Η ακροδεξιά τρομάζει την Ευρώπη

Γιατί η ακροδεξιά τρομάζει την Ευρώπη; Facebook Twitter
Εάν ο Βίλντερς, ως πρωθυπουργός, σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού ή συμμετάσχει σε κυβέρνηση θα πιέσει για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την έξοδο της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Nexit). Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0

— Τι ήταν αυτό που κατά τη γνώμη σας οδήγησε στην εκλογή του Βίλντερς στην Ολλανδία; 
Μια δέσμη λόγων οδήγησαν στην άνοδο του Γκέερτ Βίλντερς και του ακροδεξιού, αντιισλαμικού, αντιμεταναστευτικού, αντιευρωπαϊκού κόμματος της Ελευθερίας (PVV) στην πρώτη θέση στις εκλογές στην Ολλανδία, επιτρέποντάς του την είσοδο στη Βουλή (150 έδρες) της χώρας με το υψηλότερο ποσοστό ψήφων (23%) και εδρών (37). Το θέμα της μετανάστευσης υπήρξε, βέβαια, καθοριστικό, όπως είναι και συνολικά για την Ευρώπη. Ο Βίλντερς, ένας «πολιτικός πυρομανής» (Μ. Ρούτε), από το 2006 που ίδρυσε το κόμμα του (PVV) υιοθέτησε μια εξόχως σκληρή προσέγγιση όσον αφορά τη μετανάστευση, το άσυλο και την Ευρωπαϊκή Ένωση, και τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Και όλα αυτά σε μια χώρα που μέχρι πριν από λίγα χρόνια υπήρξε το κράτος-μέλος υπόδειγμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – τη γνωρίζω εκ των έσω, καθώς σπούδασα και δίδαξα στο Άμστερνταμ). Η πλέον ανεκτική σε κάθε εναλλακτική άποψη και διαφορετικότητα, αγγλόφωνη, με κάπως ακραίες φιλελευθεριάζουσες απόψεις (που αποτυπώνονταν στην περίφημη περιοχή των «κόκκινων φαναριών» του Άμστερνταμ). Αλλά και μια χώρα υψηλής πολιτιστικής δραστηριότητας, με τα περίφημα μουσεία Ράικς για τον Ρέμπραντ, τον Βαν Γκογκ και την Άννα Φρανκ, και τη διάσημη συμφωνική ορχήστρα Κοντσέρτγκεμπαου υπό τον θρυλικό μαέστρο Μπέρναρντ Χάιτινγκ.

Η εκλογική επιτυχία του και μόνο πιστοποιεί μια εξόχως επικίνδυνη τάση ενίσχυσης της ακροδεξιάς και του λαϊκισμού στην Ευρώπη (Ιταλία, Σουηδία, Αυστρία, Ουγγαρία, Γαλλία, Γερμανία κ.α.) που εάν εκφραστεί και στις ευρωεκλογές του ερχόμενου Ιουνίου, η Ένωση θα αντιμετωπίσει σοβαρό κίνδυνο.

Και βέβαια τη Χάγη ως πρωτεύουσα της διεθνούς δικαιοσύνης, την έδρα του Διεθνούς Δικαστηρίου. Πάνω απ’ όλα, η Ολλανδία, ιδρυτική χώρα της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (ΕΟΚ), ήταν η πλέον αφοσιωμένη στην ιδέα της Ευρωπαϊκής ενοποίησης, στη μετεξέλιξή της σε πολιτική ένωση ομοσπονδιακής δομής (Συνθήκη Μάαστριχτ). «Καθαρός πληρωτής» του προϋπολογισμού, υπέρμαχος της νομισματικής ενοποίησης, λειτουργούσε ως ένα παράλληλο σταθεροποιητικό κέντρο για την Ευρωπαϊκή Ένωση, συμπληρωματικό του άξονα Γαλλίας - Γερμανίας.

cover
Παναγιώτης Ιωακειμίδης, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, πρώην πρεσβευτής-σύμβουλος ΥΠ.ΕΞ. και μέλος του ΕΛΙΑΜΕΠ 

— Και πώς οδηγήθηκε στην ακροδεξιά στροφή; 
Η Ολλανδία άλλαξε ραγδαία. Έγινε μια συντηρητική, ανασφαλής και εσωστρεφής κοινωνία. Η ανασφάλεια δεν τροφοδοτήθηκε μόνο από τις αυξημένες μεταναστευτικές ροές αλλά και από τις διευρυνόμενες κοινωνικές ανισότητες. Στο παρελθόν οι οικονομικοί πόροι της χώρας, η γεωργία, το εμπόριο και κυρίως τα πλούσια κοιτάσματα φυσικού αερίου στο Κρόνινγκεν, επέτρεψαν τη χρηματοδότηση ενός υπερμεγέθους κοινωνικού κράτους με υψηλά επιδόματα κ.λπ. (όθεν η «ολλανδική ασθένεια»/«dutch disease»). Όμως αυτή η περίοδος έκλεισε. Επομένως, η κοινωνική ανασφάλεια λόγω μεταναστευτικού, ανισοτήτων κ.ά. οδήγησε σημαντικό μέρος του εκλογικού σώματος στην επιλογή Βίλντερς.

Βέβαια, υπήρξαν και κάποιοι λόγοι πολιτικής σκοπιμότητας. Η διάδοχος του πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε στο κεντροδεξιό κόμμα (PVD), η Ντ. Γκιλκόζ, άφησε προεκλογικά να εννοηθεί ότι θα συνεργαζόταν με το PVV του Βίλντερς, γκρεμίζοντας έτσι το «υγειονομικό τείχος» απέναντί του. Όπως λέει ο Ολλανδός ειδικός αναλυτής Cas Mude, οι ψηφοφόροι προτιμούν το original  από το αντίγραφο (copy). Τώρα, βεβαίως, η Γκιλκόζ άλλαξε θέση και αυτό καθιστά δύσκολο έως ανέφικτο τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού από τον Βίλντερς.

— Τι θα σημάνει για την Ευρώπη αυτός ο «ολλανδικός σεισμός», όπως χαρακτηρίστηκε; Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις; 
Όπως σας είπα, η Ολλανδία υπήρξε σταθεροποιητικός παράγοντας και προωθούσε την ενοποίηση ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά έχει μετακινηθεί πλέον από το βαθύτατα φιλοευρωπαϊκό στο ευρωσκεπτικιστικό μέτωπο, ούσα επιφυλακτική έως αντίθετη στη βαθύτερη ενοποίηση, στη διεύρυνση, στην καθαρή συμβολή της στον προϋπολογισμό. Πέρασε από τα «ανοιχτόχερα» στα «φειδωλά» λεγόμενα κράτη-μέλη της Ένωσης και πλέον είναι υπέρ της δημοσιονομικής πειθαρχίας, ιδιαίτερα την περίοδο διακυβέρνησης του κεντροδεξιού (VVD) συνασπισμού του Ρούτε από το 2010. Μαζί με άλλες χώρες παρόμοιων απόψεων συγκρότησαν τη Χανσεατική Ένωση (Hanseatic Union) και πίεζαν για ακόμα πιο αυστηρή λιτότητα στην Ελλάδα και τις χώρες της Μεσογείου.

Εάν ο Βίλντερς, ως πρωθυπουργός, σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού ή συμμετάσχει σε κυβέρνηση θα πιέσει για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την έξοδο της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Nexit). Αλλά η εκλογική επιτυχία του και μόνο πιστοποιεί μια εξόχως επικίνδυνη τάση ενίσχυσης της ακροδεξιάς και του λαϊκισμού στην Ευρώπη (Ιταλία, Σουηδία, Αυστρία, Ουγγαρία, Γαλλία, Γερμανία κ.α.) που εάν εκφραστεί και στις ευρωεκλογές του ερχόμενου Ιουνίου, η Ένωση θα αντιμετωπίσει σοβαρό κίνδυνο. Πολύ περισσότερο με την προοπτική ανόδου της Μ. Λεπέν (Εθνικός Συναγερμός) στην προεδρία της Γαλλίας το 2027. Ωστόσο τίποτα δεν είναι αναπόφευκτο. Υπάρχει και η άλλη τάση, της ενίσχυσης των δημοκρατικών ευρωπαϊκών δυνάμεων (Πολωνία). Αλλά η Ευρωπαϊκή Ένωση απέκτησε, κοντά σε όλα τα άλλα, και ένα «ολλανδικό πρόβλημα», εκτός εάν προκύψει κεντροαριστερή κυβέρνηση συνασπισμού υπό τον Φ. Τίμερμανς.

— Μετά την εκλογή και του Χαβιέ Μιλέι στην Αργεντινή πιστεύετε ότι ο λαϊκισμός κερδίζει ξανά έδαφος; Μήπως αυτά είναι σημεία των καιρών της μεταπολιτικής;
Η εκλογή ενός κλόουν ουσιαστικά, του Χαβιέ Μιλέι, στην Αργεντινή (αυτοχαρακτηρίζεται ως «τρελός»), η προοπτική επανόδου του άλλου κλόουν, Ντ. Τραμπ στην εξουσία στις ΗΠΑ, η περίπτωση της Ινδίας κ.ά., σε συνδυασμό με τις τάσεις στην Ευρώπη, επιτρέπουν την εκτίμηση ότι ο ακροδεξιός εθνολαϊκισμός κερδίζει έδαφος παγκοσμίως. Βεβαίως, υπάρχουν και οι διαφορετικές περιπτώσεις (Βραζιλία - Λούλα). Το επόμενο έτος θα γίνουν εκλογές σε 70 χώρες, περίπου στο 50% του παγκόσμιου πληθυσμού (από ΗΠΑ και Βρετανία μέχρι Μπαγκλαντές) και βεβαίως οι ευρωεκλογές, με προοπτικές αβέβαιες.

Η αρχική αιτία για την άνοδο της ακροδεξιάς και του εθνολαϊκισμού βρίσκεται στην ανασφάλεια και στην απόγνωση των κοινωνιών, φαινόμενα που πηγάζουν από τις διευρυνόμενες ανισότητες, την ασύμμετρη παγκοσμιοποίηση και την αδυναμία αποτελεσματικής απάντησης των πολιτικών ελίτ στις μεγάλες παγκόσμιες προκλήσεις( κλιματική κρίση, μετανάστευση). Και εδώ χρειαζόμαστε πράγματι «πολιτικές» και όχι μεταπολιτικές απαντήσεις.

— Στην Ελλάδα πώς βλέπετε τον κατακερματισμό της αριστεράς; Τι σηματοδοτεί για τις επερχόμενες ευρωεκλογές; 
Δεν με χαροποιεί καθόλου. Αντιπροσωπεύει δυνητικό κίνδυνο για τη δημοκρατία. Εκτιμώ ότι η χώρα έχει ανάγκη από ένα προοδευτικό, ισχυρό, ευρωπαϊκό, σοσιαλδημοκρατικό κόμμα.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

To νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μετά τα ερείπια της Γάζας: ποιος μπορεί να χτίσει ξανά την ελπίδα;;

Οπτική Γωνία / Η Γάζα μετά τον πόλεμο: Υπάρχει ελπίδα;

Η καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και μέλος του Κέντρου Ερευνών για το Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Μαρία Γαβουνέλη, αναλύει τις προκλήσεις της ανοικοδόμησης, τον ρόλο της Ευρώπης και της Ελλάδας και το αβέβαιο μέλλον μιας λύσης δύο κρατών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Ακροβατώντας / Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Οι μοναχικοί θάνατοι ηλικιωμένων ανθρώπων είναι ένα φαινόμενο που ολοένα εντείνεται και στη χώρα μας, όπως και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ας μπει στον δημόσιο διάλογο, μήπως πειστούν οι αρμόδιοι ότι πρόκειται για ένα σοβαρό θέμα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Ρεπορτάζ / Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Η προκήρυξη διαγωνισμών για την εκπόνηση μελετών που αφορούν τη χρήση της ιστορικής σιδηροδρομικής γραμμής Πελοποννήσου ως ποδηλατοδρόμου έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Διατυπώνονται σοβαρές επιφυλάξεις για την οριστική απώλεια μιας εμβληματικής υποδομής με υψηλή ιστορική, τουριστική και συγκοινωνιακή αξία.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οπτική Γωνία / Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν ξανά τη φθορά εμπιστοσύνης προς το πολιτικό σύστημα, με κυβέρνηση και αντιπολίτευση να δείχνουν ανήμπορες να ανατρέψουν το κλίμα απαξίωσης, όπως και οι νέοι παίκτες – που είναι παλιοί. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
«Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Υγεία / «Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Δημήτρης Δασκαλάκης: Ο διακεκριμένος ελληνικής καταγωγής λοιμωξιολόγος, που παραιτήθηκε πρόσφατα από επιτελική θέση  καταγγέλλοντας το υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ για εξωθεσμικές πιέσεις και αντιεπιστημονικές πρακτικές, μιλά για την απόφασή του, τη δημόσια υγεία στην Αμερική, τον Covid, τον HIV αλλά και την αφύπνιση του επικίνδυνου «ιού» του φασισμού.   
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Ρεπορτάζ / Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Πάνω από 312.000 θανατώσεις ζώων, φόβοι για lockdown και απειλή για μείωση των εξαγωγών του εθνικού προϊόντος μας εξαιτίας της ευλογιάς των προβάτων. Εμβολιασμός ή εκρίζωση του ιού; Ειδικοί μιλούν στη LiFO για το τι διακυβεύεται πραγματικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Social Media / Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Kαθορίζει την εικόνα μας, τη διάθεσή μας, τα οικονομικά μας, καθορίζει τον τρόπο που ζούμε. Θα έλεγε κανείς πως, μετά την έλευσή του, μια πετυχημένη selfie, σαν την περίφημη selfie των Oscar του 2014, αλλάζει τον μικρόκοσμο που ζούμε. Ο Χαράλαμπος Τσέκερης, κύριος ερευνητής ΕΚΚΕ και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής & Τεχνοηθικής, αναλύει το φαινόμενο Instagram.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Οπτική Γωνία / Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Το κόστος ζωής, η ανισότητα, η διαφθορά, ο νεποτισμός, η βιαιότητα των δυνάμεων καταστολής: αυτά είναι τα ζητήματα που απασχολούν τα κινήματα της Γενιάς Ζ και όχι τόσο τα memes ή τα καρτούν.
THE LIFO TEAM
Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Οπτική Γωνία / Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Δεν μιλάμε πια για ειδικούς αναλυτές θεμάτων ασφάλειας, αλλά για έναν νέο τύπο τηλεοπτικού ιεροκήρυκα: ο αστυνομικός που εξηγεί, καθοδηγεί και κρίνει τα πάντα «με τάξη και ασφάλεια».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει από πουθενά, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

Αθλητισμός / Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

H ανερχόμενη αθλήτρια του ελληνικού στίβου έχει μάθει να μην αφήνει το παρελθόν να την κρατά πίσω, τροφοδοτείται από το συναίσθημα, έχει στόχο τους Ολυμπιακούς και ζωγραφίζει παντού, ακόμα και στο δέρμα της.
ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ
Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Ρεπορτάζ / Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Δύο χρόνια μετά τον θάνατο της αγαπητής ηθοποιού, η υπόθεση βρίσκεται στο Τμήμα Ανθρωποκτονιών και ερευνάται εκ νέου. Κοντινοί της άνθρωποι ισχυρίζονται ότι «δεν ήταν ατύχημα, αλλά εγκληματική ενέργεια».
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ