Η ακροδεξιά τρομάζει την Ευρώπη

Γιατί η ακροδεξιά τρομάζει την Ευρώπη; Facebook Twitter
Εάν ο Βίλντερς, ως πρωθυπουργός, σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού ή συμμετάσχει σε κυβέρνηση θα πιέσει για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την έξοδο της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Nexit). Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0

— Τι ήταν αυτό που κατά τη γνώμη σας οδήγησε στην εκλογή του Βίλντερς στην Ολλανδία; 
Μια δέσμη λόγων οδήγησαν στην άνοδο του Γκέερτ Βίλντερς και του ακροδεξιού, αντιισλαμικού, αντιμεταναστευτικού, αντιευρωπαϊκού κόμματος της Ελευθερίας (PVV) στην πρώτη θέση στις εκλογές στην Ολλανδία, επιτρέποντάς του την είσοδο στη Βουλή (150 έδρες) της χώρας με το υψηλότερο ποσοστό ψήφων (23%) και εδρών (37). Το θέμα της μετανάστευσης υπήρξε, βέβαια, καθοριστικό, όπως είναι και συνολικά για την Ευρώπη. Ο Βίλντερς, ένας «πολιτικός πυρομανής» (Μ. Ρούτε), από το 2006 που ίδρυσε το κόμμα του (PVV) υιοθέτησε μια εξόχως σκληρή προσέγγιση όσον αφορά τη μετανάστευση, το άσυλο και την Ευρωπαϊκή Ένωση, και τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Και όλα αυτά σε μια χώρα που μέχρι πριν από λίγα χρόνια υπήρξε το κράτος-μέλος υπόδειγμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – τη γνωρίζω εκ των έσω, καθώς σπούδασα και δίδαξα στο Άμστερνταμ). Η πλέον ανεκτική σε κάθε εναλλακτική άποψη και διαφορετικότητα, αγγλόφωνη, με κάπως ακραίες φιλελευθεριάζουσες απόψεις (που αποτυπώνονταν στην περίφημη περιοχή των «κόκκινων φαναριών» του Άμστερνταμ). Αλλά και μια χώρα υψηλής πολιτιστικής δραστηριότητας, με τα περίφημα μουσεία Ράικς για τον Ρέμπραντ, τον Βαν Γκογκ και την Άννα Φρανκ, και τη διάσημη συμφωνική ορχήστρα Κοντσέρτγκεμπαου υπό τον θρυλικό μαέστρο Μπέρναρντ Χάιτινγκ.

Η εκλογική επιτυχία του και μόνο πιστοποιεί μια εξόχως επικίνδυνη τάση ενίσχυσης της ακροδεξιάς και του λαϊκισμού στην Ευρώπη (Ιταλία, Σουηδία, Αυστρία, Ουγγαρία, Γαλλία, Γερμανία κ.α.) που εάν εκφραστεί και στις ευρωεκλογές του ερχόμενου Ιουνίου, η Ένωση θα αντιμετωπίσει σοβαρό κίνδυνο.

Και βέβαια τη Χάγη ως πρωτεύουσα της διεθνούς δικαιοσύνης, την έδρα του Διεθνούς Δικαστηρίου. Πάνω απ’ όλα, η Ολλανδία, ιδρυτική χώρα της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (ΕΟΚ), ήταν η πλέον αφοσιωμένη στην ιδέα της Ευρωπαϊκής ενοποίησης, στη μετεξέλιξή της σε πολιτική ένωση ομοσπονδιακής δομής (Συνθήκη Μάαστριχτ). «Καθαρός πληρωτής» του προϋπολογισμού, υπέρμαχος της νομισματικής ενοποίησης, λειτουργούσε ως ένα παράλληλο σταθεροποιητικό κέντρο για την Ευρωπαϊκή Ένωση, συμπληρωματικό του άξονα Γαλλίας - Γερμανίας.

cover
Παναγιώτης Ιωακειμίδης, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, πρώην πρεσβευτής-σύμβουλος ΥΠ.ΕΞ. και μέλος του ΕΛΙΑΜΕΠ 

— Και πώς οδηγήθηκε στην ακροδεξιά στροφή; 
Η Ολλανδία άλλαξε ραγδαία. Έγινε μια συντηρητική, ανασφαλής και εσωστρεφής κοινωνία. Η ανασφάλεια δεν τροφοδοτήθηκε μόνο από τις αυξημένες μεταναστευτικές ροές αλλά και από τις διευρυνόμενες κοινωνικές ανισότητες. Στο παρελθόν οι οικονομικοί πόροι της χώρας, η γεωργία, το εμπόριο και κυρίως τα πλούσια κοιτάσματα φυσικού αερίου στο Κρόνινγκεν, επέτρεψαν τη χρηματοδότηση ενός υπερμεγέθους κοινωνικού κράτους με υψηλά επιδόματα κ.λπ. (όθεν η «ολλανδική ασθένεια»/«dutch disease»). Όμως αυτή η περίοδος έκλεισε. Επομένως, η κοινωνική ανασφάλεια λόγω μεταναστευτικού, ανισοτήτων κ.ά. οδήγησε σημαντικό μέρος του εκλογικού σώματος στην επιλογή Βίλντερς.

Βέβαια, υπήρξαν και κάποιοι λόγοι πολιτικής σκοπιμότητας. Η διάδοχος του πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε στο κεντροδεξιό κόμμα (PVD), η Ντ. Γκιλκόζ, άφησε προεκλογικά να εννοηθεί ότι θα συνεργαζόταν με το PVV του Βίλντερς, γκρεμίζοντας έτσι το «υγειονομικό τείχος» απέναντί του. Όπως λέει ο Ολλανδός ειδικός αναλυτής Cas Mude, οι ψηφοφόροι προτιμούν το original  από το αντίγραφο (copy). Τώρα, βεβαίως, η Γκιλκόζ άλλαξε θέση και αυτό καθιστά δύσκολο έως ανέφικτο τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού από τον Βίλντερς.

— Τι θα σημάνει για την Ευρώπη αυτός ο «ολλανδικός σεισμός», όπως χαρακτηρίστηκε; Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις; 
Όπως σας είπα, η Ολλανδία υπήρξε σταθεροποιητικός παράγοντας και προωθούσε την ενοποίηση ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά έχει μετακινηθεί πλέον από το βαθύτατα φιλοευρωπαϊκό στο ευρωσκεπτικιστικό μέτωπο, ούσα επιφυλακτική έως αντίθετη στη βαθύτερη ενοποίηση, στη διεύρυνση, στην καθαρή συμβολή της στον προϋπολογισμό. Πέρασε από τα «ανοιχτόχερα» στα «φειδωλά» λεγόμενα κράτη-μέλη της Ένωσης και πλέον είναι υπέρ της δημοσιονομικής πειθαρχίας, ιδιαίτερα την περίοδο διακυβέρνησης του κεντροδεξιού (VVD) συνασπισμού του Ρούτε από το 2010. Μαζί με άλλες χώρες παρόμοιων απόψεων συγκρότησαν τη Χανσεατική Ένωση (Hanseatic Union) και πίεζαν για ακόμα πιο αυστηρή λιτότητα στην Ελλάδα και τις χώρες της Μεσογείου.

Εάν ο Βίλντερς, ως πρωθυπουργός, σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού ή συμμετάσχει σε κυβέρνηση θα πιέσει για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την έξοδο της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Nexit). Αλλά η εκλογική επιτυχία του και μόνο πιστοποιεί μια εξόχως επικίνδυνη τάση ενίσχυσης της ακροδεξιάς και του λαϊκισμού στην Ευρώπη (Ιταλία, Σουηδία, Αυστρία, Ουγγαρία, Γαλλία, Γερμανία κ.α.) που εάν εκφραστεί και στις ευρωεκλογές του ερχόμενου Ιουνίου, η Ένωση θα αντιμετωπίσει σοβαρό κίνδυνο. Πολύ περισσότερο με την προοπτική ανόδου της Μ. Λεπέν (Εθνικός Συναγερμός) στην προεδρία της Γαλλίας το 2027. Ωστόσο τίποτα δεν είναι αναπόφευκτο. Υπάρχει και η άλλη τάση, της ενίσχυσης των δημοκρατικών ευρωπαϊκών δυνάμεων (Πολωνία). Αλλά η Ευρωπαϊκή Ένωση απέκτησε, κοντά σε όλα τα άλλα, και ένα «ολλανδικό πρόβλημα», εκτός εάν προκύψει κεντροαριστερή κυβέρνηση συνασπισμού υπό τον Φ. Τίμερμανς.

— Μετά την εκλογή και του Χαβιέ Μιλέι στην Αργεντινή πιστεύετε ότι ο λαϊκισμός κερδίζει ξανά έδαφος; Μήπως αυτά είναι σημεία των καιρών της μεταπολιτικής;
Η εκλογή ενός κλόουν ουσιαστικά, του Χαβιέ Μιλέι, στην Αργεντινή (αυτοχαρακτηρίζεται ως «τρελός»), η προοπτική επανόδου του άλλου κλόουν, Ντ. Τραμπ στην εξουσία στις ΗΠΑ, η περίπτωση της Ινδίας κ.ά., σε συνδυασμό με τις τάσεις στην Ευρώπη, επιτρέπουν την εκτίμηση ότι ο ακροδεξιός εθνολαϊκισμός κερδίζει έδαφος παγκοσμίως. Βεβαίως, υπάρχουν και οι διαφορετικές περιπτώσεις (Βραζιλία - Λούλα). Το επόμενο έτος θα γίνουν εκλογές σε 70 χώρες, περίπου στο 50% του παγκόσμιου πληθυσμού (από ΗΠΑ και Βρετανία μέχρι Μπαγκλαντές) και βεβαίως οι ευρωεκλογές, με προοπτικές αβέβαιες.

Η αρχική αιτία για την άνοδο της ακροδεξιάς και του εθνολαϊκισμού βρίσκεται στην ανασφάλεια και στην απόγνωση των κοινωνιών, φαινόμενα που πηγάζουν από τις διευρυνόμενες ανισότητες, την ασύμμετρη παγκοσμιοποίηση και την αδυναμία αποτελεσματικής απάντησης των πολιτικών ελίτ στις μεγάλες παγκόσμιες προκλήσεις( κλιματική κρίση, μετανάστευση). Και εδώ χρειαζόμαστε πράγματι «πολιτικές» και όχι μεταπολιτικές απαντήσεις.

— Στην Ελλάδα πώς βλέπετε τον κατακερματισμό της αριστεράς; Τι σηματοδοτεί για τις επερχόμενες ευρωεκλογές; 
Δεν με χαροποιεί καθόλου. Αντιπροσωπεύει δυνητικό κίνδυνο για τη δημοκρατία. Εκτιμώ ότι η χώρα έχει ανάγκη από ένα προοδευτικό, ισχυρό, ευρωπαϊκό, σοσιαλδημοκρατικό κόμμα.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

To νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η φωτιά στο Γηροκομείο Πατρών και τα πορίσματα που αλλάζουν τα δεδομένα

Ρεπορτάζ / Η φωτιά στο Γηροκομείο Πατρών και τα πορίσματα που αλλάζουν τα δεδομένα

Ενώ τα πορίσματα της Πυροσβεστικής δεν εντοπίζουν στοιχεία εμπρησμού, δύο φοιτητές εξακολουθούν να κρατούνται προσωρινά για τη φωτιά στην περιοχή του Γηροκομείου Πατρών, με την υπόθεση να ξυπνά μνήμες από παλαιότερες δικαστικές πλάνες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Η σάγκα της Μονής Σινά

Ρεπορτάζ / Μυστήριο, βία, σκάνδαλα και διαπλοκή: Η σάγκα της Μονής Σινά

Από την έρημο Σινά και την Ιερουσαλήμ μέχρι το Φανάρι, από το Κάιρο και την Αθήνα μέχρι τις Βρυξέλλες, εκτυλίσσεται μια εκκλησιαστική-διπλωματική υπόθεση που θα μπορούσε να γίνει ταινία.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Γιατί ο δήμος Αθηναίων αδιαφορεί για την αρχαία κοίτη του Ιλισού; 

Ρεπορτάζ / Γιατί ο δήμος Αθηναίων αδιαφορεί για την αρχαία κοίτη του Ιλισού; 

Αντί να απομακρύνει το Ολυμπιακό Κολυμβητήριο που έχει χτιστεί επάνω της, ο δήμαρχος το ανακαινίζει, παραβλέποντας αυτήν τη ζώνη τεράστιας ιστορικής, αρχαιολογικής και περιβαλλοντικής σημασίας. 
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Με αντιπολίτευση την ακρίβεια 

Οπτική Γωνία / Με αντιπολίτευση την ακρίβεια 

Ο πρωθυπουργός, με τα μέτρα που εξήγγειλε, έδωσε το καθαρό στίγμα της φιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής του, αφήνοντας το πεδίο ανοιχτό για μια πιο αριστερή αντιπολίτευση, της οποίας οι προτάσεις αναμένονται.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Τι κομίζει ο Αλέξης Τσίπρας;

Οπτική Γωνία / Τι κομίζει ο Αλέξης Τσίπρας;

Προβάλλοντας πλέον έναν ήπιο «κριτικο-μνημονιακό» τόνο, ο Αλέξης Τσίπρας καταλήγει σε ένα πενιχρό σχήμα: τη διαμάχη μεταξύ της αναπτυξιακής Ελλάδας και της κλεπτοκρατίας, την αντίθεση έντιμης-παραγωγικής χώρας με μια μικρή μερίδα διεφθαρμένων και τις προσβάσεις τους στο κράτος.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Τι ακριβώς συμβαίνει με τα αυγά στην Ελλάδα;

Ρεπορτάζ / Τι ακριβώς συμβαίνει με τα αυγά στην Ελλάδα – να ανησυχούμε ή όχι;

Μελέτη του Πανεπιστημίου Αιγαίου και του ΕΚΠΑ καταγράφει για πρώτη φορά στην Ελλάδα την παρουσία PFAS σε αυγά ελευθέρας βοσκής, αναδεικνύοντας το ζήτημα των «παντοτινών χημικών».
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Μητσοτάκης στη ΔΕΘ: Απάντηση στη δυσαρέσκεια για την ανάπτυξη που δεν μοιράζεται

Πολιτική / Μητσοτάκης στη ΔΕΘ: Απάντηση στη δυσαρέσκεια για την ανάπτυξη που δεν μοιράζεται

Ο πρωθυπουργός με την ομιλία του στη ΔΕΘ θα προσπαθήσει να απαντήσει στους πολίτες που δεν έχουν δει ως τώρα την οικονομική ανάπτυξη που διαφημίζει η κυβέρνηση, παρουσιάζοντας τα μέτρα που θα ανακοινώσει ως απτή απόδειξη.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Πεθαίνοντας ως δημοσιογράφος στη Γάζα

Ακροβατώντας / Πόσο αξίζει η ζωή ενός Παλαιστίνιου δημοσιογράφου στη Γάζα;

Σίγουρα όχι όσο ενός που προέρχεται από τη Δύση, τουλάχιστον για τον ισραηλινό στρατό. Γιατί ο δυτικός κόσμος σίγουρα θα αντιδρούσε με μεγαλύτερη ένταση αν οι δημοσιογράφοι που έχασαν τη ζωή τους είχαν άλλες εθνικότητες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Εξάρθρωση της «μαφίας της Κρήτης» σε μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της ΕΛ.ΑΣ.

Ρεπορτάζ / Εξάρθρωση της «μαφίας της Κρήτης» σε μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της ΕΛ.ΑΣ.

Διακίνηση ναρκωτικών και όπλων, εκβιασμοί και αμφιλεγόμενες συναλλαγές ακινήτων/φιλέτων της μοναστηριακής περιουσίας περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, η δικογραφία που έφερε στη Δικαιοσύνη το κύκλωμα το οποίο δρούσε με επίκεντρο τα Χανιά.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ