Η κηδεία της Αθήνας

Η κηδεία της Αθήνας Facebook Twitter
Αυτή την Κυριακή, 28/01, κάποιες άλλες ομάδες θα κηδέψουν το Μεταξουργείο. Εικονογραφηση: bianka/LiFO
0

TΟ 2009 ΚΗΔΕΨΑΝ ΤΗ ΒΕΝΕΤΙΑ – μουντή μέρα Νοέμβρη με σηκωμένα κουπιά, ροζ κάσα σε γόνδολες στο ασθενικό νερό. Μαυροντυμένοι πήρανε το φέρετρο στους ώμους, διάβασαν την πόλη τους και το αφήσαν κάτω. Τέλος, το άρχισαν στις κλοτσιές. Το φέρετρο ήταν άδειο.[1]

Η Funerale di Venezia οργανώθηκε από τη Venessia.com, μια ομάδα πολιτών που μάχεται ενάντια στην τουριστικοποίηση της πόλης. Η ομάδα είχε δηλώσει ότι θα κήδευε την πόλη όταν οι μόνιμοι κάτοικοι θα έπεφταν κάτω από τους 60.000 (σήμερα υπολογίζονται περί τους 49.000). Τριάντα εκατομμύρια τουρίστες τον χρόνο κάνουν τη Βενετία κόλαση για τους ντόπιους. Τα περισσότερα διαμερίσματα γίνονται Airbnb, νοίκια και τιμές αυξάνονται διαρκώς, οι (μη-εισοδηματίες) κάτοικοι εκτοπίζονται προς την ενδοχώρα.

Το ντοκιμαντέρ I love Venice αποδίδει αυτήν τη συνθήκη πιστά.[2] Στις συνεντεύξεις με τους εναπομείναντες Βενετσιάνους επιστρέφει συχνά η μεταφορά του λούνα παρκ. «Η πόλη μας έχει γίνει ένα πάρκο αναψυχής», ακούγονται να λένε, «ένας παιχνιδότοπος για τους πλούσιους του κόσμου. Παλεύουμε να καταλάβουμε τι κάνουμε εδώ πέρα». Αργότερα, ένας πολίτης βρίζει τουρίστες που τον κοιτάνε από κρουαζιερόπλοιο, «δεν είμαστε οι κομπάρσοι σας!» φωνάζει.

Η Αθήνα μαστίζεται από τον εξευγενισμό: μαζικές αγορές ακινήτων από επενδυτές∙ πολλαπλασιασμός των Airbnb∙ αύξηση της αστυνόμευσης προς χάριν της ομαλής διεκπεραίωσης των έργων ανάπλασης∙ συντελεσμένη ή εν εξελίξει αλλαγή χαρακτήρα όλων των περιοχών του κέντρου.

Η περίπτωση της Βενετίας δεν είναι σε καμία περίπτωση μοναδική. Απεναντίας, αποτελεί την πιο ακραία έκφανση ενός παγκόσμιου φαινομένου. Ο εξευγενισμός (gentrification) αναφέρεται σε διαδικασίες «ανάπλασης» ή «αναβάθμισης» του αστικού τοπίου, στη μαζική αγορά και ανακαίνιση διαμερισμάτων που αλλοιώνει («ομορφαίνει», ήτοι: επαναπροσδιορίζει ταξικά) τον χαρακτήρα μιας περιοχής και ακριβαίνει τα πάντα. Είτε αυτό γίνεται για να τραβήξει εγχώριους επενδυτές είτε για να φέρει τουρίστες (συχνότερα και τα δύο), το αποτέλεσμα είναι πάντα το ίδιο: ο εκτοπισμός των ντόπιων και η διάλυση κοινοτήτων.

Η Αθήνα μαστίζεται από τον εξευγενισμό: μαζικές αγορές ακινήτων από επενδυτές∙ πολλαπλασιασμός των Airbnb∙ αύξηση της αστυνόμευσης προς χάριν της ομαλής διεκπεραίωσης των έργων ανάπλασης∙ συντελεσμένη ή εν εξελίξει αλλαγή χαρακτήρα όλων των περιοχών του κέντρου. Παράλληλα, μια κυβέρνηση που, χωρίς υπεκφυγές, έχει ως κύριο στόχο τη δημιουργία μιας πόλης «ελκυστικής» για τουρίστες και επενδυτές. Ο αποκλεισμός του δήμου από τον έλεγχο των έργων της ανάπλασης μετά την εκλογή τού Δούκα λέει πολλά: τα μετρό, η ιδιωτικοποίηση των πάρκων και ο αποκλεισμός απ’ τον δημόσιο χώρο θα συνεχίσουν με ή χωρίς τη συμβολή του Μπακογιάννη. Το αποτέλεσμα είναι η ακρίβεια που βλέπουμε σε νοίκια και τιμές, η αδυναμία μικρότερων επιχειρήσεων να επιβιώσουν οικονομικά και, τελικά, ο εκτοπισμός.

Στην Αμερική έχουν έναν ενδιαφέροντα τρόπο να αντιμετωπίζουν τον εξευγενισμό. Όπως με πληροφόρησε μια φίλη απ’ το Oakland, μερικές κοινότητες Αφροαμερικανών επιδεικνύουν συνειδητά «αντι-κοινωνικές» συμπεριφορές, ώστε να αποτρέψουν την «αναβάθμιση» των γειτονιών τους: αφήνουν σκουπίδια στους δρόμους και στις αυλές, κάνουν τακτικά μπάχαλα ανάβοντας φωτιές, ρίχνουν άσφαιρα στον ουρανό νύχτες χωρίς φεγγάρι. Έτσι διατηρούν την εικόνα μιας επικίνδυνης περιοχής, αποθαρρύνοντας επενδυτές που σκέφτονται ν’ αγοράσουν ακίνητα ή πλούσιους που θα ’θελαν να μετακομίσουν κάπου «εναλλακτικά».

Στην Αθήνα, όπως και στη Βενετία, έχουμε ομάδες γειτονιάς. Το περασμένο Σαββατοκύριακο βρέθηκα σε μια συνάντηση τέτοιων ομάδων στα Εξάρχεια, μια απόπειρα συντονισμού και ενίσχυσης των προσπάθειών τους. Αυτή την Κυριακή, 28/01, κάποιες άλλες ομάδες θα κηδέψουν το Μεταξουργείο. Η πομπή θα ξεκινήσει στις 13:30 απ’ το Δημόσιο Σήμα. Σύμφωνα με την εκδήλωση του «Μαχαλά Μεταξουργείου», τη γειτονιά κηδεύουν «οι κάτοικοι, οι ένοικοι, οι πρώην κάτοικοι, οι πρώην ένοικοι, οι διαλυμένες παρέες, οι εξόριστες υπάρξεις, οι ασκεπείς καλλιτέχνες, οι άστεγες συλλογικότητες, οι κοινότητες υπό διωγμό και λοιποί τεθλιμμένοι γείτονες. Θα τηρηθεί αυστηρά πένθιμη περιβολή».[3] Προβλέπεται πως αυτή η Κυριακή θα ’ναι ιδιαίτερα κρύα. Να ’ρθείτε, πάντως, θα ’λεγα. Μάλλον έχει σημασία.

Ας επιστρέψουμε, όμως, στη Βενετία, και σε κάποιες σκέψεις μου για το τέλος του κόσμου: η Βενετία θα χαθεί σε μερικές δεκαετίες, η στάθμη του νερού θα συνεχίσει να ανεβαίνει και θα την καταπιεί. Ποιος θα την πενθήσει; Οι τουρίστες, οι λάτρεις του ευρωπαϊκού πολιτισμού, οι ιδιοκτήτες των Airbnb που κονομάνε; Φυσικά. Αλλά όλοι εκείνοι οι δύσμοιροι που εκδιώχτηκαν απ’ την πόλη, που είδαν τους νόμους της αγοράς να τους παίρνουν το σπίτι, όλοι αυτοί υποπτεύομαι πως ίσως να μην κλάψουν – μια Βενετία στον βυθό που σαν φρέσκια Ατλαντίδα πληρώνει για την ύβρη. Δεν τραγουδούν ήδη, αναρωτιέμαι τώρα: «Άντε να ’ρθει η μπόρα, να τους κατεδαφίσει, που κοστολογούν την ύπαρξή μου τρία ευρώ την ώρα»;[4]

[1] No comment TV. Venice Funeral Festival.
[2] H. Muskens & Q. Racké, I love Venice (ντοκιμαντέρ)

[3] Μαχαλάς Μεταξουργείου. Κηδεία Μεταξουργείου.

[4] Στόλεν, Ζόντιακ.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Αθήνα χωρίς «Ανάπλαση»

Ρεπορτάζ / Αθήνα χωρίς «Ανάπλαση»: Πώς ο νέος δήμαρχος χάνει τον έλεγχο όλων των έργων που σχεδιάζονται

Πώς η νέα τροπολογία για τον οργανισμό της «Ανάπλασης» φέρνει τα πάνω κάτω για τον νέο δήμαρχο της Αθήνας και τι σημαίνει αυτό για την εξέλιξη των έργων.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Αθήνα: Μια υπέροχη πόλη με χιλιάδες ξενοδοχεία και χωρίς κατοίκους

Ρεπορτάζ / Αθήνα: Μια υπέροχη πόλη με χιλιάδες ξενοδοχεία και χωρίς κατοίκους

Ένα επενδυτικό ράλι με νέες ξενοδοχειακές μονάδες εξελίσσεται στο κέντρο της Αθήνας, ενώ ταυτόχρονα η βραχυχρόνια μίσθωση έχει πάρει διαστάσεις βιομηχανίας. Μια έρευνα της LiFO για τις αντοχές της Αθήνας και των κατοίκων της στον τουρισμό.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ένα ελληνο-αλβανικό ανήκειν εν τη γενέσει;

Guest Editors / Μεταξύ ελληνικότητας και αλβανικότητας 

Μια έρευνα επιβεβαιώνει ότι η αλβανική μετανάστευση στην Ελλάδα αναδιαμορφώνει ριζικά τις έννοιες της ταυτότητας και του ανήκειν, αποκαλύπτοντας τις προκλήσεις και τις προοπτικές αυτής της νέας πραγματικότητας.
ΙΛΙΡΙΝΤΑ ΜΟΥΣΑΡΑΙ
ΕΠΕΞ Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Περιβάλλον / Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο για τη θαλάσσια ζωή και μπλόκαρε, έστω προσωρινά, τα σχέδια για εξορύξεις στον ανεξερεύνητο βυθό. Ο Andrew Sweetman μιλά στη LiFO για την έρευνα που έγινε απροσδόκητα viral και συγκρούστηκε με κολοσσούς, πολιτικές αποφάσεις και… το TikTok.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Ακροβατώντας / Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Τι σημασία έχουν τα μεγάλα σκάνδαλα, όταν η απειλή είναι μπροστά μας, όπως οι καραβιές Λίβυων και Σουδανών μεταναστών και πολιτικών προσφύγων που καταφθάνουν στη νότια Κρήτη και εισβάλλουν ανεξέλεγκτα στην πατρίδα;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Ο δημοσιογράφος της «Εφημερίδας των Συντακτών» και του e-tetRadio μιλά για την εφημερίδα, επιβεβαιώνοντας τις τελικές συζητήσεις με τον Δημήτρη Μελισσανίδη, για την κρίση της αριστεράς, την επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα και το μέλλον του Τύπου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Οπτική Γωνία / «Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Ο θεατρικός σκηνοθέτης Guy Ben-Aharon, που βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα, γράφει στη LiFO για την απόρριψη που βιώνει τόσο στην πατρίδα του όσο και στο εξωτερικό ως Ισραηλινός που υποστηρίζει την ελευθερία της Παλαιστίνης. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
«Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Οπτική Γωνία / «ΟΠΕΚΕΠΕ: Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έστειλε πριν από λίγο καιρό στη Βουλή τη δικογραφία για Αυγενάκη και Βορίδη, αλλά η ΝΔ δεν βλέπει ποινικές ευθύνες υπουργών στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και επιμένει ότι πρόκειται για «διαχρονικές παθογένειες». 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Γιατί κανείς δεν μας προστατεύει από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Οπτική Γωνία / Γιατί δεν μας προστατεύει κανείς από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Η Κομισιόν στέλνει τη χώρα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επειδή δεν έχει υιοθετήσει τα απαραίτητα σχέδια δράσης για την ηχορρύπανση. Τι σημαίνει αυτό για την καθημερινότητά μας; Μιλά στη LiFO ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ, Γεώργιος Παπανικολάου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας κανονικός αφελληνισμός

Οπτική Γωνία / Ένας κανονικός αφελληνισμός

Στη θέση εκείνων των ξένων που καλλιεργούσαν μια αληθινή σχέση με την Ελλάδα, πολλαπλασιάζονται τα φιμέ τζάμια των υπερπολυτελών τζιπ, αόρατοι και αδιάφοροι μεσάζοντες, αγοραστές επαύλεων που υπενοικιάζονται ή έχουν γίνει φρούρια με μικρούς ιδιωτικούς στρατούς τραμπούκων.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Δημήτρης Νανόπουλος: «Ζούμε το τέλος του ανθρώπου και τη γέννηση ενός νέου τύπου ύπαρξης»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Νανόπουλος: «Ζούμε το τέλος του ανθρώπου και τη γέννηση ενός νέου τύπου ύπαρξης»

Ο διακεκριμένος ακαδημαϊκός και θεωρητικός φυσικός μιλά για την προέλευση της συνείδησης, τoν εγκέφαλο ως κβαντική μηχανή και το μέλλον του ανθρώπου ως υβριδίου τεχνολογίας και βιολογίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Η ομοφοβία δεν είναι ιδεολογική τοποθέτηση αλλά μια μορφή βίας»

Οπτική Γωνία / «Η ομοφοβία δεν είναι ιδεολογική τοποθέτηση αλλά μια μορφή βίας»

Ένα 13χρονο παιδί δεν άντεξε την ομοφοβία και έδωσε τέλος στη ζωή του. Ο ψυχίατρος-ψυχαναλυτής Σάββας Σαββόπουλος εξηγεί πώς μπορούν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί να εντοπίσουν έγκαιρα τα σημάδια της αυτοκτονικής διάθεσης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Antinero: Καταγγελία-μαμούθ για το μεγαλύτερο πρόγραμμα δασικής πρόληψης

Ρεπορτάζ / Antinero: Πώς το «μεγαλύτερο πρόγραμμα δασικής πρόληψης» έγινε πεδίο καταγγελιών

Με εκατομμύρια ευρώ να έχουν ήδη διατεθεί, το πρόγραμμα Antinero μπαίνει στο στόχαστρο: 213 φορείς και πολίτες υπέβαλαν αναφορά στην Ε.Ε., αμφισβητώντας τη νομιμότητα και την αποτελεσματικότητά του.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ