Η ακροδεξιά τρομάζει την Ευρώπη

Γιατί η ακροδεξιά τρομάζει την Ευρώπη; Facebook Twitter
Εάν ο Βίλντερς, ως πρωθυπουργός, σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού ή συμμετάσχει σε κυβέρνηση θα πιέσει για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την έξοδο της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Nexit). Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0

— Τι ήταν αυτό που κατά τη γνώμη σας οδήγησε στην εκλογή του Βίλντερς στην Ολλανδία; 
Μια δέσμη λόγων οδήγησαν στην άνοδο του Γκέερτ Βίλντερς και του ακροδεξιού, αντιισλαμικού, αντιμεταναστευτικού, αντιευρωπαϊκού κόμματος της Ελευθερίας (PVV) στην πρώτη θέση στις εκλογές στην Ολλανδία, επιτρέποντάς του την είσοδο στη Βουλή (150 έδρες) της χώρας με το υψηλότερο ποσοστό ψήφων (23%) και εδρών (37). Το θέμα της μετανάστευσης υπήρξε, βέβαια, καθοριστικό, όπως είναι και συνολικά για την Ευρώπη. Ο Βίλντερς, ένας «πολιτικός πυρομανής» (Μ. Ρούτε), από το 2006 που ίδρυσε το κόμμα του (PVV) υιοθέτησε μια εξόχως σκληρή προσέγγιση όσον αφορά τη μετανάστευση, το άσυλο και την Ευρωπαϊκή Ένωση, και τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Και όλα αυτά σε μια χώρα που μέχρι πριν από λίγα χρόνια υπήρξε το κράτος-μέλος υπόδειγμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – τη γνωρίζω εκ των έσω, καθώς σπούδασα και δίδαξα στο Άμστερνταμ). Η πλέον ανεκτική σε κάθε εναλλακτική άποψη και διαφορετικότητα, αγγλόφωνη, με κάπως ακραίες φιλελευθεριάζουσες απόψεις (που αποτυπώνονταν στην περίφημη περιοχή των «κόκκινων φαναριών» του Άμστερνταμ). Αλλά και μια χώρα υψηλής πολιτιστικής δραστηριότητας, με τα περίφημα μουσεία Ράικς για τον Ρέμπραντ, τον Βαν Γκογκ και την Άννα Φρανκ, και τη διάσημη συμφωνική ορχήστρα Κοντσέρτγκεμπαου υπό τον θρυλικό μαέστρο Μπέρναρντ Χάιτινγκ.

Η εκλογική επιτυχία του και μόνο πιστοποιεί μια εξόχως επικίνδυνη τάση ενίσχυσης της ακροδεξιάς και του λαϊκισμού στην Ευρώπη (Ιταλία, Σουηδία, Αυστρία, Ουγγαρία, Γαλλία, Γερμανία κ.α.) που εάν εκφραστεί και στις ευρωεκλογές του ερχόμενου Ιουνίου, η Ένωση θα αντιμετωπίσει σοβαρό κίνδυνο.

Και βέβαια τη Χάγη ως πρωτεύουσα της διεθνούς δικαιοσύνης, την έδρα του Διεθνούς Δικαστηρίου. Πάνω απ’ όλα, η Ολλανδία, ιδρυτική χώρα της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (ΕΟΚ), ήταν η πλέον αφοσιωμένη στην ιδέα της Ευρωπαϊκής ενοποίησης, στη μετεξέλιξή της σε πολιτική ένωση ομοσπονδιακής δομής (Συνθήκη Μάαστριχτ). «Καθαρός πληρωτής» του προϋπολογισμού, υπέρμαχος της νομισματικής ενοποίησης, λειτουργούσε ως ένα παράλληλο σταθεροποιητικό κέντρο για την Ευρωπαϊκή Ένωση, συμπληρωματικό του άξονα Γαλλίας - Γερμανίας.

cover
Παναγιώτης Ιωακειμίδης, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, πρώην πρεσβευτής-σύμβουλος ΥΠ.ΕΞ. και μέλος του ΕΛΙΑΜΕΠ 

— Και πώς οδηγήθηκε στην ακροδεξιά στροφή; 
Η Ολλανδία άλλαξε ραγδαία. Έγινε μια συντηρητική, ανασφαλής και εσωστρεφής κοινωνία. Η ανασφάλεια δεν τροφοδοτήθηκε μόνο από τις αυξημένες μεταναστευτικές ροές αλλά και από τις διευρυνόμενες κοινωνικές ανισότητες. Στο παρελθόν οι οικονομικοί πόροι της χώρας, η γεωργία, το εμπόριο και κυρίως τα πλούσια κοιτάσματα φυσικού αερίου στο Κρόνινγκεν, επέτρεψαν τη χρηματοδότηση ενός υπερμεγέθους κοινωνικού κράτους με υψηλά επιδόματα κ.λπ. (όθεν η «ολλανδική ασθένεια»/«dutch disease»). Όμως αυτή η περίοδος έκλεισε. Επομένως, η κοινωνική ανασφάλεια λόγω μεταναστευτικού, ανισοτήτων κ.ά. οδήγησε σημαντικό μέρος του εκλογικού σώματος στην επιλογή Βίλντερς.

Βέβαια, υπήρξαν και κάποιοι λόγοι πολιτικής σκοπιμότητας. Η διάδοχος του πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε στο κεντροδεξιό κόμμα (PVD), η Ντ. Γκιλκόζ, άφησε προεκλογικά να εννοηθεί ότι θα συνεργαζόταν με το PVV του Βίλντερς, γκρεμίζοντας έτσι το «υγειονομικό τείχος» απέναντί του. Όπως λέει ο Ολλανδός ειδικός αναλυτής Cas Mude, οι ψηφοφόροι προτιμούν το original  από το αντίγραφο (copy). Τώρα, βεβαίως, η Γκιλκόζ άλλαξε θέση και αυτό καθιστά δύσκολο έως ανέφικτο τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού από τον Βίλντερς.

— Τι θα σημάνει για την Ευρώπη αυτός ο «ολλανδικός σεισμός», όπως χαρακτηρίστηκε; Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις; 
Όπως σας είπα, η Ολλανδία υπήρξε σταθεροποιητικός παράγοντας και προωθούσε την ενοποίηση ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά έχει μετακινηθεί πλέον από το βαθύτατα φιλοευρωπαϊκό στο ευρωσκεπτικιστικό μέτωπο, ούσα επιφυλακτική έως αντίθετη στη βαθύτερη ενοποίηση, στη διεύρυνση, στην καθαρή συμβολή της στον προϋπολογισμό. Πέρασε από τα «ανοιχτόχερα» στα «φειδωλά» λεγόμενα κράτη-μέλη της Ένωσης και πλέον είναι υπέρ της δημοσιονομικής πειθαρχίας, ιδιαίτερα την περίοδο διακυβέρνησης του κεντροδεξιού (VVD) συνασπισμού του Ρούτε από το 2010. Μαζί με άλλες χώρες παρόμοιων απόψεων συγκρότησαν τη Χανσεατική Ένωση (Hanseatic Union) και πίεζαν για ακόμα πιο αυστηρή λιτότητα στην Ελλάδα και τις χώρες της Μεσογείου.

Εάν ο Βίλντερς, ως πρωθυπουργός, σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού ή συμμετάσχει σε κυβέρνηση θα πιέσει για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την έξοδο της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Nexit). Αλλά η εκλογική επιτυχία του και μόνο πιστοποιεί μια εξόχως επικίνδυνη τάση ενίσχυσης της ακροδεξιάς και του λαϊκισμού στην Ευρώπη (Ιταλία, Σουηδία, Αυστρία, Ουγγαρία, Γαλλία, Γερμανία κ.α.) που εάν εκφραστεί και στις ευρωεκλογές του ερχόμενου Ιουνίου, η Ένωση θα αντιμετωπίσει σοβαρό κίνδυνο. Πολύ περισσότερο με την προοπτική ανόδου της Μ. Λεπέν (Εθνικός Συναγερμός) στην προεδρία της Γαλλίας το 2027. Ωστόσο τίποτα δεν είναι αναπόφευκτο. Υπάρχει και η άλλη τάση, της ενίσχυσης των δημοκρατικών ευρωπαϊκών δυνάμεων (Πολωνία). Αλλά η Ευρωπαϊκή Ένωση απέκτησε, κοντά σε όλα τα άλλα, και ένα «ολλανδικό πρόβλημα», εκτός εάν προκύψει κεντροαριστερή κυβέρνηση συνασπισμού υπό τον Φ. Τίμερμανς.

— Μετά την εκλογή και του Χαβιέ Μιλέι στην Αργεντινή πιστεύετε ότι ο λαϊκισμός κερδίζει ξανά έδαφος; Μήπως αυτά είναι σημεία των καιρών της μεταπολιτικής;
Η εκλογή ενός κλόουν ουσιαστικά, του Χαβιέ Μιλέι, στην Αργεντινή (αυτοχαρακτηρίζεται ως «τρελός»), η προοπτική επανόδου του άλλου κλόουν, Ντ. Τραμπ στην εξουσία στις ΗΠΑ, η περίπτωση της Ινδίας κ.ά., σε συνδυασμό με τις τάσεις στην Ευρώπη, επιτρέπουν την εκτίμηση ότι ο ακροδεξιός εθνολαϊκισμός κερδίζει έδαφος παγκοσμίως. Βεβαίως, υπάρχουν και οι διαφορετικές περιπτώσεις (Βραζιλία - Λούλα). Το επόμενο έτος θα γίνουν εκλογές σε 70 χώρες, περίπου στο 50% του παγκόσμιου πληθυσμού (από ΗΠΑ και Βρετανία μέχρι Μπαγκλαντές) και βεβαίως οι ευρωεκλογές, με προοπτικές αβέβαιες.

Η αρχική αιτία για την άνοδο της ακροδεξιάς και του εθνολαϊκισμού βρίσκεται στην ανασφάλεια και στην απόγνωση των κοινωνιών, φαινόμενα που πηγάζουν από τις διευρυνόμενες ανισότητες, την ασύμμετρη παγκοσμιοποίηση και την αδυναμία αποτελεσματικής απάντησης των πολιτικών ελίτ στις μεγάλες παγκόσμιες προκλήσεις( κλιματική κρίση, μετανάστευση). Και εδώ χρειαζόμαστε πράγματι «πολιτικές» και όχι μεταπολιτικές απαντήσεις.

— Στην Ελλάδα πώς βλέπετε τον κατακερματισμό της αριστεράς; Τι σηματοδοτεί για τις επερχόμενες ευρωεκλογές; 
Δεν με χαροποιεί καθόλου. Αντιπροσωπεύει δυνητικό κίνδυνο για τη δημοκρατία. Εκτιμώ ότι η χώρα έχει ανάγκη από ένα προοδευτικό, ισχυρό, ευρωπαϊκό, σοσιαλδημοκρατικό κόμμα.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

To νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Εξάρθρωση της «μαφίας της Κρήτης» σε μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της ΕΛ.ΑΣ.

Ρεπορτάζ / Εξάρθρωση της «μαφίας της Κρήτης» σε μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της ΕΛ.ΑΣ.

Διακίνηση ναρκωτικών και όπλων, εκβιασμοί και αμφιλεγόμενες συναλλαγές ακινήτων/φιλέτων της μοναστηριακής περιουσίας περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, η δικογραφία που έφερε στη Δικαιοσύνη το κύκλωμα το οποίο δρούσε με επίκεντρο τα Χανιά.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Απειλείται η Ευρώπη από μια νέα οικονομική κρίση;

Οπτική Γωνία / Θ' αντέξει η Ευρώπη την επερχόμενη κρίση στη Γαλλία;

Η Γαλλία, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ε.Ε., αντιμετωπίζει πολιτική αστάθεια και το ενδεχόμενο οικονομικού εκτροχιασμού. Γιατί υπάρχει φόβος για ντόμινο στις αγορές; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο University of Liverpool Κώστας Μήλας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Κι ύστερα γίναμε ωραία φωτογραφία…» που τη ζωντάνεψε το AI / Ποιος θα ήθελε να δει τους νεκρούς του να «ζωντανεύουν»; / AI, η αθανασία σού πάει πολύ / Ο θάνατος στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης 

Οπτική Γωνία / Ποιος θα ήθελε να δει τους νεκρούς του να «ζωντανεύουν»;

Οι φωτογραφίες νεκρών αγαπημένων μας αποκτούν «ζωή» μέσω εφαρμογών AI. Πώς αλλάζει η Τεχνητή Νοημοσύνη τον τρόπο που βλέπουμε τον θάνατο σήμερα και ποια διλήμματα και φιλοσοφικά ερωτήματα θέτει;
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Οι διακοπές που δεν κάναμε φέτος

Ρεπορτάζ / Οι διακοπές που δεν κάναμε φέτος

Με τους μισθούς καθηλωμένους και τα κόστη των διακοπών να έχουν ξεφύγει, οι μεγάλες καλοκαιρινές εξορμήσεις που συνηθίζαμε μέχρι πρόσφατα, κατέληξαν σε «long weekends» για πολλούς, ενώ για άλλους ούτε καν αυτό δεν είναι πια επιλογή.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Βέτο τριών υπουργείων για τη Βασιλίσσης Όλγας – Αμετακίνητος ο Χάρης Δούκας

Αθήνα / Βέτο τριών υπουργείων για τη Βασιλίσσης Όλγας – Αμετακίνητος ο Χάρης Δούκας

Σε τροχιά μετωπικής σύγκρουσης μεταξύ κεντρικής διοίκησης και Δήμου Αθηναίων βρίσκεται πλέον το θέμα της λεωφόρου Βασιλίσσης Όλγας, μετά την απόφαση του δημοτικού συμβουλίου να προχωρήσει, κατά πλειοψηφία, στην επαναφορά της κυκλοφορίας οχημάτων και στη μετατροπή της σε δρόμο ήπιας κυκλοφορίας.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Η Νέα Δημοκρατία και οι δύο επιστροφές που θέλει

Ρεπορτάζ / Η Νέα Δημοκρατία και οι δύο επιστροφές που θέλει

Κάποιοι ελπίζουν στην επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα και άλλοι ζητάνε την επιστροφή του Γρηγόρη Δημητριάδη. Οι πληροφορίες της LiFO επιβεβαιώνουν τις συζητήσεις για την επιστροφή του Δημητριάδη, αλλά στο κόμμα και όχι στο Μαξίμου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Μετανάστες, ΜΚΟ και δικαιώματα στο στόχαστρο – η κυβέρνηση νομοθετεί τον αποκλεισμό

Οπτική Γωνία / Μετανάστες, ΜΚΟ και δικαιώματα στο στόχαστρο – η κυβέρνηση νομοθετεί τον αποκλεισμό

Η κυβέρνηση σκληραίνει ακόμα περισσότερο την αντιμεταναστευτική της πολιτική, στοχοποιώντας επιπλέον ξανά τις ΜΚΟ, ευτυχώς όμως όχι χωρίς «αντίλογο», παρά την απουσία ικανής αντιπολίτευσης και σε αυτό το πεδίο. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Με απειλούν από τις ΗΠΑ επειδή λέω “Free Palestine”»

Οπτική Γωνία / «Δέχομαι απειλές από τις ΗΠΑ επειδή λέω “Free Palestine”»

Η Ιωάννα Αλυγιζάκη μιλά για το γράμμα που έλαβε στο μαγαζί της στα Χανιά ενώ ο πρώην πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Αθηνών Μίνος Μωυσής σχολιάζει τις συνέπειες του περιστατικού και περιγράφει την ανησυχία του για τη μισαλλοδοξία στην Ελλάδα. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο καράβια των παιδικών χρόνων

Οπτική Γωνία / Η αριστοκρατική Μαριλένα και η τραχιά Μυρτιδιώτισσα όργωσαν τις ελληνικές θάλασσες, αφήνοντας το στίγμα τους

Βίος και πολιτεία δυο καραβιών που έγραψαν τη δική τους ξεχωριστή ιστορία στα όχι άγνωστα αλλά και όχι πάντοτε ήρεμα νερά της Ελλάδας.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
«Η μόνη καλλιέργεια που σώθηκε είναι της καταναλωτικής πλάνης»

Ρεπορτάζ / «Η μόνη καλλιέργεια που σώθηκε είναι της καταναλωτικής πλάνης»

Ο συγγραφέας Γιάννης Μακριδάκης, που ζει στη Χίο και καλλιεργεί εκεί ο ίδιος τη δική του γη, περιγράφει στη LiFo την καθημερινότητα, που έχει αλλάξει ριζικά μετά τις φωτιές, και την προσπάθεια των κατοίκων να σταθούν ξανά στα πόδια τους.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Θα λήξει τον πόλεμο στην Ουκρανία ο Τραμπ και με ποιους όρους;

Βασιλική Σιούτη / Θα λήξει τον πόλεμο στην Ουκρανία ο Τραμπ και με ποιους όρους;

Πώς θα τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία και πόσο κοντά βρισκόμαστε σε αυτό το τέλος; Τραμπ και Πούτιν μοιάζουν αποφασισμένοι, αλλά ο Ζελένσκι και οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν βιάζονται.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ