Η Ουκρανία εφαρμόζει ένα νέο σύστημα ανταμοιβής για τις στρατιωτικές μονάδες που καταστρέφουν ρωσικούς στόχους, απονέμοντας πόντους με βάση τα δεδομένα που συλλέγονται από drones. Στόχος του προγράμματος είναι να ενισχυθεί τόσο η αποτελεσματικότητα όσο και το ηθικό των δυνάμεων στην πρώτη γραμμή.
Το σχέδιο φέρει την ονομασία «Army of Drones: Bonus» ή αλλιώς «e-points». Πρόκειται για ένα πρόγραμμα ανταμοιβής, σύμφωνα με το οποίο οι μονάδες που προκαλούν απώλειες σε ρωσικές δυνάμεις ή καταστρέφουν εξοπλισμό, συγκεντρώνουν πόντους που μπορούν να εξαργυρώσουν στη συνέχεια.
Όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή της η ομάδα Brave 1, μια κοινή πρωτοβουλία του ουκρανικού στρατού και της κυβέρνησης, η βαθμολόγηση γίνεται με βάση τη στρατηγική αξία του στόχου. Για παράδειγμα, η εξουδετέρωση ενός ρωσικού συστήματος πυραύλων μπορεί να αποφέρει έως και 50 πόντους, η καταστροφή άρματος μάχης 40 πόντους και η μερική του αχρήστευση 20.
Η «παιγνιοποίηση» του πολέμου
Πρόκειται, ουσιαστικά, για μια νέα μορφή «παιγνιοποίησης» της σύγκρουσης. Κάθε βίντεο που αποστέλλεται από το μέτωπο αναλύεται στο Κίεβο, όπου ειδική ομάδα αποδίδει πόντους σύμφωνα με μεταβαλλόμενες στρατιωτικές προτεραιότητες.

Ο Μιχάιλο Φεντόροφ, υπουργός Ψηφιακού Μετασχηματισμού και βασικός αρχιτέκτονας του προγράμματος, εξηγεί ότι ο στόχος είναι διπλός: αφενός η συλλογή αξιόπιστων επιχειρησιακών δεδομένων και αφετέρου η ενίσχυση του ηθικού των μαχόμενων μονάδων.
«Όταν αλλάζουμε το σύστημα απονομής πόντων, παρατηρούμε άμεσα διαφορές στη συμπεριφορά και στο κίνητρο των στρατιωτών», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Στο υπουργείο του, μια τεράστια οθόνη προβάλλει σε πραγματικό χρόνο εικόνες από drones που επιχειρούν στις πρώτες γραμμές. Οι εικόνες αυτές αποτυπώνουν το πώς η χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών έχει αναδειχθεί σε βασικό εργαλείο του ουκρανικού στρατού. Μάλιστα, Ουκρανοί στρατιωτικοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι τα drones ευθύνονται πλέον για το 70% των ρωσικών απωλειών.
Από τις πρώτες μέρες της ρωσικής εισβολής, βίντεο από drones έχουν κατακλύσει τα κοινωνικά δίκτυα, καταγράφοντας πλήγματα σε άρματα μάχης και στρατιώτες στο πεδίο. Πέρα από τη χρήση τους στην ενημέρωση ή την προπαγάνδα, τέτοιες καταγραφές έχουν πλέον και πρακτική αξία για τις μονάδες, καθώς αξιοποιούνται στο πλαίσιο του συστήματος πόντων.

Οι απόψεις των στρατιωτών για το σύστημα ανταμοιβής
Η αποδοχή του προγράμματος στις τάξεις των στρατιωτών διαφέρει. Ο Βολοντίμιρ, μέλος της 108ης Ταξιαρχίας Εδαφικής Άμυνας, το αξιολογεί θετικά, επισημαίνοντας ότι οι μονάδες εξαντλούν τα drones με ταχείς ρυθμούς και το πρόγραμμα προσφέρει έναν μηχανισμό αναπλήρωσης του εξοπλισμού.
«Είναι ένας τρόπος να περιορίζουμε τις δικές μας απώλειες ενώ προκαλούμε μέγιστη φθορά στον αντίπαλο», λέει.
Ο Jack, μέλος της 22ης Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας που επιχειρεί στο βορειοανατολικό μέτωπο, αναφέρει ότι χρειάστηκαν μερικές εβδομάδες για να εξοικειωθούν με το σύστημα. Όπως εξηγεί, η κόπωση στις μονάδες είναι έντονη, αλλά το πρόγραμμα λειτουργεί ως επιπλέον κίνητρο. «Παίρνουμε drones μέσω του προγράμματος και υπάρχουν ανταμοιβές. Αυτό βοηθά πολύ», δηλώνει.
Άλλοι, ωστόσο, διατηρούν επιφυλάξεις.
Ο στρατιώτης με το ψευδώνυμο Snake επισημαίνει ότι το ζήτημα της ψυχολογικής φθοράς δεν επιλύεται μέσω ανταμοιβών. «Κανένα σύστημα πόντων δεν πρόκειται να αποτρέψει κάποιον από το να εγκαταλείψει τη μονάδα του», λέει.
Ο Ντμίτρο, από την πλευρά του, εκφράζει ενστάσεις για το ηθικό σκέλος του προγράμματος. Σε εκτενή του απάντηση, καταγγέλλει ότι ορισμένες μονάδες προσπαθούν να «αρπάξουν» τα χτυπήματα άλλων ή επιτίθενται σε ήδη κατεστραμμένους στόχους για να συγκεντρώσουν περισσότερους πόντους. «Έχουμε εθιστεί να μετατρέπουμε τα πάντα σε σύστημα ανταμοιβής, ακόμη και τον θάνατο», λέει.

Ωστόσο, για την ουκρανική ηγεσία, το πρόγραμμα αποτελεί αντανάκλαση μιας ευρύτερης στρατηγικής που βασίζεται στη δημιουργικότητα και στη χρήση τεχνολογικών λύσεων ως αντίβαρο στην αριθμητική υπεροχή του αντιπάλου.
Το 90% έως 95% των ενεργών μονάδων συμμετέχει πλέον στο σύστημα
Σύμφωνα με τον Φεντόροφ, το 90% έως 95% των ενεργών μονάδων συμμετέχει πλέον στο σύστημα. Η ροή δεδομένων είναι συνεχής, και αξιοποιείται για λήψη αποφάσεων.
«Αναλύουμε τι λειτουργεί και τι όχι. Η βάση μας είναι πάντα η στρατηγική», σημειώνει.
Σε κτήριο στο Κίεβο, υπό συνθήκες ασφαλείας, στελέχη του προγράμματος αξιολογούν καθημερινά χιλιάδες βίντεο. Η ταυτότητά τους διατηρείται μυστική για λόγους ασφαλείας.
Όπως εξηγεί ο Βολοντία, μέλος της ομάδας, τα χτυπήματα διαχωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες: «πλήγμα» και «καταστροφή», με διαφορετική βαθμολογία για καθεμία.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι η σύλληψη Ρώσου στρατιώτη αποδίδει σημαντικά περισσότερους πόντους από τη θανάτωσή του. «Ένας νεκρός δίνει έναν πόντο. Αν τον πιάσεις αιχμάλωτο, παίρνεις δέκα», λέει χαρακτηριστικά.

Οι στόχοι που δίνουν τις μεγαλύτερες ανταμοιβές
Καθώς η Ρωσία προσαρμόζει τις τακτικές της, το ίδιο κάνει και το σύστημα e-points. Για παράδειγμα, η εμφάνιση μικρών ομάδων αναγνώρισης και εφόδου έχει οδηγήσει σε αναθεώρηση της αξίας ανά στόχο. Πλέον, η εξουδετέρωση απλού στρατιώτη βαθμολογείται πλέον με 6 πόντους αντί για 2.
Αναβαθμίζεται επίσης ο τρόπος με τον οποίο οι μονάδες μπορούν να εξαργυρώσουν τους πόντους τους. Μέχρι πρότινος, το ποσό μετατρεπόταν σε χρήματα που χρησιμοποιούνταν για αγορές εξοπλισμού, συχνά με την υποστήριξη ιδιωτών μέσω crowdfunding.
Πλέον, οι μονάδες μπορούν να κάνουν αγορές απευθείας μέσω της διαδικτυακής πλατφόρμας Brave 1 Market, ενός ψηφιακού καταστήματος με πάνω από 1.600 προϊόντα, από drones έως τηλεκατευθυνόμενα οχήματα για την απομάκρυνση τραυματιών από το μέτωπο. Οι αγορές πληρώνονται εκ των υστέρων από το υπουργείο Άμυνας, ενώ οι στρατιώτες μπορούν να αξιολογούν τα προϊόντα.
Η πλατφόρμα δεν αντικαθιστά το παραδοσιακό σύστημα στρατιωτικών προμηθειών, αλλά προσφέρει ταχύτερη πρόσβαση σε εξειδικευμένο εξοπλισμό.
Παρά τις διαφορετικές απόψεις που εκφράζονται από τους στρατιώτες, το πρόγραμμα e-points εφαρμόζεται ευρέως και παραμένει ενεργό στοιχείο της πολεμικής τακτικής της Ουκρανίας.
Με πληροφορίες από BBC