Μήπως οι εχθροί της «σώζουν» την Ευρώπη (που προκαλεί πλήξη στους άλλους);

ΕΠΕΞ Μήπως οι εχθροί της «σώζουν» την Ευρώπη (που προκαλεί πλήξη στους άλλους); Facebook Twitter
Όσο τα θέματα της Ευρώπης θεωρούνται συζητήσεις που δεν «πουλάνε» δημοσιογραφικά ή θέματα επίδειξης λαμπερών ονομάτων, τόσο η Ευρώπη θα συναρπάζει κυρίως τους εχθρούς της. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0


Η ΕΧΘΡΟΤΗΤΑ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ κίνητρα για να επιμείνει κανείς στο κυνήγι ενός αντικειμένου, στην καταδίωξη ενός άλλου ανθρώπου, στο πάθος για επικράτηση. Το εναντιωματικό στυλ συνεπαίρνει και δεν αποκοιμίζει. Έτσι συμβαίνει και οι μοναδικοί που παθιάζονται πολιτικά με την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι όσοι την περιφρονούν ή την εχθρεύονται, κυρίως από τα δεξιά.

Στις περισσότερες χώρες η «Ευρώπη» παραμένει πολιτικό θέμα μόνο ή κυρίως λόγω της αγανάκτησης και των διαμαρτυριών που εισπράττουν οι θεσμοί και οι ηγεσίες της. Το είδαμε, χαρακτηριστικά, με τα αγροτικά κινήματα. Τα σχέδια ομοσπονδιακής ενοποίησης έχουν συρρικνωθεί σε λίγες συζητήσεις, σε κάποιες εκδόσεις, ημερίδες και κύκλους. Σε αντίθεση με τις δημοφιλείς εκδοχές καταναλωτικού και τουριστικού κοσμοπολιτισμού, το πολιτικό όραμα μιας υπερεθνικής πολιτικής ένωσης έχει τραυματιστεί βαριά και δεν είναι καθόλου στη μόδα.

Το κυρίαρχο mood είναι ο κρατικός ρεαλισμός, οι επιλεκτικές διακυβερνητικές συμπράξεις, μια ρητή ή ανομολόγητη προστατευτική διάθεση. Μόνο το Ουκρανικό πρόσφερε ένα είδος ρητορικής αφύπνισης και συναισθηματικής έξαρσης στους δυτικοευρωπαίους, όχι όμως τόσο στη Νότια Ευρώπη (και ελάχιστα στην Ελλάδα).

 Η νέα ακροδεξιά, που σε μια σειρά από χώρες ελίσσεται μέσα στη κολυμβήθρα του mainstream, μιλάει «σαν να είναι» ολοζώντανη η «απειλή του κοσμοπολιτισμού». 

Παρ’ όλα αυτά, η νέα ακροδεξιά, που σε μια σειρά από χώρες ελίσσεται μέσα στη κολυμβήθρα του mainstream, μιλάει «σαν να είναι» ολοζώντανη η «απειλή του κοσμοπολιτισμού». Η ανερχόμενη εθνικιστική σκηνή στη Γερμανία, στη Γαλλία, στην Ιταλία, στην Πορτογαλία ή στις σκανδιναβικές χώρες προβάλλει διαρκώς τον φανταστικό κίνδυνο μιας πολιτικής ενοποίησης που οι άλλοι δεν την πιστεύουν ή δεν τη θέλουν πια.

Ένα παρόμοιο μοτίβο το συναντάμε τελικά και σε σχέση με την ίδια τη δημοκρατία. Η ράθυμη, βαριεστημένη και μικρών απαιτήσεων διαχείρισή της παράγει περισσότερη κόπωση παρά οποιαδήποτε κινητοποίηση. Το «Κέντρο» απενεργοποιεί τα πολιτικά πάθη καθώς συχνά επαναπαύεται στη ληγμένη (εδώ και κάποια χρόνια) τεχνοκρατική φαντασίωση ή σε έναν ισορροπισμό που δεν έχει απάντηση για τις κρίσεις. Απομένουν έτσι να κάνουν παιχνίδι δυνάμεις που δεν έχουν πολλούς ενδοιασμούς και δεν δεσμεύονται από καθιερωμένες αξίες: νέες μορφές δεξιάς που αντιπαθούν το λεγόμενο ευρωπαϊκό ιδεώδες το διατηρούν, παραδόξως, ζωντανό μέσα από την κινητοποίηση και την εχθρότητά τους.

Φυσικά, υπάρχουν και οι  αριστεροί «κατά της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Το ΚΚΕ στη χώρα μας –και άλλες, μικρότερες δυνάμεις στη ριζοσπαστική και ανταγωνιστική αριστερά– έχουν τη δική τους ερμηνεία που καταλήγει στη γνωστή εναντίωση και στις εκκλήσεις για μια ελληνική έξοδο ή για κατάργηση όλων των «ιμπεριαλιστικών οργανισμών». Η διαφορά είναι ότι αυτός ο λόγος δεν παράγει πάθος γιατί μοιάζει να επαναλαμβάνει ένα σταθερό ιδεολογικό πλαίσιο και μια πυκνή θεωρητική ανάλυση.

Σε αντίθεση με τις αντι-ευρωπαϊκές κορόνες των νέων δεξιών εθνικιστών, ο αντικαπιταλισμός μιας ορισμένης αριστεράς δεν αγγίζει ευρύτερα ακροατήρια. Για τον συμβατικό αγρότη της Βαυαρίας ή για τον καταστηματάρχη σε μια επαρχιακή πόλη της Ολλανδίας η ιδέα μιας εξόδου από τον καπιταλισμό είναι κάτι τελείως εξωτικό και πάντως δίχως εικόνα.

Ο ελληνικός χώρος μνήμης και πολιτικής στράτευσης διατηρεί αυτή την εναντίωση σε ένα σχετικά μεγάλο, αλλά πάντα μειοψηφικό ποσοστό, στις περισσότερες όμως χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης οι αφηγήσεις μιας ριζοσπαστικής, αντι-Ε.Ε. αριστεράς δεν έχουν κοινό έξω από περιορισμένα ακροατήρια.

Υπάρχει, άλλωστε, κι ένας άλλος λόγος για την ιδιαίτερη έλξη μεταξύ αντι-ευρωπαϊκών στάσεων και νέας δεξιάς. Η τοξική εχθροπάθεια που επικυρώνεται στα social media δεν ψάχνεται τόσο με μεγαλειώδεις ιδέες και αναλύσεις. Είναι συντονισμένη με στοιχειώδεις προγραφές προσώπων και πολέμους συμβόλων. Η ορμπανική ή τραμπική αντιπάθεια για την ευρωπαϊκή γραφειοκρατία δεν έχει ανάγκη από πολιτική και κοινωνική θεωρία.

Είναι ένας βέβαιος για τον εαυτό του αντιδιανοουμενισμός που ισχυρίζεται πως μεταφράζει τις επιθυμίες των απλών ανθρώπων. Στήνει έτσι στον τοίχο μια ελίτ και την παρουσιάζει ως τη μόνη υπεύθυνη για όλα τα προσωπικά και επαγγελματικά δεινά που πέφτουν στους ώμους ενός αγρότη, ενός επιχειρηματία ή ενός ανέργου. Στη δική μας περίπτωση, αυτός ο αντι-ευρωπαϊσμός θα εκφραστεί κυρίως από την Ελληνική Λύση και δευτερευόντως από τη Νίκη και τους Σπαρτιάτες. Δεν έχει βρεθεί ακόμα ένα πρόσωπο και μια πατέντα ώστε να αποκτήσει αυτή η δυναμική μεγαλύτερο εκτόπισμα, απειλώντας, όπως αλλού, τη συμβατική κεντροδεξιά.

Νομίζω όμως ότι είναι απλώς ζήτημα χρόνου να συμβεί. Υπάρχει ένα συναισθηματικό και κοινωνικό υπέδαφος, μια έτοιμη γλώσσα και ένα στοκ διαθέσεων που ζητούν να εκφραστούν. Όσο τα θέματα της Ευρώπης θεωρούνται συζητήσεις που δεν «πουλάνε» δημοσιογραφικά ή θέματα επίδειξης λαμπερών ονομάτων, τόσο η Ευρώπη θα συναρπάζει κυρίως τους εχθρούς της.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η άνοδος της δεξιάς συνδέεται με τις αποτυχίες της αριστεράς»

Βιβλίο / «Η άνοδος της δεξιάς συνδέεται με τις αποτυχίες της αριστεράς»

Ο Ντόναλντ Σασούν, ομότιμος καθηγητής Συγκριτικής Ευρωπαϊκής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Queen Mary του Λονδίνου και άλλοτε στενός φίλος, συνεργάτης και επιμελητής των βιβλίων του Έρικ Χoμπσμπάουμ, μιλά στη LiFO.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Οι ΗΠΑ θα πάνε πολλές δεκαετίες πίσω, αν εκλεγεί ο Τραμπ, και μαζί το σύνολο του δυτικού κόσμου»

Διεθνή / «Οι ΗΠΑ και όλη η Δύση θα πάνε πολλές δεκαετίες πίσω, αν εκλεγεί ο Τραμπ»

Οι επιπτώσεις στην Ελλάδα και τον κόσμο από μια ενδεχόμενη επιστροφή στην εξουσία του Ντόναλντ Τραμπ: εξηγεί ο καθηγητής Θεωρίας των Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Grenoble, Σπύρος Λίτσας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η ακροδεξιά τρομάζει την Ευρώπη;

Διεθνή / Η ακροδεξιά τρομάζει την Ευρώπη

Τα πρόσωπα, οι αιτίες και οι δυσοίωνες προβλέψεις για την άνοδο του ακροδεξιού εξτρεμισμού. Ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, πρώην πρεσβευτής-σύμβουλος ΥΠ.ΕΞ. και μέλος του ΕΛΙΑΜΕΠ, Παναγιώτης Ιωακειμίδης, εξηγεί.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΕΠΕΞ Στην εποχή του Οφθαλμού

Ιλεκτρίσιτυ / Στην εποχή του Οφθαλμού

Οι κρίσεις ευνοούν την εξουσία, διατηρώντας ένα επίπεδο φόβου μες στην κοινωνία, νομιμοποιώντας μέτρα που ανακουφίζουν τον φόβο αυξάνοντας τον έλεγχο, και δημιουργώντας ευκαιρίες για τη διοχέτευση του κεφαλαίου.
ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΗΣ
Μετά τα ερείπια της Γάζας: ποιος μπορεί να χτίσει ξανά την ελπίδα;;

Οπτική Γωνία / Η Γάζα μετά τον πόλεμο: Υπάρχει ελπίδα;

Η καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και μέλος του Κέντρου Ερευνών για το Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Μαρία Γαβουνέλη, αναλύει τις προκλήσεις της ανοικοδόμησης, τον ρόλο της Ευρώπης και της Ελλάδας και το αβέβαιο μέλλον μιας λύσης δύο κρατών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Ακροβατώντας / Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Οι μοναχικοί θάνατοι ηλικιωμένων ανθρώπων είναι ένα φαινόμενο που ολοένα εντείνεται και στη χώρα μας, όπως και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ας μπει στον δημόσιο διάλογο, μήπως πειστούν οι αρμόδιοι ότι πρόκειται για ένα σοβαρό θέμα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Ρεπορτάζ / Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Η προκήρυξη διαγωνισμών για την εκπόνηση μελετών που αφορούν τη χρήση της ιστορικής σιδηροδρομικής γραμμής Πελοποννήσου ως ποδηλατοδρόμου έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Διατυπώνονται σοβαρές επιφυλάξεις για την οριστική απώλεια μιας εμβληματικής υποδομής με υψηλή ιστορική, τουριστική και συγκοινωνιακή αξία.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οπτική Γωνία / Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν ξανά τη φθορά εμπιστοσύνης προς το πολιτικό σύστημα, με κυβέρνηση και αντιπολίτευση να δείχνουν ανήμπορες να ανατρέψουν το κλίμα απαξίωσης, όπως και οι νέοι παίκτες – που είναι παλιοί. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
«Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Υγεία / «Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Δημήτρης Δασκαλάκης: Ο διακεκριμένος ελληνικής καταγωγής λοιμωξιολόγος, που παραιτήθηκε πρόσφατα από επιτελική θέση  καταγγέλλοντας το υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ για εξωθεσμικές πιέσεις και αντιεπιστημονικές πρακτικές, μιλά για την απόφασή του, τη δημόσια υγεία στην Αμερική, τον Covid, τον HIV αλλά και την αφύπνιση του επικίνδυνου «ιού» του φασισμού.   
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Ρεπορτάζ / Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Πάνω από 312.000 θανατώσεις ζώων, φόβοι για lockdown και απειλή για μείωση των εξαγωγών του εθνικού προϊόντος μας εξαιτίας της ευλογιάς των προβάτων. Εμβολιασμός ή εκρίζωση του ιού; Ειδικοί μιλούν στη LiFO για το τι διακυβεύεται πραγματικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Social Media / Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Kαθορίζει την εικόνα μας, τη διάθεσή μας, τα οικονομικά μας, καθορίζει τον τρόπο που ζούμε. Θα έλεγε κανείς πως, μετά την έλευσή του, μια πετυχημένη selfie, σαν την περίφημη selfie των Oscar του 2014, αλλάζει τον μικρόκοσμο που ζούμε. Ο Χαράλαμπος Τσέκερης, κύριος ερευνητής ΕΚΚΕ και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής & Τεχνοηθικής, αναλύει το φαινόμενο Instagram.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Οπτική Γωνία / Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Το κόστος ζωής, η ανισότητα, η διαφθορά, ο νεποτισμός, η βιαιότητα των δυνάμεων καταστολής: αυτά είναι τα ζητήματα που απασχολούν τα κινήματα της Γενιάς Ζ και όχι τόσο τα memes ή τα καρτούν.
THE LIFO TEAM
Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Οπτική Γωνία / Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Δεν μιλάμε πια για ειδικούς αναλυτές θεμάτων ασφάλειας, αλλά για έναν νέο τύπο τηλεοπτικού ιεροκήρυκα: ο αστυνομικός που εξηγεί, καθοδηγεί και κρίνει τα πάντα «με τάξη και ασφάλεια».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει από πουθενά, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

Αθλητισμός / Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

H ανερχόμενη αθλήτρια του ελληνικού στίβου έχει μάθει να μην αφήνει το παρελθόν να την κρατά πίσω, τροφοδοτείται από το συναίσθημα, έχει στόχο τους Ολυμπιακούς και ζωγραφίζει παντού, ακόμα και στο δέρμα της.
ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ
Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Ρεπορτάζ / Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Δύο χρόνια μετά τον θάνατο της αγαπητής ηθοποιού, η υπόθεση βρίσκεται στο Τμήμα Ανθρωποκτονιών και ερευνάται εκ νέου. Κοντινοί της άνθρωποι ισχυρίζονται ότι «δεν ήταν ατύχημα, αλλά εγκληματική ενέργεια».
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ