Η δυσφορία για την ακρίβεια

Η δυσφορία για την ακρίβεια Facebook Twitter
Μια ακρίβεια αποκομμένη από τις ανισότητες, την περιβαλλοντική καταστροφή και την κρίση του κοινωνικού δεσμού είναι σαν αυτή την καθημερινή «τιμοληψία» που βλέπουμε στην πρωινή ζώνη των καναλιών ή στις «παρεμβάσεις του πρωθυπουργού». Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0

ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΣΧΟΛΙΟ στέκεται συνήθως στα ποσοστά των κομμάτων ή, όπως συμβαίνει τώρα στον ΣΥΡΙΖΑ και στο ΠΑΣΟΚ, στις επιδόσεις των προσώπων που παίζουν ρόλο στην πορεία τους ή φιλοδοξούν να την καθορίσουν. Έτσι και σε κάποιες τελευταίες έρευνες (της MRB αλλά και της Metron Analysis) το βάρος έπεσε στη μεγάλη πτώση του ΣΥΡΙΖΑ (πέμπτη θέση, πλέον), στη μεγάλη επίσης υποχώρηση της Νέας Δημοκρατίας, στην αύξηση της επιρροής της Ελληνικής Λύσης.

Έπειτα, η συζήτηση περιστρέφεται λογικά γύρω από την εσωτερική σύγκρουση στον ΣΥΡΙΖΑ και στους συνδυασμούς των πιθανών νικητών και «ζευγών» στον αγώνα για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ.

Διαβάζοντας όμως για την ιεράρχηση των προβλημάτων, στέκομαι ξανά στην ακρίβεια. Το κόστος ζωής –σε διάφορες υποκατηγορίες, από την ενέργεια ως τα τρόφιμα και άλλα αγαθά− είναι ουσιαστικά ένα σταθερό κριτήριο κοινωνικής δυσαρέσκειας. Η ακρίβεια και η αγοραστική δύναμη των πολιτών είναι άλλωστε το νήμα που συνδέει την ελληνική εμπειρία με τα παράπονα και τη δυσφορία και άλλων ευρωπαϊκών λαών. Αν ανατρέξει κανείς σε αντίστοιχες έρευνες στη Γαλλία ή στη Γερμανία, η μείωση της αγοραστικής δύναμης βρίσκεται εξαιρετικά ψηλά.

Το κόστος ζωής –σε διάφορες υποκατηγορίες, από την ενέργεια ως τα τρόφιμα και άλλα αγαθά− είναι ουσιαστικά ένα σταθερό κριτήριο κοινωνικής δυσαρέσκειας. Η ακρίβεια και η αγοραστική δύναμη των πολιτών είναι άλλωστε το νήμα που συνδέει την ελληνική εμπειρία με τα παράπονα και τη δυσφορία και άλλων ευρωπαϊκών λαών.

Σημαίνει κάτι αυτό; Πολλοί σχολιαστές θεωρούν πως αυτό ειδικά το εύρημα δημιουργεί χώρο για πολιτικές ανατροπές και μάλιστα «προοδευτικές». Ο συλλογισμός είναι απλός: αν μια κυβέρνηση δεν μπορεί να εγγυηθεί καλύτερη πρόσβαση σε πιο φτηνά αγαθά και υπηρεσίες, θα αντιμετωπίσει, αργά ή γρήγορα, την τιμωρία των ψηφοφόρων.

Δεν είναι λάθος όλη η υπόθεση. Νομίζω όμως πως κρύβει μια αυταπάτη, καθώς φαίνεται να υποτιμά τον ρόλο δυο άλλων παραγόντων. Για παράδειγμα, οι κυβερνήσεις, ακόμα και οι πιο συντηρητικές και «νεοφιλελεύθερων κλίσεων», έχουν πια μεγάλες δυνατότητες επιδοματικών ενισχύσεων και κλαδικών διευκολύνσεων. Μπορούν να παρεμβαίνουν στους συσχετισμούς της δυσαρέσκειας και να «αίρουν» επιμέρους βάρη, μετατοπίζοντάς τα σε άλλους και έπειτα σε κάποιους τρίτους. Διαθέτουν μεθόδους και εργαλεία να χειριστούν τη μηχανική της δυσαρέσκειας όχι μόνο μέσω του κοινωνικού αυτοματισμού αλλά και με πραγματικές διευκολύνσεις πληρωμών, αναστολές προστίμων ή φορολογικές «δεύτερες σκέψεις».

Οι ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις αλλά και μια κουλτούρα ευέλικτου τακτικισμού προσφέρουν πολλά όπλα για τον χειρισμό της πιο έντονης δυσαρέσκειας. Το δεύτερο όμως που παραγνωρίζεται στην ανάλυση είναι ότι η δυσφορία για την ακρίβεια των τιμών δεν έχει από μόνη της κάτι το «προοδευτικό», πόσο μάλλον το ριζοσπαστικό. Η ίδια η δυσαρέσκεια ή ακόμα και ο θυμός μπορεί μια χαρά να συνυπάρχουν με ισχυρές δόσεις πολιτικής απάθειας, κυνική συμφιλίωση με τις κοινωνικές ανισότητες και μεγάλη αδιαφορία για τα δημόσια αγαθά.

Το ότι, για παράδειγμα, σε όλες σχεδόν τις έρευνες οι ανισότητες και το περιβάλλον ιεραρχούνται χαμηλά ως προβλήματα σημαίνει ότι διανύουμε, πραγματικά, μια φάση μειωμένων προσδοκιών.

Οι ικανοποιημένοι διδάσκουν από τον άμβωνα των social media «ορθολογισμό και ψυχραιμία», ενώ οι δυσαρεστημένοι και θυμωμένοι εκτοξεύουν βρισιές, ψάχνοντας απεγνωσμένα αποδιοπομπαίους τράγους. Κάπως έτσι εμφανίζεται ένα δίδυμο συντηρητικού ρεαλισμού και ψυχο-συναισθηματικής αλλοφροσύνης που σκοτώνει την πολιτική σκέψη, φτιάχνοντας ένα περιβάλλον ματαίωσης.

Υπάρχει πάντα η εύκολη εξήγηση αυτής της κατάστασης με όρους επιτακτικών προβλημάτων επιβίωσης, που μετατρέπουν σε είδη πολυτελείας όλα τα υπόλοιπα. Αν αυτό όντως ισχύει (και κανείς δεν το αμφισβητεί, ιδίως για στρώματα δίχως διαπραγματευτική ισχύ), τα πολιτικά αποτελέσματα της δημοκρατικής στένωσης είναι τραγικά.

Μια ακρίβεια αποκομμένη από τις ανισότητες, την περιβαλλοντική καταστροφή και την κρίση του κοινωνικού δεσμού είναι σαν αυτή την καθημερινή «τιμοληψία» που βλέπουμε στην πρωινή ζώνη των καναλιών ή στις «παρεμβάσεις του πρωθυπουργού». Με άλλα λόγια, δεν φέρνει πιο κοντά μια πολιτική της καλύτερης ζωής, παρά μόνο τον πολιτικό χειρισμό των δυσαρεστημένων ανθρώπων μέσα από δοσομετρήσεις ανακούφισης και καταπράυνσης. Όπως αυτός που δοκιμάζεται τώρα, ενώ στην αντιπολίτευση τρώνε τις σάρκες τους ή προσπαθούν να συνέλθουν.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Ρεπορτάζ / Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Τα πρόσφατα ατυχήματα με αστικά λεωφορεία φέρνουν στο προσκήνιο το θέμα της εκχώρησης συγκοινωνιακού έργου στα ΚΤΕΛ και καταγγελίες για θεσμικές αστοχίες. Οι εμπλεκόμενες πλευρές μιλάνε στη LiFO.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Ένα ελληνο-αλβανικό ανήκειν εν τη γενέσει;

Guest Editors / Μεταξύ ελληνικότητας και αλβανικότητας 

Μια έρευνα επιβεβαιώνει ότι η αλβανική μετανάστευση στην Ελλάδα αναδιαμορφώνει ριζικά τις έννοιες της ταυτότητας και του ανήκειν, αποκαλύπτοντας τις προκλήσεις και τις προοπτικές αυτής της νέας πραγματικότητας.
ΙΛΙΡΙΝΤΑ ΜΟΥΣΑΡΑΙ
ΕΠΕΞ Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Περιβάλλον / Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο για τη θαλάσσια ζωή και μπλόκαρε, έστω προσωρινά, τα σχέδια για εξορύξεις στον ανεξερεύνητο βυθό. Ο Andrew Sweetman μιλά στη LiFO για την έρευνα που έγινε απροσδόκητα viral και συγκρούστηκε με κολοσσούς, πολιτικές αποφάσεις και… το TikTok.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Ακροβατώντας / Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Τι σημασία έχουν τα μεγάλα σκάνδαλα, όταν η απειλή είναι μπροστά μας, όπως οι καραβιές Λίβυων και Σουδανών μεταναστών και πολιτικών προσφύγων που καταφθάνουν στη νότια Κρήτη και εισβάλλουν ανεξέλεγκτα στην πατρίδα;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Ο δημοσιογράφος της «Εφημερίδας των Συντακτών» και του e-tetRadio μιλά για την εφημερίδα, επιβεβαιώνοντας τις τελικές συζητήσεις με τον Δημήτρη Μελισσανίδη, για την κρίση της αριστεράς, την επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα και το μέλλον του Τύπου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Οπτική Γωνία / «Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Ο θεατρικός σκηνοθέτης Guy Ben-Aharon, που βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα, γράφει στη LiFO για την απόρριψη που βιώνει τόσο στην πατρίδα του όσο και στο εξωτερικό ως Ισραηλινός που υποστηρίζει την ελευθερία της Παλαιστίνης. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
«Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Οπτική Γωνία / «ΟΠΕΚΕΠΕ: Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έστειλε πριν από λίγο καιρό στη Βουλή τη δικογραφία για Αυγενάκη και Βορίδη, αλλά η ΝΔ δεν βλέπει ποινικές ευθύνες υπουργών στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και επιμένει ότι πρόκειται για «διαχρονικές παθογένειες». 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Γιατί κανείς δεν μας προστατεύει από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Οπτική Γωνία / Γιατί δεν μας προστατεύει κανείς από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Η Κομισιόν στέλνει τη χώρα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επειδή δεν έχει υιοθετήσει τα απαραίτητα σχέδια δράσης για την ηχορρύπανση. Τι σημαίνει αυτό για την καθημερινότητά μας; Μιλά στη LiFO ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ, Γεώργιος Παπανικολάου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας κανονικός αφελληνισμός

Οπτική Γωνία / Ένας κανονικός αφελληνισμός

Στη θέση εκείνων των ξένων που καλλιεργούσαν μια αληθινή σχέση με την Ελλάδα, πολλαπλασιάζονται τα φιμέ τζάμια των υπερπολυτελών τζιπ, αόρατοι και αδιάφοροι μεσάζοντες, αγοραστές επαύλεων που υπενοικιάζονται ή έχουν γίνει φρούρια με μικρούς ιδιωτικούς στρατούς τραμπούκων.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Δημήτρης Νανόπουλος: «Ζούμε το τέλος του ανθρώπου και τη γέννηση ενός νέου τύπου ύπαρξης»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Νανόπουλος: «Ζούμε το τέλος του ανθρώπου και τη γέννηση ενός νέου τύπου ύπαρξης»

Ο διακεκριμένος ακαδημαϊκός και θεωρητικός φυσικός μιλά για την προέλευση της συνείδησης, τoν εγκέφαλο ως κβαντική μηχανή και το μέλλον του ανθρώπου ως υβριδίου τεχνολογίας και βιολογίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ