Η δυσφορία για την ακρίβεια

Η δυσφορία για την ακρίβεια Facebook Twitter
Μια ακρίβεια αποκομμένη από τις ανισότητες, την περιβαλλοντική καταστροφή και την κρίση του κοινωνικού δεσμού είναι σαν αυτή την καθημερινή «τιμοληψία» που βλέπουμε στην πρωινή ζώνη των καναλιών ή στις «παρεμβάσεις του πρωθυπουργού». Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0

ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΣΧΟΛΙΟ στέκεται συνήθως στα ποσοστά των κομμάτων ή, όπως συμβαίνει τώρα στον ΣΥΡΙΖΑ και στο ΠΑΣΟΚ, στις επιδόσεις των προσώπων που παίζουν ρόλο στην πορεία τους ή φιλοδοξούν να την καθορίσουν. Έτσι και σε κάποιες τελευταίες έρευνες (της MRB αλλά και της Metron Analysis) το βάρος έπεσε στη μεγάλη πτώση του ΣΥΡΙΖΑ (πέμπτη θέση, πλέον), στη μεγάλη επίσης υποχώρηση της Νέας Δημοκρατίας, στην αύξηση της επιρροής της Ελληνικής Λύσης.

Έπειτα, η συζήτηση περιστρέφεται λογικά γύρω από την εσωτερική σύγκρουση στον ΣΥΡΙΖΑ και στους συνδυασμούς των πιθανών νικητών και «ζευγών» στον αγώνα για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ.

Διαβάζοντας όμως για την ιεράρχηση των προβλημάτων, στέκομαι ξανά στην ακρίβεια. Το κόστος ζωής –σε διάφορες υποκατηγορίες, από την ενέργεια ως τα τρόφιμα και άλλα αγαθά− είναι ουσιαστικά ένα σταθερό κριτήριο κοινωνικής δυσαρέσκειας. Η ακρίβεια και η αγοραστική δύναμη των πολιτών είναι άλλωστε το νήμα που συνδέει την ελληνική εμπειρία με τα παράπονα και τη δυσφορία και άλλων ευρωπαϊκών λαών. Αν ανατρέξει κανείς σε αντίστοιχες έρευνες στη Γαλλία ή στη Γερμανία, η μείωση της αγοραστικής δύναμης βρίσκεται εξαιρετικά ψηλά.

Το κόστος ζωής –σε διάφορες υποκατηγορίες, από την ενέργεια ως τα τρόφιμα και άλλα αγαθά− είναι ουσιαστικά ένα σταθερό κριτήριο κοινωνικής δυσαρέσκειας. Η ακρίβεια και η αγοραστική δύναμη των πολιτών είναι άλλωστε το νήμα που συνδέει την ελληνική εμπειρία με τα παράπονα και τη δυσφορία και άλλων ευρωπαϊκών λαών.

Σημαίνει κάτι αυτό; Πολλοί σχολιαστές θεωρούν πως αυτό ειδικά το εύρημα δημιουργεί χώρο για πολιτικές ανατροπές και μάλιστα «προοδευτικές». Ο συλλογισμός είναι απλός: αν μια κυβέρνηση δεν μπορεί να εγγυηθεί καλύτερη πρόσβαση σε πιο φτηνά αγαθά και υπηρεσίες, θα αντιμετωπίσει, αργά ή γρήγορα, την τιμωρία των ψηφοφόρων.

Δεν είναι λάθος όλη η υπόθεση. Νομίζω όμως πως κρύβει μια αυταπάτη, καθώς φαίνεται να υποτιμά τον ρόλο δυο άλλων παραγόντων. Για παράδειγμα, οι κυβερνήσεις, ακόμα και οι πιο συντηρητικές και «νεοφιλελεύθερων κλίσεων», έχουν πια μεγάλες δυνατότητες επιδοματικών ενισχύσεων και κλαδικών διευκολύνσεων. Μπορούν να παρεμβαίνουν στους συσχετισμούς της δυσαρέσκειας και να «αίρουν» επιμέρους βάρη, μετατοπίζοντάς τα σε άλλους και έπειτα σε κάποιους τρίτους. Διαθέτουν μεθόδους και εργαλεία να χειριστούν τη μηχανική της δυσαρέσκειας όχι μόνο μέσω του κοινωνικού αυτοματισμού αλλά και με πραγματικές διευκολύνσεις πληρωμών, αναστολές προστίμων ή φορολογικές «δεύτερες σκέψεις».

Οι ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις αλλά και μια κουλτούρα ευέλικτου τακτικισμού προσφέρουν πολλά όπλα για τον χειρισμό της πιο έντονης δυσαρέσκειας. Το δεύτερο όμως που παραγνωρίζεται στην ανάλυση είναι ότι η δυσφορία για την ακρίβεια των τιμών δεν έχει από μόνη της κάτι το «προοδευτικό», πόσο μάλλον το ριζοσπαστικό. Η ίδια η δυσαρέσκεια ή ακόμα και ο θυμός μπορεί μια χαρά να συνυπάρχουν με ισχυρές δόσεις πολιτικής απάθειας, κυνική συμφιλίωση με τις κοινωνικές ανισότητες και μεγάλη αδιαφορία για τα δημόσια αγαθά.

Το ότι, για παράδειγμα, σε όλες σχεδόν τις έρευνες οι ανισότητες και το περιβάλλον ιεραρχούνται χαμηλά ως προβλήματα σημαίνει ότι διανύουμε, πραγματικά, μια φάση μειωμένων προσδοκιών.

Οι ικανοποιημένοι διδάσκουν από τον άμβωνα των social media «ορθολογισμό και ψυχραιμία», ενώ οι δυσαρεστημένοι και θυμωμένοι εκτοξεύουν βρισιές, ψάχνοντας απεγνωσμένα αποδιοπομπαίους τράγους. Κάπως έτσι εμφανίζεται ένα δίδυμο συντηρητικού ρεαλισμού και ψυχο-συναισθηματικής αλλοφροσύνης που σκοτώνει την πολιτική σκέψη, φτιάχνοντας ένα περιβάλλον ματαίωσης.

Υπάρχει πάντα η εύκολη εξήγηση αυτής της κατάστασης με όρους επιτακτικών προβλημάτων επιβίωσης, που μετατρέπουν σε είδη πολυτελείας όλα τα υπόλοιπα. Αν αυτό όντως ισχύει (και κανείς δεν το αμφισβητεί, ιδίως για στρώματα δίχως διαπραγματευτική ισχύ), τα πολιτικά αποτελέσματα της δημοκρατικής στένωσης είναι τραγικά.

Μια ακρίβεια αποκομμένη από τις ανισότητες, την περιβαλλοντική καταστροφή και την κρίση του κοινωνικού δεσμού είναι σαν αυτή την καθημερινή «τιμοληψία» που βλέπουμε στην πρωινή ζώνη των καναλιών ή στις «παρεμβάσεις του πρωθυπουργού». Με άλλα λόγια, δεν φέρνει πιο κοντά μια πολιτική της καλύτερης ζωής, παρά μόνο τον πολιτικό χειρισμό των δυσαρεστημένων ανθρώπων μέσα από δοσομετρήσεις ανακούφισης και καταπράυνσης. Όπως αυτός που δοκιμάζεται τώρα, ενώ στην αντιπολίτευση τρώνε τις σάρκες τους ή προσπαθούν να συνέλθουν.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Το κρασί, το λάδι και ένας υπουργός του Τραμπ

Οπτική Γωνία / Ειδήσεις που περνούν στα ψιλά και είναι πιο σημαντικές από το μαλλί ενός υπουργού

Η σύγχρονη ακροδεξιά από τη μία κλείνει το μάτι στην πιο παραδοσιακή, αδιάφορη για θέματα υγείας και περιβάλλοντος, κουλτούρα, ενώ από την άλλη, ορισμένοι εκπρόσωποί της, όπως ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζούνιορ, δείχνουν ευαισθησία απέναντι στους κινδύνους του τεχνολογικού καπιταλισμού.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Το δικαίωμα στην απομόνωση

Ιλεκτρίσιτυ / Ας αφήσουμε τους ιθαγενείς στην ησυχία τους

Οι φυλές ιθαγενών που ζουν αποκομμένες από τον ανθρώπινο πολιτισμό χαίρουν νομικής προστασίας, καθώς η επαφή τους με τα οργανωμένη κράτη ενέχει καταστροφικές συνέπειες για τις κοινότητές τους.
ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΗΣ
«To TikTok πέτυχε γιατί σε διασκεδάζει»

Enrico Bellini / «To TikTok πέτυχε γιατί σε διασκεδάζει»

Ο επικεφαλής Κυβερνητικών Σχέσεων και Δημόσιας Πολιτικής του TikTok στη Νότια Ευρώπη, Enrico Bellini, περιγράφει το μυστικό της επιτυχίας της δημοφιλούς πλατφόρμας και εξηγεί γιατί η προστασία των δεδομένων των Ευρωπαίων χρηστών είναι υψίστης σημασίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσο απέχει ένα βιντεοπαιχνίδι για βιασμούς από την incel πραγματικότητα που ζούμε;

Οπτική Γωνία / Πόσο απέχει ένα βιντεοπαιχνίδι για βιασμούς από την incel πραγματικότητα που ζούμε;

Ορθώς μας σοκάρει το «No Mercy» που «παίζει» με τον βιασμό και την αιμομιξία, όμως την ίδια στιγμή ζούμε σε μια κοινωνία όπου η γυναικεία υποταγή πλασάρεται ως κανονικότητα.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Τα νέα στοιχεία για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή τον επαναφέρουν στο προσκήνιο 

Πολιτική / Nέα στοιχεία για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή τον επαναφέρουν στο προσκήνιο 

Η υπόθεση των Τεμπών επιστρέφει στη Βουλή μέσω της δικογραφίας για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή, αλλά στελέχη της κυβέρνησης υποστηρίζουν ότι αυτήν τη φορά είναι καλά προετοιμασμένοι. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
κωνσταντοπουλου

Βασιλική Σιούτη / Ποιος είναι, τελικά, αξιωματική αντιπολίτευση;

Οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν πλέον στη δεύτερη θέση το κόμμα της Πλεύσης Ελευθερίας. Θα διατηρήσει η Ζωή Κωνσταντοπούλου τη δυναμική που απέκτησε; Θα αλλάξει σύντομα πάλι η σειρά των κομμάτων; Το σίγουρο είναι πως η ρευστότητα είναι η νέα πολιτική συνθήκη. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Tίτλος: Explainer: Το κίνημα "Cute Winter Boots" και το κριντζ της ψηφιακής πολιτικοποίησης

Explainer / «Cute Winter Boots»: Όσο κι αν το υποτιμάτε, το TikTok παράγει πολιτική

Το hashtag #CuteWinterBoots συγκεντρώνει τους προβληματισμούς των χρηστών για την άνοδο της παγκόσμιας ακροδεξιάς και για τον τρόπο που εφαρμόζεται η δημοκρατία σήμερα. Έχουμε αφήσει πίσω μας για πάντα το «για να συμμετέχω στην πολιτική πάω σε συνελεύσεις και γράφομαι σε κόμμα».
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Τι μας δείχνουν τα πρώτα ίχνη ζωής εκτός της Γης;

Διάστημα / Βρέθηκαν όντως ίχνη εξωγήινης ζωής;

Τι ανακάλυψε ακριβώς το τηλεσκόπιο James Webb; Θα υπάρξει σύντομα κατοικήσιμος πλανήτης; Πόσο κοντά είμαστε στην κατάκτηση του Διαστήματος; Ο αστρονόμος και καθηγητής Φυσικής του Διαστήματος Ξενοφών Μουσάς εξηγεί τι σηματοδοτεί η ανακάλυψη του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει τρίτη θητεία και τα δίνει όλα για να αλλάξει το κλίμα

Βασιλική Σιούτη / Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει τρίτη θητεία και τα δίνει όλα για να αλλάξει το κλίμα

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξεκαθάρισε ότι θα διεκδικήσει και τρίτη πρωθυπουργική θητεία και τα δίνει όλα με στόχο την άμεση αντιστροφή του αρνητικού πολιτικού κλίματος.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Χριστόφορος Πισσαρίδης: «Με ενοχλεί που η Ελλάδα, σε όλες τις λίστες, βρίσκεται στην τελευταία θέση»

Χριστόφορος Πισσαρίδης / «Με ενοχλεί που η Ελλάδα βρίσκεται παντού στην τελευταία θέση»

Από τον Τραμπ και την AI μέχρι την ελληνική γραφειοκρατία και την παγκόσμια ύφεση, ο νομπελίστας καθηγητής Οικονομικών Σερ Χριστόφορος Πισσαρίδης μιλά στη LIFO για το μέλλον της εργασίας και την απειλή του λαϊκισμού, εξηγώντας γιατί η Ελλάδα χρειάζεται λιγότερο Δημόσιο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τζέφρι Σακς: «Η κατάληψη των πανεπιστημίων από τον Τραμπ δεν θα πετύχει»

Οπτική Γωνία / Τζέφρι Σακς: «Η κατάληψη των πανεπιστημίων από τον Τραμπ δεν θα πετύχει»

Ο καθηγητής Οικονομικών και διευθυντής του Κέντρου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια σχολιάζει στη LiFO τη σύγκρουση που έχει ξεσπάσει μεταξύ της κυβέρνησης Τραμπ και των αμερικανικών πανεπιστημίων και πώς βλέπει την επόμενη μέρα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αθήνα: Τα ηλεκτρικά πατίνια και το χάος της μικροκινητικότητας/ Πώς θα μπει τάξη στο χάος με τα ηλεκτρικά πατίνια στην Αθήνα;/ «Δεν γίνεται να μην έχουμε πατίνια γιατί είναι επικίνδυνο να κυκλοφορήσουν»

Ρεπορτάζ / Τι θα γίνει επιτέλους με τα ηλεκτρικά πατίνια στην Αθήνα;

Τα ηλεκτρικά πατίνια είναι η νέα τάση μετακίνησης στην πόλη αλλά προς το παρόν δημιουργούν αρκετά προβλήματα και προκαλούν αντιδράσεις. Πώς θα μπουν όρια στην άναρχη κυκλοφορία τους και τη στάθμευσή τους και ποιες υποδομές χρειάζονται;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Τα μεγάλα έργα που αλλάζουν τη χώρα: Ποια προχωρούν και ποια καθυστερούν

Ρεπορτάζ / Τα μεγάλα έργα που αλλάζουν τη χώρα: Ποια προχωρούν και ποια καθυστερούν

Νέοι αυτοκινητόδρομοι, νέες γραμμές μετρό, νοσοκομεία, σιδηρόδρομοι, αεροδρόμια. Στις μακέτες όλα φαίνονται φανταστικά. Πότε όμως στ' αλήθεια παραδίδονται, πόσο κοντά στις μακέτες θα είναι η πραγματικότητα; Και ποια οφέλη μπορεί να προσφέρουν στην κοινωνία και την οικονομία;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Απειλείται η οικονομία από νέο κραχ;

Οπτική Γωνία / Έρχεται νέο παγκόσμιο κραχ;

Εμπορικοί πόλεμοι, γεωπολιτικές απειλές και ο κίνδυνος παγκόσμιας ύφεσης. Πόσο θα επηρεαστεί η Ελλάδα από τη νέα εποχή Τραμπ; Ο καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, Κώστας Μήλας, μιλά στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μπορεί μια φεμινίστρια να είναι χριστιανή; 

Οπτική Γωνία / Μπορεί μια φεμινίστρια να είναι χριστιανή; 

Υπάρχει τελικά ασυμβίβαστο μεταξύ χριστιανισμού και φεμινισμού; Μπορούν οι δύο ταυτότητες να συνυπάρξουν ή πρόκειται για έναν αδύνατο συνδυασμό; Δύο γυναίκες παραθέτουν τα επιχειρήματα κάθε πλευράς.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ