R.I.P. ίντερνετ

ΕΠΕΞ Έτσι πεθαίνει το ίντερνετ Facebook Twitter
Σύμφωνα με το post, το ίντερνετ πέθανε το 2016. Έκτοτε, είναι «άδειο», «χωρίς ανθρώπους», «στείρο». Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0


ΠΑΡΑΞΕΝΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΡΕΝΤΑΡΟΥΝ online. Πρόσφατα το Facebook feed μου γέμισε με μια σειρά από ακατανόητες AI-generated φωτογραφίες που έδειχναν τον Χριστό, αστυνομικούς να κουβαλούν αντίτυπα της Βίβλου και αεροσυνοδούς(;) ασιατικής καταγωγής. Οι εικόνες είχαν εκατοντάδες χιλιάδες likes. Η περιγραφή τους έγραφε: «Γιατί φωτογραφίες σαν κι αυτή δεν τρεντάρουν ποτέ;». Τα –πανομοιότυπα μεταξύ τους– σχόλια έγραφαν «αμήν» και είχαν emojis με σταυρούς, καρδιές και φωτοστέφανα. Τι σημαίνουν όλα αυτά;

Ας κάνουμε ένα βήμα πίσω. Πριν από τρία χρόνια, σε κάποια αραχνιασμένη γωνιά των φόρουμ του διαδικτύου, εμφανίστηκε ένα pοst με τον τίτλο «Dead internet theory: Most of the internet is fake». Ο συντάκτης του κειμένου υποστήριζε ότι το μεγαλύτερο κομμάτι του online περιεχομένου είναι πλέον δημιουργημένο από AI, έτσι που οι χρήστες δεν μπορούν να ξεχωρίσουν το «ανθρώπινο» απ’ το «ρομποτικό». Σύμφωνα με το post, το ίντερνετ πέθανε το 2016. Έκτοτε, είναι «άδειο», «χωρίς ανθρώπους», «στείρο». Παρά τις πιο συνωμοσιολογικές πτυχές του αρχικού κειμένου –το οποίο ισχυρίζεται ότι η ανάπτυξη του ΑΙ είναι μια προπαγανδιστική πλεκτάνη των ΗΠΑ–, η «θεωρία του νεκρού ίντερνετ» φαίνεται όλο και πιο σωστή μέρα με την ημέρα, τραβώντας την προσοχή αναλυτών και ειδικών.

Η τεχνητή νοημοσύνη έχει γεμίσει το διαδίκτυο. Ήδη, το 57% του online περιεχομένου είναι φτιαγμένο από ΑΙ, ενώ το 50% της online «κίνησης» προέρχεται από bots.

Οι περισσότεροι σχολιαστές θεωρούν ότι ο θάνατος του ίντερνετ έχει δύο στάδια. Το πρώτο στάδιο ξεκινά με τη μετάβαση στο «algorithm-based content», όταν ο αλγόριθμος των κοινωνικών δικτύων άρχισε να καθορίζει, σχεδόν εξ ολοκλήρου, το περιεχόμενο που εμφανίζεται στον εκάστοτε χρήστη. Μέσω αυτής της «επανάστασης από τα πάνω», η κύρια λειτουργία του ίντερνετ έπαψε να είναι η σύνδεση ανθρώπων με ανθρώπους και έγινε η «κατανάλωση περιεχομένου».

Παλιότερα, το YouTube μάς έδειχνε κυρίως τα βίντεο των καναλιών στα οποία είχαμε εγγραφεί, ενώ το Facebook και το Instagram μάς έδειχναν τι πόσταραν οι φίλοι μας κι αυτοί που ακολουθούμε. Πλέον, όλα αυτά έχουν αντικατασταθεί από μια σελίδα με «personalized» περιεχόμενο, το οποίο, πολύ συχνά, δεν είναι καθόλου «personalized»∙ είναι απλώς εύπεπτο. Καθόμαστε και βλέπουμε YouTube shorts από άκυρα κανάλια, Instagram reels από άγνωστους δημιουργούς, suggested posts στο Facebook που δεν κατανοούμε. Αυτό δεν είναι περιεχόμενο που έχουμε επιλέξει, μα junk που μας σερβίρεται με βάση τις καταναλωτικές (προ)βλέψεις του αλγορίθμου.

Ταυτόχρονα, η μετάβαση στο «algorithm-based content» σημαίνει πως οι online δημιουργοί αναγκάζονται να σταματήσουν να δημιουργούν περιεχόμενο για το κοινό τους και αρχίζουν να φτιάχνουν περιεχόμενο που ο αλγόριθμος ευνοεί. Δηλαδή πολλά, μικρά, clickable κείμενα ή βίντεο με λέξεις κλειδιά από τα trends της εποχής. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, οι άνθρωποι καταλήγουν να «φέρονται σαν bot». Τι συμβαίνει, όμως, όταν τα bots «φέρονται σαν άνθρωποι»;

Το δεύτερο στάδιο του θανάτου του ίντερνετ έρχεται με τη ραγδαία ανάπτυξη του generative-AI την τελευταία τετραετία. Η τεχνητή νοημοσύνη έχει γεμίσει το διαδίκτυο. Ήδη, το 57% του online περιεχομένου είναι φτιαγμένο από ΑΙ, ενώ το 50% της online «κίνησης» προέρχεται από bots. Όσο αυτά τα bot φτιάχνονται από ανθρώπους, θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι το ίντερνετ είναι ακόμα «ζωντανό». Όμως, όταν αυτά τα bot δημιουργούν δικά τους bots,  τα οποία με τη σειρά τους προγραμματίζουν νέα bots, και ούτω καθεξής – η «έρημος» του ίντερνετ απλώνεται μπροστά μας. 

Συχνότερα, ο σκοπός αυτών των bots είναι το εταιρικό κέρδος. Η αγορά 5.000 προβολών στο YouTube κοστίζει 15 δολάρια. Πώς λειτουργούν αυτές οι προβολές; Κατά κανόνα, προέρχονται από «click farms» στην Ασία, εγκαταστάσεις με εκατοντάδες smartphone, τα οποία βλέπουν ένα βίντεο για 15 δευτερόλεπτα (μια «προβολή») και πάνε στο επόμενο.

Όμως, κάποιες φορές, ο «σκοπός» χάνεται, καθώς κακοπρογραμματισμένα bot μαθαίνουν από κακοπρογραμματισμένα bots κι αρχίζουν να λειτουργούν με απρόβλεπτους τρόπους. Το αποτέλεσμα; Αλλόκοτο, ανεξήγητο περιεχόμενο, όπως οι εικόνες του Χριστού και των αεροσυνοδών που τρένταραν στο Facebook ως «προτεινόμενα» posts.

Πέρα απ’ το εταιρικό κέρδος, ο πιο συνηθισμένος σκοπός των bots που «φέρονται σαν άνθρωποι» είναι η προώθηση συγκεκριμένων ιδεολογιών. Οι πολιτικές συνέπειες αυτής της τάσης είναι σημαντικές. Σύμφωνα με μια έρευνα του περιοδικού «Nature» απ’ το 2018, το 31% των tweets που αναπαράγουν περιεχόμενο «χαμηλής αξιοπιστίας» (όπως κυβερνητική προπαγάνδα και fake news) προέρχονται από bots. Γνωστή είναι και η μαζική χρήση bot απ’ τη Ρωσία μετά το ξεκίνημα του πολέμου στην Ουκρανία. Τον περασμένο Ιανουάριο, μια γερμανική έρευνα βρήκε ότι, μέσα σε έναν μήνα, 50.000 λογαριασμοί bots παρήγαγαν πάνω 1 εκατομμύριο αντι-ουκρανικά posts στα γερμανικά.

Φυσικά, τα bots δραστηριοποιούνται και στην εγχώρια πολιτική σκηνή. Το 2019 (όταν το generative-AI δεν είχε ακόμα φτάσει τα σημερινά επίπεδα λειτουργίας), μια έρευνα του ΜΙIR ανακάλυψε ότι το 12% των ελληνικών λογαριασμών το Τwitter ήταν bots κι ευθύνονταν για το 57% των συνολικών ενεργειών. Αυτά τα bot προέρχονταν απ’ όλες τις πλευρές του πολιτικού φάσματος, αλλά η ΝΔ και ο ΣΥΡΙΖΑ κατείχαν «τη μερίδα του λέοντος». Μάλιστα, κάποιοι τέτοιοι λογαριασμοί είχαν ως ακολούθους τους βουλευτές των δύο κομμάτων. Είναι εύλογο να υποθέσουμε ότι η δύναμη αυτών των bots έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια.

Οι επιπτώσεις του «θανάτου του ίντερνετ» είναι πολλές. Ο ρόλος των bots στον έλεγχο του πολιτικού διαλόγου θέτει καίρια ερωτήματα για τη λειτουργία της δημοκρατίας – ερωτήματα που θα επιστρέφουν όλο και εντονότερα, καθώς το ΑΙ γίνεται πιο αληθοφανές και θολώνει τα ψηφιακά όρια μεταξύ του ανθρώπινου και του ρομποτικού.

Ταυτόχρονα, όμως, το ίντερνετ που κυβερνιέται από αλγορίθμους και κατοικείται από bot είναι ένα πιο αδιάφορο, ανιαρό και άχαρο μέρος. Αυτό είναι κάτι που αναγνωρίζει, έστω και υποσυνείδητα, όλο και περισσότερος κόσμος, κι αυτή η εντύπωση εξηγεί γιατί η «θεωρία του νεκρού ίντερνετ» έχει γίνει τόσο δημοφιλής. Δυστυχώς, αυτή η αναγνώριση δεν έχει οδηγήσει σημαντικές ομάδες ανθρώπων στην επιλογή της αποσύνδεσης και της απόσυρσης απ’ το διαδίκτυο∙ απεναντίας, επιμένουμε να σέρνουμε τα κουρασμένα κουφάρια μας ανάμεσα στους εθιστικούς και θεαματικούς πυλώνες αυτής της έρημης χώρας. Έτσι πεθαίνει το ίντερνετ, όχι με «bang!» αλλά με «bots».

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

To νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Με ποιους τρόπους ο αλγόριθμος διαβάζει τις σκέψεις μας;

Άκου την επιστήμη / Με ποιους τρόπους ο αλγόριθμος διαβάζει τις σκέψεις μας;

Ζούμε στην εποχή της επιστημονικής φαντασίας; Απειλεί η τεχνητή νοημοσύνη την απασχόληση στο άμεσο μέλλον; Και τι σημαίνει σήμερα να είμαστε άνθρωποι σε μια περίοδο που οι μηχανές κάνουν τόσο πολλά; Η καθηγήτρια στο Τμήμα Μηχανικών Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Λίλιαν Μήτρου, εξηγεί στον Γιάννη Πανταζόπουλο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ντάγκλας Ράσκοφ: «Ας ξεκολλήσουμε από τις οθόνες και ας συναντηθούμε ξανά εκεί έξω»

Respublika / Onassis Stegi / Ντάγκλας Ράσκοφ: «Ας ξεκολλήσουμε από τις οθόνες και ας συναντηθούμε ξανά εκεί έξω»

Ο «πάπας» της ψηφιακής αντικουλτούρας, του οποίου το έργο λειτούργησε, μεταξύ άλλων, ως πηγή έμπνευσης για το «Respublika» του Λούκας Τβαρκόβσκι που θα δούμε στη Μαλακάσα, σε μια συνέντευξη-ποταμό στη LiFO.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μετά τα ερείπια της Γάζας: ποιος μπορεί να χτίσει ξανά την ελπίδα;;

Οπτική Γωνία / Η Γάζα μετά τον πόλεμο: Υπάρχει ελπίδα;

Η καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και μέλος του Κέντρου Ερευνών για το Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Μαρία Γαβουνέλη, αναλύει τις προκλήσεις της ανοικοδόμησης, τον ρόλο της Ευρώπης και της Ελλάδας και το αβέβαιο μέλλον μιας λύσης δύο κρατών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Ακροβατώντας / Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Οι μοναχικοί θάνατοι ηλικιωμένων ανθρώπων είναι ένα φαινόμενο που ολοένα εντείνεται και στη χώρα μας, όπως και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ας μπει στον δημόσιο διάλογο, μήπως πειστούν οι αρμόδιοι ότι πρόκειται για ένα σοβαρό θέμα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Ρεπορτάζ / Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Η προκήρυξη διαγωνισμών για την εκπόνηση μελετών που αφορούν τη χρήση της ιστορικής σιδηροδρομικής γραμμής Πελοποννήσου ως ποδηλατοδρόμου έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Διατυπώνονται σοβαρές επιφυλάξεις για την οριστική απώλεια μιας εμβληματικής υποδομής με υψηλή ιστορική, τουριστική και συγκοινωνιακή αξία.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οπτική Γωνία / Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν ξανά τη φθορά εμπιστοσύνης προς το πολιτικό σύστημα, με κυβέρνηση και αντιπολίτευση να δείχνουν ανήμπορες να ανατρέψουν το κλίμα απαξίωσης, όπως και οι νέοι παίκτες – που είναι παλιοί. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
«Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Υγεία / «Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Δημήτρης Δασκαλάκης: Ο διακεκριμένος ελληνικής καταγωγής λοιμωξιολόγος, που παραιτήθηκε πρόσφατα από επιτελική θέση  καταγγέλλοντας το υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ για εξωθεσμικές πιέσεις και αντιεπιστημονικές πρακτικές, μιλά για την απόφασή του, τη δημόσια υγεία στην Αμερική, τον Covid, τον HIV αλλά και την αφύπνιση του επικίνδυνου «ιού» του φασισμού.   
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Ρεπορτάζ / Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Πάνω από 312.000 θανατώσεις ζώων, φόβοι για lockdown και απειλή για μείωση των εξαγωγών του εθνικού προϊόντος μας εξαιτίας της ευλογιάς των προβάτων. Εμβολιασμός ή εκρίζωση του ιού; Ειδικοί μιλούν στη LiFO για το τι διακυβεύεται πραγματικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Social Media / Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Kαθορίζει την εικόνα μας, τη διάθεσή μας, τα οικονομικά μας, καθορίζει τον τρόπο που ζούμε. Θα έλεγε κανείς πως, μετά την έλευσή του, μια πετυχημένη selfie, σαν την περίφημη selfie των Oscar του 2014, αλλάζει τον μικρόκοσμο που ζούμε. Ο Χαράλαμπος Τσέκερης, κύριος ερευνητής ΕΚΚΕ και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής & Τεχνοηθικής, αναλύει το φαινόμενο Instagram.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Οπτική Γωνία / Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Το κόστος ζωής, η ανισότητα, η διαφθορά, ο νεποτισμός, η βιαιότητα των δυνάμεων καταστολής: αυτά είναι τα ζητήματα που απασχολούν τα κινήματα της Γενιάς Ζ και όχι τόσο τα memes ή τα καρτούν.
THE LIFO TEAM
Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Οπτική Γωνία / Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Δεν μιλάμε πια για ειδικούς αναλυτές θεμάτων ασφάλειας, αλλά για έναν νέο τύπο τηλεοπτικού ιεροκήρυκα: ο αστυνομικός που εξηγεί, καθοδηγεί και κρίνει τα πάντα «με τάξη και ασφάλεια».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει από πουθενά, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

Αθλητισμός / Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

H ανερχόμενη αθλήτρια του ελληνικού στίβου έχει μάθει να μην αφήνει το παρελθόν να την κρατά πίσω, τροφοδοτείται από το συναίσθημα, έχει στόχο τους Ολυμπιακούς και ζωγραφίζει παντού, ακόμα και στο δέρμα της.
ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ
Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Ρεπορτάζ / Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Δύο χρόνια μετά τον θάνατο της αγαπητής ηθοποιού, η υπόθεση βρίσκεται στο Τμήμα Ανθρωποκτονιών και ερευνάται εκ νέου. Κοντινοί της άνθρωποι ισχυρίζονται ότι «δεν ήταν ατύχημα, αλλά εγκληματική ενέργεια».
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ