Δεν γίνεται να μορφωθείς μία μόνο φορά

Δεν γίνεται να μορφωθείς μία μόνο φορά Facebook Twitter
Όταν μιλάμε για την παιδεία στον εικοστό πρώτο αιώνα, μιλάμε για μια μόνιμη διαδικασία εκμάθησης και αλλαγών.
0

«ΣΟΥ ΕΣΤΕΙΛΑ ΕΚΕΙΝΟ ΤΟ ΚΟΜΜΑΤΙ από το Ο Ρολάν Μπαρτ από τον Ρολάν Μπαρτ στο οποίο περιγράφει πώς το υποκείμενο που εκφέρει τη φράση “Σ’ αγαπώ” είναι όπως ο “Αργοναύτης που ανακαινίζει το σκάφος του, στη διάρκεια του ταξιδιού του, χωρίς ν’ αλλάξει όνομα”. Όπως ακριβώς τα μέρη της Αργούς μπορεί να αντικατασταθούν με τον καιρό, αλλά το πλοίο να λέγεται και πάλι Αργώ [...]». 

Έτσι ξεκινάει η Aμερικανίδα συγγραφέας Μάγκι Νέλσον τους Αργοναύτες (εκδόσεις Αντίποδες, σελίδα 12), μια κουίρ, μυθιστορηματική αφήγηση για τη σεξουαλικότητα, το φύλο και τη ρευστότητά τους.

Σκεφτόμουν ότι η ιδέα ενός σκάφους που αλλάζει στη διάρκεια του ταξιδιού είναι μια ωφέλιμη μεταφορά και εκτός της ερωτικής εξομολόγησης. Παρόλο που σχεδιάζουμε τη ζωή μας κατά τρόπο που το προφίλ στο LinkedIn ή στο CV να βγάζει νόημα (το ένα βήμα να οδηγηθεί στο επόμενο, να αυτοπαρουσιάζεσαι με λίγες λέξεις), φαντάζομαι ότι όλοι μέσα μας ξέρουμε πως ο καθένας και η καθεμία είναι σε μια ροή, κάτι που αλλάζει.

Μου φαίνεται αφύσικο κάποιος να αγκιστρώνεται σε όσα διδάχθηκε μικρός. Να καλείται να τα βγάλει πέρα με πράγματα που έμαθε χρόνια πριν. Να συρρικνώνει τις διανοητικές του απολαύσεις στις σιγουριές της παλιάς του ενημέρωσης. Νομίζω ότι το λογικό είναι να αλλάζουμε καθώς ταξιδεύουμε. Να ψάχνουμε τη νέα γνώση που επικάθεται στην παλιά. Να αποδεχόμαστε στη διάρκεια του ταξιδιού πόσο ρευστά γίνονται τα πράγματα όταν τα σκεφτείς υπό το φως νέων πληροφοριών. Το να μαθαίνεις είναι κουίρ.

Έχουμε ανάγκη να μαθαίνουμε διαρκώς. Δεν μπορεί κανείς να μορφώνεται μία μόνο φορά. Οπότε γιατί μιλάμε για τη δημόσια παιδεία σαν κάτι που κάνεις και ξεμπερδεύεις; Με αφορμή το Πολυτεχνείο, σκεφτόμουν ότι η σχετική συζήτηση έχει βαλτώσει στα στοιχειώδη.

Μου φαίνεται αφύσικο κάποιος να αγκιστρώνεται σε όσα διδάχθηκε μικρός. Να καλείται να τα βγάλει πέρα με πράγματα που έμαθε χρόνια πριν. Να συρρικνώνει τις διανοητικές του απολαύσεις στις σιγουριές της παλιάς του ενημέρωσης. Νομίζω ότι το λογικό είναι να αλλάζουμε καθώς ταξιδεύουμε. Να ψάχνουμε τη νέα γνώση που επικάθεται στην παλιά. Να αποδεχόμαστε στη διάρκεια του ταξιδιού πόσο ρευστά γίνονται τα πράγματα όταν τα σκεφτείς υπό το φως νέων πληροφοριών. Το να μαθαίνεις είναι κουίρ.

Η αλήθεια είναι ότι τώρα πρέπει διαρκώς να μαθαίνεις πράγματα. Δεν είναι μόνο η φυσική περιέργεια και η χαρά της ανακάλυψης ή το νόημα της ζωής σου. Στις δουλειές προκύπτουν συνέχεια ανάγκες επανεκπαίδευσης και νέα πεδία ενημέρωσης, ειδικά λόγω τεχνολογίας.

Είναι σοβαρό ερώτημα, λοιπόν, ποιος θα πληρώνει για την απόκτηση ή τη διάχυση της νέας γνώσης. Ποιος θα έχει την «πολυτέλεια» της διαρκούς εμβάθυνσης; Ποιοι θα έχουν τα εργαλεία να «αποκωδικοποιούν» την πολύπλοκη, διαρκή ροή πληροφοριών; Κι ακόμα, ποιοι θα μπορούν να απολαμβάνουν πραγματικά την τέχνη που παράγεται, καλλιεργώντας το γούστο τους και αυξάνοντας την απόλαυσή τους;

Η δημόσια παιδεία δεν μπορεί να παραβλέπει τέτοιου είδους ανάγκες. Παράγεται διαρκώς νέα πληροφορία και χρειαζόμαστε εργαλεία για να την κατανοήσουμε, ακόμα και ελάχιστα, από απόσταση. Η κατανόησή της γίνεται σταθερό πλεονέκτημα γι’ αυτούς που την έχουν και αποκλεισμός για όσους τη στερούνται.

Παράλληλα, παράγεται σημαντική νέα τέχνη και κάποιοι πιστεύουμε ότι η απόλαυσή της και η άντληση γνώσεων απ’ αυτήν δεν πρέπει να αφορούν μόνο τους μορφωμένους αργόσχολους. Τα χάσματα θα διευρυνθούν όχι μόνον εάν η πρόσβαση στη δημόσια παιδεία υποχωρήσει αλλά και εάν περιοριστεί σε αυτά που ίσως αρκούσαν για άλλους καιρούς.

Γι’ αυτό, όταν μιλάμε για το πώς ονειρευόμαστε την παιδεία στη χώρα μας, ίσως είναι καλό να αφήνουμε στην ησυχία τους τις ΗΠΑ με τα ντροπιαστικά δίδακτρα και να μάθουμε απ’ το παράδειγμα άλλων χωρών, όπου η εκπαίδευση ή και η μόρφωση δεν προϋποθέτουν δάνειο ως τα σαράντα ή κληρονομημένο πλούτο.

Η Γερμανία, για παράδειγμα, είναι μια χώρα που επενδύει στην έρευνα και στην εκπαίδευση, με ενημερωμένες βιβλιοθήκες, λειτουργικά αναγνωστήρια και παροχές στους φοιτητές. Σίγουρα οι βιβλιοθήκες τους δεν έχουν απ’ έξω κισσό που αναρριχάται, αλλά αποκτάς πρόσβαση με πολύ χαμηλά ή καθόλου δίδακτρα (και αρκετές, πλουσιοπάροχες υποτροφίες), ο κόσμος που εργάζεται εκεί, απ’ τους ερευνητές μέχρι τους θυρωρούς, αμείβεται, δεν κάνει δωρεάν μαθητεία και γενικώς μπορείς να σπουδάσεις αξιοπρεπώς διάφορα πράγματα, χωρίς να χρεοκοπήσεις ή να υπερχρεωθείς στα είκοσι πέντε σου. Μπορείς με κάποια ρευστότητα να κυλάς ανάμεσα σε διαφορετικά γνωστικά πεδία.

Άλλοι θα θέλουν να σπουδάζουν νέα πράγματα από περιέργεια. Άλλοι θα πρέπει να επανεκπαιδευτούν. Άλλοι να αλλάξουν πεδίο, επειδή η επιλογή ζωής που είχαν κάνει στα δεκαεννιά τούς φέρνει φρίκη. Όταν μιλάμε για την παιδεία στον εικοστό πρώτο αιώνα, μιλάμε για μια μόνιμη διαδικασία εκμάθησης και αλλαγών. Πολλοί θα γίνουν αιώνιοι φοιτητές με διαλείμματα, από ανάγκη, από επιλογή ή και από τα δύο. Μένει να φανταστούμε έναν δίκαιο τρόπο.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Είμαστε αυτοί οι ανιστόρητοι που μιλούν διαρκώς για Ιστορία;

Β. Στεργίου / Είμαστε αυτοί οι ανιστόρητοι που μιλούν διαρκώς για Ιστορία;

Το μάθημα της Ιστορίας στο ελληνικό σχολείο είναι προβληματικό. Οι περισσότεροι πρωταγωνιστές παρουσιάζονται σαν ήρωες σε κακή ελληνική ταινία, όχι ως προσωπικότητες με ηρωικές και μικροπρεπείς στιγμές.
ΒΙΒΙΑΝ ΣΤΕΡΓΙΟΥ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Κοινωνική κατοικία: Μπορεί το παράδειγμα της La Borda να εφαρμοστεί στην Αθήνα;

Συνεταιριστική κατοικία / Μπορούμε να αντιγράψουμε τη Βαρκελώνη και να λύσουμε το στεγαστικό;

Ενώ στην Ευρώπη παρατηρείται αναζωπύρωση των συνεταιριστικών στεγαστικών κινημάτων, στην Ελλάδα, ειδικά στην Αθήνα, η στεγαστική κρίση οξύνεται. Το παράδειγμα της La Borda στη Βαρκελώνη θα μπορούσε να δώσει τη λύση, χρειάζεται όμως πολιτική βούληση.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Ο Άγνωστος Στρατιώτης στη μάχη της πολιτικής εικόνας»

Βασιλική Σιούτη / Ο Άγνωστος Στρατιώτης στη μάχη της πολιτικής εικόνας

Η κυβέρνηση αξιοποίησε τη ρύθμιση για τη φύλαξη του Μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη για να αλλάξει την πολιτική ατζέντα και να ενισχύσει την απήχησή της στο συντηρητικό κοινό, παρά τις διαφοροποιήσεις ακόμη και μέσα στην κυβερνητική παράταξη.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

Οπτική Γωνία / Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

«Ό,τι όμως και αν υπήρξε ο Διονύσης Σαββόπουλος, είχε τη δόνηση, τον λοξό τόνο, μια διάθεση μεταμόρφωσης και γιορτής. Επέστρεφε σε μια πάμφωτη αυλή, περιμένοντας τους φίλους, το νόημα της συνάθροισης».
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
ΕΠΕΞ Στην εποχή του Οφθαλμού

Ιλεκτρίσιτυ / Στην εποχή του Οφθαλμού

Οι κρίσεις ευνοούν την εξουσία, διατηρώντας ένα επίπεδο φόβου μες στην κοινωνία, νομιμοποιώντας μέτρα που ανακουφίζουν τον φόβο αυξάνοντας τον έλεγχο, και δημιουργώντας ευκαιρίες για τη διοχέτευση του κεφαλαίου.
ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΗΣ
Μετά τα ερείπια της Γάζας: ποιος μπορεί να χτίσει ξανά την ελπίδα;;

Οπτική Γωνία / Η Γάζα μετά τον πόλεμο: Υπάρχει ελπίδα;

Η καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και μέλος του Κέντρου Ερευνών για το Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Μαρία Γαβουνέλη, αναλύει τις προκλήσεις της ανοικοδόμησης, τον ρόλο της Ευρώπης και της Ελλάδας και το αβέβαιο μέλλον μιας λύσης δύο κρατών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Ακροβατώντας / Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Οι μοναχικοί θάνατοι ηλικιωμένων ανθρώπων είναι ένα φαινόμενο που ολοένα εντείνεται και στη χώρα μας, όπως και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ας μπει στον δημόσιο διάλογο, μήπως πειστούν οι αρμόδιοι ότι πρόκειται για ένα σοβαρό θέμα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Ρεπορτάζ / Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Η προκήρυξη διαγωνισμών για την εκπόνηση μελετών που αφορούν τη χρήση της ιστορικής σιδηροδρομικής γραμμής Πελοποννήσου ως ποδηλατοδρόμου έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Διατυπώνονται σοβαρές επιφυλάξεις για την οριστική απώλεια μιας εμβληματικής υποδομής με υψηλή ιστορική, τουριστική και συγκοινωνιακή αξία.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οπτική Γωνία / Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν ξανά τη φθορά εμπιστοσύνης προς το πολιτικό σύστημα, με κυβέρνηση και αντιπολίτευση να δείχνουν ανήμπορες να ανατρέψουν το κλίμα απαξίωσης, όπως και οι νέοι παίκτες – που είναι παλιοί. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
«Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Υγεία / «Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Δημήτρης Δασκαλάκης: Ο διακεκριμένος ελληνικής καταγωγής λοιμωξιολόγος, που παραιτήθηκε πρόσφατα από επιτελική θέση  καταγγέλλοντας το υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ για εξωθεσμικές πιέσεις και αντιεπιστημονικές πρακτικές, μιλά για την απόφασή του, τη δημόσια υγεία στην Αμερική, τον Covid, τον HIV αλλά και την αφύπνιση του επικίνδυνου «ιού» του φασισμού.   
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Ρεπορτάζ / Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Πάνω από 312.000 θανατώσεις ζώων, φόβοι για lockdown και απειλή για μείωση των εξαγωγών του εθνικού προϊόντος μας εξαιτίας της ευλογιάς των προβάτων. Εμβολιασμός ή εκρίζωση του ιού; Ειδικοί μιλούν στη LiFO για το τι διακυβεύεται πραγματικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Social Media / Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Kαθορίζει την εικόνα μας, τη διάθεσή μας, τα οικονομικά μας, καθορίζει τον τρόπο που ζούμε. Θα έλεγε κανείς πως, μετά την έλευσή του, μια πετυχημένη selfie, σαν την περίφημη selfie των Oscar του 2014, αλλάζει τον μικρόκοσμο που ζούμε. Ο Χαράλαμπος Τσέκερης, κύριος ερευνητής ΕΚΚΕ και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής & Τεχνοηθικής, αναλύει το φαινόμενο Instagram.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Οπτική Γωνία / Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Το κόστος ζωής, η ανισότητα, η διαφθορά, ο νεποτισμός, η βιαιότητα των δυνάμεων καταστολής: αυτά είναι τα ζητήματα που απασχολούν τα κινήματα της Γενιάς Ζ και όχι τόσο τα memes ή τα καρτούν.
THE LIFO TEAM
Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Οπτική Γωνία / Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Δεν μιλάμε πια για ειδικούς αναλυτές θεμάτων ασφάλειας, αλλά για έναν νέο τύπο τηλεοπτικού ιεροκήρυκα: ο αστυνομικός που εξηγεί, καθοδηγεί και κρίνει τα πάντα «με τάξη και ασφάλεια».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ