ΑΠΟ ΤΟΤΕ ΠΟΥ ΓΕΝΝΗΘΗΚΑΜΕ ΣΧΕΔΟΝ, θυμόμαστε να γίνεται λόγος για το «μεσανατολικό» –όρος παροιμιώδης, που πέρα από την αιματηρή αραβοισραηλινή διένεξη με επίκεντρο τη μαρτυρική Παλαιστίνη που μαίνεται σταθερά από γενιά σε γενιά, ως κληροδότημα του 20ού αιώνα στον 21ο (και ως τρανταχτή αποτυχία της ανύπαρκτης ουσιαστικά πλέον «διεθνούς κοινότητας»), είχε φτάσει να σημαίνει οποιοδήποτε ζήτημα δεν πρόκειται να επιλυθεί ποτέ. Και τώρα φαίνεται να έχει φτάσει στην τραγική του κορύφωση, εκτός αν αυτό που συμβαίνει στη Γάζα δεν αποτελεί ακόμα κορύφωση (της φρίκης), όσο τρομακτικό κι αν μοιάζει αυτό.
Σ’ έναν κόσμο όπου ο καθένας πιστεύει αυτό που πιστεύει και καμία εικόνα, κανένα βίντεο και καμία ανταπόκριση δεν πρόκειται να τον πείσει για το αντίθετο, ίσως οι πολεμικοί ανταποκριτές να είναι πιο χρήσιμοι μακριά από την πρώτη γραμμή, όταν κάτσουν να αφηγηθούν τη συνολική τους εμπειρία από μια εμπόλεμη ζώνη, από έναν τόπο, από μια σύγκρουση, από ένα δράμα. Αυτό έκανε η ανταποκρίτρια του Guardian στην Ιερουσαλήμ, Bethan McKernan, επιστρέφοντας στην πατρίδα της μετά από τέσσερα χρόνια στους «Αγίους Τόπους» και πιστεύω ότι η μαρτυρία της έχει σημασία. Ιδού μερικά αποσπάσματα από το άρθρο της που δημοσιεύτηκε χθες:
«Υπάρχει τώρα μια νοσταλγική τάση να περιγράφει κανείς με λυρισμό πόσο υπέροχη ήταν η Γάζα πριν από τις 7 Οκτωβρίου, αλλά η ζωή εκεί ήταν ακόμα και τότε πολύ δύσκολη. Ένας ηλικιωμένος φίλος φίλου έχασε την όρασή του επειδή το Ισραήλ δεν θεωρούσε την εγχείρηση καταρράκτη έγκυρο λόγο ώστε να του επιτραπεί να αναζητήσει ιατρική περίθαλψη στο εξωτερικό, παρόλο που αυτή η θεραπεία δεν ήταν διαθέσιμη στη Λωρίδα. Μια άλλη γυναίκα από την οποία πήρα συνέντευξη χρειαζόταν χημειοθεραπεία για την υποτροπή του καρκίνου στο μαστό της, αλλά και οι εννέα αιτήσεις που είχε κάνει για ταξιδιωτική άδεια είχαν απορριφθεί. Η άδεια δόθηκε μόνο αφού έγραψα ένα άρθρο για εκείνη».
«Πώς ήταν δυνατόν οι άνθρωποι να είναι έξω και να κάνουν πιλάτες, να βγάζουν βόλτα τα σκυλιά τους, σαν να ήταν όλα μια χαρά – όταν μόλις 50 χιλιόμετρα πιο κάτω, στην ίδια μεσογειακή ακτή, υπήρχε μια υπαίθρια φυλακή; Ανησυχούσα ότι θα άρχιζα κι εγώ να βρίσκω την κατάσταση νορμάλ. Αλλά αυτό δεν συνέβη ποτέ».
«Ποτέ δεν ένιωσα ότι αντιλαμβανόμουν σωστά την πραγματικότητα της Λωρίδας μέχρι να την επισκεφθώ. Κανένα από τα ρεπορτάζ που είχα διαβάσει ή παρακολουθήσει δεν μπορούσε να αποδώσει επαρκώς την κλειστοφοβία, την πολυκοσμία, τη σκόνη, την ασφυξία, την αίσθηση του εγκλωβισμού. Δεν υπάρχει – ή μάλλον δεν υπήρχε– πουθενά αλλού κάτι σαν κι αυτό».
«Η Λωρίδα ήταν το πρώτο μέρος στο οποίο πήγα όταν ξεκίνησα τη δουλειά μου στην περιοχή – κι από εκεί πήγα κατευθείαν στο Τελ Αβίβ. Θυμάμαι να κάθομαι στην παραλία της Γιάφα νωρίς εκείνο το πρωί και να νιώθω μια βασανιστική γνωστική ασυμφωνία. Πώς ήταν δυνατόν οι άνθρωποι να είναι έξω και να κάνουν πιλάτες, να βγάζουν βόλτα τα σκυλιά τους, σαν να ήταν όλα μια χαρά – όταν μόλις 50 χιλιόμετρα πιο κάτω, στην ίδια μεσογειακή ακτή, υπήρχε μια υπαίθρια φυλακή; Ανησυχούσα ότι θα άρχιζα κι εγώ να βρίσκω την κατάσταση νορμάλ. Αλλά αυτό δεν συνέβη ποτέ».
«Τώρα η Γάζα έχει αντικατασταθεί από ένα αποκαλυπτικό σεληνιακό τοπίο τόσο αγνώριστο που οι φίλοι μου εκεί μου λένε ότι χάνονται στις ίδιες τους τις γειτονιές. Πριν από πολύ καιρό, ξέμεινα από πράγματα που μπορούσα να πω σε μηνύματα στους ανθρώπους που γνωρίζω εκεί. Οι εκκλήσεις μου να παραμείνουν ασφαλείς έγιναν ανούσιες. Αντ' αυτού, δεν μιλάμε πλέον για όσα περνούν, κυρίως αναπολούμε τα παλιά ή κάνουμε αόριστα σχέδια για το μέλλον».
«Σε αντίθεση με τους Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους φίλους και συναδέλφους μου, έχω την ελευθερία και τη δυνατότητα να φύγω. Πιστεύω και τώρα το ίδιο που πίστευα όταν έφτασα: ότι η κατοχή είναι λάθος και ότι δεν κάνει τους Ισραηλινούς πιο ασφαλείς. Για δεκαετίες, το Ισραήλ έλεγε στον εαυτό του το ψέμα ότι η σύγκρουση θα μπορούσε να περιοριστεί αυντηρώντας μια αέναη κατοχή και καταπίεση των δικαιωμάτων των Παλαιστινίων χωρίς κανένα σημαντικό κόστος».
«Αυτός ο μύθος κατέρρευσε νωρίς το πρωί της 7ης Οκτωβρίου 2023. Μπορούσα να κατανοήσω την τυφλή ισραηλινή ανάγκη για εκδίκηση, ακόμη και αν δεν συμφωνούσα μαζί της, και ήξερα ότι έπρεπε να διασφαλίσουν ότι τίποτα σαν αυτό που συνέβη εκείνη την αιμοσταγή μέρα δεν θα μπορούσε να ξανασυμβεί. Έκτοτε όμως, η τελευταία ελπίδα που είχε κάποιος γνωστός μου για μια διπλωματική λύση στη σύγκρουση έχει σβήσει. Το Ισραήλ κορύφωσε τη βία. Η αργή ασφυξία της ελπίδας των Παλαιστινίων για στοιχειώδη αξιοπρέπεια και κρατική υπόσταση που εκτυλισσόταν όταν έφτασα, επιταχύνθηκε με ρυθμούς που κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί».
«Κάποτε πίστευα ότι η δημοσιογραφία μπορούσε να βοηθήσει στη διόρθωση των αδικιών και ότι θα μπορούσα να παίξω κι εγώ ρόλο σε αυτό, αλλά η κάλυψη των πολέμων στη Συρία, την Υεμένη, το Ιράκ και τώρα στη Γάζα κατά την τελευταία δεκαετία με δίδαξε ότι αυτό δεν ισχύει απαραίτητα. Οι ανταποκρίσεις μου δεν έκαναν τίποτα για να σταματήσει η εξέλιξη αυτών των φρικαλεοτήτων, τουλάχιστον όμως έδειξε στον υπόλοιπο κόσμο κάτι από την «επί τόπου» πραγματικότητα».
«Η Μάρθα Γκέλχορν, μία από τις μεγαλύτερες ρεπόρτερ πολεμικών συγκρούσεων του 20ού αιώνα, είχε γράψει ότι ένιωθε σαν "τουρίστας του πολέμου" στη δουλειά της. Στη Γάζα –όπου το Ισραήλ έχει αποκλείσει την πρόσβαση των διεθνούς Τύπου– δεν μπόρεσα να νιώσω ούτε καν αυτό. Όμως χάρη στις θυσίες των γενναίων συναδέλφων μου, κανείς άνθρωπος με σύνδεση στο διαδίκτυο δεν μπορεί να πει ότι δεν γνωρίζει την αλήθεια για το τι συνέβη στο Ισραήλ και την Παλαιστίνη τους τελευταίους 18 μήνες».
