Το «χαμένο» Πάσχα και η ζωντανή του υπόσχεση

Το «χαμένο» Πάσχα και η ζωντανή του υπόσχεση Facebook Twitter
Έργο του Takis
0



Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
 στην πόλη, μακριά από το πολυτραγουδισμένο «Πάσχα στο χωριό», είναι, ούτως ή άλλως, μια πεζή υπόθεση. Εκτός αν είσαι αληθινά πιστός χριστιανός, δηλαδή αν έχεις μια πιο βαθιά σχέση με τις γιορτές, που δεν περιμένει τον κατάλληλο διάκοσμο ή την ιδανική ατμόσφαιρα για να βρει την έμπνευσή της. Για όλους εμάς (μιλώ για τον εαυτό μου και τους ομοίους) που το Πάσχα είχε απομακρυνθεί ήδη ως ξεχωριστή εμπειρία –έχοντας μεταβληθεί περισσότερο σε ένα σύνολο επεξεργασμένων αναμνήσεων, παρά σε κάτι ζωντανό–, η τωρινή πενιχρή εκδοχή του δεν είναι σοκ.

Όμως, αυτή συγκεκριμένα η Μεγάλη Εβδομάδα μάς βρίσκει συλλογικά στο μεταίχμιο: σε μια προσδοκία που έχει χάσει σχεδόν την υπομονή της και αναζητεί τρόπους να αποφορτιστεί. Ας πούμε πως είναι πολλά τα υλικά και τα ψυχικά βάρη που έχουν σωρευτεί και πως, παρά τον σωστικό μύθο του, το ελληνικό καλοκαίρι που έρχεται δεν πρόκειται να εξαφανίσει τα προβλήματά μας (όπως μάθαμε ότι η ζέστη δεν σκοτώνει τον ιό).

Αυτές οι μέρες, λοιπόν, μας καλούν να σκεφτούμε πραγματικά ένα δικαίωμα στη χαρά. Όχι όμως ως ξέπλυμα ενοχών ούτε ως ένα βιαστικό θάψιμο των δυσάρεστων, αλλά ως αληθινή κατάφαση.

Όσα κι αν σκεφτούμε, όμως, κατεβάζοντάς την από το βάθρο της, τούτη η γιορτή συντηρεί πάντα τη μυστική της γλώσσα. Η κεντρική μεταφυσική υπόσχεση των συγκεκριμένων ημερών είναι μια νίκη επί του θανάτου. Μια νίκη, όμως, που δείχνει προς την αντίθετη πλευρά από τη γνώριμη σ’ εμάς τους συγχρόνους άρνηση της θνητότητας.

Ας δούμε γιατί αυτό το φορτίο εξακολουθεί να έχει κοινωνική σημασία. Αισθανόμαστε τώρα να επικρατεί γύρω ένα στόμωμα, ο κορεσμός από τα δυσάρεστα, που οδηγεί πολλούς να ταυτίζουν την κατάφαση στη ζωή με εθελούσια τύφλωση. Μόνο να ανασάνουν «έξω απ’ όλο αυτό» ζητούν: δεν θέλουν να ακούνε άλλο για τα νοσοκομεία, τα δράματα, τους νεκρούς. Ούτε για την Ινδία, που δοκιμάζει τα όρια της ανθρώπινης δυστυχίας σε μια κλίμακα αδιανόητη για τα μέτρα μας. Αυτή η άρνηση, σε έναν βαθμό, είναι ανθρώπινη, πολύ ανθρώπινη, όπως θα έλεγε ο Νίτσε.

Το «χαμένο» Πάσχα και η ζωντανή του υπόσχεση Facebook Twitter
Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO

Στο κάτω-κάτω έχουμε μάθει να πορευόμαστε και να κρίνουμε με απλούς δυαδικούς κώδικες, με χοντρά ζεύγη αντιθέτων: χαρά ή θλίψη, λήθη ή επαγρύπνηση, συνείδηση ή αναισθησία. Είτε θα είσαι ριγμένος είτε κάτι θα σε «ανεβάζει», σύμφωνα με τον γνωστό θερμοστάτη των διαθέσεων και των συναισθημάτων. Αυτό έχει ως συνέπεια να διαχέεται η εντύπωση πως θα ζήσουμε ξανά πλήρως τη ζωή μας μόνο εάν πετάξουμε τις «σκοτεινές σκέψεις». Ή ακόμα πως θα ξεφύγουμε από αυτήν τη δοκιμασία μόνο αν κατορθώσουμε να αποδράσουμε για τα καλά από τις εικόνες και τα λόγια που την υπενθυμίζουν μονότονα. Αλλά εδώ είναι που κάνουμε λάθος: στην ίδια την ιδέα πως, για να επιστρέψουμε στην κανονικότητα, πρέπει να κλείσουμε τα αυτιά και τα μάτια σε όλα όσα μαύρισαν αυτή την κανονικότητα.

Χωρίς να είμαι βέβαιος για την ερμηνεία που δίνω στο πνεύμα των ημερών, νομίζω πως αυτό το εκπληκτικό θανάτω θάνατον πατήσας είναι το αντίθετο από τη δανεική αθανασία του ανθρώπου που επείγεται να κλείσει το πακέτο των διακοπών του, δραπετεύοντας από τα δράματα της πραγματικότητας. Αν τη μεταφράσουμε στη μικρή ανθρώπινη κλίμακα, η νίκη κατά της φθοράς χρειάζεται πρώτα να την αναγνωρίσουμε, να παραδεχτούμε τη φθορά. Με άλλα λόγια, καμιά ανάσταση δεν έρχεται με την τεχνητή «άρνηση» των θλιμμένων όψεων του κόσμου, γιατί αυτό ακριβώς διαιωνίζει την κυριαρχία της μιζέριας, συγκαλύπτοντάς την, και μάλιστα με τρόπο αποτυχημένο.  

Αυτές οι μέρες, λοιπόν, μας καλούν να σκεφτούμε πραγματικά ένα δικαίωμα στη χαρά. Όχι όμως ως ξέπλυμα ενοχών ούτε ως ένα βιαστικό θάψιμο των δυσάρεστων, αλλά ως αληθινή κατάφαση. Εν προκειμένω, όλη η δυσκολία, που εξηγεί και τις πολλές ψυχικές παλινωδίες του παρόντος, είναι να ξεχωρίσουμε την κατάφαση στη ζωή από στάσεις που συνιστούν μάλλον χυδαία επίδειξη ισχύος, περιφρόνηση στους λιγότερο τυχερούς ή σκέτη απόσταση από τα συλλογικά προβλήματα.

Σε αυτό έρχεται εν τέλει να μας συντρέξει η μεταφυσική του ελληνικού Πάσχα, που μπορεί να συνομιλεί και με τον ένθεο και με τον άθεο. Σου λέει πως η τελική μεγάλη χαρά κρατάει το πένθος και τη λύπη που προηγήθηκαν, δηλαδή πως η νίκη δεν προϋποθέτει να απωθήσουμε όλα όσα μας έκαναν να χάσουμε ή να λυγίσουμε. Αν υπάρχει εδώ μήνυμα, αυτό μπορεί να είναι πως δεν θα «αναστηθούμε» λησμονώντας τα θύματα και τους αφανείς αυτής της ιστορίας, αλλά παίρνοντάς τους μαζί μας σε ένα θαύμα συλλογικής επιβίωσης.   

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

To νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

Οπτική Γωνία / Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

«Ό,τι όμως και αν υπήρξε ο Διονύσης Σαββόπουλος είχε τη δόνηση, τον λοξό τόνο, μια διάθεση μεταμόρφωσης και γιορτής. Επέστρεφε σε μια πάμφωτη αυλή περιμένοντας τους φίλους, το νόημα της συνάθροισης».
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
ΕΠΕΞ Στην εποχή του Οφθαλμού

Ιλεκτρίσιτυ / Στην εποχή του Οφθαλμού

Οι κρίσεις ευνοούν την εξουσία, διατηρώντας ένα επίπεδο φόβου μες στην κοινωνία, νομιμοποιώντας μέτρα που ανακουφίζουν τον φόβο αυξάνοντας τον έλεγχο, και δημιουργώντας ευκαιρίες για τη διοχέτευση του κεφαλαίου.
ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΗΣ
Μετά τα ερείπια της Γάζας: ποιος μπορεί να χτίσει ξανά την ελπίδα;;

Οπτική Γωνία / Η Γάζα μετά τον πόλεμο: Υπάρχει ελπίδα;

Η καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και μέλος του Κέντρου Ερευνών για το Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Μαρία Γαβουνέλη, αναλύει τις προκλήσεις της ανοικοδόμησης, τον ρόλο της Ευρώπης και της Ελλάδας και το αβέβαιο μέλλον μιας λύσης δύο κρατών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Ακροβατώντας / Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Οι μοναχικοί θάνατοι ηλικιωμένων ανθρώπων είναι ένα φαινόμενο που ολοένα εντείνεται και στη χώρα μας, όπως και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ας μπει στον δημόσιο διάλογο, μήπως πειστούν οι αρμόδιοι ότι πρόκειται για ένα σοβαρό θέμα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Ρεπορτάζ / Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Η προκήρυξη διαγωνισμών για την εκπόνηση μελετών που αφορούν τη χρήση της ιστορικής σιδηροδρομικής γραμμής Πελοποννήσου ως ποδηλατοδρόμου έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Διατυπώνονται σοβαρές επιφυλάξεις για την οριστική απώλεια μιας εμβληματικής υποδομής με υψηλή ιστορική, τουριστική και συγκοινωνιακή αξία.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οπτική Γωνία / Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν ξανά τη φθορά εμπιστοσύνης προς το πολιτικό σύστημα, με κυβέρνηση και αντιπολίτευση να δείχνουν ανήμπορες να ανατρέψουν το κλίμα απαξίωσης, όπως και οι νέοι παίκτες – που είναι παλιοί. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
«Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Υγεία / «Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Δημήτρης Δασκαλάκης: Ο διακεκριμένος ελληνικής καταγωγής λοιμωξιολόγος, που παραιτήθηκε πρόσφατα από επιτελική θέση  καταγγέλλοντας το υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ για εξωθεσμικές πιέσεις και αντιεπιστημονικές πρακτικές, μιλά για την απόφασή του, τη δημόσια υγεία στην Αμερική, τον Covid, τον HIV αλλά και την αφύπνιση του επικίνδυνου «ιού» του φασισμού.   
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Ρεπορτάζ / Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Πάνω από 312.000 θανατώσεις ζώων, φόβοι για lockdown και απειλή για μείωση των εξαγωγών του εθνικού προϊόντος μας εξαιτίας της ευλογιάς των προβάτων. Εμβολιασμός ή εκρίζωση του ιού; Ειδικοί μιλούν στη LiFO για το τι διακυβεύεται πραγματικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Social Media / Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Kαθορίζει την εικόνα μας, τη διάθεσή μας, τα οικονομικά μας, καθορίζει τον τρόπο που ζούμε. Θα έλεγε κανείς πως, μετά την έλευσή του, μια πετυχημένη selfie, σαν την περίφημη selfie των Oscar του 2014, αλλάζει τον μικρόκοσμο που ζούμε. Ο Χαράλαμπος Τσέκερης, κύριος ερευνητής ΕΚΚΕ και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής & Τεχνοηθικής, αναλύει το φαινόμενο Instagram.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Οπτική Γωνία / Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Το κόστος ζωής, η ανισότητα, η διαφθορά, ο νεποτισμός, η βιαιότητα των δυνάμεων καταστολής: αυτά είναι τα ζητήματα που απασχολούν τα κινήματα της Γενιάς Ζ και όχι τόσο τα memes ή τα καρτούν.
THE LIFO TEAM
Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Οπτική Γωνία / Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Δεν μιλάμε πια για ειδικούς αναλυτές θεμάτων ασφάλειας, αλλά για έναν νέο τύπο τηλεοπτικού ιεροκήρυκα: ο αστυνομικός που εξηγεί, καθοδηγεί και κρίνει τα πάντα «με τάξη και ασφάλεια».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει από πουθενά, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

Αθλητισμός / Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

H ανερχόμενη αθλήτρια του ελληνικού στίβου έχει μάθει να μην αφήνει το παρελθόν να την κρατά πίσω, τροφοδοτείται από το συναίσθημα, έχει στόχο τους Ολυμπιακούς και ζωγραφίζει παντού, ακόμα και στο δέρμα της.
ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ
Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Ρεπορτάζ / Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Δύο χρόνια μετά τον θάνατο της αγαπητής ηθοποιού, η υπόθεση βρίσκεται στο Τμήμα Ανθρωποκτονιών και ερευνάται εκ νέου. Κοντινοί της άνθρωποι ισχυρίζονται ότι «δεν ήταν ατύχημα, αλλά εγκληματική ενέργεια».
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ