Μπορεί η Inditex -ιδιοκτήτρια εταιρεία των Zara- να διακήρυξε την αποχώρησή της από τη Ρωσία το 2022, όμως μια αλυσίδα σκιωδών συμφωνιών και μεταβιβάσεων δείχνει ότι ο ισπανικός όμιλος ουδέποτε έκλεισε οριστικά την πόρτα, την άφησε απλώς μισάνοιχτη για την επόμενη «ευκαιρία».
Μέσα σε λίγες ημέρες από την πλήρους κλίμακας εισβολή του Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουκρανία το 2022, η Inditex ανακοίνωσε τoν «τερματισμό» των δραστηριοτήτων της στη Ρωσία, γεγονός που φάνηκε ως μια καθαρή ρήξη με τη μεγαλύτερη αγορά της σε αριθμό καταστημάτων εκτός Ισπανίας. Ωστόσο, οι λεπτομέρειες της εξόδου της αφήνουν τον μεγαλύτερο όμιλο μόδας στον κόσμο -του οποίου οι μάρκες Bershka, Pull & Bear και Stradivarius είχαν επίσης παρουσία στη Ρωσία σε καλή θέση, σε περίπτωση που επιλέξει να επιστρέψει.
Στις αρχές του 2023, η Inditex ενέχυσε κεφάλαια στην ρωσική της επιχείρηση, που πλέον ονομάζεται New Fashion, λίγο πριν την πουλήσει έναντι «μη σημαντικού» ποσού σε μέλη μιας λιβανέζικης οικογένειας που διαχειρίζεται το franchising του ισπανικού ομίλου στη Μέση Ανατολή, σύμφωνα με εταιρικά έγγραφα και δηλώσεις της εταιρείας που επικαλούνται οι Financial Times.
Οι νέες μάρκες που πωλούν Zara: Ίδιοι προμηθευτές και προσωπικό, άλλο brand
Τα εμπορικά σήματα που δημιουργήθηκαν από τον αγοραστή πωλούν σχεδόν πανομοιότυπα προϊόντα με εκείνα της Inditex, χρησιμοποιώντας τους ίδιους προμηθευτές και απασχολώντας πρώην υπαλλήλους της, όπως αποκάλυψε έρευνα των Financial Times. Και σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας, η Inditex διατηρεί το δικαίωμα να μετατρέψει «άμεσα» και χωρίς κόστος τη συμφωνία franchising, μέσω της οποίας οι δικές της μάρκες θα επιστρέψουν στα πρώην καταστήματά της στη Ρωσία.
«Αυτό φαίνεται να είναι παρόμοιο με άλλες αποχωρήσεις τύπου “μπούμερανγκ” ή εξόδους όπου το έδαφος για πιθανή επιστροφή έχει ήδη προετοιμαστεί», δήλωσε ο Κρίστιαν Λάσλετ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Όλστερ που έχει μελετήσει την αποχώρηση δυτικών εταιρειών από τη Ρωσία.
Η Inditex δήλωσε στους FT ότι δεν συμμετέχει στην πρώην ρωσική της επιχείρηση, ούτε την υποστηρίζει με οποιονδήποτε τρόπο, και ότι «σκοπός της συναλλαγής ήταν η πώληση της επιχείρησης διατηρώντας παράλληλα την επιλογή να επανεισέλθουμε στην αγορά μέσω σύμβασης franchising».
Οκτώ μήνες αργότερα, η εταιρεία ανακοίνωσε ότι θα πουλήσει την επιχείρηση έναντι αδιευκρίνιστου ποσού στον «Όμιλο Daher», σε μια ανακοίνωση που δεν παρείχε περαιτέρω λεπτομέρειες για τη συναλλαγή. Αν και δεν υφίσταται νομική οντότητα με την ονομασία Όμιλος Daher, η Inditex εξήγησε ότι χρησιμοποίησε τον όρο για να υποδείξει ότι ο αγοραστής ανήκει στην «ομάδα επενδυτικών εταιρειών της οικογένειας Daher», της οποίας η Azadea Group διαχειρίζεται το franchising της Inditex στη Μέση Ανατολή.
Ο νέος ιδιοκτήτης εξαρτάται από ορισμένες από τις ίδιες εταιρείες με τον ισπανικό όμιλο για την προμήθεια προϊόντων, σύμφωνα με εμπορικά δεδομένα που δείχνουν ότι τρεις από τους βασικούς προμηθευτές της Inditex ήταν και οι κορυφαίοι προμηθευτές της R Mixed, θυγατρικής της Mixed R, το 2023 και 2024.
Η Inditex υποστήριξε ότι είναι συνηθισμένη πρακτική στον κλάδο διαφορετικοί λιανέμποροι να χρησιμοποιούν τους ίδιους προμηθευτές και ότι «διασφαλίζει ενεργά την απόλυτη αποκλειστικότητα για όλα τα προϊόντα που πωλούνται από τις μάρκες της». Ωστόσο, πολλά σχέδια των νέων ρωσικών μαρκών μοιάζουν έντονα με προϊόντα Zara και άλλων εμπορικών σημάτων της Inditex, σύμφωνα με εικόνες από τα διαδικτυακά τους καταστήματα. Η Inditex δήλωσε ότι δεν σχολιάζει τα σχέδια άλλων μαρκών.
Εταιρικά έγγραφα δείχνουν ότι η Mixed R ανήκει από κοινού στους Χασάν Γκαλέμπ Ντάχερ και Μοχάμεντ Άλι Γκαλέμπ Ντάχερ, δύο από τα τέσσερα αδέρφια που συνιδιοκτητούν την Azadea.
Πέρα από την ομοιότητα των προϊόντων, η πρώτη καμπάνια στα social media της Maag για την άνοιξη/καλοκαίρι του 2023 γυρίστηκε στο ίδιο σημείο με καμπάνια των Zara την ίδια περίοδο. Και οι δύο γυρίστηκαν στη Λανθαρότε από την ίδια ισπανική εταιρεία παραγωγής, σύμφωνα με τις δημοσιεύσεις τους στο Instagram. Η Inditex σχολίασε ότι η Λανθαρότε «είναι συχνός και κοινός προορισμός για παραγωγές εικόνας στη βιομηχανία της μόδας».
Η Ναταλία Ριμπάλκο, ερευνήτρια στη Σχολή Οικονομικών του Κιέβου, η οποία έχει μελετήσει τις αποχωρήσεις πολυεθνικών από τη Ρωσία, δήλωσε πως δεν γνωρίζει άλλη περίπτωση δυτικής εταιρείας που να έβαλε κεφάλαια στην επιχείρηση που πουλούσε στη Ρωσία. «Αντιθέτως, όταν αποχωρούν από τη Ρωσία, οι εταιρείες αποσύρουν όσο το δυνατόν περισσότερα χρήματα πριν από την πώληση», είπε.
Ο Πολ Όστλινγκ, πρώην παγκόσμιος COO της Ernst & Young και πρώην πρόεδρος επιτροπών ελέγχου σε εισηγμένες ρωσικές εταιρείες, δήλωσε ότι «είναι ζήτημα κοινής λογικής, από λειτουργικής άποψης» ότι «κανονικά δεν επενδύεις σε ένα περιουσιακό στοιχείο που πρόκειται να αποξενωθεί». Επεσήμανε ότι οι οικονομικές καταστάσεις του 2023 της New Fashion έδειχναν πως η Inditex είχε κατατάξει το περιουσιακό στοιχείο ως μη κυκλοφορούν, καθώς προοριζόταν προς πώληση όταν εγχύθηκαν τα κεφάλαια. «Άρα το ερώτημα είναι: γιατί να βάλεις μετρητά σε ένα περιουσιακό στοιχείο που είναι μη κυκλοφορούν και προς πώληση;»
Η Inditex απάντησε ότι η επιχείρηση είχε σημαντικά λειτουργικά έξοδα αλλά καθόλου πωλήσεις, και ότι οι υποχρεώσεις προς «εργαζομένους, τοπικές αρχές, ιδιοκτήτες κτηρίων κ.ά. έπρεπε να καλυφθούν, ακόμα κι αν η επιχείρηση ήταν προς πώληση», και ότι η κεφαλαιακή ένεση ήταν συνεπής με αυτή την κατάσταση.
Μεταξύ του κλεισίματος της επιχείρησης στη Ρωσία τον Μάρτιο του 2022 και της πώλησης τον Απρίλιο του 2023, παραλήφθηκαν πάνω από 800 αποστολές ενδυμάτων από τον μελλοντικό αγοραστή στη Μέση Ανατολή, σύμφωνα με εμπορικά δεδομένα.
Η Inditex δήλωσε ότι είχε συμφωνήσει με τους Daher όπως η New Fashion εισαγάγει εμπορεύματα πριν ολοκληρωθεί η πώληση, «για να διευκολυνθεί η άμεση έναρξη των δραστηριοτήτων του αγοραστή στη Ρωσία».
Αν και ούτε η Inditex ούτε η R-Mixed αποκάλυψαν τους οικονομικούς όρους της πώλησης ή αν και πόσα χρήματα ανταλλάχθηκαν, ο ισπανικός όμιλος υπολόγισε τον Ιανουάριο του 2023 ότι η ρωσική επιχείρηση είχε «ρευστοποιήσιμη αξία» 183 εκατομμυρίων ευρώ.
Ερωτηθείσα για τα έσοδα από την πώληση, η Inditex ανέφερε το κόστος των 231 εκατ. ευρώ για τον τερματισμό της επιχείρησης στη Ρωσία, προσθέτοντας ότι «τα έσοδα από την πώληση δεν ήταν σημαντικά». Αντιθέτως, ο λεγόμενος όμιλος Daher είναι «υποχρεωμένος» να συνάψει «άμεσα» συμφωνία δικαιόχρησης για την Inditex στη Ρωσία, για τα μεταβιβασθέντα καταστήματα, εφόσον αλλάξουν οι συνθήκες στην αγορά, σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας.
Η Zara «μετακομίζει» στο Ντουμπάι: Το παρασκηνιακό δίκτυο επανόδου μέσω ΗΑΕ
Δεκάδες εργαζόμενοι της Inditex -μεταξύ των οποίων σχεδιαστές, διευθυντές εμπορικών σημάτων και αγοραστές- μετακινήθηκαν στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα για να εργαστούν στον λεγόμενο όμιλο Daher στη νέα επιχείρηση, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν τις ρυθμίσεις.
Εννέα υπάλληλοι της Inditex μετακινήθηκαν το 2022 πριν ολοκληρωθεί η συμφωνία, σύμφωνα με τα προφίλ τους στο LinkedIn, με τους υπόλοιπους να ακολουθούν, ενώ πολλοί πρώην εργαζόμενοι της Inditex ήταν ήδη στην εταιρεία των ΗΑΕ. Ένα άτομο, που προσλήφθηκε από την R Mixed από την Inditex ως επικεφαλής υποδημάτων τον Μάρτιο του 2023, επέστρεψε στον ισπανικό όμιλο τον περασμένο μήνα, σύμφωνα με το LinkedIn.
Η Inditex δήλωσε ότι παρείχε περισσότερες από 800 άδειες άνευ αποδοχών το 2024, αριθμός συμβατός με τον μέσο όρο προηγούμενων ετών, σημειώνοντας ότι, σύμφωνα με την ισπανική εργατική νομοθεσία, το καθεστώς αυτό αποτελεί «δικαίωμα του εργαζομένου που ο εργοδότης υποχρεούται να εγκρίνει».
Τουλάχιστον ένας από τους εργαζόμενους της εταιρείας χαρτοφυλακίου με έδρα το Ντουμπάι παραμένει στο προσωπικό της Inditex ενώ βρίσκεται σε άδεια άνευ αποδοχών, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν τη δομή της συμφωνίας Inditex-Daher.
Οι μέχρι πρότινος άγνωστες λεπτομέρειες της πώλησης της ρωσικής επιχείρησης από την Inditex υποδηλώνουν ότι ο ισπανικός όμιλος βρίσκεται σε πλεονεκτικότερη θέση από άλλους δυτικούς λιανέμπορους για ενδεχόμενη επανείσοδο στη ρωσική αγορά.
Ρωσικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν φέτος ότι η Inditex ενδέχεται σύντομα να επιστρέψει στην αγορά, εν μέσω γενικότερης προσέγγισης μεταξύ Μόσχας και ΗΠΑ, αν και άτομα με εμπειρία στις δυτικές επιχειρήσεις στη Ρωσία απέρριψαν αυτές τις πληροφορίες ως πρόωρες. Η Inditex αρνήθηκε να σχολιάσει όσα χαρακτήρισε ως «παραπλανητικές φήμες».
«Αυτό φαίνεται να αποτελεί μέρος ενός μοτίβου που έχω παρατηρήσει σε ορισμένες άλλες περιπτώσεις, όπου εταιρείες φεύγουν από τη Ρωσία και τα περιουσιακά στοιχεία τους μεταφέρονται σε προσεκτικά διαμορφωμένες εταιρείες-οχήματα στα ΗΑΕ, για τις οποίες είναι σχεδόν αδύνατον να βρει κανείς πληροφορίες, και συνεπώς δεν υπόκεινται σε έλεγχο», δήλωσε ο Λάσλετ.
«Η Ρωσία ήταν μια εξαιρετικά κερδοφόρα αγορά για ορισμένες από αυτές τις δυτικές εταιρείες, όπως η Inditex, τέτοιες ρυθμίσεις εγείρουν το ερώτημα κατά πόσο επρόκειτο για πραγματική αποχώρηση ή για μια προσωρινή στάση εν αναμονή επιστροφής. Η Inditex ανέφερε ότι οι οικονομικές της καταστάσεις «περιγράφουν αξιόπιστα, ακριβώς και λεπτομερώς τη συναλλαγή» είπε χαρακτηριστικά. Πρόσθεσε ότι «δεν σχολιάζει απόψεις, ερμηνείες ή συμπεράσματα που δεν βασίζονται σε ενημερωμένη και ακριβή ανάλυση».
Με πληροφορίες από Financial Times
