Ο γάιδαρος, το καλό και η «μεγάλη εικόνα»

Ο γάιδαρος, το καλό και η «μεγάλη εικόνα» Facebook Twitter
Το μίσος, ο φθόνος, η πλεονεξία, είναι δικός μας κλήρος. Ο γάιδαρος είναι εκτός Ιστορίας και εντός Παραδείσου, έτσι τουλάχιστον θέλουμε να τον φανταζόμαστε με τα συναισθήματά μας.
0

ΕΝΑΣ ΓΑΪΔΑΡΟΣ ΔΕΜΕΝΟΣ ΣΤΟ αγροτικό αμάξι ενός τοπικού κτηνοτρόφου και αντιδημάρχου, κακοποιημένος, το αίμα του έχει απλωθεί στην άσφαλτο. Γίνεται ένα από τα θέματα των ημερών, γεννάει ένα βαθύτερα χριστιανικό σκίτσο του Χρήστου Παπανίκου μέσα στο κύμα της οργής και της συγκίνησης των θεατών σε αναρίθμητες μεγάλες και μικρότερες οθόνες των ηλεκτρονικών πλατειών.

Στην αργή και γεμάτη εμπόδια πορεία προς την αναγνώριση της αυτοδύναμης σημασίας του ζώου, ο γάιδαρος παραπέμπει σε μια άλλη εκδοχή της καλοσύνης. Δεν είναι βέβαια ο αμνός του Θεού, αλλά έχει κατακτήσει το βάθρο του στη χριστιανική φαντασία. Ζώο παραγωγικό στα αγροτικά νοικοκυριά για χιλιετίες, έχουμε αρχίσει να το βλέπουμε ως δυνάμει κατοικίδιο, ως ζώο συντροφιάς κι αυτό.

Γίνεται έτσι όλο και πιο αφόρητος όχι μόνο ο βασανισμός του, όπως στην προκείμενη περίπτωση, αλλά και αυτή καθαυτή η χρήση του ως «εργάτη» στην οικονομία του νοσταλγικού τουρισμού ή στα φορτώματα και στις μεταφορές των χωριών.

Εμείς, ένα αστικό, κατά τεκμήριο, κοινό, ζητάμε την απελευθέρωση του ζώου από τον κλοιό της χρησιμότητας και της εκμετάλλευσης, την εξύψωσή του στο status του φίλου του ανθρώπου, του υπό προστασία τρυφερού πλάσματος.

Με έναν παράξενο τρόπο, έτσι, αυτοί οι σκληροί καιροί όπου έχει επιστρέψει η «γεωπολιτική» Ιστορία (με πολέμους, κρίσεις, πρωτοφανή προβλήματα) μας βρίσκουν όλο και πιο απροκάλυπτα συναισθηματικούς. Ο γαϊδαράκος της Ζίτσας και οι πληγές του γίνονται, ερήμην του, μια μεταφορά αυτής της μετατόπισης των ευαισθησιών που, με αντιφατικό τρόπο, αναζητούν πλέον μια άλλη συνθήκη ζωής: πιο ήρεμη, πιο συμπονετική, πέρα από τη βία και την απληστία

Με έναν παράξενο τρόπο, έτσι, αυτοί οι σκληροί καιροί όπου έχει επιστρέψει η «γεωπολιτική» Ιστορία (με πολέμους, κρίσεις, πρωτοφανή προβλήματα) μας βρίσκουν όλο και πιο απροκάλυπτα συναισθηματικούς.

Ο γαϊδαράκος της Ζίτσας και οι πληγές του γίνονται, ερήμην του, μια μεταφορά αυτής της μετατόπισης των ευαισθησιών που, με αντιφατικό τρόπο, αναζητούν πλέον μια άλλη συνθήκη ζωής: πιο ήρεμη, πιο συμπονετική, πέρα από τη βία και την απληστία. Και δεν είναι τυχαίο που στο συγκεκριμένο ζώο βλέπουμε την ίδια την ιδέα της καλοκάγαθης αθωότητας που υποφέρει από διάφορες μορφές παλιανθρωπιάς.

Θα πει κανείς πως αυτά τα μικρά ίχνη και οι εκστρατείες συγκίνησης, που συχνά δεν μένουν πιστές στα πραγματικά γεγονότα, αφού ακολουθούν με πείσμα μια καινούργια ηθική και όχι πάντα την αλήθεια των όσων συνέβησαν (τα χυμένα σπλάχνα στο δρόμο δεν ήταν του γαϊδάρου αλλά κάποιου άλλου ζώου), θα πει κανείς πως αυτά τα ίχνη μάς βγάζουν έξω από τα μεγάλα, σοβαρά, πολιτικά και κοινωνικά μας θέματα. Αποπροσανατολισμός. Σύγχυση. Υπερβολές μιας δημοκρατίας των συγκινήσεων και των ρεφλέξ, φτιαγμένης από εφήμερους θυμούς και εξίσου περαστικές δόσεις ανακούφισης.

Επειδή όμως στη μεγάλη εικόνα και στα τεκταινόμενά της δεν βρίσκουμε αθωότητα και καλοσύνη, ψάχνουμε άλλες πηγές. Και το γαϊδουράκι που υποφέρει και ένα τέτοιο μαρτύριο μοιάζει να μας αφορά με ιδιαίτερο τρόπο.

Το μαρτυρικό ή θνήσκον ζώο γίνεται όχημα λύτρωσης από όλους τους απάνθρωπους μηχανισμούς που μας πολιορκούν και συχνά αποτελούμε κι εμείς μέρος τους. Πληγωμένο, χτυπημένο στην άκρη ενός δρόμου, το ζώο μάς κοιτάζει με παράπονο, όχι όμως με μίσος. Το μίσος, ο φθόνος, η πλεονεξία, είναι δικός μας κλήρος. Ο γάιδαρος είναι εκτός Ιστορίας και εντός Παραδείσου, έτσι τουλάχιστον θέλουμε να τον φανταζόμαστε με τα συναισθήματά μας.

Κάθε τόσο θα εμφανίζεται αιφνίδια μια τέτοια ιστορία οδύνης, η φρικίαση, και από την άλλη η χαρά για τη θεραπεία, για τη διάσωση, για την επούλωση των πληγών του ζώου. Δεν είμαστε ακόμα πρόθυμοι ή ικανοί να φανταστούμε μια κοινωνία δίχως σκόπιμο πόνο και βία. Η αθωότητα, λοιπόν, μπορεί να βρίσκεται εκεί έξω, στο ζώο που ξεψυχά και θέλουμε να αναστηθεί για χάρη μας. Όπως ακριβώς ο γαϊδαράκος της ιστορίας μας.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Οπτική Γωνία / Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Kαθορίζει την εικόνα μας τη διάθεσή μας, τα οικονομικά μας, καθορίζει τον τρόπο που ζούμε. Ο Χαράλαμπος Τσέκερης, κύριος ερευνητής ΕΚΚΕ και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής & Τεχνοηθικής, αναλύει το φαινόμενο Instagram.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Οπτική Γωνία / Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Το κόστος ζωής, η ανισότητα, η διαφθορά, ο νεποτισμός, η βιαιότητα των δυνάμεων καταστολής: αυτά είναι τα ζητήματα που απασχολούν τα κινήματα της Γενιάς Ζ και όχι τόσο τα memes ή τα καρτούν.
THE LIFO TEAM
Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Οπτική Γωνία / Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Δεν μιλάμε πια για ειδικούς αναλυτές θεμάτων ασφάλειας, αλλά για έναν νέο τύπο τηλεοπτικού ιεροκήρυκα: ο αστυνομικός που εξηγεί, καθοδηγεί και κρίνει τα πάντα «με τάξη και ασφάλεια».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει από πουθενά, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

Αθλητισμός / Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

H ανερχόμενη αθλήτρια του ελληνικού στίβου έχει μάθει να μην αφήνει το παρελθόν να την κρατά πίσω, τροφοδοτείται από το συναίσθημα, έχει στόχο τους Ολυμπιακούς και ζωγραφίζει παντού, ακόμα και στο δέρμα της.
ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ
Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Ρεπορτάζ / Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Δύο χρόνια μετά τον θάνατο της αγαπητής ηθοποιού, η υπόθεση βρίσκεται στο Τμήμα Ανθρωποκτονιών και ερευνάται εκ νέου. Κοντινοί της άνθρωποι ισχυρίζονται ότι «δεν ήταν ατύχημα, αλλά εγκληματική ενέργεια».
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Οπτική Γωνία / Αμπντελά Ταϊά: «Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Ο Μαροκινός συγγραφέας και σκηνοθέτης, κάτοικος Γαλλίας πλέον και γνωστός στην Ελλάδα από το υπέροχο μυθιστόρημα «Η ζωή με το δικό σου φως», μιλά με θαυμασμό για την εξέγερση της νεολαίας που συνταράσσει την πατρίδα του.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Συνέντευξη / Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Μετά από μισό αιώνα στο «Βήμα», ο Νίκος Χασαπόπουλος μιλά για πρώτη φορά για την πιο δύσκολη απόφαση της ζωής του, τις στιγμές που έζησε δίπλα σε Λαμπράκη, Ψυχάρη και πρωθυπουργούς, αλλά και για το μεγάλο λάθος του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Οπτική Γωνία / Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Έχουμε ένα καινούργιο συναίσθημα, όχι το κλασικό της εποχής των φασισμών, δηλαδή τον φόβο μη βρεθεί κανείς στη θέση των κατώτερων, όσων έμειναν πίσω ή «από κάτω». Πλέον βλέπει κανείς μένος για τα θύματα που μιλάνε.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ