«Πίσω από το χαμόγελό μας ξέρω ότι μέσα μας κοιμάται ακόμα o φόβος»

«Πίσω από το χαμόγελό μας, ξέρω ότι μέσα μας κοιμάται ακόμα o φόβος» Facebook Twitter
Η Αμπάς ξεκινά επιφυλακτικά με το αξίωμα «Μην ανοίγεις την πόρτα στις πίκρες του παρελθόντος», αλλά τελικά αφήνεται κι εκείνη στο ρεύμα της συλλογικής, οικογενειακής και ατομικής μνήμης που διαπερνά θραυσματικά την ταινία.
0

«Η ΜΗΤΕΡΑ ΜΟΥ ΜΕ ΠΗΡΕ κάποτε να κολυμπήσω σε μια λίμνη, σα να ήθελε να με μπανιάρει στην ιστορία της». Αυτή η αφήγηση ακούγεται καθώς βλέπουμε υλικό από παλιό οικογενειακό βίντεο που δείχνει μια γυναίκα κι ένα κοριτσάκι να κάνουν μπάνιο σε γαλανά νερά ένα καλοκαιρινό απόγευμα. Η λίμνη είναι η «θάλασσα της Γαλιλαίας», γνωστή και ως Τιβεριάδα, όπως ονομάζεται και η πόλη στις όχθες της, που αποτελεί εδώ και δεκαετίες σημαντικό τουριστικό θέρετρο του Ισραήλ.

Ο παλαιστινιακός πληθυσμός της πόλης εκτοπίστηκε με τη Νάκμπα του 1948 και ανάμεσα σ’ εκείνους που ξεριζώθηκαν ήταν η γιαγιά της νεαρής γυναίκας που βλέπουμε να κάνει μπάνιο, και είναι η διάσημη Παλαιστίνια ηθοποιός Χιάμ Αμπάς (γνωστή σε περισσότερους τα τελευταία χρόνια ως «Μάρσια Ρόι» στο Succession) και προγιαγιά του μικρού κοριτσιού, που είναι η Λίνα Σουαλέμ, κόρη της Αμπάς και του Γαλλο-αλγερινού ηθοποιού Ζινεντίν Σουαλέμ.

Δική της είναι η φωνή που ακούγεται ως λυρική και στοχαστική αφήγηση, δική της και η σκηνοθεσία αυτού εδώ του μελαγχολικού, συγκινητικού αλλά λυτρωτικού και ελπιδοφόρου τελικά ντοκιμαντέρ, που υπάρχει πλέον σε διάφορες πλατφόρμες και γυρίστηκε πριν από τον τωρινό πόλεμο στη Γάζα, αλλά πλέον αποκτά μια ακόμα πιο κρίσιμη διάσταση, παρότι η ρητορική του μόνο «πολεμική» δεν είναι.

Κάποια στιγμή βλέπουμε την Αμπάς, όσο έμπειρη ηθοποιός κι αν είναι, να λυγίζει μπροστά στην κάμερα της κόρης της, υπό το βάρος των αναμνήσεων αλλά και των ενοχών ίσως, και να της λέει, συγκρατώντας με τη βία τα δάκρυα: «Πόσο πιο βαθιά να πάω; Πού θέλεις να καταλήξεις Λίνα;».

Το βίντεο από τη λίμνη –η οποία βρίσκεται ανάμεσα στα σύνορα του Ισραήλ, της Συρίας, του Λιβάνου και της Ιορδανίας– που βλέπουμε στην αρχή της ταινίας, μαζί με πλήθος άλλα στη διάρκειά της, τραβήχτηκε πριν από καμιά τριανταριά χρόνια όταν, μετά από απουσία πολλών ετών, η Χιάμ Αμπάς, που γεννήθηκε και μεγάλωσε σε μια μικρή κωμόπολη κοντά στη Ναζαρέτ, επιχείρησε για πρώτη φορά να επανασυνδεθεί με την οικογένειά της παίρνοντας μαζί της από το Παρίσι, την μικρή της κόρη, Λίνα.

Τρεις δεκαετίες αργότερα, η Λίνα Σουαλέμ, η οποία πριν από το Bye Bye Tiberias έκανε ένα ντοκιμαντέρ για την οικογένεια του πατέρα της με τίτλο «Το δικό τους Αλγέρι», επιστρέφει με την κάμερά της αυτήν τη φορά στο μέρος που μεγάλωσε η μητέρα της και που ακόμα ζουν η γιαγιά και οι θείες της, για να αφηγηθεί με τον πιο ονειρικό αλλά συνάμα συμπαγή τρόπο «μια ιστορία χαμένων τόπων και σβησμένων αναμνήσεων» με κεντρικούς χαρακτήρες «γυναίκες που έμαθαν να αφήνουν τα πάντα πίσω τους και να ξεκινάνε από την αρχή».

Κάποια στιγμή βλέπουμε την Αμπάς, όσο έμπειρη ηθοποιός κι αν είναι, να λυγίζει μπροστά στην κάμερα της κόρης της, υπό το βάρος των αναμνήσεων αλλά και των ενοχών ίσως, και να της λέει, συγκρατώντας με τη βία τα δάκρυα: «Πόσο πιο βαθιά να πάω; Πού θέλεις να καταλήξεις Λίνα;».

Η Αμπάς ξεκινά επιφυλακτικά με το αξίωμα «Μην ανοίγεις την πόρτα στις πίκρες του παρελθόντος», αλλά τελικά αφήνεται κι εκείνη στο ρεύμα της συλλογικής, οικογενειακής και ατομικής μνήμης που διαπερνά θραυσματικά την ταινία. «Πίσω από τα χαμόγελά μας», ακούγεται να λέει η Σουαλέμ προς το τέλος, «ξέρω ότι μέσα μας ακόμα κοιμάται o φόβος».

Πέρα από ένα γλαφυρό και συναισθηματικό πορτρέτο εξορίας και αυτοεξορίας, μνήμης και λήθης, το ντοκιμαντέρ αυτό, ειδικά σε κάποιες βινιέτες που σου μένουν αξέχαστες, δείχνει αβίαστα το πως η χαρά, το γλέντι, το χιούμορ, η επαφή, η φιλία, το αίμα (που νερό δεν γίνεται), η (επανα)σύνδεση, μπορούν να αντισταθούν αποτελεσματικά στη μέγγενη της ιστορίας και το συντριπτικό βάρος των περιστάσεων. 

Το τρέιλερ του Bye Bye Tiberias

Daily
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ναζί κανείς ή να μη ζει;: Το φάντασμα της Λένι Ρίφενσταλ επιστρέφει ξανά  

Daily / «Ναζί κανείς ή να μη ζει;»: Το φάντασμα της Λένι Ρίφενσταλ επιστρέφει ξανά  

Συμπαθούσα ή συνεργός; Το ντοκιμαντέρ «Riefenstahl» επαναφέρει για μια ακόμη φορά το ερώτημα που ακολουθούσε την «σκηνοθέτρια των Ναζί» μέχρι το τέλος της ζωής της σε ηλικία 101 ετών. 
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Εθνικός πανωλεθρίαμβος

Daily / Εθνικός πανωλεθρίαμβος

Δύο απανωτές πανωλεθρίες – μία από την «σύζυγο» χθες και μία από την «επίσημη αγαπημένη» σήμερα – δύσκολα θα τις αντέξει ο ευάλωτος ψυχισμός του Έλληνα φιλάθλου, όπου τα συμπλέγματα κατωτερότητας βαδίζουν αγκαλιά με τις ψευδαισθήσεις μεγαλείου.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Highest 2 Lowlest: Ο Σπάικ Λι μεταφέρει το πνεύμα του Κουροσάβα στη Νέα Υόρκη του σήμερα

Daily / Highest 2 Lowlest: Ο Σπάικ Λι φέρνει τον Κουροσάβα στη σημερινή Νέα Υόρκη

Η νέα ταινία του «μαέστρου» από το Μπρούκλιν, διαθέσιμη εδώ και λίγες μέρες στο Apple TV+, αποτελεί ένα συναρπαστικό ριμέικ του αστυνομικού θρίλερ «High and Low» του Ιάπωνα σκηνοθέτη, έξι δεκαετίες μετά.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Ο άνθρωπος που έφερε την μαύρη μουσική κουλτούρα στο σαλόνι εκατομμυρίων σπιτιών

Daily / Ο άνθρωπος που έφερε τη μαύρη μουσική κουλτούρα στο σαλόνι εκατομμυρίων σπιτιών

Το ντοκιμαντέρ «Sunday Best: The untold story of Ed Sullivan» αναδεικνύει τη συμβολή του Εντ Σάλιβαν και της δημοφιλέστατης τηλεοπτικής εκπομπής του στην ανάδειξη τεράστιων μορφών της μαύρης μουσικής, από τη Nίνα Σιμόν και τον Τζέιμς Μπράουν μέχρι την Tίνα Τέρνερ και τον Στίβι Γουόντερ.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Για τα πανηγύρια

Daily / Για τα πανηγύρια

Τα πανηγύρια είναι πλέον αναπόσπαστο μέρος του πακέτου της καλοκαιρινής εμπειρίας. Δεν είναι κακό αυτό. Κι ας απορούμε κάποιοι με την «γιγάντωσή» τους, την οποία δεν θα μπορούσαμε να είχαμε προβλέψει με τίποτα λίγες δεκαετίες πριν.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ