Στην προσπάθεια να αποτρέψουν τυχόν κλοπή μυστικών από το Πεκίνο, Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν βάλει στο στόχαστρο και ακαδημαϊκούς με καταγωγή από την Κίνα, προκαλώντας ανησυχία στα πανεπιστήμια.
Πράκτορες του FBI είχαν γίνει η σκιά του καθηγητή πανεπιστημίου Άνμινγκ Χου για σχεδόν δύο χρόνια. Τον ακολουθούσαν στη δουλειά, στο σούπερ μάρκετ, ακόμη και ο γιος του ήταν υπό παρακολούθηση. Είπαν στο πανεπιστήμιο όπου είχε μόνιμη θέση, ότι ήταν πράκτορας της Κίνας, κάνοντας το ίδρυμα να συνεργαστεί στην έρευνά τους και αργότερα να τον απολύσει.
Όμως, το FBI δεν μπόρεσε να βρει αποδείξεις για κατασκοπεία, σύμφωνα με κατάθεση πράκτορα στο δικαστήριο. Παρόλα αυτά, οι εισαγγελείς άσκησαν δίωξη, κατηγορώντας τον Άνμινγκ Χου ότι έκρυψε τις σχέσεις του με πανεπιστήμιο στο Πεκίνο και πως εξαπάτησε την κυβέρνηση, σχετικά με κονδύλια για έρευνα που έλαβε από τη NASA.
Οι ένορκοι διχάστηκαν, ένας από αυτούς χαρακτήρισε γελοία την υπόθεση. Τον Σεπτέμβριο, δικαστής προχώρησε στην σπάνια απόφαση να απαλλάξει τον επιστήμονα από όλες τις κατηγορίες.
«Ήταν η πιο σκοτεινή περίοδος της ζωής μου», λέει στους New York Times ο δρ. Χου, που γεννήθηκε στην Κίνα, είναι πολιτογραφημένος Καναδός και το 2013 εγκαταστάθηκε στις ΗΠΑ.
Τα πανεπιστήμια στις ΗΠΑ κάποτε υποδέχονταν τους καλύτερους επιστήμονες από όλο τον κόσμο. Όμως, οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι γίνονται ολοένα πιο καχύποπτοι ότι επιστήμονες όπως ο δρ. Χου εκμεταλλεύονται τη δεκτικότητα των αμερικανικών ιδρυμάτων για να κλέψουν απόρρητες έρευνες, χρηματοδοτημένες από τους φορολογούμενους, υπό τις εντολές της κινεζικής κυβέρνησης.
Αυτό έχει τρομακτικό αντίκτυπο στα πανεπιστήμια, που επιστήμονες και διοίκηση των ιδρυμάτων λένε ότι επιβράδυνε την έρευνα και συνέβαλε στην εκροή ταλέντων από τις ΗΠΑ, κάτι που μπορεί να ωφελεί το Πεκίνο.
18 μήνες σε κατ'οίκον περιορισμό
Επιστήμονες κινεζικής καταγωγής που εργάζονται σε αμερικανικά πανεπιστήμια λένε στους NYT για ανεξήγητες καθυστερήσεις στην ανανέωση βίζας, ενώ ανησυχούν ότι φαίνεται πως οτιδήποτε- όπως μια συνεργασία με άλλο επιστήμονα από την Κίνα- μπορεί να δώσει αφορμή για να ασχοληθεί μαζί τους το FBI.
Η δίκη του δρ. Χου, που εργαζόταν στο πανεπιστήμιο του Τενεσί, προβάλλεται ως σαφές παράδειγμα υπερβάλλοντα κυβερνητικού ζήλου. Ήταν σε κατ’οίκον περιορισμό για 18 μήνες κατά τη διάρκεια της έρευνας, χωρίς δουλειά ή εισόδημα και βασιζόταν στις δωρεές μέσω GoFundMe για να πληρώσει τους δικηγόρους του. Γείτονες και φίλοι του πήγαιναν τρόφιμα και έβγαζαν τα σκουπίδια του.
«Τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματά του παραβιάστηκαν, η φήμη μου καταστράφηκε, πληγώθηκα κι εγώ και η οικογένειά μου. Αυτό δεν είναι δικαιοσύνη», τονίζει.
Σε πρόσφατη έρευνα που έκανε το πανεπιστήμιο της Αριζόνα και η «Committee of 100», οργάνωση Κινεζοαμερικανών, περίπου οι μισοί Κινέζοι επιστήμονες που μετείχαν δήλωσαν πως ένιωθαν ότι παρακολουθούνταν από την αμερικανική κυβέρνηση. Κάποιοι από αυτούς κατηγόρησαν το πρόγραμμα China Iniative, που ξεκίνησε υπό προεδρίας Τραμπ και συνεχίζεται.
Στόχος του προγράμματος είναι να αποτραπεί η κλοπή αμερικανικών μυστικών από την κινεζική κυβέρνηση και άλλες πράξεις κατασκοπείας. Όμως, ακαδημαίκοί, επιστήμονες, οργανώσεις για τα δικαιώματα και βουλευτές έχουν θέσει το ερώτημα αν το πρόγραμμα το παρακάνει, βάζοντας στο στόχαστρο ακαδημαϊκούς, ιδιαίτερα δεδομένου ότι το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας που γίνεται στα πανεπιστήμια δεν είναι απόρρητη και τελικά δημοσιεύεται.
Σχεδόν 2.000 ακαδημαϊκοί σε ιδρύματα όπως το Στάνφορντ, το Μπέρκλεϊ και το Πρίστον έχουν γράψει ανοιχτές επιστολές προς τον υπουργό Δικαιοσύνης, Μέρικ Γκάρλαντ, εκφράζοντας ανησυχία ότι το πρόγραμμα βάζει δυσανάλογα στο στόχαστρο ερευνητές κινεζικής καταγωγής και ζητούν τον τερματισμό του.
«Τόσο μεγάλο μέρος της διανοητικής τεχνολογικής δύναμής μας προέρχεται από μετανάστες. Δεν πυροβολούμε τους εαυτούς μας στα πόδια, αλλά κοντά στο κεφάλι», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Στίβεν Τσου, ένας από τους υπογράφοντες των επιστολών, βραβευμένος με Νόμπελ και πρώην υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ.
Ο δρ. Χου ήταν ο πρώτος ακαδημαϊκός που δικάστηκε, από αυτούς στους οποίους έχει ασκηθεί δίωξη στο πλαίσιο του China Initiative. Μέχρι στιγμής, η έρευνα του FBI έχει οδηγήσει σε 12 διώξεις σε πανεπιστήμια ή ερευνητικά ιδρύματα μέσα σε τρία χρόνια, αλλά καμία από τις υποθέσεις δεν περιλαμβάνει κατηγορίες για οικονομική κατασκοπεία, κλοπή μυστικών ή πνευματικής ιδιοκτησίας. Οι περισσότερες κατηγορίες αφορούν απάτη, ψευδορκία σε ομοσπονδιακούς ερευνητές και μη αποκάλυψη των σχέσεων με την Κίνα.
Στο μεταξύ, πολλοί επιστήμονες εκφράζουν αγανάκτηση για το γεγονός ότι οι οδηγίες από πανεπιστήμια και υπηρεσίες που παρέχουν χρηματοδότηση αλλάζουν και αλληλοεπικαλύπτονται, με συνέπεια να είναι δύσκολο να αποφεύγουν να πιαστούν στα δίχτυα του FBI. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια της δίκης του δρ. Χου προέκυψε ότι η NASA και το πανεπιστήμιο του Τενεσί είχαν ασαφείς κανονισμούς για το πώς θα έπρεπε να αποκαλύψει τις σχέσεις του με το εξωτερικό.
«Δεν νομίζω ότι αμφιβάλλει κανείς πως η κινεζική κυβέρνηση και το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας εμπλέκονται σε οικονομική κατασκοπεία και άλλες μοχθηρές συμπεριφορές. Οπότε, εκεί θα έπρεπε να επικεντρώσει τους πόρους της η αμερικανική κυβέρνηση, αντί να προσπαθεί να εξασφαλίσει εύκολα στατιστικά επιτυχιών, βάζοντας στο στόχαστρο καθηγητές πανεπιστημίων που δεν έχουν καμία σχέση με την κινεζική κατασκοπεία», επεσήμανε ο Μάικλ Τζέρμαν, από το Brennan Center for Justice του πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης και πρώην πράκτορας του FBI.
