Ο θολός κόσμος των life coaches και το ψιλόβροχο βιβλίων αυτοβελτίωσης

yolb-sept-strength-slide-E2CV-superJumbo-v2.gif
0

— Γιατί αγοράζουμε βιβλία αυτοβοήθειας / αυτοβελτίωσης και πόσο αντιστοιχούν στην πραγματικότητα όσα υπόσχονται;
Για να απαντήσει κανείς στην ερώτηση πρέπει να απαντήσει στις δισεκατομμύρια επιθυμίες ή προσδοκίες των ανθρώπων που τα αγοράζουν. Μιλάμε για μία τεράστια αγορά σε παγκόσμιο επίπεδο που αποφέρει τεράστια κέρδη στους εκδοτικούς οίκους και πολύ συχνά στους ανθρώπους που τα γράφουν.

Όσο για το αν αντιστοιχούν στην πραγματικότητα, αυτό έχει να κάνει με το κατά πόσο είναι ειδικός στο αντικείμενο αυτός που υπογράφει το βιβλίο. Υπάρχουν εκατοντάδες ενότητες για αντίστοιχα πεδία ενδιαφέροντος. Ωστόσο, για να μιλήσουμε με αριθμούς, αξίζει να ρίξουμε μια ματιά στα στοιχεία της παρακάτω έρευνας: 

Σύμφωνα με την NPD Group (σ.σ: αμερικανική εταιρεία ερευνών), ο κλάδος των βιβλίων αυτοβελτίωσης γνώρισε πραγματική έκρηξη τα τελευταία χρόνια, και συγκεκριμένα αυξανόταν ετησίως κατά 11% από το 2013 έως το 2019, με τις πωλήσεις μόνο στις ΗΠΑ να ανέρχονται σε 18,6 εκατομμύρια αντίτυπα το 2019. Αντιστοίχως, ο αριθμός των τίτλων βιβλίων αυτοβελτίωσης τριπλασιάστηκε κατά την ίδια περίοδο, από 30.897 σε 85.253. Η αξία του κλάδου πάλι ανήλθε σε 10,5 δισεκατομμύρια δολάρια το 2020.

Η κατηγορία των βιβλίων αυτοβοήθειας είναι μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες κατηγορίες μη λογοτεχνικών βιβλίων. Το 2020, όπως και πολλές άλλες, η αγορά της αυτοβελτίωσης δέχθηκε πλήγμα λόγω της πανδημίας και της ύφεσης. Ωστόσο, το ενδιαφέρον των αναγνωστών για τη βελτίωση της σωματικής, πνευματικής και συναισθηματικής τους υγείας έχει αυξηθεί. Μόνο στις ΗΠΑ εκδίδονται ετησίως περίπου 15.000 βιβλία αυτοβελτίωσης και το είδος θεωρείται το ταχύτερα αναπτυσσόμενο στην αγορά. Μέχρι το 2025 η αγορά του συγκεκριμένου είδους αναμένεται να ανέλθει στα 14 δισ. δολάρια.

— Μάλιστα. Για την αγορά της Ελλάδας έχουμε εικόνα;
Και στο ελληνικό έδαφος τα βιβλία αυτοβελτίωσης αποτελούν το ταχύτερα αναπτυσσόμενο είδος μη λογοτεχνικών βιβλίων. Παρά τις πιέσεις που δέχθηκε ο χώρος του βιβλίου ειδικά κατά τη διάρκεια της πανδημίας, από το 2020 και μετά τα πιο ευπώλητα βιβλία –και ειδικά εκείνα που πωλούνται στα σούπερ-μάρκετ– ήταν τα βιβλία που απευθύνονται σε παιδιά, τα βιβλία αυτοβελτίωσης –ας μην αναφερθούμε σε συγκεκριμένους τίτλους, προφανώς «πούλησε» και η πολλή καλοσύνη και η τοξικότητα της υπερθετικής ενέργειας– και τα σύγχρονα ελληνικά μυθιστορήματα.

Ο καθένας που θεωρεί ότι έχει ένα απόσταγμα σοφίας να μοιραστεί για κάτι, οτιδήποτε κι αν είναι αυτό, μπορεί να γράψει ένα τέτοιο βιβλίο. Δεν χρειάζονται ανώτερες σπουδές, δεν χρειάζονται... συστατικές επιστολές, η προτίμηση του κόσμου αρκεί.

— Ξέρουμε τι ακριβώς προτιμούν από την κατηγορία της αυτοβελτίωσης οι αναγνώστες;
Και πάλι βάσει της έρευνας της NDP, τίτλοι που σχετίζονται με το σώμα (γυμναστική και δίαιτα) αυξήθηκαν κατά 63%, την ευεξία και τη χαλάρωση κατά 30%, τη μαγειρική κατά 22% και τη θρησκεία κατά 13%.

— Ποιος μπορεί να γράψει ένα βιβλίο αυτοβοήθειας / αυτοβελτίωσης;
Και η γιαγιά σας. Από τη στιγμή που κατέχει ένα αντικείμενο, όποιο κι αν είναι αυτό, κι αν χρησιμοποιήσει την πιο απλή αφηγηματική γλώσσα, θα μπορέσει να γράψει ένα βιβλίο για το πώς θα καθαρίζετε τα ασημικά – τυχαίο το παράδειγμα. Με λίγα λόγια ο καθένας που θεωρεί ότι έχει ένα απόσταγμα σοφίας να μοιραστεί για κάτι, οτιδήποτε κι αν είναι αυτό, μπορεί να γράψει ένα τέτοιο βιβλίο. Δεν χρειάζονται ανώτερες σπουδές, αν αυτό ρωτάμε, δεν χρειάζονται... συστατικές επιστολές, η προτίμηση του κόσμου αρκεί.

— Και μπορεί κάποιος να γράφει και ανοησίες;
Φυσικά. Το σωστό μάρκετινγκ κάνει θαύματα. Επίσης, αυτό που για εμάς είναι ανοησία, για έναν άλλο αναγνώστη μπορεί να είναι μια συμβουλή που, ενδεχομένως, χρειαζόταν. Σε κάθε περίπτωση υπάρχουν οι κραυγαλέες περιπτώσεις βιβλίων αυτοβοήθειας / αυτοβελτίωσης τύπου «Πώς να γίνετε εκατομμυριούχος σε 24 ώρες» και φυσικά υπάρχουν και οι πιο ήπιοι τίτλοι που τάζουν ηρεμία και ευγνωμοσύνη (γενικώς). Το ζητούμενο είναι οι πωλήσεις.

Γι’ αυτό ακριβώς στο εξωτερικό υπάρχουν και ειδικά μαθήματα δημιουργικής γραφής για το πώς μπορεί κάποιος να γράψει άμεσα και εύκολα ένα εύληπτο και ευπώλητο βιβλίο αυτοβοήθειας. Κάποιοι μπορεί να γελάνε με τους τίτλους, τις γλυκερές περιγραφές, τις κλισέ συμβουλές, ωστόσο αυτό το στιλ γραφής στο εξωτερικό θεωρείται αξεπέραστο.

— Γιατί είναι τόσο δαιμονοποιημένη η συγκεκριμένη κατηγορία βιβλίων;
Ακριβώς επειδή μπορεί να τα γράψει ο οποιοσδήποτε και στη συνέχεια να «πουλήσει» τον εαυτό του ως γκουρού, προς μεγάλη χαρά του εκδότη του και της τσέπης του.  Άλλωστε, τα τελευταία χρόνια εκτός από βιβλία αυτοβοήθειας ή αυτοβελτίωσης, άνθηση γνωρίζει και η ειδικότητα του life-coach και συνήθως ο/η συγγραφέας βιβλίου αυτοβελτίωσης συστήνεται και ως life-coach. Είναι σαφές ότι εδώ στόχος είναι η πώληση περισσότερων αντιτύπων που φυσικά σημαίνουν περισσότερα έσοδα για τον εκδοτικό οίκο.

Από την άλλη, η δαιμονοποίηση προέρχεται πολύ συχνά από το χαμηλό επίπεδο των συγγραφέων, την εκπροσώπησή τους στα media που συχνά θυμίζει τηλεμάρκετινγκ και άλλες όχι ακριβώς φίνες διαδικασίες διαφήμισης.

Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχουν γραφτεί και ενδιαφέροντα πράγματα που με αρκετό χιούμορ και γνώσεις μπορεί όντως να βοηθήσουν κάποιον στις σχέσεις του με τους άλλους ανθρώπους ή σε ένα πεδίο δραστηριοποίησης για το οποίο χρειάζεται έξτρα γνώσεις.

— Τι προσέχουμε με τα βιβλία αυτοβελτίωσης;
Ιδανικά θα πρέπει να υπογράφονται από ειδικούς του αντικειμένου για το οποίο γράφουν. Αν το θέμα μας είναι η ψυχολογία, καλό θα ήταν το βιβλίο να υπογράφει κάποιος/-α ψυχολόγος. Αν μιλάμε για διατροφή και δίαιτες, κάποιος/-α διαιτολόγος και πάει λέγοντας.

Όσο πιο φλου και «ανοιχτό» το θέμα του βιβλίου, τόσο πιο σίγουρη η μηδενική σχέση του συγγραφέα με αυτά που υποστηρίζει ότι ξέρει και επίσης με αυτά που γράφει. Επίσης, είναι σεβαστό ότι πολλοί άνθρωποι έχουν τεράστια ανάγκη να διαβάσουν συμβουλές του τύπου «η καρδιά ξέρει να δίνει, αλλά πρέπει να παίρνει και τον χρόνο της» (όχι για Πούλιτζερ ακριβώς, αλλά μπορεί να τον στείλουν στα ευπώλητα μερικές τέτοιες ατάκες), ωστόσο δεν ανακαλύψαμε την πυρίτιδα ούτε ξαναγράφτηκαν οι «Άθλιοι».  

— Ναι, αλλά γιατί αυτά τα βιβλία έχουν τέτοια ζήτηση;
Για πολλούς λόγους. Γιατί η ελπίδα είναι το πιο ευπώλητο προϊόν. Γιατί όλοι θέλουμε μια καλύτερη ζωή. Γιατί οι συνεδρίες με ψυχολόγο κοστίζουν. Γιατί έχουμε ανάγκη να «ακούμε» κάποιον που μας λέει ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε. Πολλές οι απαντήσεις. Μία η ουσία: να μην εμπιστευόμαστε «πωλητές» που απλώς γίνονται πλουσιότεροι, πουλώντας αμπελοφιλοσοφίες.

— Και τελικά ποιος διαβάζει βιβλία αυτοβοήθειας;
Σύμφωνα με τα στατιστικά του GoodReads, κυρίως γυναίκες. Ωστόσο, το κάπως σεξιστικό συμπέρασμα έχει να κάνει και με το ότι οι άνδρες αναγνώστες σπανίως παραδέχονται ότι αγοράζουν και διαβάζουν τέτοιου είδους βιβλία. Άλλωστε, όπως είχε γράψει και πριν από λίγο καιρό ο Alain de Botton στον Guardian: «Όποιος θέλει να πλήξει τα διανοητικά του διαπιστευτήρια με ένα και μόνο πλήγμα δεν έχει παρά να κάνει κάτι απλό: ας ομολογήσει απλώς ότι διαβάζει βιβλία αυτοβοήθειας».

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μετά τα ερείπια της Γάζας: ποιος μπορεί να χτίσει ξανά την ελπίδα;;

Οπτική Γωνία / Η Γάζα μετά τον πόλεμο: Υπάρχει ελπίδα;

Η καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και μέλος του Κέντρου Ερευνών για το Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Μαρία Γαβουνέλη, αναλύει τις προκλήσεις της ανοικοδόμησης, τον ρόλο της Ευρώπης και της Ελλάδας και το αβέβαιο μέλλον μιας λύσης δύο κρατών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Ακροβατώντας / Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Οι μοναχικοί θάνατοι ηλικιωμένων ανθρώπων είναι ένα φαινόμενο που ολοένα εντείνεται και στη χώρα μας, όπως και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ας μπει στον δημόσιο διάλογο, μήπως πειστούν οι αρμόδιοι ότι πρόκειται για ένα σοβαρό θέμα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Ρεπορτάζ / Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Η προκήρυξη διαγωνισμών για την εκπόνηση μελετών που αφορούν τη χρήση της ιστορικής σιδηροδρομικής γραμμής Πελοποννήσου ως ποδηλατοδρόμου έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Διατυπώνονται σοβαρές επιφυλάξεις για την οριστική απώλεια μιας εμβληματικής υποδομής με υψηλή ιστορική, τουριστική και συγκοινωνιακή αξία.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οπτική Γωνία / Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν ξανά τη φθορά εμπιστοσύνης προς το πολιτικό σύστημα, με κυβέρνηση και αντιπολίτευση να δείχνουν ανήμπορες να ανατρέψουν το κλίμα απαξίωσης, όπως και οι νέοι παίκτες – που είναι παλιοί. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
«Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Υγεία / «Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Δημήτρης Δασκαλάκης: Ο διακεκριμένος ελληνικής καταγωγής λοιμωξιολόγος, που παραιτήθηκε πρόσφατα από επιτελική θέση  καταγγέλλοντας το υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ για εξωθεσμικές πιέσεις και αντιεπιστημονικές πρακτικές, μιλά για την απόφασή του, τη δημόσια υγεία στην Αμερική, τον Covid, τον HIV αλλά και την αφύπνιση του επικίνδυνου «ιού» του φασισμού.   
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Ρεπορτάζ / Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Πάνω από 312.000 θανατώσεις ζώων, φόβοι για lockdown και απειλή για μείωση των εξαγωγών του εθνικού προϊόντος μας εξαιτίας της ευλογιάς των προβάτων. Εμβολιασμός ή εκρίζωση του ιού; Ειδικοί μιλούν στη LiFO για το τι διακυβεύεται πραγματικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Social Media / Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Kαθορίζει την εικόνα μας, τη διάθεσή μας, τα οικονομικά μας, καθορίζει τον τρόπο που ζούμε. Θα έλεγε κανείς πως, μετά την έλευσή του, μια πετυχημένη selfie, σαν την περίφημη selfie των Oscar του 2014, αλλάζει τον μικρόκοσμο που ζούμε. Ο Χαράλαμπος Τσέκερης, κύριος ερευνητής ΕΚΚΕ και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής & Τεχνοηθικής, αναλύει το φαινόμενο Instagram.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Οπτική Γωνία / Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Το κόστος ζωής, η ανισότητα, η διαφθορά, ο νεποτισμός, η βιαιότητα των δυνάμεων καταστολής: αυτά είναι τα ζητήματα που απασχολούν τα κινήματα της Γενιάς Ζ και όχι τόσο τα memes ή τα καρτούν.
THE LIFO TEAM
Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Οπτική Γωνία / Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Δεν μιλάμε πια για ειδικούς αναλυτές θεμάτων ασφάλειας, αλλά για έναν νέο τύπο τηλεοπτικού ιεροκήρυκα: ο αστυνομικός που εξηγεί, καθοδηγεί και κρίνει τα πάντα «με τάξη και ασφάλεια».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει από πουθενά, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

Αθλητισμός / Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

H ανερχόμενη αθλήτρια του ελληνικού στίβου έχει μάθει να μην αφήνει το παρελθόν να την κρατά πίσω, τροφοδοτείται από το συναίσθημα, έχει στόχο τους Ολυμπιακούς και ζωγραφίζει παντού, ακόμα και στο δέρμα της.
ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ
Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Ρεπορτάζ / Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Δύο χρόνια μετά τον θάνατο της αγαπητής ηθοποιού, η υπόθεση βρίσκεται στο Τμήμα Ανθρωποκτονιών και ερευνάται εκ νέου. Κοντινοί της άνθρωποι ισχυρίζονται ότι «δεν ήταν ατύχημα, αλλά εγκληματική ενέργεια».
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ