδικασία επιλογής υποψηφίων και τα μέλη του κόμματος να έχουν τον τελικό λόγο για την εκλογή αρχηγού.

Όσο πιο ανοιχτές είναι οι εσωκομματικές εκλογές τόσο πιο απρόσμενο και λιγότερο κομματικά ελεγχόμενο γίνεται το αποτέλεσμα. Τα primaries ενέχουν το ρίσκο το κόμμα να αλλάξει χέρια και η κομματική νομενκλατούρα που κρατούσε να ηνία να βρεθεί στο περιθώριο. Το ρίσκο αφορά και τη νεοεκλεγείσα ηγεσία που δεν θα μπορέσει να επιβληθεί αν βρεθεί απέναντι σε εκείνους που κρατούν τα αυθεντικά κομματικά κλειδιά. Όταν θα κλείσουν οι κάλπες των primaries, το πρόσωπο που θα αναδειχθεί αρχηγός θα πρέπει να ασκήσει τον ρόλο του μέσα στην κομματική μηχανή. Αυτοί που τον εξέλεξαν, ιδίως στο πλαίσιο υβριδικών και ανοιχτών προκριματικών εκλογών, αποτελούν ένα πολύ χαλαρό υποστηρικτικό πλαίσιο και αν ο αρχηγός δεν έχει ρίζες στο κόμμα, δεν θα μπορέσει να σταθεί χωρίς τους κομματικούς παράγοντες.

Η περίπτωση εκλογής αρχηγού στον ΣΥΡΙΖΑ είναι χαρακτηριστική. Το ότι εφαρμόστηκε ένα είδος υβριδικών προκριματικών εκλογών με το δικαίωμα συμμετοχής στην εκλογή αρχηγού να δίνεται σε όλους όσοι μέχρι και πριν μπουν στο παραβάν για να ψηφίσουν μπορούσαν να γραφτούν μέλη διεύρυνε σημαντικά το εκλογικό σώμα, ευνοώντας έναν νεοεμφανισθέντα υποψήφιο έναντι της παλιότερης κομματικής φρουράς.

Ο νέος αρχηγός είναι παραπλανητικό ωστόσο να θεωρεί ότι θα ελέγξει το κόμμα, έχοντας ως έρεισμα αυτούς που τον εξέλεξαν, καθώς το κόμμα στενά, οργανωτικά ελέγχεται από τους κομματικούς ιθύνοντες. Και αυτοί όμως δεν έχουν συμφέρον να αγνοήσουν τη διαδικασία εκλογής αρχηγού από τη βάση, καθώς αυτή η βάση μπορεί να μην ελέγχει το κόμμα οργανωτικά αλλά είναι η εκλογική του δεξαμενή και ο προνομιακός χώρος άντλησης εκλογικής υποστήριξης.

Ο ΣΥΡΙΖΑ αρκετές φορές έχει συμπεριφερθεί σαν κακομαθημένο παιδί: αυτοπροσδιορίζεται ως αριστερό κόμμα, αλλά κυβέρνησε με ακροδεξιούς λαϊκιστές· προκάλεσε δημοψήφισμα για να αποφασίσει ο λαός, αλλά τελικά και αγνόησε το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος (ευτυχώς βέβαια!) και αποφάσισε ο τότε αρχηγός για το τι μέλλει γενέσθαι· άνοιξε ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ τη διαδικασία εκλογής αρχηγού, αλλά δεν δέχεται το αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας. Κάποιοι στιγμή όμως θα πρέπει να αποφασίσει να κινηθεί με αυστηρό θεσμικό τρόπο. Η συμπεριφορά του, εκτός του ότι έχει κουράσει το εκλογικό σώμα, επηρεάζει το κομματικό σύστημα, ενώ η υπερβολική εστίασή του στα εσωτερικά του ζητήματα δεν μπορεί να γίνεται σε βάρος του κοινοβουλευτικού του ρόλου και της θέσης τους ως κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Πεθαίνοντας ως δημοσιογράφος στη Γάζα

Ακροβατώντας / Πόσο αξίζει η ζωή ενός Παλαιστίνιου δημοσιογράφου στη Γάζα;

Σίγουρα όχι όσο ενός που προέρχεται από τη Δύση, τουλάχιστον για τον ισραηλινό στρατό. Γιατί ο δυτικός κόσμος σίγουρα θα αντιδρούσε με μεγαλύτερη ένταση αν οι δημοσιογράφοι που έχασαν τη ζωή τους είχαν άλλες εθνικότητες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Εξάρθρωση της «μαφίας της Κρήτης» σε μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της ΕΛ.ΑΣ.

Ρεπορτάζ / Εξάρθρωση της «μαφίας της Κρήτης» σε μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της ΕΛ.ΑΣ.

Διακίνηση ναρκωτικών και όπλων, εκβιασμοί και αμφιλεγόμενες συναλλαγές ακινήτων/φιλέτων της μοναστηριακής περιουσίας περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, η δικογραφία που έφερε στη Δικαιοσύνη το κύκλωμα το οποίο δρούσε με επίκεντρο τα Χανιά.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Απειλείται η Ευρώπη από μια νέα οικονομική κρίση;

Οπτική Γωνία / Θ' αντέξει η Ευρώπη την επερχόμενη κρίση στη Γαλλία;

Η Γαλλία, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ε.Ε., αντιμετωπίζει πολιτική αστάθεια και το ενδεχόμενο οικονομικού εκτροχιασμού. Γιατί υπάρχει φόβος για ντόμινο στις αγορές; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο University of Liverpool Κώστας Μήλας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Κι ύστερα γίναμε ωραία φωτογραφία…» που τη ζωντάνεψε το AI / Ποιος θα ήθελε να δει τους νεκρούς του να «ζωντανεύουν»; / AI, η αθανασία σού πάει πολύ / Ο θάνατος στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης 

Οπτική Γωνία / Ποιος θα ήθελε να δει τους νεκρούς του να «ζωντανεύουν»;

Οι φωτογραφίες νεκρών αγαπημένων μας αποκτούν «ζωή» μέσω εφαρμογών AI. Πώς αλλάζει η Τεχνητή Νοημοσύνη τον τρόπο που βλέπουμε τον θάνατο σήμερα και ποια διλήμματα και φιλοσοφικά ερωτήματα θέτει;
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Οι διακοπές που δεν κάναμε φέτος

Ρεπορτάζ / Οι διακοπές που δεν κάναμε φέτος

Με τους μισθούς καθηλωμένους και τα κόστη των διακοπών να έχουν ξεφύγει, οι μεγάλες καλοκαιρινές εξορμήσεις που συνηθίζαμε μέχρι πρόσφατα, κατέληξαν σε «long weekends» για πολλούς, ενώ για άλλους ούτε καν αυτό δεν είναι πια επιλογή.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Βέτο τριών υπουργείων για τη Βασιλίσσης Όλγας – Αμετακίνητος ο Χάρης Δούκας

Αθήνα / Βέτο τριών υπουργείων για τη Βασιλίσσης Όλγας – Αμετακίνητος ο Χάρης Δούκας

Σε τροχιά μετωπικής σύγκρουσης μεταξύ κεντρικής διοίκησης και Δήμου Αθηναίων βρίσκεται πλέον το θέμα της λεωφόρου Βασιλίσσης Όλγας, μετά την απόφαση του δημοτικού συμβουλίου να προχωρήσει, κατά πλειοψηφία, στην επαναφορά της κυκλοφορίας οχημάτων και στη μετατροπή της σε δρόμο ήπιας κυκλοφορίας.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Η Νέα Δημοκρατία και οι δύο επιστροφές που θέλει

Ρεπορτάζ / Η Νέα Δημοκρατία και οι δύο επιστροφές που θέλει

Κάποιοι ελπίζουν στην επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα και άλλοι ζητάνε την επιστροφή του Γρηγόρη Δημητριάδη. Οι πληροφορίες της LiFO επιβεβαιώνουν τις συζητήσεις για την επιστροφή του Δημητριάδη, αλλά στο κόμμα και όχι στο Μαξίμου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Μετανάστες, ΜΚΟ και δικαιώματα στο στόχαστρο – η κυβέρνηση νομοθετεί τον αποκλεισμό

Οπτική Γωνία / Μετανάστες, ΜΚΟ και δικαιώματα στο στόχαστρο – η κυβέρνηση νομοθετεί τον αποκλεισμό

Η κυβέρνηση σκληραίνει ακόμα περισσότερο την αντιμεταναστευτική της πολιτική, στοχοποιώντας επιπλέον ξανά τις ΜΚΟ, ευτυχώς όμως όχι χωρίς «αντίλογο», παρά την απουσία ικανής αντιπολίτευσης και σε αυτό το πεδίο. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Με απειλούν από τις ΗΠΑ επειδή λέω “Free Palestine”»

Οπτική Γωνία / «Δέχομαι απειλές από τις ΗΠΑ επειδή λέω “Free Palestine”»

Η Ιωάννα Αλυγιζάκη μιλά για το γράμμα που έλαβε στο μαγαζί της στα Χανιά ενώ ο πρώην πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Αθηνών Μίνος Μωυσής σχολιάζει τις συνέπειες του περιστατικού και περιγράφει την ανησυχία του για τη μισαλλοδοξία στην Ελλάδα. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο καράβια των παιδικών χρόνων

Οπτική Γωνία / Η αριστοκρατική Μαριλένα και η τραχιά Μυρτιδιώτισσα όργωσαν τις ελληνικές θάλασσες, αφήνοντας το στίγμα τους

Βίος και πολιτεία δυο καραβιών που έγραψαν τη δική τους ξεχωριστή ιστορία στα όχι άγνωστα αλλά και όχι πάντοτε ήρεμα νερά της Ελλάδας.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
«Η μόνη καλλιέργεια που σώθηκε είναι της καταναλωτικής πλάνης»

Ρεπορτάζ / «Η μόνη καλλιέργεια που σώθηκε είναι της καταναλωτικής πλάνης»

Ο συγγραφέας Γιάννης Μακριδάκης, που ζει στη Χίο και καλλιεργεί εκεί ο ίδιος τη δική του γη, περιγράφει στη LiFo την καθημερινότητα, που έχει αλλάξει ριζικά μετά τις φωτιές, και την προσπάθεια των κατοίκων να σταθούν ξανά στα πόδια τους.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ