Γαλλίδα, μικρόσωμη, με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και φωνή που άλλοι υποστηρίζουν ότι είναι μια ηχώ της αδυναμίας της ανθρωπότητας στο μεγάλο, ανελέητο κενό της ύπαρξης και άλλοι πιστεύουν ότι ακούγεται σαν κάποιος να καταπίνει έναν τρίφτη τυριού. Η Edith Piaf έγινε σύμβολο της Γαλλίας κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Γεννήθηκε στο Παρίσι στις 19 Δεκεμβρίου, 1915 και ανέβηκε στο διεθνές καλλιτεχνικό στερέωμα τη δεκαετία του 1940 ως σύμβολο του γαλλικού πάθους. Πέθανε στη Γαλλία το 1963.
Γεννήθηκε ως Edith Giovanna Gassion στο Belleville του Παρισιού. Πήρε το όνομά της από τη Βρετανή νοσοκόμα Edith Cavell που εκτελέστηκε κατά τη διάρκεια του Α 'Παγκοσμίου Πολέμου επειδή βοηθούσε τους Γάλλους στρατιώτες να διαφύγουν τη γερμανική αιχμαλωσία. Η μητέρα της, Αnnete Giovanna Maillard, ήταν μια μέτρια τραγουδίστρια σε ένα ιταλικό καφέ. Ο πατέρας της Edith, Louis-Alphonse Gassion, ήταν ακροβάτης του δρόμου.
Οι γονείς της Edith Piaf την έστειλαν σύντομα να ζήσει με τη γιαγιά της, η οποία διηύθυνε ένα πορνείο. Από την ηλικία των τριών, η κακή ποιότητα ζωής, της στοίχησε την όρασή της. Μέχρι τα επτά της έβλεπε ελάχιστα, αργότερα ανάρρωσε και μπορούσε να δει ικανοποιητικά. Το 1929, στην ηλικία των 14 επέστρεψε στον πατέρα της και μαζί του έδινε παραστάσεις δρόμου σε όλη τη Γαλλία. Αυτός της έμαθε πώς να πλασάρεται και να «πουλάει» τον εαυτό της.
Μπήκε σε προγράμματα απεξάρτησης, αλλά κάθε φορά έφευγε πριν ολοκληρώσει. Είχε τρία σοβαρά τροχαία ατυχήματα, από τα οποία κληρονόμησε αρκετά κατάγματα και φριχτούς πόνους. Ο εθισμός της στη μορφίνη για να απαλύνει όλους τον πόνο, ήταν μονόδρομος
Η Εdith Piaf σε μικρό χρονικό διάστημα θα έφευγε από τον πατέρα της, για να κάνει τη δική της καριέρα ως τραγουδίστρια του δρόμου μέσα στο Παρίσι και τις γύρω περιοχές. Στα 17 της, απέκτησε μια κόρη που την ονόμασε Marcelle. Η μικρή, πέθανε από μηνιγγίτιδα δύο χρόνια αργότερα. Η Piaf ήταν τόσο φτωχή τότε, που πολλοί κακεντρεχείς είπαν ότι κοιμόταν με διαφορετικούς άνδρες την ίδια μέρα ώστε να μαζέψει χρήματα για να κηδέψει την κόρη της.
Το 1935, την ανακάλυψε ο Louis Leplée, ο οποίος είχε το επιτυχημένο «club Le Gerny» στην Champs-Élysées. To νεύρο, η ενέργεια και το μικρό ανάστημά της, του ενέπνευσαν το ψευδώνυμο που θα τη συνόδευε για το υπόλοιπο της ζωής της: La Môme Piaf (Το σπουργιτάκι). Ο Leplée έτρεξε μια μεγάλη διαφημιστική καμπάνια προωθώντας την πρεμιέρα της Piaf. Έγινε τόσο δημοφιλής που την ίδια χρονιά, έκανε δύο δίσκους.
Ο Louis Leplée δολοφονήθηκε την επόμενη άνοιξη. Οι έρευνες των αρχών στράφηκαν και προς της Edith Piaf για συνέργια στο έγκλημα. Ήταν τότε που η μεγάλη τραγουδίστρια ανέλαβε να φτιάξει την εικόνα της. Υιοθέτησε το όνομα Edith Piaf μόνιμα πλέον και ερμήνευε τραγούδια που εξιδανίκευαν τη ζωή της στους δρόμους, τονίζοντας το πάθος και την εσωτερική της δύναμη.
Η Piaf ήταν μία από τους πιο δημοφιλείς καλλιτέχνες στην Γαλλία κατά τη διάρκεια του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου. Οι συναυλίες που έκανε για τους Γερμανούς στρατιώτες ήταν αμφιλεγόμενες, αν και αργότερα δήλωσε ότι εργαζόταν για την γαλλική Αντίσταση. Δεν είναι ακριβές τι συνέβη με τη δράση της, ωστόσο έγινε γνωστό ότι βοήθησε έναν μεγάλο αριθμό ατόμων να διαφύγουν από τις διώξεις των Ναζί.
Μετά τον πόλεμο, η φήμη της εξαπλώθηκε γρήγορα. Περιόδευσε σε Ευρώπη, Νότια Αμερική και Ηνωμένες Πολιτείες. Παρά το γεγονός ότι το αμερικανικό κοινό αρχικά δεν ενθουσιάστηκε από την κατήφια και τα σκούρα ρούχα της, η Piaf συγκέντρωσε διθυραμβικές κριτικές που δικαιολόγησαν την ύπαρξη της σε δύο τηλεοπτικές εκπομπές του «The Ed Sullivan Show».
Η προσωπική ζωή της Edith Piaf ήταν σχεδόν δραματική. Είχε ειδύλλια με πολλούς από τους συνεργάτες της και μερικές από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες της Γαλλίας. Παντρεύτηκε δύο φορές. Ο πρώτος γάμος της, με τον τραγουδιστή Jacques Pills, κράτησε τέσσερα χρόνια. Το 1962 παντρεύτηκε τον Théo Sarapo, έναν Έλληνα κομμωτή και performer 20 χρόνια μικρότερό της. Ο γάμος διήρκεσε μέχρι το θάνατό της το 1963. Επαγγελματικά, παρέμεινε ενεργή μέχρι τα τελευταία χρόνια της ζωής της, δίνοντας συναυλίες και παραστάσεις στο Παρίσι μεταξύ 1955 και 1962. Τον Απρίλιο του 1963, έγραψε το τελευταίο τραγούδι της.
Ο εθισμός, οι πόνοι και ο θάνατος
Κάποια στιγμή στη δεκαετία του 1950 κι ενώ ήταν ήδη εθισμένη στο αλκοόλ, «χτυπήθηκε» από ρευματοειδή αρθρίτιδα, βιώνοντας έναν μόνιμο και συνεχή πόνο. Κάπως έτσι ξεκίνησε η εξάρτησή της από τα παυσίπονα. Μπήκε σε προγράμματα απεξάρτησης, αλλά κάθε φορά έφευγε πριν ολοκληρώσει. Είχε τρία σοβαρά τροχαία ατυχήματα, από τα οποία κληρονόμησε αρκετά κατάγματα και φριχτούς πόνους. Ο εθισμός της στη μορφίνη για να απαλύνει όλους τον πόνο, ήταν μονόδρομος.
Το 1959, κατέρρευσε στη σκηνή κατά τη διάρκεια μιας συναυλίας, πιθανότατα επειδή έκανε την εμφάνισή της κάποιου είδους ηπατική νόσος. Δεν είναι σαφές εάν ήταν καρκίνος ή κίρρωση ή και τα δύο, αλλά φαίνεται ότι υποβλήθηκε σε τουλάχιστον μία χειρουργική επέμβαση στο συγκεκριμένο σημείο. Στις τελευταίες συναυλίες της στις αρχές του 1963, η κοιλιά της ήταν διογκωμένη. «Ένοχος» για αυτή την κατάσταση τότε, θεωρήθηκε ο καρκίνος.
Το 1963, πήγε με το σύζυγό της, Theo Sarapo, στη βίλα της στη γαλλική Ριβιέρα. Η κατάστασή της επιδεινώθηκε γρήγορα και το βράδυ της 10ης Οκτωβρίου, πέθανε. Η συντριπτική πλειοψηφία των φίλων και των βιογράφων της υποστηρίζει ότι ο θάνατός της επήλθε από καρκίνο, κατά πάσα πιθανότητα από το ήπαρ. Ωστόσο, η αδελφή του συζύγου της, είπε ότι ο Sarapo ήταν σχεδόν βέβαιος ότι πέθανε λόγω ενός εγκεφαλικού ανευρύσματος. Δεν έγινε νεκροψία, οπότε δεν υπάρχει κανένας τρόπος να αποκαλυφθεί η πραγματική αιτία.
Για λόγους που δεν είναι ξεκάθαροι (πιθανώς επειδή η Piaf είχε δηλώσει ότι ήθελε να πεθάνει στο Παρίσι, την πόλη όπου γεννήθηκε και έκανε καριέρα), ο σύζυγός της και μια νοσοκόμα, μετέφεραν με ένα αυτοκίνητο τη σορό της στο Παρίσι όπου ανακοινώθηκε ο θάνατός της το επόμενο πρωί. Ήταν 47 ετών.
Ο αρχιεπίσκοπος του Παρισιού αρνήθηκε την Ρωμαϊκή Καθολική ιεροτελεστία της ταφής, λόγω της «αμετανόητης και αμαρτωλής ζωής της». Τελικά έθαψαν τη σορό της στο νεκροταφείο Pere Lachaise στο Παρίσι, δίπλα στον τάφο της κόρης της και στην κηδεία της παρευρέθηκαν πάνω από 100.000 άνθρωποι. Ο Sarapo πέθανε μια δεκαετία αργότερα σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Το 2013 κηδεύτηκε και επισήμως από την καθολική εκκλησία.
Διαβάστε μια ολιγόλογη, αλλά γεμάτη νόημα συνέντευξή της
Edith Piaf, κάθε φορά που σας βλέπουμε να επανεμφανίζεστε σ' αυτή την οθόνη για να τραγουδήσετε, έχουμε την εντύπωση ότι αντικρίζουμε ένα θαύμα, ένα θαύμα που δεν περιμέναμε πια. Από πού πηγάζει αυτή η δύναμη, αυτό το κουράγιο που σας γλιτώνουν από πολύ άσχημες καταστάσεις;
Νομίζω πως είναι η πίστη, η πίστη σε όλα.
— Πιστεύετε στην τύχη;
Πιστεύω, απλά πιστεύω.
— Στη μοίρα;
Όχι, δεν πιστεύω στη μοίρα. Πιστεύω πως τα καλά πράγματα έρχονται αν τα επιθυμούμε. Πιστεύω πως μπορούμε να ξεπεράσουμε οποιαδήποτε κακή συγκυρία.
— Δεν είπατε ποτέ μια φορά στη ζωή σας, όταν ήσασταν άρρωστη για παράδειγμα ή στο κρεβάτι, ότι υπάρχουν όρια, κι ότι αυτά τα όρια τα έχετε περάσει;
Ασφαλώς, όταν είναι κανείς άρρωστος, είναι πολύ δύσκολο να έχει και καλό ηθικό, αλλά, ακόμη κι όταν μου συμβαίνει προς στιγμή να αποθαρρύνομαι λίγο, αμέσως αντιδρώ, λέγοντας στον εαυτό μου πως δεν είναι δυνατόν, θα τα βγάλω πέρα.
— Η ζωή σας υπήρξε μάλλον ανοργάνωτη, βασανισμένη. Άλλοι καλλιτέχνες είναι πιο ευνοημένοι. Πιστεύετε πως αν τους είχατε μιμηθεί, η ζωή σας θα ήταν πιο ήσυχη;
Πιθανόν, αλλά πιστεύω πως δεν θα είχα δώσει αυτό που έδωσα στον κόσμο, πιστεύω πως σε ότι κάνω, όταν δίνω κάτι, το δίνω με όλη μου τη ψυχή.
— Δεν πιστεύετε στις «οικονομίες»;
Α, σίγουρα καθόλου.
— Ούτε ηθικά, ούτε υλικά;
Ναι, σε καμιά περίπτωση.
Όχι, δεν πιστεύω στη μοίρα. Πιστεύω πως τα καλά πράγματα έρχονται αν τα επιθυμούμε.
— Δεν σκέπτεστε τα γηρατειά, λόγου χάρη;
Όχι, θα δούμε όταν έρθουν.
— Φοβάστε τον θάνατο, φοβηθήκατε ποτέ ότι θα πεθάνετε;
Όχι, δεν φοβάμαι το θάνατο.
— Το σκέπτεστε;
Το έχω σκεφτεί, το έχω αποδεχτεί. Πρέπει να μου έτυχε και πιστεύω πως ήμουν προετοιμασμένη.
— Ένα από τα τραγούδια σας που τραγουδήσατε πριν από έναν χρόνο, το Je ne regrette rien, το τραγουδήσατε εδώ στην εκπομπή Cinq Colonnes, ένα τραγούδι που συγκλόνισε τον κόσμο γιατί μας φάνηκε πως μιλούσατε για σας... πράγματι για σας μιλούσατε; Όταν κρίνετε τη ζωή σας, δεν μετανιώνετε πραγματικά για τίποτα, αν μπορούσατε να την ξαναφτιάξετε...;
Ακριβώς την ίδια.
— Την ίδια... Τα τραγούδια σας τραγουδούν πάντα τον έρωτα και ξέρουμε ότι για σας ο έρωτας δεν είναι μόνο μία λέξη, ένα θέμα για τραγούδι. Τι περιμένετε από τον έρωτα;
Αυτό που μου έδωσε.
— Δηλαδή;
Το φανταστικό, το λυπηρό, το τραγικό, το καταπληκτικό.
— Απογοητεύσεις;
Δεν απογοητεύτηκα ποτέ.
Απόσπασμα από τη συνέντευξη που έδωσε το 1962 η Edith Piaf στον δημοσιογράφο Pierre Desgraupes στη γαλλική εκπομπή «Cinq colonnes à la une».
σχόλια