Πώς την πάτησε τόσος κόσμος με τη fake φωτογραφία του διασώστη της ΕΜΑΚ;

Explainer: Πώς την πάτησε τόσος κόσμος με τη fake φωτό του διασώστη της ΕΜΑΚ; Facebook Twitter
Ο διασώστης της ΕΜΑΚ έχει... 6 δάχτυλα στο χέρι που φαίνεται να αγκαλιάζει το παιδάκι και κάπως περισσότερους τένοντες. Αυτό είναι ένα πρόβλημα των εργαλείων ΑΙ που συνήθως δυσκολεύονται να αναπαραστήσουν ορισμένα μέρη του ανθρώπινου σώματος, όπως τα χέρια.
0

— Τελικά, ήταν fake η σπαρακτική φωτογραφία με τον διασώστη της ΕΜΑΚ στα συντρίμμια του σεισμού στο Καχραμάνμαρας;
Εντελώς.

— Κρίμα. Και ήταν πολύ συγκινητική.
Αλήθεια είναι αυτό, και γι’ αυτό μπερδεύτηκε και πολύς κόσμος. Ωστόσο, η πρόθεση ήταν καλή.

— Τι εννοούμε με αυτό;
Εννοούμε ότι ο άνθρωπος που την έφτιαξε είχε απολύτως καλές προθέσεις και σίγουρα δεν πίστευε ότι θα συμβάλει σε μία τόσο εκτεταμένη διαδικτυακή παρεξήγηση.

— Και τελικά τι ακριβώς ήταν αυτή η φωτογραφία; Σκίτσο; Προϊόν ΑΙ; Ή επεξεργασμένη εικόνα από video game;
Ακούστηκαν όλα τα παραπάνω, αλλά ο δημιουργός της εικόνας από την πρώτη στιγμή είχε εξηγήσει ότι επρόκειτο για προϊόν επεξεργασίας και όχι για ντοκουμέντο. Ο λόγος για τον υποστράτηγο εν αποστρατεία Παναγιώτη Κοτρίδη, ο οποίος στο Twitter είχε γράψει χαρακτηριστικά: «Για να τιμήσω τους συναδέλφους που δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους για τη διάσωση των πληγέντων από τους σεισμούς της Τουρκία έφτιαξα αυτή τη φωτογραφία».

— Ναι, αλλά δεν είναι κάπως υπεύθυνος για όλο αυτό το χάος;
Όχι, βέβαια. Η εικόνα έφερε την υπογραφή του και όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, ο ίδιος εξήγησε τους λόγους που του ενέπνευσαν αυτή τη δημιουργία.

— Ωραία, κι αφού υπήρξε διευκρίνιση, γιατί πολλοί χρήστες του διαδικτύου και των social media εξακολουθούν να αναπαράγουν τόσο την εικόνα όσο και το ψέμα της;
Ακριβώς γιατί το ψέμα ταξιδεύει πιο γρήγορα –ειδικά στο internet– και λίγοι δεν υποκύπτουν στη δύναμη της (όποιας) εικόνας, ενώ ακόμα λιγότεροι επιλέγουν να αναζητήσουν την πηγή ή έστω στοιχεία που θα αποδεικνύουν αδιάψευστα την πιστότητά της.

Στην περίπτωση της συγκεκριμένης φωτογραφίας θα ήταν εύκολο να αναζητηθεί η πηγή μόνο με μια μικρή έρευνα στο Twitter. Άλλωστε γράφτηκαν τόσα πολλά που από tweet σε tweet θα έφτανε κανείς και στην αρχική ανάρτηση. Επίσης, εκτός από την άγνοια και το γνήσιο αίσθημα αλληλεγγύης πολλών ανθρώπων που αγνοούν τους «αστερίσκους» του διαδικτύου, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που «ανέβασαν» τη φωτογραφία έχοντας κάποια σκοπιμότητα.

Εδώ, είχαμε απλώς να κάνουμε με μία συγκινητική πλην κατασκευασμένη εικόνα. Τα πράγματα δυσκολεύουν, κάποτε παίρνουν και επικίνδυνη τροπή, όταν τον γύρο διαδικτύου και social media κάνουν σοβαρές πληροφορίες ή ειδήσεις που αφορούν το δημόσιο συμφέρον. Κυρίως γι’ αυτό μπαίνουμε στη διαδικασία της διασταύρωσης των όσων διαβάζουμε και γινόμαστε λίγο πιο καχύποπτοι, όταν πρόκειται να τα μοιραστούμε μέσα από τους προσωπικούς μας λογαριασμούς στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης.

— Παράξενο δεν είναι, όμως; Τόσες αληθινές και ακόμα πιο δυνατές φωτογραφίες υπάρχουν από αυτή την τραγωδία, γιατί κολλήσαμε σ’ αυτήν τη συγκεκριμένη;
Για πολλούς λόγους. Κυρίως για τον συμβολισμό της, που πέρα από ανθρώπινος είναι και πολιτικός, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Γι’ αυτό και ανάμεσα σε όσους μπερδεύτηκαν, υπήρξαν και αρκετοί πολιτικοί που είτε ανάρτησαν τη φωτογραφία (και μετά την κατέβασαν) είτε μπήκαν στον πειρασμό να προχωρήσουν σε κάποιο σχόλιο ή έστω αρκέστηκαν σε ένα like.

— Και πώς κατασκευάζεται μία τέτοια εικόνα;
Στη συγκεκριμένη περίπτωση χρησιμοποιήθηκε Photoshop και σίγουρα Midjourney (εργαλείο Τεχνητής Νοημοσύνης).

— Και γιατί λέμε «σίγουρα»;
Γιατί στην αρχική εκδοχή της φωτογραφίας, ο διασώστης της ΕΜΑΚ έχει... 6 δάχτυλα στο χέρι που φαίνεται να αγκαλιάζει το παιδάκι και κάπως περισσότερους τένοντες. Αυτό είναι ένα πρόβλημα των εργαλείων ΑΙ που συνήθως δυσκολεύονται να αναπαραστήσουν ορισμένα μέρη του ανθρώπινου σώματος, όπως τα χέρια. Έτσι πολύ συχνά γυναίκες, άνδρες ή παιδιά που δημιουργούνται από τέτοια εργαλεία έχουν περισσότερα δάχτυλα, κάποτε και με κάπως ανατριχιαστικό, για τα ανθρώπινα δεδομένα, σχήμα.

— Οπότε είναι εύκολο να μπερδευτούμε;
Απλώς δεν είναι δύσκολο. Η χλεύη αφορά κυρίως τα πολιτικά πρόσωπα που θα έπρεπε να προστατευθούν από τα επιτελεία συνεργατών τους, αλλά και πάλι, το να παριστάνουμε τους έξυπνους και να κάνουμε μικροπολιτικές φασαρίες επίσης δεν είναι δύσκολο. Σε κάθε περίπτωση και επειδή πλέον έχουμε εμπειρία από fake news και deep fake καταστάσεις, καλού κακού, κάνουμε ένα μικρό fact check πριν αναρτήσουμε κάτι (είδηση ή φωτογραφία) για το οποίο δεν είμαστε σίγουροι.

— Πώς (και γιατί να) το κάνουμε αυτό;
Εδώ ισχύει περίπου ό,τι ισχύει και για την προστασία μας από τα fake news. Πριν μπούμε στη διαδικασία –εξοργισμένοι, συγκινημένοι ή ενθουσιασμένοι– να αναρτήσουμε κάτι στους λογαριασμούς μας στα social media, αφιερώνουμε 2-3 λεπτά στο να σιγουρευτούμε από πού προέρχεται αυτό που μας εξόργισε / συγκίνησε / ενθουσίασε. Υπάρχει αρχική πηγή; Υπογράφει κάποιος το κείμενο ή τη φωτογραφία; Επιβεβαιώνεται από άλλες αξιόπιστες πηγές; Μας ξενίζει κάτι σ’ αυτό που διαβάζουμε ή βλέπουμε; Ας πούμε, στην περίπτωση που μας απασχολεί αυτές τις μέρες, ένα σημείο από το οποίο θα μπορούσαμε να πιαστούμε (εκτός από τα 6 δάχτυλα και τους περιττούς τένοντες), θα ήταν η τουρκική σημαία στο μανίκι της μπλούζας του παιδιού.

Ακόμα κι αν δεν ξέρουμε πώς μοιάζει το κράνος ενός διασώστη, αν έχει πάνω την ελληνική σημαία και πάει λέγοντας, η λογική λέει ότι ένα μωρό που μόλις σώθηκε από τα χαλάσματα δεν μπορεί να φοράει πιτζαμάκι με την τουρκική σημαία επάνω. Από τέτοια πράγματα πιανόμαστε, για να αποφύγουμε τις παρεξηγήσεις.

Τώρα το «γιατί» θα πρέπει να το κάνουμε αυτό αφορά κυρίως την προστασία μας (αλλά και την προστασία των άλλων) από την παραπληροφόρηση και τις συνέπειές της. Εδώ, είχαμε απλώς να κάνουμε με μία συγκινητική πλην κατασκευασμένη εικόνα. Τα πράγματα δυσκολεύουν, κάποτε παίρνουν και επικίνδυνη τροπή, όταν τον γύρο διαδικτύου και social media κάνουν σοβαρές πληροφορίες ή ειδήσεις που αφορούν το δημόσιο συμφέρον. Κυρίως γι’ αυτό μπαίνουμε στη διαδικασία της διασταύρωσης των όσων διαβάζουμε και γινόμαστε λίγο πιο καχύποπτοι, όταν πρόκειται να τα μοιραστούμε μέσα από τους προσωπικούς μας λογαριασμούς στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης.

— Κάτι άλλο;
Ναι. Πέρα από ευχαριστίες, συγκινητικές εικόνες και λόγια αγάπης για τους διασώστες της ΕΜΑΚ που σώζουν τη ζωή κυριολεκτικά από το στόμα του θανάτου στην Τουρκία, ας βρισκόταν και ένας τρόπος –πιο απτός, πιο έμπρακτος, πιο αληθινός– να τους τιμήσουμε. Ωραία θα ‘ταν.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Γαϊδούρια : Ζώα εργασίας ή σιωπηλά θύματα;/ Ιπποειδή: Ζώα εργασίας ή σιωπηλά θύματα;

Ρεπορτάζ / Γαϊδούρια: Ζώα εργασίας ή θύματα κακοποίησης;

Είναι τα ιπποειδή στην Ελλάδα εργάτες χωρίς δικαιώματα; Ποιες είναι οι συνθήκες διαβίωσής τους, ποια μέριμνα υπάρχει για τη φροντίδα τους και γιατί η νομοθετική προστασία τους βρίσκεται σε μια γκρίζα ζώνη; Μιλούν στη LiFO εκπρόσωποι φιλοζωικών οργανώσεων και τοπικοί φορείς.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Guest Editors / Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Η πατριαρχία είναι παντού: στην οικονομία, στην κοινωνία, στην ψυχολογία, στην αισθητική, στον πολιτισμό, σε ολόκληρη την ανθρώπινη κατάσταση. Όταν σκεφτόμαστε το πολιτικό, δεν γίνεται να μη σκεφτόμαστε το φεμινιστικό.
ΝΙΚΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ
«Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οπτική Γωνία / «Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οι παγκόσμιες και περιφερειακές επιπτώσεις της σύγκρουσης στη Γάζα και τα αδιέξοδα του Παλαιστινιακού. Μιλά στη LiFO ο δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια ομάδα μαθητών κατασκεύασε ρομπότ που καθαρίζει τις θάλασσες

Περιβάλλον / Πώς μια ομάδα μαθητών από τον Άλιμο έφτιαξε ρομπότ που καθαρίζει τον βυθό;

Το Greek Seabot είναι το υποβρύχιο ρομπότ που δημιούργησε μια μαθητική ομάδα από το ΕΠΑΛ Αλίμου για να βοηθήσει στον καθαρισμό των βυθών από πλαστικά και απορρίμματα. Μιλούν στη LIFO οι μαθητές για τα κίνητρά τους και το όραμά τους για ένα πιο καθαρό περιβάλλον.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Οι αλλαγές που φέρνουν στο μεταναστευτικό η πρόσφατη απόφαση της Λειψίας και η νέα πολιτική του Μερτς/ Μεταναστευτικό: Από τη Μέρκελ στον Μερτς και η αλλαγή που φέρνει η απόφαση της Λειψίας

Βασιλική Σιούτη / Μεταναστευτικό: Πώς επηρεάζει την Ελλάδα η αλλαγή πολιτικής της Γερμανίας;

Μετά την εκλογή του Φρίντριχ Μερτς, η Γερμανία αυστηροποιεί τη μεταναστευτική πολιτική της και αναζητά τρόπους για να εξαιρεθεί από την υποχρέωση εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ώστε να μην κάνει δεκτά νέα αιτήματα ασύλου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες; 

Οπτική Γωνία / Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες ενώ δεν έχουμε να φάμε;

Αν νομίζετε ότι η επίδειξη πλούτου προκαλεί σήμερα κοινωνική κατακραυγή, πλανάστε. Άνθρωποι που δυσκολεύονται οικονομικά, αντί να βιώσουν ταξική αφύπνιση, βλέποντας πώς ζει η δισεκατομμυριούχος σταρ του TikTok, θέλουν να μάθουν τα πάντα γι' αυτήν.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανήλικοι στην πρώτη γραμμή: Το νέο πρόσωπο της ακροδεξιάς στη Θεσσαλονίκη

Ελλάδα / 13χρονα παιδιά σε νεοναζιστικές συμμορίες: Πώς φτάσαμε εδώ;

Όλο και περισσότεροι έφηβοι και νέοι φαίνεται να γοητεύονται από ακροδεξιές ιδεολογίες. Τι σηματοδοτεί η έκρηξη αυτού του επικίνδυνου φαινομένου; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, Άρης Στυλιανού.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
« Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Οπτική Γωνία / «Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Ο επίκουρος καθηγητής Φιλοσοφίας της Θρησκείας της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ και διδάκτορας των πανεπιστημίων Βοστώνης και Λουβέν Χαράλαμπος Βέντης μιλά για την εκλογή του νέου Πάπα, την «επιστροφή» της θρησκείας και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα η Καθολική και η Ορθόδοξη Εκκλησία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει…

Οπτική Γωνία / Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει

Την τελευταία δεκαετία, όλα σχεδόν έχουν αλλάξει στην ελληνική κοινωνία, ιδιαίτερα σε εκείνο το κομμάτι της που βρισκόταν παραδοσιακά και ιστορικά απέναντι στη συντηρητική παράταξη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πως θα το ξοδέψεις

Ρεπορτάζ / Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πώς θα το ξοδέψεις

Η απόφαση της κυβέρνησης να καταβάλλεται το επίδομα ανεργίας και άλλες κοινωνικές παροχές σε προπληρωμένη κάρτα, με πλαφόν 50% στην ανάληψη μετρητών, προκαλεί την αγανάκτηση των δικαιούχων. Σχολιάζουν στη LIFO άνεργοι πολίτες, ο γενικός γραμματέας της ΓΣΕΕ και εκπρόσωποι κλάδων που πλήττονται.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Empty the Tanks»: Σώστε τα δελφίνια!

Ρεπορτάζ / «Empty the Tanks»: Πότε θα σταματήσει η αιχμαλωσία των δελφινιών;

Η παγκόσμια καμπάνια «Empty the Tanks» εναντιώνεται στην αιχμαλωσία και την εκμετάλλευση των δελφινιών. Πώς εκφράζεται η κινητοποίηση στην Ελλάδα και ποια η τύχη των δελφινιών του Αττικού Ζωολογικού Πάρκου; Μιλούν στη LIFO εκπρόσωποι οργανώσεων, αλλά και ο ιδρυτής του Αττικού Πάρκου.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Οπτική Γωνία / Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Τα Τέμπη συνεχίζουν να πυροδοτούν εντάσεις μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, αντιθέτως στα ελληνοτουρκικά και στο θέμα της πώλησης των Eurofighter στην Τουρκία που απασχόλησε την επικαιρότητα, η κριτική για τη στάση της κυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ είναι σε χαμηλούς τόνους.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Aθήνα / Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Τα πεζοδρόμια στην καρδιά της πόλης έχουν παραδοθεί στα τουριστικά καταστήματα, αποκλείοντας τους πιο ευάλωτους πολίτες, ενώ η Αθήνα χάνει τον βασικό λόγο ύπαρξής της: να είναι μια πόλη για ανθρώπους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Έχετε «επιστροφή φόρου»: Οι συχνότερες περιπτώσεις phishing

Οπτική Γωνία / «Έχετε επιστροφή φόρου, πατήστε εδώ»: Πώς να γλιτώσεις από το phishing

Παραπλανητικά μηνύματα, αποκάλυψη προσωπικών δεδομένων, χακάρισμα τραπεζικών λογαριασμών. Το phishing είναι πιο συχνό και πολύ πιο επικίνδυνο πιο επικίνδυνο απ' ό,τι νομίζουμε. Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Κυβερνοασφάλειας στο Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιώς και επικεφαλής της Εθνικής Ομάδας Κυβερνοασφάλειας, Χρήστος Ξενάκης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ