Δεν έχουμε όρεξη να είμαστε γενναίες

Δεν έχουμε όρεξη να είμαστε γενναίες Facebook Twitter
Είναι βαθιά εμπεδωμένη η ιδέα ότι ένα κορίτσι οφείλει να αυτοπροστατεύεται διαρκώς. Φωτογραφία: Cindy Sherman Untitled Film Still #58 1980
0



ΤΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΕΠΙΘΕΣΕΩΝ, σεξουαλικής κακοποίησης ή προσβολής της γενετήσιας αξιοπρέπειας που συζητιούνται τον τελευταίο καιρό αφήνουν να φανεί μία όψη της ζωής των νέων γυναικών υπερβολικά οικεία στις ίδιες και στις οικογένειές τους. Μέσα απ’ τη χαραμάδα που ανοίγουν οι καταγγελίες βλέπουμε μια καθημερινότητα χωρίς ανεμελιά, μια ζωή στην οποία πρέπει να πασχίσεις να διεκδικήσεις λίγο χώρο, μέρες που φοβάσαι ή αισθάνεσαι άσχημα απλώς επειδή περπάτησες στον δρόμο.

Όμως, κάτι φαίνεται να αλλάζει. Από το «προκαλούσε, φορούσε κοντό σορτς» φαίνεται πως επιτέλους έχουμε περάσει σε μια λιγότερο υποτιμητική προσέγγιση των νεαρών γυναικών που καταγγέλλουν αυτούς που τις ακολουθούν, τις χουφτώνουν, τις χρησιμοποιούν σαν αντικείμενα ικανοποίησης. Μέσα στον τρόμο που αισθάνομαι για όλους αυτούς που πρόθυμα θα σε ακολουθήσουν στην είσοδο της πολυκατοικίας και θα ικανοποιηθούν πάνω στα ρούχα σου, χαίρομαι που πλέον η κοινωνία το συζητά ως κάτι απεχθές, ως ένα πρόβλημα που χρήζει λύσεων και παρεμβάσεων.

Βέβαια, πάλι δεν λείπουν αυτοί που δήθεν πέφτουν απ’ τα σύννεφα ή αυτοί που πρόθυμα θα υποστηρίξουν ότι η διακινδύνευση ή η τρομοκράτηση γυναικών δεν είναι, δήθεν, άδικη πράξη αλλά πρέπει να περιμένουμε κάποια πράξη βιασμού (τετελεσμένη ή σε απόπειρα) για να αρχίσουμε να συζητάμε. Ας μην ξεχνιόμαστε: πριν από περίπου έναν χρόνο, σε πάνελ τηλεοπτικής εκπομπής, εκλεκτές τηλεπερσόνες είχαν γελάσει και απορρίψει ως νεανική τρέλα περιστατικό μες στη βιβλιοθήκη του ΑΠΘ, όπου ένας φοιτητής κακοποίησε φοιτήτρια.

Μια γυναίκα μαθαίνει από μικρή να τσεκάρει πρόσωπα και να αξιολογεί την επικινδυνότητα καταστάσεων. Το κάνουμε αυτόματα, μηχανικά, μιμούμενες άλλες γυναίκες, ή από καθαρό ένστικτο αυτοπροστασίας. Αυτό σημαίνει να είσαι γυναίκα, μεταξύ άλλων, να είσαι σε εγρήγορση στο ασανσέρ ή στο γραφείο αργά τη νύχτα.

Φυσικά, όσες είμαστε γυναίκες ξέρουμε ότι όλα αυτά τα πράγματα (η κακοποίηση, ο εξευτελισμός, ο έλεγχος του σώματός μας ή αυτή η αίσθηση ενοχής και ήττας που σε κατακλύζει όταν το σώμα δεν πράττει σύμφωνα με το προσδοκώμενο) είναι πιθανές πτυχές της καθημερινότητάς μας που μπορούν να ξεδιπλωθούν οποτεδήποτε.

Απ’ όταν γεννιόμαστε μας προειδοποιούν αναφορικά με τους πολλούς κινδύνους που υπάρχουν στο να είσαι γυναίκα. Η αναζήτηση ηδονών από γυναίκες ακόμα αντιμετωπίζεται ως κάτι χυδαίο και σιχαμένο (αν είναι «μεγάλες»), ως κάτι ακραία επικίνδυνο (αν είναι «μικρές»). Το γεγονός ότι όλοι έχουν κινητά και μπορούν να αποθηκεύσουν τα «πειστήρια» του πόσο ασυγκράτητη είσαι κάνει ακόμα δυσκολότερη τη ζωή των νέων κοριτσιών. 

Από τα φοιτητικά μας χρόνια μαθαίνουμε να προσέχουμε όταν μπαίνουμε σε πολυκατοικίες, ταξί ή ασανσέρ. Σχεδόν όλες έχουμε να διηγηθούμε μια ιστορία όπου κάποιος μας πλησίασε στο σινεμά στα σκοτεινά ή φορές που αισθανθήκαμε απειλή μες στο ταξί, το σούπερ-μάρκετ ή το λεωφορείο. Μια γυναίκα μαθαίνει από μικρή να τσεκάρει πρόσωπα και να αξιολογεί την επικινδυνότητα καταστάσεων. Το κάνουμε αυτόματα, μηχανικά, μιμούμενες άλλες γυναίκες, ή από καθαρό ένστικτο αυτοπροστασίας. Αυτό σημαίνει να είσαι γυναίκα, μεταξύ άλλων, να είσαι σε εγρήγορση στο ασανσέρ ή στο γραφείο αργά τη νύχτα. Ξέρουμε να κοιτάμε πίσω μας, να προσέχουμε μην τυχόν και μας ακολουθούν, να ελέγχουμε ποιος μας πλησιάζει. Μαθαίνουμε να αποφεύγουμε τα σκοτεινά σημεία, να έχουμε έτοιμα τα κλειδιά ή το κινητό, να κάνουμε στα ψέματα ότι μιλάμε ή ότι μπαίνουμε κάπου. 

Στη μέτρια, κατά τα άλλα, ταινία Promising young woman νομίζω ότι τίθεται ακριβώς αυτό το θέμα. Ένα κορίτσι που θα παρτάρει μέχρι αηδίας είναι το τσουλάκι που «τα ’θελε», αυτή που φταίει όταν οι άγνωστοι ικανοποιούνται γύρω της, ενώ ένας νέος άντρας που θα περιέλθει στην ίδια ακριβώς κατάσταση περνάει απλώς στη σφαίρα του θρύλου στην αντροπαρέα και γυρίζει ανανεωμένος στην εργασία του ως ευυπόληπτο μέλος της κοινωνίας τη Δευτέρα. 

Είναι βαθιά εμπεδωμένη η ιδέα ότι ένα κορίτσι οφείλει να αυτοπροστατεύεται διαρκώς. Δεν είναι τυχαίο ότι εκεί όπου τα σώματα εκτίθενται στο βλέμμα και στο πιθανό άγγιγμα των άλλων οι γυναίκες νιώθουν περισσότερο ευάλωτες. Από το κακοποιητικό κοίταγμα στις πισίνες και τις παραλίες μέχρι τα αγγίγματα από προπονητές, μέχρι το ελεύθερο κάμπινγκ και τη γυμναστική στον δημόσιο χώρο, όλα αυτά δείχνουν τον προφανή συσχετισμό δυνάμεων.

Όμως δεν έχουμε καμία όρεξη να είμαστε γενναίες ούτε διψάμε να αδικήσουμε στη θέση όσων μας αδικούν, να αναπτύξουμε κι εμείς αυτή την ειδική αίσθηση υπεροχής που προφανώς ενδυναμώνει κάποιους άντρες όταν με αυτοπεποίθηση καταλαμβάνουν σχεδόν όλο το πεζοδρόμιο πριν τριφτούν πάνω μας, προσπερνώντας, ή όταν απλώνουν τα πόδια τους στις θέσεις του μετρό, αγγίζονται διακριτικά ή απροκάλυπτα και κοιτάζουν διερευνητικά το σώμα μας. Θέλουμε απλώς να νιώθουμε ασφαλείς.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Όχι όλοι οι άντρες; Σίγουρα πάντως όχι μόνο οι συνήθεις ύποπτοι  

Δημήτρης Πολιτάκης / Όχι όλοι οι άντρες; Σίγουρα πάντως όχι μόνο οι συνήθεις ύποπτοι  

Η απειλητική εικόνα του νεαρού στην εξώπορτα κλόνισε στερεότυπα και εφησυχασμούς, από την άλλη όμως δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι προωθεί την γυναικεία υπόθεση η ιδέα ότι σε κάθε γωνιά και ανά πάσα στιγμή καιροφυλακτεί η σεξουαλική επίθεση. 
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Δημήτρης Παρασκευής: «Φέτος, έπειτα από καιρό, ο κορωνοϊός παρουσιάζει έξαρση»

Οπτική Γωνία / «Φέτος, έπειτα από καιρό, ο κορωνοϊός παρουσιάζει έξαρση»

Ο καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ, Δημήτρης Παρασκευής, εξηγεί γιατί κάθε φθινόπωρο αυξάνονται οι ιώσεις του αναπνευστικού, ποια είναι η εικόνα του Covid-19 στην Ελλάδα και ποια μέτρα πρέπει να πάρουμε εν όψει του χειμώνα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Στέλιος Νέστωρ: «Ό,τι έκανα, δεν το έκανα για να ρίξω τη δικτατορία αλλά γιατί ντρεπόμουνα» 

Θεσσαλονίκη / Στέλιος Νέστωρ: «Δεν ήμουν από αυτούς που κάθονται σπίτι τους, βγάζουν λεφτά, τρώνε και πίνουνε» 

Μια πολιτική φυσιογνωμία που έδινε πάντα ηχηρό «παρών» στα πολιτικά και πολιτιστικά πράγματα της Θεσσαλονίκης. Μιλώντας στη LiFO, ζωντανεύει ένα μεγάλο κομμάτι της ιστορίας της πόλης, από την Κατοχή και τη χούντα μέχρι την ίδρυση του Μεγάρου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Κοινωνική κατοικία: Μπορεί το παράδειγμα της La Borda να εφαρμοστεί στην Αθήνα;

Συνεταιριστική κατοικία / Μπορούμε να αντιγράψουμε τη Βαρκελώνη και να λύσουμε το στεγαστικό;

Ενώ στην Ευρώπη παρατηρείται αναζωπύρωση των συνεταιριστικών στεγαστικών κινημάτων, στην Ελλάδα, ειδικά στην Αθήνα, η στεγαστική κρίση οξύνεται. Το παράδειγμα της La Borda στη Βαρκελώνη θα μπορούσε να δώσει τη λύση, χρειάζεται όμως πολιτική βούληση.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Ο Άγνωστος Στρατιώτης στη μάχη της πολιτικής εικόνας»

Βασιλική Σιούτη / Ο Άγνωστος Στρατιώτης στη μάχη της πολιτικής εικόνας

Η κυβέρνηση αξιοποίησε τη ρύθμιση για τη φύλαξη του Μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη για να αλλάξει την πολιτική ατζέντα και να ενισχύσει την απήχησή της στο συντηρητικό κοινό, παρά τις διαφοροποιήσεις ακόμη και μέσα στην κυβερνητική παράταξη.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

Οπτική Γωνία / Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

«Ό,τι όμως και αν υπήρξε ο Διονύσης Σαββόπουλος, είχε τη δόνηση, τον λοξό τόνο, μια διάθεση μεταμόρφωσης και γιορτής. Επέστρεφε σε μια πάμφωτη αυλή, περιμένοντας τους φίλους, το νόημα της συνάθροισης».
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
ΕΠΕΞ Στην εποχή του Οφθαλμού

Ιλεκτρίσιτυ / Στην εποχή του Οφθαλμού

Οι κρίσεις ευνοούν την εξουσία, διατηρώντας ένα επίπεδο φόβου μες στην κοινωνία, νομιμοποιώντας μέτρα που ανακουφίζουν τον φόβο αυξάνοντας τον έλεγχο, και δημιουργώντας ευκαιρίες για τη διοχέτευση του κεφαλαίου.
ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΗΣ
Μετά τα ερείπια της Γάζας: ποιος μπορεί να χτίσει ξανά την ελπίδα;;

Οπτική Γωνία / Η Γάζα μετά τον πόλεμο: Υπάρχει ελπίδα;

Η καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και μέλος του Κέντρου Ερευνών για το Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Μαρία Γαβουνέλη, αναλύει τις προκλήσεις της ανοικοδόμησης, τον ρόλο της Ευρώπης και της Ελλάδας και το αβέβαιο μέλλον μιας λύσης δύο κρατών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Ακροβατώντας / Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Οι μοναχικοί θάνατοι ηλικιωμένων ανθρώπων είναι ένα φαινόμενο που ολοένα εντείνεται και στη χώρα μας, όπως και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ας μπει στον δημόσιο διάλογο, μήπως πειστούν οι αρμόδιοι ότι πρόκειται για ένα σοβαρό θέμα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Ρεπορτάζ / Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Η προκήρυξη διαγωνισμών για την εκπόνηση μελετών που αφορούν τη χρήση της ιστορικής σιδηροδρομικής γραμμής Πελοποννήσου ως ποδηλατοδρόμου έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Διατυπώνονται σοβαρές επιφυλάξεις για την οριστική απώλεια μιας εμβληματικής υποδομής με υψηλή ιστορική, τουριστική και συγκοινωνιακή αξία.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οπτική Γωνία / Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν ξανά τη φθορά εμπιστοσύνης προς το πολιτικό σύστημα, με κυβέρνηση και αντιπολίτευση να δείχνουν ανήμπορες να ανατρέψουν το κλίμα απαξίωσης, όπως και οι νέοι παίκτες – που είναι παλιοί. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
«Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Υγεία / «Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Δημήτρης Δασκαλάκης: Ο διακεκριμένος ελληνικής καταγωγής λοιμωξιολόγος, που παραιτήθηκε πρόσφατα από επιτελική θέση  καταγγέλλοντας το υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ για εξωθεσμικές πιέσεις και αντιεπιστημονικές πρακτικές, μιλά για την απόφασή του, τη δημόσια υγεία στην Αμερική, τον Covid, τον HIV αλλά και την αφύπνιση του επικίνδυνου «ιού» του φασισμού.   
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Ρεπορτάζ / Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Πάνω από 312.000 θανατώσεις ζώων, φόβοι για lockdown και απειλή για μείωση των εξαγωγών του εθνικού προϊόντος μας εξαιτίας της ευλογιάς των προβάτων. Εμβολιασμός ή εκρίζωση του ιού; Ειδικοί μιλούν στη LiFO για το τι διακυβεύεται πραγματικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ