Ο γάιδαρος, το καλό και η «μεγάλη εικόνα»

Ο γάιδαρος, το καλό και η «μεγάλη εικόνα» Facebook Twitter
Το μίσος, ο φθόνος, η πλεονεξία, είναι δικός μας κλήρος. Ο γάιδαρος είναι εκτός Ιστορίας και εντός Παραδείσου, έτσι τουλάχιστον θέλουμε να τον φανταζόμαστε με τα συναισθήματά μας.
0

ΕΝΑΣ ΓΑΪΔΑΡΟΣ ΔΕΜΕΝΟΣ ΣΤΟ αγροτικό αμάξι ενός τοπικού κτηνοτρόφου και αντιδημάρχου, κακοποιημένος, το αίμα του έχει απλωθεί στην άσφαλτο. Γίνεται ένα από τα θέματα των ημερών, γεννάει ένα βαθύτερα χριστιανικό σκίτσο του Χρήστου Παπανίκου μέσα στο κύμα της οργής και της συγκίνησης των θεατών σε αναρίθμητες μεγάλες και μικρότερες οθόνες των ηλεκτρονικών πλατειών.

Στην αργή και γεμάτη εμπόδια πορεία προς την αναγνώριση της αυτοδύναμης σημασίας του ζώου, ο γάιδαρος παραπέμπει σε μια άλλη εκδοχή της καλοσύνης. Δεν είναι βέβαια ο αμνός του Θεού, αλλά έχει κατακτήσει το βάθρο του στη χριστιανική φαντασία. Ζώο παραγωγικό στα αγροτικά νοικοκυριά για χιλιετίες, έχουμε αρχίσει να το βλέπουμε ως δυνάμει κατοικίδιο, ως ζώο συντροφιάς κι αυτό.

Γίνεται έτσι όλο και πιο αφόρητος όχι μόνο ο βασανισμός του, όπως στην προκείμενη περίπτωση, αλλά και αυτή καθαυτή η χρήση του ως «εργάτη» στην οικονομία του νοσταλγικού τουρισμού ή στα φορτώματα και στις μεταφορές των χωριών.

Εμείς, ένα αστικό, κατά τεκμήριο, κοινό, ζητάμε την απελευθέρωση του ζώου από τον κλοιό της χρησιμότητας και της εκμετάλλευσης, την εξύψωσή του στο status του φίλου του ανθρώπου, του υπό προστασία τρυφερού πλάσματος.

Με έναν παράξενο τρόπο, έτσι, αυτοί οι σκληροί καιροί όπου έχει επιστρέψει η «γεωπολιτική» Ιστορία (με πολέμους, κρίσεις, πρωτοφανή προβλήματα) μας βρίσκουν όλο και πιο απροκάλυπτα συναισθηματικούς. Ο γαϊδαράκος της Ζίτσας και οι πληγές του γίνονται, ερήμην του, μια μεταφορά αυτής της μετατόπισης των ευαισθησιών που, με αντιφατικό τρόπο, αναζητούν πλέον μια άλλη συνθήκη ζωής: πιο ήρεμη, πιο συμπονετική, πέρα από τη βία και την απληστία

Με έναν παράξενο τρόπο, έτσι, αυτοί οι σκληροί καιροί όπου έχει επιστρέψει η «γεωπολιτική» Ιστορία (με πολέμους, κρίσεις, πρωτοφανή προβλήματα) μας βρίσκουν όλο και πιο απροκάλυπτα συναισθηματικούς.

Ο γαϊδαράκος της Ζίτσας και οι πληγές του γίνονται, ερήμην του, μια μεταφορά αυτής της μετατόπισης των ευαισθησιών που, με αντιφατικό τρόπο, αναζητούν πλέον μια άλλη συνθήκη ζωής: πιο ήρεμη, πιο συμπονετική, πέρα από τη βία και την απληστία. Και δεν είναι τυχαίο που στο συγκεκριμένο ζώο βλέπουμε την ίδια την ιδέα της καλοκάγαθης αθωότητας που υποφέρει από διάφορες μορφές παλιανθρωπιάς.

Θα πει κανείς πως αυτά τα μικρά ίχνη και οι εκστρατείες συγκίνησης, που συχνά δεν μένουν πιστές στα πραγματικά γεγονότα, αφού ακολουθούν με πείσμα μια καινούργια ηθική και όχι πάντα την αλήθεια των όσων συνέβησαν (τα χυμένα σπλάχνα στο δρόμο δεν ήταν του γαϊδάρου αλλά κάποιου άλλου ζώου), θα πει κανείς πως αυτά τα ίχνη μάς βγάζουν έξω από τα μεγάλα, σοβαρά, πολιτικά και κοινωνικά μας θέματα. Αποπροσανατολισμός. Σύγχυση. Υπερβολές μιας δημοκρατίας των συγκινήσεων και των ρεφλέξ, φτιαγμένης από εφήμερους θυμούς και εξίσου περαστικές δόσεις ανακούφισης.

Επειδή όμως στη μεγάλη εικόνα και στα τεκταινόμενά της δεν βρίσκουμε αθωότητα και καλοσύνη, ψάχνουμε άλλες πηγές. Και το γαϊδουράκι που υποφέρει και ένα τέτοιο μαρτύριο μοιάζει να μας αφορά με ιδιαίτερο τρόπο.

Το μαρτυρικό ή θνήσκον ζώο γίνεται όχημα λύτρωσης από όλους τους απάνθρωπους μηχανισμούς που μας πολιορκούν και συχνά αποτελούμε κι εμείς μέρος τους. Πληγωμένο, χτυπημένο στην άκρη ενός δρόμου, το ζώο μάς κοιτάζει με παράπονο, όχι όμως με μίσος. Το μίσος, ο φθόνος, η πλεονεξία, είναι δικός μας κλήρος. Ο γάιδαρος είναι εκτός Ιστορίας και εντός Παραδείσου, έτσι τουλάχιστον θέλουμε να τον φανταζόμαστε με τα συναισθήματά μας.

Κάθε τόσο θα εμφανίζεται αιφνίδια μια τέτοια ιστορία οδύνης, η φρικίαση, και από την άλλη η χαρά για τη θεραπεία, για τη διάσωση, για την επούλωση των πληγών του ζώου. Δεν είμαστε ακόμα πρόθυμοι ή ικανοί να φανταστούμε μια κοινωνία δίχως σκόπιμο πόνο και βία. Η αθωότητα, λοιπόν, μπορεί να βρίσκεται εκεί έξω, στο ζώο που ξεψυχά και θέλουμε να αναστηθεί για χάρη μας. Όπως ακριβώς ο γαϊδαράκος της ιστορίας μας.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες

Ακροβατώντας / Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες

Ένα εντυπωσιακά μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας είναι διατεθειμένο να δώσει «συγχωροχάρτι» για ένα μεγάλο οικονομικό σκάνδαλο, αρκεί οι εμπλεκόμενοι να τηρήσουν ακροδεξιά και ρατσιστική στάση στο μεταναστευτικό.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πέντε ιδρύματα πρώην πρωθυπουργών και ένα ινστιτούτο. Ποιος είναι ο ρόλος τους και πώς χρηματοδοτούνται

Ρεπορτάζ / Τα ιδρύματα των πρώην πρωθυπουργών: Ποιος είναι ο ρόλος τους και πώς χρηματοδοτούνται

Τυπικά, σκοπός τους είναι η διατήρηση των αρχείων και η προβολή του έργου πρώην πρωθυπουργών. Στην πράξη, όμως, λειτουργούν και ως think tanks και πολιτικά εργαλεία επιρροής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Ρεπορτάζ / Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Τα πρόσφατα ατυχήματα με αστικά λεωφορεία φέρνουν στο προσκήνιο το θέμα της εκχώρησης συγκοινωνιακού έργου στα ΚΤΕΛ και καταγγελίες για θεσμικές αστοχίες. Οι εμπλεκόμενες πλευρές μιλάνε στη LiFO.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Ένα ελληνο-αλβανικό ανήκειν εν τη γενέσει;

Guest Editors / Μεταξύ ελληνικότητας και αλβανικότητας 

Μια έρευνα επιβεβαιώνει ότι η αλβανική μετανάστευση στην Ελλάδα αναδιαμορφώνει ριζικά τις έννοιες της ταυτότητας και του ανήκειν, αποκαλύπτοντας τις προκλήσεις και τις προοπτικές αυτής της νέας πραγματικότητας.
ΙΛΙΡΙΝΤΑ ΜΟΥΣΑΡΑΙ
ΕΠΕΞ Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Περιβάλλον / Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο για τη θαλάσσια ζωή και μπλόκαρε, έστω προσωρινά, τα σχέδια για εξορύξεις στον ανεξερεύνητο βυθό. Ο Andrew Sweetman μιλά στη LiFO για την έρευνα που έγινε απροσδόκητα viral και συγκρούστηκε με κολοσσούς, πολιτικές αποφάσεις και… το TikTok.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Ακροβατώντας / Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Τι σημασία έχουν τα μεγάλα σκάνδαλα, όταν η απειλή είναι μπροστά μας, όπως οι καραβιές Λίβυων και Σουδανών μεταναστών και πολιτικών προσφύγων που καταφθάνουν στη νότια Κρήτη και εισβάλλουν ανεξέλεγκτα στην πατρίδα;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Ο δημοσιογράφος της «Εφημερίδας των Συντακτών» και του e-tetRadio μιλά για την εφημερίδα, επιβεβαιώνοντας τις τελικές συζητήσεις με τον Δημήτρη Μελισσανίδη, για την κρίση της αριστεράς, την επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα και το μέλλον του Τύπου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Οπτική Γωνία / «Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Ο θεατρικός σκηνοθέτης Guy Ben-Aharon, που βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα, γράφει στη LiFO για την απόρριψη που βιώνει τόσο στην πατρίδα του όσο και στο εξωτερικό ως Ισραηλινός που υποστηρίζει την ελευθερία της Παλαιστίνης. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
«Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Οπτική Γωνία / «ΟΠΕΚΕΠΕ: Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έστειλε πριν από λίγο καιρό στη Βουλή τη δικογραφία για Αυγενάκη και Βορίδη, αλλά η ΝΔ δεν βλέπει ποινικές ευθύνες υπουργών στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και επιμένει ότι πρόκειται για «διαχρονικές παθογένειες». 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ