R.I.P. ίντερνετ

ΕΠΕΞ Έτσι πεθαίνει το ίντερνετ Facebook Twitter
Σύμφωνα με το post, το ίντερνετ πέθανε το 2016. Έκτοτε, είναι «άδειο», «χωρίς ανθρώπους», «στείρο». Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0


ΠΑΡΑΞΕΝΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΡΕΝΤΑΡΟΥΝ online. Πρόσφατα το Facebook feed μου γέμισε με μια σειρά από ακατανόητες AI-generated φωτογραφίες που έδειχναν τον Χριστό, αστυνομικούς να κουβαλούν αντίτυπα της Βίβλου και αεροσυνοδούς(;) ασιατικής καταγωγής. Οι εικόνες είχαν εκατοντάδες χιλιάδες likes. Η περιγραφή τους έγραφε: «Γιατί φωτογραφίες σαν κι αυτή δεν τρεντάρουν ποτέ;». Τα –πανομοιότυπα μεταξύ τους– σχόλια έγραφαν «αμήν» και είχαν emojis με σταυρούς, καρδιές και φωτοστέφανα. Τι σημαίνουν όλα αυτά;

Ας κάνουμε ένα βήμα πίσω. Πριν από τρία χρόνια, σε κάποια αραχνιασμένη γωνιά των φόρουμ του διαδικτύου, εμφανίστηκε ένα pοst με τον τίτλο «Dead internet theory: Most of the internet is fake». Ο συντάκτης του κειμένου υποστήριζε ότι το μεγαλύτερο κομμάτι του online περιεχομένου είναι πλέον δημιουργημένο από AI, έτσι που οι χρήστες δεν μπορούν να ξεχωρίσουν το «ανθρώπινο» απ’ το «ρομποτικό». Σύμφωνα με το post, το ίντερνετ πέθανε το 2016. Έκτοτε, είναι «άδειο», «χωρίς ανθρώπους», «στείρο». Παρά τις πιο συνωμοσιολογικές πτυχές του αρχικού κειμένου –το οποίο ισχυρίζεται ότι η ανάπτυξη του ΑΙ είναι μια προπαγανδιστική πλεκτάνη των ΗΠΑ–, η «θεωρία του νεκρού ίντερνετ» φαίνεται όλο και πιο σωστή μέρα με την ημέρα, τραβώντας την προσοχή αναλυτών και ειδικών.

Η τεχνητή νοημοσύνη έχει γεμίσει το διαδίκτυο. Ήδη, το 57% του online περιεχομένου είναι φτιαγμένο από ΑΙ, ενώ το 50% της online «κίνησης» προέρχεται από bots.

Οι περισσότεροι σχολιαστές θεωρούν ότι ο θάνατος του ίντερνετ έχει δύο στάδια. Το πρώτο στάδιο ξεκινά με τη μετάβαση στο «algorithm-based content», όταν ο αλγόριθμος των κοινωνικών δικτύων άρχισε να καθορίζει, σχεδόν εξ ολοκλήρου, το περιεχόμενο που εμφανίζεται στον εκάστοτε χρήστη. Μέσω αυτής της «επανάστασης από τα πάνω», η κύρια λειτουργία του ίντερνετ έπαψε να είναι η σύνδεση ανθρώπων με ανθρώπους και έγινε η «κατανάλωση περιεχομένου».

Παλιότερα, το YouTube μάς έδειχνε κυρίως τα βίντεο των καναλιών στα οποία είχαμε εγγραφεί, ενώ το Facebook και το Instagram μάς έδειχναν τι πόσταραν οι φίλοι μας κι αυτοί που ακολουθούμε. Πλέον, όλα αυτά έχουν αντικατασταθεί από μια σελίδα με «personalized» περιεχόμενο, το οποίο, πολύ συχνά, δεν είναι καθόλου «personalized»∙ είναι απλώς εύπεπτο. Καθόμαστε και βλέπουμε YouTube shorts από άκυρα κανάλια, Instagram reels από άγνωστους δημιουργούς, suggested posts στο Facebook που δεν κατανοούμε. Αυτό δεν είναι περιεχόμενο που έχουμε επιλέξει, μα junk που μας σερβίρεται με βάση τις καταναλωτικές (προ)βλέψεις του αλγορίθμου.

Ταυτόχρονα, η μετάβαση στο «algorithm-based content» σημαίνει πως οι online δημιουργοί αναγκάζονται να σταματήσουν να δημιουργούν περιεχόμενο για το κοινό τους και αρχίζουν να φτιάχνουν περιεχόμενο που ο αλγόριθμος ευνοεί. Δηλαδή πολλά, μικρά, clickable κείμενα ή βίντεο με λέξεις κλειδιά από τα trends της εποχής. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, οι άνθρωποι καταλήγουν να «φέρονται σαν bot». Τι συμβαίνει, όμως, όταν τα bots «φέρονται σαν άνθρωποι»;

Το δεύτερο στάδιο του θανάτου του ίντερνετ έρχεται με τη ραγδαία ανάπτυξη του generative-AI την τελευταία τετραετία. Η τεχνητή νοημοσύνη έχει γεμίσει το διαδίκτυο. Ήδη, το 57% του online περιεχομένου είναι φτιαγμένο από ΑΙ, ενώ το 50% της online «κίνησης» προέρχεται από bots. Όσο αυτά τα bot φτιάχνονται από ανθρώπους, θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι το ίντερνετ είναι ακόμα «ζωντανό». Όμως, όταν αυτά τα bot δημιουργούν δικά τους bots,  τα οποία με τη σειρά τους προγραμματίζουν νέα bots, και ούτω καθεξής – η «έρημος» του ίντερνετ απλώνεται μπροστά μας. 

Συχνότερα, ο σκοπός αυτών των bots είναι το εταιρικό κέρδος. Η αγορά 5.000 προβολών στο YouTube κοστίζει 15 δολάρια. Πώς λειτουργούν αυτές οι προβολές; Κατά κανόνα, προέρχονται από «click farms» στην Ασία, εγκαταστάσεις με εκατοντάδες smartphone, τα οποία βλέπουν ένα βίντεο για 15 δευτερόλεπτα (μια «προβολή») και πάνε στο επόμενο.

Όμως, κάποιες φορές, ο «σκοπός» χάνεται, καθώς κακοπρογραμματισμένα bot μαθαίνουν από κακοπρογραμματισμένα bots κι αρχίζουν να λειτουργούν με απρόβλεπτους τρόπους. Το αποτέλεσμα; Αλλόκοτο, ανεξήγητο περιεχόμενο, όπως οι εικόνες του Χριστού και των αεροσυνοδών που τρένταραν στο Facebook ως «προτεινόμενα» posts.

Πέρα απ’ το εταιρικό κέρδος, ο πιο συνηθισμένος σκοπός των bots που «φέρονται σαν άνθρωποι» είναι η προώθηση συγκεκριμένων ιδεολογιών. Οι πολιτικές συνέπειες αυτής της τάσης είναι σημαντικές. Σύμφωνα με μια έρευνα του περιοδικού «Nature» απ’ το 2018, το 31% των tweets που αναπαράγουν περιεχόμενο «χαμηλής αξιοπιστίας» (όπως κυβερνητική προπαγάνδα και fake news) προέρχονται από bots. Γνωστή είναι και η μαζική χρήση bot απ’ τη Ρωσία μετά το ξεκίνημα του πολέμου στην Ουκρανία. Τον περασμένο Ιανουάριο, μια γερμανική έρευνα βρήκε ότι, μέσα σε έναν μήνα, 50.000 λογαριασμοί bots παρήγαγαν πάνω 1 εκατομμύριο αντι-ουκρανικά posts στα γερμανικά.

Φυσικά, τα bots δραστηριοποιούνται και στην εγχώρια πολιτική σκηνή. Το 2019 (όταν το generative-AI δεν είχε ακόμα φτάσει τα σημερινά επίπεδα λειτουργίας), μια έρευνα του ΜΙIR ανακάλυψε ότι το 12% των ελληνικών λογαριασμών το Τwitter ήταν bots κι ευθύνονταν για το 57% των συνολικών ενεργειών. Αυτά τα bot προέρχονταν απ’ όλες τις πλευρές του πολιτικού φάσματος, αλλά η ΝΔ και ο ΣΥΡΙΖΑ κατείχαν «τη μερίδα του λέοντος». Μάλιστα, κάποιοι τέτοιοι λογαριασμοί είχαν ως ακολούθους τους βουλευτές των δύο κομμάτων. Είναι εύλογο να υποθέσουμε ότι η δύναμη αυτών των bots έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια.

Οι επιπτώσεις του «θανάτου του ίντερνετ» είναι πολλές. Ο ρόλος των bots στον έλεγχο του πολιτικού διαλόγου θέτει καίρια ερωτήματα για τη λειτουργία της δημοκρατίας – ερωτήματα που θα επιστρέφουν όλο και εντονότερα, καθώς το ΑΙ γίνεται πιο αληθοφανές και θολώνει τα ψηφιακά όρια μεταξύ του ανθρώπινου και του ρομποτικού.

Ταυτόχρονα, όμως, το ίντερνετ που κυβερνιέται από αλγορίθμους και κατοικείται από bot είναι ένα πιο αδιάφορο, ανιαρό και άχαρο μέρος. Αυτό είναι κάτι που αναγνωρίζει, έστω και υποσυνείδητα, όλο και περισσότερος κόσμος, κι αυτή η εντύπωση εξηγεί γιατί η «θεωρία του νεκρού ίντερνετ» έχει γίνει τόσο δημοφιλής. Δυστυχώς, αυτή η αναγνώριση δεν έχει οδηγήσει σημαντικές ομάδες ανθρώπων στην επιλογή της αποσύνδεσης και της απόσυρσης απ’ το διαδίκτυο∙ απεναντίας, επιμένουμε να σέρνουμε τα κουρασμένα κουφάρια μας ανάμεσα στους εθιστικούς και θεαματικούς πυλώνες αυτής της έρημης χώρας. Έτσι πεθαίνει το ίντερνετ, όχι με «bang!» αλλά με «bots».

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

To νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Με ποιους τρόπους ο αλγόριθμος διαβάζει τις σκέψεις μας;

Άκου την επιστήμη / Με ποιους τρόπους ο αλγόριθμος διαβάζει τις σκέψεις μας;

Ζούμε στην εποχή της επιστημονικής φαντασίας; Απειλεί η τεχνητή νοημοσύνη την απασχόληση στο άμεσο μέλλον; Και τι σημαίνει σήμερα να είμαστε άνθρωποι σε μια περίοδο που οι μηχανές κάνουν τόσο πολλά; Η καθηγήτρια στο Τμήμα Μηχανικών Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Λίλιαν Μήτρου, εξηγεί στον Γιάννη Πανταζόπουλο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ντάγκλας Ράσκοφ: «Ας ξεκολλήσουμε από τις οθόνες και ας συναντηθούμε ξανά εκεί έξω»

Respublika / Onassis Stegi / Ντάγκλας Ράσκοφ: «Ας ξεκολλήσουμε από τις οθόνες και ας συναντηθούμε ξανά εκεί έξω»

Ο «πάπας» της ψηφιακής αντικουλτούρας, του οποίου το έργο λειτούργησε, μεταξύ άλλων, ως πηγή έμπνευσης για το «Respublika» του Λούκας Τβαρκόβσκι που θα δούμε στη Μαλακάσα, σε μια συνέντευξη-ποταμό στη LiFO.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Η ομοφοβία δεν είναι ιδεολογική τοποθέτηση αλλά μια μορφή βίας»

Οπτική Γωνία / «Η ομοφοβία δεν είναι ιδεολογική τοποθέτηση αλλά μια μορφή βίας»

Ένα 13χρονο παιδί δεν άντεξε την ομοφοβία και έδωσε τέλος στη ζωή του. Ο ψυχίατρος-ψυχαναλυτής Σάββας Σαββόπουλος εξηγεί πώς μπορούν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί να εντοπίσουν έγκαιρα τα σημάδια της αυτοκτονικής διάθεσης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Antinero: Καταγγελία-μαμούθ για το μεγαλύτερο πρόγραμμα δασικής πρόληψης

Ρεπορτάζ / Antinero: Πώς το «μεγαλύτερο πρόγραμμα δασικής πρόληψης» έγινε πεδίο καταγγελιών

Με εκατομμύρια ευρώ να έχουν ήδη διατεθεί, το πρόγραμμα Antinero μπαίνει στο στόχαστρο: 213 φορείς και πολίτες υπέβαλαν αναφορά στην Ε.Ε., αμφισβητώντας τη νομιμότητα και την αποτελεσματικότητά του.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
ΕΠΕΞ Οι ψαράδες της Αμοργού πέτυχαν κάτι που δεν έχει ξαναγίνει στην Ελλάδα

Οπτική Γωνία / Οι ψαράδες της Αμοργού πέτυχαν κάτι που δεν έχει ξαναγίνει στην Ελλάδα

Πήραν τη θάλασσα στα χέρια τους, πριν να είναι πολύ αργά και την χάσουν. Το «Αμοργόραμα» δεν είναι απλώς μια ιδέα, αλλά στοίχημα ζωής – και πρότυπο για την αλιεία όλης της χώρας.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Μετρό-φούρνος: Ως πότε θα λιώνουμε και υπογείως;

Ρεπορτάζ / Μετρό-φούρνος: Ως πότε θα λιώνουμε και υπογείως;

Είκοσι τρένα που εκτελούν δρομολόγια στην μπλε και την κόκκινη γραμμή δεν έχουν κλιματισμό, ενώ το air condition στους παλιούς συρμούς της πράσινης γραμμής θυμίζει λοταρία: ποτέ δεν ξέρεις αν θα πετύχεις δροσιά ή ζέστη.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Dr. Zeina Jallad: «Ονειρεύομαι ένα μέλλον όπου τη ζωή των παιδιών μας δεν θα την ορίζει το γεγονός ότι υποφέρουν αλλά ότι ευημερούν»

Οπτική Γωνία / Zeina Jallad: «Ονειρεύομαι έναν ουρανό χωρίς πυραύλους και drones»

Η διευθύντρια του Κέντρου Μελετών Παλαιστινιακής Γης και καθηγήτρια στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Βηρυτού μιλά στη LiFO για την αποτυχία του διεθνούς δικαίου και το «sumud» ως καθημερινή εξέγερση απέναντι στην εξόντωση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ποιοι θα πληρώσουν τις απάτες του ΟΠΕΚΕΠΕ

Ρεπορτάζ / Ποιοι θα πληρώσουν τις απάτες του ΟΠΕΚΕΠΕ

Η κυβέρνηση ομολόγησε την αποτυχία της στην αντιμετώπιση του πελατειακού κράτους, οι κανονικοί αγρότες όμως, που δεν συμμετείχαν στις απάτες, είναι αυτοί που κυρίως θα πληρώσουν το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ