ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΤΩΡΑ

Η ακροδεξιά τρομάζει την Ευρώπη

Γιατί η ακροδεξιά τρομάζει την Ευρώπη; Facebook Twitter
Εάν ο Βίλντερς, ως πρωθυπουργός, σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού ή συμμετάσχει σε κυβέρνηση θα πιέσει για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την έξοδο της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Nexit). Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0

— Τι ήταν αυτό που κατά τη γνώμη σας οδήγησε στην εκλογή του Βίλντερς στην Ολλανδία; 
Μια δέσμη λόγων οδήγησαν στην άνοδο του Γκέερτ Βίλντερς και του ακροδεξιού, αντιισλαμικού, αντιμεταναστευτικού, αντιευρωπαϊκού κόμματος της Ελευθερίας (PVV) στην πρώτη θέση στις εκλογές στην Ολλανδία, επιτρέποντάς του την είσοδο στη Βουλή (150 έδρες) της χώρας με το υψηλότερο ποσοστό ψήφων (23%) και εδρών (37). Το θέμα της μετανάστευσης υπήρξε, βέβαια, καθοριστικό, όπως είναι και συνολικά για την Ευρώπη. Ο Βίλντερς, ένας «πολιτικός πυρομανής» (Μ. Ρούτε), από το 2006 που ίδρυσε το κόμμα του (PVV) υιοθέτησε μια εξόχως σκληρή προσέγγιση όσον αφορά τη μετανάστευση, το άσυλο και την Ευρωπαϊκή Ένωση, και τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Και όλα αυτά σε μια χώρα που μέχρι πριν από λίγα χρόνια υπήρξε το κράτος-μέλος υπόδειγμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – τη γνωρίζω εκ των έσω, καθώς σπούδασα και δίδαξα στο Άμστερνταμ). Η πλέον ανεκτική σε κάθε εναλλακτική άποψη και διαφορετικότητα, αγγλόφωνη, με κάπως ακραίες φιλελευθεριάζουσες απόψεις (που αποτυπώνονταν στην περίφημη περιοχή των «κόκκινων φαναριών» του Άμστερνταμ). Αλλά και μια χώρα υψηλής πολιτιστικής δραστηριότητας, με τα περίφημα μουσεία Ράικς για τον Ρέμπραντ, τον Βαν Γκογκ και την Άννα Φρανκ, και τη διάσημη συμφωνική ορχήστρα Κοντσέρτγκεμπαου υπό τον θρυλικό μαέστρο Μπέρναρντ Χάιτινγκ.

Η εκλογική επιτυχία του και μόνο πιστοποιεί μια εξόχως επικίνδυνη τάση ενίσχυσης της ακροδεξιάς και του λαϊκισμού στην Ευρώπη (Ιταλία, Σουηδία, Αυστρία, Ουγγαρία, Γαλλία, Γερμανία κ.α.) που εάν εκφραστεί και στις ευρωεκλογές του ερχόμενου Ιουνίου, η Ένωση θα αντιμετωπίσει σοβαρό κίνδυνο.

Και βέβαια τη Χάγη ως πρωτεύουσα της διεθνούς δικαιοσύνης, την έδρα του Διεθνούς Δικαστηρίου. Πάνω απ’ όλα, η Ολλανδία, ιδρυτική χώρα της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (ΕΟΚ), ήταν η πλέον αφοσιωμένη στην ιδέα της Ευρωπαϊκής ενοποίησης, στη μετεξέλιξή της σε πολιτική ένωση ομοσπονδιακής δομής (Συνθήκη Μάαστριχτ). «Καθαρός πληρωτής» του προϋπολογισμού, υπέρμαχος της νομισματικής ενοποίησης, λειτουργούσε ως ένα παράλληλο σταθεροποιητικό κέντρο για την Ευρωπαϊκή Ένωση, συμπληρωματικό του άξονα Γαλλίας - Γερμανίας.

cover
Παναγιώτης Ιωακειμίδης, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, πρώην πρεσβευτής-σύμβουλος ΥΠ.ΕΞ. και μέλος του ΕΛΙΑΜΕΠ 

— Και πώς οδηγήθηκε στην ακροδεξιά στροφή; 
Η Ολλανδία άλλαξε ραγδαία. Έγινε μια συντηρητική, ανασφαλής και εσωστρεφής κοινωνία. Η ανασφάλεια δεν τροφοδοτήθηκε μόνο από τις αυξημένες μεταναστευτικές ροές αλλά και από τις διευρυνόμενες κοινωνικές ανισότητες. Στο παρελθόν οι οικονομικοί πόροι της χώρας, η γεωργία, το εμπόριο και κυρίως τα πλούσια κοιτάσματα φυσικού αερίου στο Κρόνινγκεν, επέτρεψαν τη χρηματοδότηση ενός υπερμεγέθους κοινωνικού κράτους με υψηλά επιδόματα κ.λπ. (όθεν η «ολλανδική ασθένεια»/«dutch disease»). Όμως αυτή η περίοδος έκλεισε. Επομένως, η κοινωνική ανασφάλεια λόγω μεταναστευτικού, ανισοτήτων κ.ά. οδήγησε σημαντικό μέρος του εκλογικού σώματος στην επιλογή Βίλντερς.

Βέβαια, υπήρξαν και κάποιοι λόγοι πολιτικής σκοπιμότητας. Η διάδοχος του πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε στο κεντροδεξιό κόμμα (PVD), η Ντ. Γκιλκόζ, άφησε προεκλογικά να εννοηθεί ότι θα συνεργαζόταν με το PVV του Βίλντερς, γκρεμίζοντας έτσι το «υγειονομικό τείχος» απέναντί του. Όπως λέει ο Ολλανδός ειδικός αναλυτής Cas Mude, οι ψηφοφόροι προτιμούν το original  από το αντίγραφο (copy). Τώρα, βεβαίως, η Γκιλκόζ άλλαξε θέση και αυτό καθιστά δύσκολο έως ανέφικτο τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού από τον Βίλντερς.

— Τι θα σημάνει για την Ευρώπη αυτός ο «ολλανδικός σεισμός», όπως χαρακτηρίστηκε; Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις; 
Όπως σας είπα, η Ολλανδία υπήρξε σταθεροποιητικός παράγοντας και προωθούσε την ενοποίηση ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά έχει μετακινηθεί πλέον από το βαθύτατα φιλοευρωπαϊκό στο ευρωσκεπτικιστικό μέτωπο, ούσα επιφυλακτική έως αντίθετη στη βαθύτερη ενοποίηση, στη διεύρυνση, στην καθαρή συμβολή της στον προϋπολογισμό. Πέρασε από τα «ανοιχτόχερα» στα «φειδωλά» λεγόμενα κράτη-μέλη της Ένωσης και πλέον είναι υπέρ της δημοσιονομικής πειθαρχίας, ιδιαίτερα την περίοδο διακυβέρνησης του κεντροδεξιού (VVD) συνασπισμού του Ρούτε από το 2010. Μαζί με άλλες χώρες παρόμοιων απόψεων συγκρότησαν τη Χανσεατική Ένωση (Hanseatic Union) και πίεζαν για ακόμα πιο αυστηρή λιτότητα στην Ελλάδα και τις χώρες της Μεσογείου.

Εάν ο Βίλντερς, ως πρωθυπουργός, σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού ή συμμετάσχει σε κυβέρνηση θα πιέσει για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την έξοδο της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Nexit). Αλλά η εκλογική επιτυχία του και μόνο πιστοποιεί μια εξόχως επικίνδυνη τάση ενίσχυσης της ακροδεξιάς και του λαϊκισμού στην Ευρώπη (Ιταλία, Σουηδία, Αυστρία, Ουγγαρία, Γαλλία, Γερμανία κ.α.) που εάν εκφραστεί και στις ευρωεκλογές του ερχόμενου Ιουνίου, η Ένωση θα αντιμετωπίσει σοβαρό κίνδυνο. Πολύ περισσότερο με την προοπτική ανόδου της Μ. Λεπέν (Εθνικός Συναγερμός) στην προεδρία της Γαλλίας το 2027. Ωστόσο τίποτα δεν είναι αναπόφευκτο. Υπάρχει και η άλλη τάση, της ενίσχυσης των δημοκρατικών ευρωπαϊκών δυνάμεων (Πολωνία). Αλλά η Ευρωπαϊκή Ένωση απέκτησε, κοντά σε όλα τα άλλα, και ένα «ολλανδικό πρόβλημα», εκτός εάν προκύψει κεντροαριστερή κυβέρνηση συνασπισμού υπό τον Φ. Τίμερμανς.

— Μετά την εκλογή και του Χαβιέ Μιλέι στην Αργεντινή πιστεύετε ότι ο λαϊκισμός κερδίζει ξανά έδαφος; Μήπως αυτά είναι σημεία των καιρών της μεταπολιτικής;
Η εκλογή ενός κλόουν ουσιαστικά, του Χαβιέ Μιλέι, στην Αργεντινή (αυτοχαρακτηρίζεται ως «τρελός»), η προοπτική επανόδου του άλλου κλόουν, Ντ. Τραμπ στην εξουσία στις ΗΠΑ, η περίπτωση της Ινδίας κ.ά., σε συνδυασμό με τις τάσεις στην Ευρώπη, επιτρέπουν την εκτίμηση ότι ο ακροδεξιός εθνολαϊκισμός κερδίζει έδαφος παγκοσμίως. Βεβαίως, υπάρχουν και οι διαφορετικές περιπτώσεις (Βραζιλία - Λούλα). Το επόμενο έτος θα γίνουν εκλογές σε 70 χώρες, περίπου στο 50% του παγκόσμιου πληθυσμού (από ΗΠΑ και Βρετανία μέχρι Μπαγκλαντές) και βεβαίως οι ευρωεκλογές, με προοπτικές αβέβαιες.

Η αρχική αιτία για την άνοδο της ακροδεξιάς και του εθνολαϊκισμού βρίσκεται στην ανασφάλεια και στην απόγνωση των κοινωνιών, φαινόμενα που πηγάζουν από τις διευρυνόμενες ανισότητες, την ασύμμετρη παγκοσμιοποίηση και την αδυναμία αποτελεσματικής απάντησης των πολιτικών ελίτ στις μεγάλες παγκόσμιες προκλήσεις( κλιματική κρίση, μετανάστευση). Και εδώ χρειαζόμαστε πράγματι «πολιτικές» και όχι μεταπολιτικές απαντήσεις.

— Στην Ελλάδα πώς βλέπετε τον κατακερματισμό της αριστεράς; Τι σηματοδοτεί για τις επερχόμενες ευρωεκλογές; 
Δεν με χαροποιεί καθόλου. Αντιπροσωπεύει δυνητικό κίνδυνο για τη δημοκρατία. Εκτιμώ ότι η χώρα έχει ανάγκη από ένα προοδευτικό, ισχυρό, ευρωπαϊκό, σοσιαλδημοκρατικό κόμμα.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

To νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΤΩΡΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Οπτική Γωνία / Αμπντελά Ταϊά: «Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Ο Μαροκινός συγγραφέας και σκηνοθέτης, κάτοικος Γαλλίας πλέον και γνωστός στην Ελλάδα από το υπέροχο μυθιστόρημα «Η ζωή με το δικό σου φως», μιλά με θαυμασμό για την εξέγερση της νεολαίας που συνταράσσει την πατρίδα του.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Συνέντευξη / Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Μετά από μισό αιώνα στο «Βήμα», ο Νίκος Χασαπόπουλος μιλά για πρώτη φορά για την πιο δύσκολη απόφαση της ζωής του, τις στιγμές που έζησε δίπλα σε Λαμπράκη, Ψυχάρη και πρωθυπουργούς, αλλά και για το μεγάλο λάθος του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Οπτική Γωνία / Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Έχουμε ένα καινούργιο συναίσθημα, όχι το κλασικό της εποχής των φασισμών, δηλαδή τον φόβο μη βρεθεί κανείς στη θέση των κατώτερων, όσων έμειναν πίσω ή «από κάτω». Πλέον βλέπει κανείς μένος για τα θύματα που μιλάνε.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Μποτιλιαρισμένοι στην Αθήνα: Δαπανούμε έναν μισθό στον δρόμο κάθε έτος

Οπτική Γωνία / Κάθε χρόνο χάνουμε 110 ώρες από τη ζωή μας κολλημένοι στο τιμόνι

Πώς μπορεί να μειωθεί άμεσα το μποτιλιάρισμα στους δρόμους της πρωτεύουσας; Γιατί η λεωφόρος Κηφισού δεν θα αδειάσει ποτέ; Ο συγκοινωνιολόγος και καθηγητής του ΕΜΠ, Κωνσταντίνος Κεπαπτσόγλου, εξηγεί.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Ερντογάν που (δεν) τα πήρε όλα και οι αποκαλύψεις πίσω από τις εντυπώσεις

Βασιλική Σιούτη / Ο Ερντογάν που (δεν) τα πήρε όλα και οι αποκαλύψεις πίσω από τις εντυπώσεις

Οι εκ των υστέρων αποκαλύψεις για τη συνάντηση Τραμπ - Ερντογάν κατέδειξαν τις πραγματικές ισορροπίες στο πεδίο των διεθνών σχέσεων: καμία πλευρά δεν κερδίζει άνευ ανταλλαγμάτων και οι διεθνείς σχέσεις δεν καθορίζονται από προσωπικές συμπάθειες.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Η στρατηγική του Νίκου Δένδια και η λεπτή ισορροπία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη

Βασιλική Σιούτη / Η στρατηγική του Νίκου Δένδια και η λεπτή ισορροπία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη

Την ώρα που η κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, με τα Τέμπη και με την ακρίβεια, που προκαλεί κοινωνική δυσφορία, ο Νίκος Δένδιας εμφανίζεται ως μεταρρυθμιστής που θα οδηγήσει τις Ένοπλες Δυνάμεις στη νέα εποχή.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Χθες ο Μαζωνάκης, σήμερα ο Μπισμπίκης: Ποιο θα είναι το επόμενο «μεγάλο θέμα»;

Ακροβατώντας / Χθες ο Μαζωνάκης, σήμερα ο Μπισμπίκης: Ποιο θα είναι το επόμενο «μεγάλο θέμα»;

Αξιολογώντας ως πιο σημαντικό ένα τροχαίο από τη συνάντηση Τραμπ - Νετανιάχου, τα κυρίαρχα μέσα αναδεικνύουν το ασήμαντο χάριν τηλεθέασης, εξυπηρετώντας συγκεκριμένες σκοπιμότητες που θα μετατοπίσουν το ενδιαφέρον της κοινωνίας από τα σημαντικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Joe Coughlin: «Η τρίτη ηλικία δεν είναι κρουαζιέρες ή πατερίτσες»

Οπτική Γωνία / Joe Coughlin: «Γηρατειά δεν είναι μόνο κρουαζιέρες, πατερίτσες και να είσαι με το ένα πόδι στον τάφο»

Ο φιλέλληνας καθηγητής εξετάζει τις όψεις της μακροζωίας, πιστεύει πως στην Ελλάδα αυτό το φαινόμενο μπορεί να συνδυαστεί άνετα με το lifestyle και μιλάει με τρόπο ασυνήθιστο για το γήρας.
ΝΙΚΟΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ
Κοσμάς Μαρινάκης: «Σε ποιον θα πουλήσει ο καπιταλιστής αν ο κόσμος δεν έχει να το αγοράσει;»

Οπτική Γωνία / Κοσμάς Μαρινάκης: «Σε ποιον θα πουλήσει ο καπιταλιστής αν ο κόσμος δεν έχει να το αγοράσει;»

Ο δημιουργός του Greekonomics μιλά στη LiFO για την επιτυχία αυτού του εγχειρήματος αλλά και τις επιθέσεις που δέχτηκε πρόσφατα για κάποιες «άβολες αλήθειες» που επισήμανε αναφορικά με τα διαπλεκόμενα συμφέροντα πολιτικών, οικονομικών «καρτέλ» και ΜΜΕ στην Ελλάδα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Οπτική Γωνία / Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Από την Ουκρανία και την κρίση στη Γαλλία μέχρι τις αποφάσεις Τραμπ, η Ευρώπη περνάει κρίση ταυτότητας. Πώς επηρεάζεται η χώρα μας; Μιλά στη LiFO ο Σωτήρης Ντάλης, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης του τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Κάποτε στην Αμερική…

Ακροβατώντας / Η αμερικανική δημοκρατία οδεύει προς το τέλος της

Η κυβέρνηση Τραμπ έχει επιδοθεί σε ανελέητο κυνηγητό όσων αμφισβητούν την αλήθεια της. Κυνηγάει δημοσιογράφους, παρουσιαστές, ακτιβιστές, αντιφρονούντες, δικαστές, όποιον τολμήσει να την αμφισβητήσει.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Χωρίς αναισθητικό, χωρίς δικαιώματα: Τι συμβαίνει με τις θρησκευτικές σφαγές στην Ελλάδα;

Ρεπορτάζ / Χωρίς αναισθητικό: Τι συμβαίνει με τις θρησκευτικές σφαγές για halal και kosher στην Ελλάδα;

Παρά τις προσπάθειες νομιμοποίησης του εβραϊκού και ισλαμικού τρόπου σφαγής των ζώων χωρίς αναισθητοποίηση, το νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα δεν έχει αλλάξει. Η σχεδιαζόμενη Εθνική Στρατηγική Halal επαναφέρει το θέμα.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
H εξέγερση της «κανονικότητας»

Οπτική Γωνία / H εξέγερση της «κανονικότητας»

Μια τάση που θέλει να προσελκύσει μετριοπαθή ακροατήρια, αντλώντας από μια ψευδή εκδοχή της Ιστορίας, η οποία θέλει τον δυτικό πολιτισμό να υποφέρει ή να παρακμάζει γιατί τάχα έπεσε θύμα του ανθρωπισμού του.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ