Γιατί με την Ουκρανία;

Γιατί με την Ουκρανία; Facebook Twitter
Κατά κάποιον τρόπο, η εισβολή του Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουκρανία αποτελεί μια υπερμεγέθη πράξη τρομοκρατίας.
0



ΕΝΩ Η ΠΑΝΔΗΜΙΑ
δεν έχει πει την τελευταία της λέξη, ήρθε ο πόλεμος σαν ένα άλλο, μεγάλο δεινό. Τι κοινό έχουν όμως μεταξύ τους αυτά τα δύο φαινόμενα, πέρα από την αρνητικότητα ή τον ζόφο τους; Θα έλεγε κανείς πως επαναφέρουν στο προσκήνιο σκληρά διλήμματα και οριακές, ανθρώπινες και πολιτικές καταστάσεις, ανατρέποντας τις πεπατημένες της «κανονικότητας». Το δεύτερο που μοιράζονται είναι πως έχουν αβέβαιη έκβαση, δημιουργώντας πολλές δευτερογενείς αντιθέσεις και ένα επιπλέον εικονικό πεδίο μάχης μέσα στη διεθνή κοινή γνώμη και στις κοινότητες των ειδικών και των πολιτικών. Το πιο σημαντικό είναι όμως ότι η πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία εμφανίστηκαν σε μια ιστορική στιγμή όπου τα επιμέρους συστήματα και τα ιδεολογικά σχήματα που κληρονομήσαμε από τον προηγούμενο αιώνα είχαν μπει ήδη σε τροχιά απρόβλεπτων αναταράξεων. Οι διάφοροι καπιταλισμοί, τα κρατικά μοντέλα αλλά και η ίδια η ψυχική ζωή των ατόμων, όλα βρίσκονταν υπό πίεση, δίχως να επιτρέπουν πια απλοϊκά συμπεράσματα και αξιόπιστες προγνώσεις.

Ας δούμε, όμως, και τις σημαντικές διαφορές των δύο μεγάλων γεγονότων. Σε αντίθεση με την πανδημία, ο πόλεμος αυτός είναι εντοπισμένος και διαθέτει περίμετρο και κύριο μέτωπο. Σε αντίθεση με την πανδημία, που αποτέλεσε μια πλανητική υγειονομική και κοινωνική πρόκληση, ο πόλεμος ξέσπασε στην Ευρώπη, και μάλιστα στα ανατολικά της. Κυρίως όμως και, πάνω απ’ όλα, ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι αποτέλεσμα μιας συγκεκριμένης, συνειδητής εισβολής, μιας συγκεκριμένης επιθετικής κίνησης που εξαρχής ξεπέρασε την κλίμακα μιας «απλής» στρατιωτικής επέμβασης. Και αν η πανδημία έβαλε πάλι στο τραπέζι της συζήτησης τη θνητότητα, την ευαλωτότητα και την αλληλεξάρτησή μας, αυτός ο πόλεμος μας δείχνει τι σημαίνει τρομοκρατική πολιτική με όχημα ένα κράτος και την ηγεσία του. Κατά κάποιον τρόπο, η εισβολή του Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουκρανία αποτελεί μια υπερμεγέθη πράξη τρομοκρατίας. Ο πληθυσμός της Ουκρανίας απειλείται, σκοτώνεται από πυραύλους ή οβίδες, μα κυρίως πιάνεται όμηρος και εκτοπίζεται. Η πολιορκία των πόλεων είναι μια μορφή ομηρίας. Είναι δηλαδή μια άσκηση ύψιστης βίας, ακόμα και αν υπάρξουν εκεχειρίες και δεν πέφτει σφαίρα. Η εικόνα των ανθρώπων στα καταφύγια, στους υπόγειους κόσμους, είναι η εικόνα χιλιάδων ομήρων.

Ένα απόθεμα αντιδικτατορικής, αντιαυταρχικής ευαισθησίας συνάντησε την αλληλεγγύη στον αμυνόμενο, σε αυτόν που υπέστη επίθεση. Και ας έχουμε τα τελευταία χρόνια μια έλλειψη εμπιστοσύνης σε δικούς μας θεσμούς και κυβερνήσεις.

Αυτή η απροκάλυπτη εμφάνιση της στρατιωτικής-τρομοκρατικής βίας για τον καθορισμό της ζωής ενός άλλου έθνους δημιούργησε μια μεγάλη αντισυσπείρωση, μια πολύμορφη, διεθνική αντίδραση πολιτών και θεσμών. Τι κινητοποιεί τους πολίτες σε μεγάλο μέρος του κόσμου κατά της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία; Μήπως η διαβολική δυτική προπαγάνδα που καταφέρνει να αποπροσανατολίσει εκατομμύρια; Μήπως η ενορχηστρωμένη «ρωσοφοβία», όπως έγραψε ο σοφός Πάολο Κοέλιο και κάμποσοι δικοί μας δοκησίσοφοι; Μήπως έχουμε απλώς την αναδιάταξη του παγκόσμιου συστήματος ισχύος και την πρώτη σύγκρουση του ευρω-δυτικού με έναν ανατολικό, ρωσο-κινεζικό πόλο;

Μπορεί, ωστόσο, η απάντηση να είναι κάπως διαφορετική. Άνθρωποι απ’ όλο τον κόσμο, ανεξάρτητα από τα συστήματα κυρώσεων και τις πολιτικές αποφάσεις των κυβερνήσεών τους, νιώθουν πως υπάρχει ακόμα ένας πυρήνας νοήματος προς υπεράσπιση. Παρά τη ρευστότητα, τους μηδενισμούς, τους πολέμους των ταυτοτήτων, τις κοινωνικές και περιφερειακές ανισότητες, μεγάλο μέρος των πολιτών του κόσμου διαισθάνεται την αλήθεια κάποιων θεμελιωδών πραγμάτων: τι σημαίνει υπερασπίζομαι τον τόπο μου από τον κατακτητή, τι σημαίνει καταστροφή και ερείπωση πόλεων, τι σημαίνει απειλώ, εμμέσως ή όχι, το ευρωπαϊκό κεκτημένο της βασικής ειρήνης. Και παρότι ενδεχομένως δεν γνωρίζουν σαν επαγγελματίες αναλυτές και ιστορικοί όλα τα δεδομένα της περιοχής και της ρωσο-ουκρανικής σύγκρουσης, νιώθουν ρίγος μπροστά στην ανελεύθερη, ωμή, αυταρχική μηχανή του Πούτιν και της κλίκας του. Ένα απόθεμα αντιδικτατορικής, αντιαυταρχικής ευαισθησίας συνάντησε την αλληλεγγύη στον αμυνόμενο, σε αυτόν που υπέστη επίθεση. Και ας έχουμε τα τελευταία χρόνια μια έλλειψη εμπιστοσύνης σε δικούς μας θεσμούς και κυβερνήσεις, ξέρουμε, με έναν διαισθητικό τρόπο, τι κόστος έχει η αυταρχική εκκένωση της δημοκρατίας. Και αυτό βλέπουν στον Πούτιν και στον τρόπο με το οποίο δρα στη διεθνή σκηνή ως προέκταση μιας εσωτερικής, ενδογενούς σκληρότητας. Αυτό κρίνουν αντιπαθές και απεχθές οι συντριπτικά περισσότεροι.

Νομίζω λοιπόν ότι το πώς εκτυλίσσεται αυτή η ηθική νίκη των Ουκρανών δεν έχει σχέση με την «προπαγάνδα» ή με τα τεχνάσματα του ΝΑΤΟ και της Δύσης. Κάτι άλλο φαίνεται πως συγκινεί ακόμα και παραπέμπει στα θεμελιώδη της νεωτερικής ανθρωπότητας: το έθνος που αμύνεται έναντι μιας αυτοκρατορία ή, όπως συμβαίνει τώρα, ένα έθνος που παλεύει με έναν εισβολέα που έχει επιστρέψει σε αυτοκρατορικές φαντασιώσεις. Και αυτή είναι η διαφορά της Ουκρανίας του Ζελένσκι από τη Ρωσική Ομοσπονδία του Πούτιν: όχι μια διαφορά μεγέθους αλλά μια διαφορά ως προς την αντίληψη για την αποστολή τους. Η Ουκρανία θέλει να είναι απλώς μια χώρα της Ευρώπης όπως οι άλλες, η Ρωσία του Πούτιν έχει εμπλακεί σε ιδεολογικούς και στρατηγικούς σχεδιασμούς που υπερβαίνουν την πραγματική ισχύ της στον σημερινό κόσμο. Ο κόσμος πήγε συντριπτικά με τους Ουκρανούς όχι μόνο στη βάση της συναισθηματικής ταύτισης με το θύμα, έτσι όπως συνηθίζεται στις ευσυγκίνητες και θεαματικές δημοκρατίες της εποχής μας. Ο κόσμος εν τέλει συντάχτηκε με τους Ουκρανούς για έναν πολύ πιο σοβαρό και πειστικό λόγο: γιατί δεν θέλει πια αυταρχικές μικρο- ή μεγάλες αυτοκρατορίες και δεν ανέχεται τους μεγαλοϊδεατισμούς, ιδίως όταν δείχνουν πως παίρνουν υπερβολικά σοβαρά τον εαυτό τους.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Μπορούν οι ιστορίες να νικήσουν τον Πούτιν;

Από τον Jo Nesbo- Aποκλειστικό / Μπορούν οι ιστορίες να νικήσουν τον Πούτιν;

Το αφήγημα του Βλαντίμιρ Πούτιν ότι η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία για να σώσει τον καταπιεσμένο λαό από «μια συμμορία ναρκομανών και νεοναζί» έχει τύχει καλής υποδοχής – στη Ρωσία. Ταυτόχρονα, όμως, έχει φιμώσει τις φωνές που ίσως να έλεγαν κάπως αλλιώς την ιστορία. Μήπως τελικά είναι αυτό το πραγματικό πεδίο της μάχης, η αφήγηση; Και τι ρόλο μπορεί να παίξει η λογοτεχνία όταν η αλήθεια έχει αποτύχει;
JO NESBO

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Κουράστηκα να τη φροντίζω, λυτρώθηκε»: Ποιος δικαιούται να δολοφονεί από οίκτο; 

Οπτική Γωνία / «Κουράστηκα να τη φροντίζω, λυτρώθηκε από τα βάσανά της»: Ποιος δικαιούται να δολοφονεί από οίκτο; 

Το πότε και υπό ποιες συνθήκες κατανοούμε και συμπάσχουμε με έναν δολοφόνο αποκαλύπτει πολλά για τις αξίες και τις προτεραιότητές μας. 
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
ΔΟΥΝΕΙΚΑ

Ρεπορτάζ / Σκάνδαλο παιδεραστίας στα Δουνέικα: Το αποκρουστικό πρόσωπο της «αγίας» ελληνικής κοινωνίας

Η υπόθεση παιδεραστίας στα Δουνέικα, ένα χωριό 900 κατοίκων κοντά στην Αμαλιάδα, τη δεκαετία του ’80, φέρνει στο φως όχι μόνο τα φρικιαστικά εγκλήματα «ευυπόληπτων πολιτών», αλλά και τη συνωμοσία της σιωπής και την υποκρισία που επικρατεί σε κλειστές κοινωνίες.
ΝΙΚΟΣ ΤΣΕΦΛΙΟΣ
σιούτη

Οπτική Γωνία / ΟΠΕΚΕΠΕ, μεταναστευτικό και Τέμπη ζορίζουν ξανά την κυβέρνηση

Το σκάνδαλο των αγροτικών επιδοτήσεων και η πιθανή επιστροφή προσφύγων από τη Γερμανία στην Ελλάδα έρχονται να προστεθούν στα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Ο ντετέκτιβ της Σεβίλλης και οι πλαστοί πίνακες του Ελ Γκρέκο

Ρεπορτάζ / Ο ντετέκτιβ της Σεβίλλης και οι πλαστοί πίνακες του Ελ Γκρέκο

Στο βιβλίο του «Ο πλαστογράφος του Φράνκο», ένας ντετέκτιβ από τη Σεβίλλη ισχυρίζεται πως μεγάλα μουσεία, μεταξύ των οποίων και η ελληνική Εθνική Πινακοθήκη, έχουν αγοράσει πιστά αντίγραφα έργων του Ελ Γκρέκο.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Σήμερα, όταν δεν είσαι σίγουρος τι ακριβώς επαγγέλλεσαι, πιθανότατα λες πως είσαι creative director

Κοκέτα / Σήμερα, όταν δεν είσαι σίγουρος τι ακριβώς επαγγέλλεσαι, πιθανότατα λες πως είσαι creative director

Ένας σιωπηλός ιός, μια πανδημία για την οποία δεν μιλά κανείς: μανάδες, κρύψτε τα παιδιά σας από τη μάχη του creative direction. Η Δανάη Ιωάννου σε μια επιτόπια έρευνα για το επάγγελμα που σαρώνει γύρω μας τους ανθρώπους σαν κρυφή πανδημία.
ΔΑΝΑΗ ΙΩΑΝΝΟΥ
Μεταναστευτικό: Η ισπανική απάντηση

Οπτική Γωνία / Μεταναστευτικό: Η ισπανική απάντηση

Χώρες που υποδέχτηκαν σχετικά φιλικά μετανάστες είχαν οφέλη σε οικονομικό επίπεδο. Μια από αυτές είναι η Ισπανία, που τα τελευταία χρόνια έχει προχωρήσει σε θετικές μεταρρυθμίσεις που αφορούν τους τρόπους ένταξής τους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Γαϊδούρια : Ζώα εργασίας ή σιωπηλά θύματα;/ Ιπποειδή: Ζώα εργασίας ή σιωπηλά θύματα;

Ρεπορτάζ / Γαϊδούρια: Ζώα εργασίας ή θύματα κακοποίησης;

Είναι τα ιπποειδή στην Ελλάδα εργάτες χωρίς δικαιώματα; Ποιες είναι οι συνθήκες διαβίωσής τους, ποια μέριμνα υπάρχει για τη φροντίδα τους και γιατί η νομοθετική προστασία τους βρίσκεται σε μια γκρίζα ζώνη; Μιλούν στη LiFO εκπρόσωποι φιλοζωικών οργανώσεων και τοπικοί φορείς.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Guest Editors / Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Η πατριαρχία είναι παντού: στην οικονομία, στην κοινωνία, στην ψυχολογία, στην αισθητική, στον πολιτισμό, σε ολόκληρη την ανθρώπινη κατάσταση. Όταν σκεφτόμαστε το πολιτικό, δεν γίνεται να μη σκεφτόμαστε το φεμινιστικό.
ΝΙΚΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ
«Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οπτική Γωνία / «Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οι παγκόσμιες και περιφερειακές επιπτώσεις της σύγκρουσης στη Γάζα και τα αδιέξοδα του Παλαιστινιακού. Μιλά στη LiFO ο δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια ομάδα μαθητών κατασκεύασε ρομπότ που καθαρίζει τις θάλασσες

Περιβάλλον / Πώς μια ομάδα μαθητών από τον Άλιμο έφτιαξε ρομπότ που καθαρίζει τον βυθό;

Το Greek Seabot είναι το υποβρύχιο ρομπότ που δημιούργησε μια μαθητική ομάδα από το ΕΠΑΛ Αλίμου για να βοηθήσει στον καθαρισμό των βυθών από πλαστικά και απορρίμματα. Μιλούν στη LIFO οι μαθητές για τα κίνητρά τους και το όραμά τους για ένα πιο καθαρό περιβάλλον.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Οι αλλαγές που φέρνουν στο μεταναστευτικό η πρόσφατη απόφαση της Λειψίας και η νέα πολιτική του Μερτς/ Μεταναστευτικό: Από τη Μέρκελ στον Μερτς και η αλλαγή που φέρνει η απόφαση της Λειψίας

Βασιλική Σιούτη / Μεταναστευτικό: Πώς επηρεάζει την Ελλάδα η αλλαγή πολιτικής της Γερμανίας;

Μετά την εκλογή του Φρίντριχ Μερτς, η Γερμανία αυστηροποιεί τη μεταναστευτική πολιτική της και αναζητά τρόπους για να εξαιρεθεί από την υποχρέωση εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ώστε να μην κάνει δεκτά νέα αιτήματα ασύλου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες; 

Οπτική Γωνία / Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες ενώ δεν έχουμε να φάμε;

Αν νομίζετε ότι η επίδειξη πλούτου προκαλεί σήμερα κοινωνική κατακραυγή, πλανάστε. Άνθρωποι που δυσκολεύονται οικονομικά, αντί να βιώσουν ταξική αφύπνιση, βλέποντας πώς ζει η δισεκατομμυριούχος σταρ του TikTok, θέλουν να μάθουν τα πάντα γι' αυτήν.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ