Μήπως οι εχθροί της «σώζουν» την Ευρώπη (που προκαλεί πλήξη στους άλλους);

ΕΠΕΞ Μήπως οι εχθροί της «σώζουν» την Ευρώπη (που προκαλεί πλήξη στους άλλους); Facebook Twitter
Όσο τα θέματα της Ευρώπης θεωρούνται συζητήσεις που δεν «πουλάνε» δημοσιογραφικά ή θέματα επίδειξης λαμπερών ονομάτων, τόσο η Ευρώπη θα συναρπάζει κυρίως τους εχθρούς της. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0


Η ΕΧΘΡΟΤΗΤΑ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ κίνητρα για να επιμείνει κανείς στο κυνήγι ενός αντικειμένου, στην καταδίωξη ενός άλλου ανθρώπου, στο πάθος για επικράτηση. Το εναντιωματικό στυλ συνεπαίρνει και δεν αποκοιμίζει. Έτσι συμβαίνει και οι μοναδικοί που παθιάζονται πολιτικά με την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι όσοι την περιφρονούν ή την εχθρεύονται, κυρίως από τα δεξιά.

Στις περισσότερες χώρες η «Ευρώπη» παραμένει πολιτικό θέμα μόνο ή κυρίως λόγω της αγανάκτησης και των διαμαρτυριών που εισπράττουν οι θεσμοί και οι ηγεσίες της. Το είδαμε, χαρακτηριστικά, με τα αγροτικά κινήματα. Τα σχέδια ομοσπονδιακής ενοποίησης έχουν συρρικνωθεί σε λίγες συζητήσεις, σε κάποιες εκδόσεις, ημερίδες και κύκλους. Σε αντίθεση με τις δημοφιλείς εκδοχές καταναλωτικού και τουριστικού κοσμοπολιτισμού, το πολιτικό όραμα μιας υπερεθνικής πολιτικής ένωσης έχει τραυματιστεί βαριά και δεν είναι καθόλου στη μόδα.

Το κυρίαρχο mood είναι ο κρατικός ρεαλισμός, οι επιλεκτικές διακυβερνητικές συμπράξεις, μια ρητή ή ανομολόγητη προστατευτική διάθεση. Μόνο το Ουκρανικό πρόσφερε ένα είδος ρητορικής αφύπνισης και συναισθηματικής έξαρσης στους δυτικοευρωπαίους, όχι όμως τόσο στη Νότια Ευρώπη (και ελάχιστα στην Ελλάδα).

 Η νέα ακροδεξιά, που σε μια σειρά από χώρες ελίσσεται μέσα στη κολυμβήθρα του mainstream, μιλάει «σαν να είναι» ολοζώντανη η «απειλή του κοσμοπολιτισμού». 

Παρ’ όλα αυτά, η νέα ακροδεξιά, που σε μια σειρά από χώρες ελίσσεται μέσα στη κολυμβήθρα του mainstream, μιλάει «σαν να είναι» ολοζώντανη η «απειλή του κοσμοπολιτισμού». Η ανερχόμενη εθνικιστική σκηνή στη Γερμανία, στη Γαλλία, στην Ιταλία, στην Πορτογαλία ή στις σκανδιναβικές χώρες προβάλλει διαρκώς τον φανταστικό κίνδυνο μιας πολιτικής ενοποίησης που οι άλλοι δεν την πιστεύουν ή δεν τη θέλουν πια.

Ένα παρόμοιο μοτίβο το συναντάμε τελικά και σε σχέση με την ίδια τη δημοκρατία. Η ράθυμη, βαριεστημένη και μικρών απαιτήσεων διαχείρισή της παράγει περισσότερη κόπωση παρά οποιαδήποτε κινητοποίηση. Το «Κέντρο» απενεργοποιεί τα πολιτικά πάθη καθώς συχνά επαναπαύεται στη ληγμένη (εδώ και κάποια χρόνια) τεχνοκρατική φαντασίωση ή σε έναν ισορροπισμό που δεν έχει απάντηση για τις κρίσεις. Απομένουν έτσι να κάνουν παιχνίδι δυνάμεις που δεν έχουν πολλούς ενδοιασμούς και δεν δεσμεύονται από καθιερωμένες αξίες: νέες μορφές δεξιάς που αντιπαθούν το λεγόμενο ευρωπαϊκό ιδεώδες το διατηρούν, παραδόξως, ζωντανό μέσα από την κινητοποίηση και την εχθρότητά τους.

Φυσικά, υπάρχουν και οι  αριστεροί «κατά της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Το ΚΚΕ στη χώρα μας –και άλλες, μικρότερες δυνάμεις στη ριζοσπαστική και ανταγωνιστική αριστερά– έχουν τη δική τους ερμηνεία που καταλήγει στη γνωστή εναντίωση και στις εκκλήσεις για μια ελληνική έξοδο ή για κατάργηση όλων των «ιμπεριαλιστικών οργανισμών». Η διαφορά είναι ότι αυτός ο λόγος δεν παράγει πάθος γιατί μοιάζει να επαναλαμβάνει ένα σταθερό ιδεολογικό πλαίσιο και μια πυκνή θεωρητική ανάλυση.

Σε αντίθεση με τις αντι-ευρωπαϊκές κορόνες των νέων δεξιών εθνικιστών, ο αντικαπιταλισμός μιας ορισμένης αριστεράς δεν αγγίζει ευρύτερα ακροατήρια. Για τον συμβατικό αγρότη της Βαυαρίας ή για τον καταστηματάρχη σε μια επαρχιακή πόλη της Ολλανδίας η ιδέα μιας εξόδου από τον καπιταλισμό είναι κάτι τελείως εξωτικό και πάντως δίχως εικόνα.

Ο ελληνικός χώρος μνήμης και πολιτικής στράτευσης διατηρεί αυτή την εναντίωση σε ένα σχετικά μεγάλο, αλλά πάντα μειοψηφικό ποσοστό, στις περισσότερες όμως χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης οι αφηγήσεις μιας ριζοσπαστικής, αντι-Ε.Ε. αριστεράς δεν έχουν κοινό έξω από περιορισμένα ακροατήρια.

Υπάρχει, άλλωστε, κι ένας άλλος λόγος για την ιδιαίτερη έλξη μεταξύ αντι-ευρωπαϊκών στάσεων και νέας δεξιάς. Η τοξική εχθροπάθεια που επικυρώνεται στα social media δεν ψάχνεται τόσο με μεγαλειώδεις ιδέες και αναλύσεις. Είναι συντονισμένη με στοιχειώδεις προγραφές προσώπων και πολέμους συμβόλων. Η ορμπανική ή τραμπική αντιπάθεια για την ευρωπαϊκή γραφειοκρατία δεν έχει ανάγκη από πολιτική και κοινωνική θεωρία.

Είναι ένας βέβαιος για τον εαυτό του αντιδιανοουμενισμός που ισχυρίζεται πως μεταφράζει τις επιθυμίες των απλών ανθρώπων. Στήνει έτσι στον τοίχο μια ελίτ και την παρουσιάζει ως τη μόνη υπεύθυνη για όλα τα προσωπικά και επαγγελματικά δεινά που πέφτουν στους ώμους ενός αγρότη, ενός επιχειρηματία ή ενός ανέργου. Στη δική μας περίπτωση, αυτός ο αντι-ευρωπαϊσμός θα εκφραστεί κυρίως από την Ελληνική Λύση και δευτερευόντως από τη Νίκη και τους Σπαρτιάτες. Δεν έχει βρεθεί ακόμα ένα πρόσωπο και μια πατέντα ώστε να αποκτήσει αυτή η δυναμική μεγαλύτερο εκτόπισμα, απειλώντας, όπως αλλού, τη συμβατική κεντροδεξιά.

Νομίζω όμως ότι είναι απλώς ζήτημα χρόνου να συμβεί. Υπάρχει ένα συναισθηματικό και κοινωνικό υπέδαφος, μια έτοιμη γλώσσα και ένα στοκ διαθέσεων που ζητούν να εκφραστούν. Όσο τα θέματα της Ευρώπης θεωρούνται συζητήσεις που δεν «πουλάνε» δημοσιογραφικά ή θέματα επίδειξης λαμπερών ονομάτων, τόσο η Ευρώπη θα συναρπάζει κυρίως τους εχθρούς της.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η άνοδος της δεξιάς συνδέεται με τις αποτυχίες της αριστεράς»

Βιβλίο / «Η άνοδος της δεξιάς συνδέεται με τις αποτυχίες της αριστεράς»

Ο Ντόναλντ Σασούν, ομότιμος καθηγητής Συγκριτικής Ευρωπαϊκής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Queen Mary του Λονδίνου και άλλοτε στενός φίλος, συνεργάτης και επιμελητής των βιβλίων του Έρικ Χoμπσμπάουμ, μιλά στη LiFO.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Οι ΗΠΑ θα πάνε πολλές δεκαετίες πίσω, αν εκλεγεί ο Τραμπ, και μαζί το σύνολο του δυτικού κόσμου»

Διεθνή / «Οι ΗΠΑ και όλη η Δύση θα πάνε πολλές δεκαετίες πίσω, αν εκλεγεί ο Τραμπ»

Οι επιπτώσεις στην Ελλάδα και τον κόσμο από μια ενδεχόμενη επιστροφή στην εξουσία του Ντόναλντ Τραμπ: εξηγεί ο καθηγητής Θεωρίας των Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Grenoble, Σπύρος Λίτσας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η ακροδεξιά τρομάζει την Ευρώπη;

Διεθνή / Η ακροδεξιά τρομάζει την Ευρώπη

Τα πρόσωπα, οι αιτίες και οι δυσοίωνες προβλέψεις για την άνοδο του ακροδεξιού εξτρεμισμού. Ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, πρώην πρεσβευτής-σύμβουλος ΥΠ.ΕΞ. και μέλος του ΕΛΙΑΜΕΠ, Παναγιώτης Ιωακειμίδης, εξηγεί.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Ρεπορτάζ / Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Τα πρόσφατα ατυχήματα με αστικά λεωφορεία φέρνουν στο προσκήνιο το θέμα της εκχώρησης συγκοινωνιακού έργου στα ΚΤΕΛ και καταγγελίες για θεσμικές αστοχίες. Οι εμπλεκόμενες πλευρές μιλάνε στη LiFO.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Ένα ελληνο-αλβανικό ανήκειν εν τη γενέσει;

Guest Editors / Μεταξύ ελληνικότητας και αλβανικότητας 

Μια έρευνα επιβεβαιώνει ότι η αλβανική μετανάστευση στην Ελλάδα αναδιαμορφώνει ριζικά τις έννοιες της ταυτότητας και του ανήκειν, αποκαλύπτοντας τις προκλήσεις και τις προοπτικές αυτής της νέας πραγματικότητας.
ΙΛΙΡΙΝΤΑ ΜΟΥΣΑΡΑΙ
ΕΠΕΞ Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Περιβάλλον / Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο για τη θαλάσσια ζωή και μπλόκαρε, έστω προσωρινά, τα σχέδια για εξορύξεις στον ανεξερεύνητο βυθό. Ο Andrew Sweetman μιλά στη LiFO για την έρευνα που έγινε απροσδόκητα viral και συγκρούστηκε με κολοσσούς, πολιτικές αποφάσεις και… το TikTok.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Ακροβατώντας / Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Τι σημασία έχουν τα μεγάλα σκάνδαλα, όταν η απειλή είναι μπροστά μας, όπως οι καραβιές Λίβυων και Σουδανών μεταναστών και πολιτικών προσφύγων που καταφθάνουν στη νότια Κρήτη και εισβάλλουν ανεξέλεγκτα στην πατρίδα;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Ο δημοσιογράφος της «Εφημερίδας των Συντακτών» και του e-tetRadio μιλά για την εφημερίδα, επιβεβαιώνοντας τις τελικές συζητήσεις με τον Δημήτρη Μελισσανίδη, για την κρίση της αριστεράς, την επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα και το μέλλον του Τύπου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Οπτική Γωνία / «Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Ο θεατρικός σκηνοθέτης Guy Ben-Aharon, που βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα, γράφει στη LiFO για την απόρριψη που βιώνει τόσο στην πατρίδα του όσο και στο εξωτερικό ως Ισραηλινός που υποστηρίζει την ελευθερία της Παλαιστίνης. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
«Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Οπτική Γωνία / «ΟΠΕΚΕΠΕ: Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έστειλε πριν από λίγο καιρό στη Βουλή τη δικογραφία για Αυγενάκη και Βορίδη, αλλά η ΝΔ δεν βλέπει ποινικές ευθύνες υπουργών στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και επιμένει ότι πρόκειται για «διαχρονικές παθογένειες». 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Γιατί κανείς δεν μας προστατεύει από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Οπτική Γωνία / Γιατί δεν μας προστατεύει κανείς από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Η Κομισιόν στέλνει τη χώρα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επειδή δεν έχει υιοθετήσει τα απαραίτητα σχέδια δράσης για την ηχορρύπανση. Τι σημαίνει αυτό για την καθημερινότητά μας; Μιλά στη LiFO ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ, Γεώργιος Παπανικολάου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας κανονικός αφελληνισμός

Οπτική Γωνία / Ένας κανονικός αφελληνισμός

Στη θέση εκείνων των ξένων που καλλιεργούσαν μια αληθινή σχέση με την Ελλάδα, πολλαπλασιάζονται τα φιμέ τζάμια των υπερπολυτελών τζιπ, αόρατοι και αδιάφοροι μεσάζοντες, αγοραστές επαύλεων που υπενοικιάζονται ή έχουν γίνει φρούρια με μικρούς ιδιωτικούς στρατούς τραμπούκων.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Δημήτρης Νανόπουλος: «Ζούμε το τέλος του ανθρώπου και τη γέννηση ενός νέου τύπου ύπαρξης»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Νανόπουλος: «Ζούμε το τέλος του ανθρώπου και τη γέννηση ενός νέου τύπου ύπαρξης»

Ο διακεκριμένος ακαδημαϊκός και θεωρητικός φυσικός μιλά για την προέλευση της συνείδησης, τoν εγκέφαλο ως κβαντική μηχανή και το μέλλον του ανθρώπου ως υβριδίου τεχνολογίας και βιολογίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Η ομοφοβία δεν είναι ιδεολογική τοποθέτηση αλλά μια μορφή βίας»

Οπτική Γωνία / «Η ομοφοβία δεν είναι ιδεολογική τοποθέτηση αλλά μια μορφή βίας»

Ένα 13χρονο παιδί δεν άντεξε την ομοφοβία και έδωσε τέλος στη ζωή του. Ο ψυχίατρος-ψυχαναλυτής Σάββας Σαββόπουλος εξηγεί πώς μπορούν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί να εντοπίσουν έγκαιρα τα σημάδια της αυτοκτονικής διάθεσης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ