Οι εταιρείες όπλων από τις ΗΠΑ, τη Βρετανία και την Τουρκία θα αποκλειστούν από μια νέα προσπάθεια χρηματοδότησης της άμυνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης ύψους 150 δισ. ευρώ, εκτός εάν οι χώρες καταγωγής τους υπογράψουν συμφωνίες άμυνας και ασφάλειας με τις Βρυξέλλες.
Σύμφωνα με πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που υποβλήθηκε σήμερα, Τετάρτη 19 Μαρτίου, το σχεδιαζόμενο ταμείο θα είναι ανοικτό μόνο σε αμυντικές εταιρείες της ΕΕ και σε εταιρείες τρίτων χωρών που έχουν υπογράψει αμυντικές συμφωνίες με το μπλοκ. Επίσης, θα αποκλείει όλα τα προηγμένα οπλικά συστήματα για τα οποία μια τρίτη χώρα έχει «εξουσία σχεδιασμού» -περιορισμούς στην κατασκευή ή τη χρήση συγκεκριμένων εξαρτημάτων- ή έλεγχο της ενδεχόμενης χρήσης τους.
Αυτό θα απέκλειε την αμερικανική πλατφόρμα αεράμυνας και αντιπυραυλικής άμυνας Patriot, η οποία κατασκευάζεται από τον αμυντικό εργολάβο RTX, και άλλα αμερικανικά οπλικά συστήματα όπου η Ουάσινγκτον έχει περιορισμούς ως προς το πού μπορούν να χρησιμοποιηθούν.
Η πολιτική αυτή αποτελεί νίκη για τη Γαλλία και άλλες χώρες που έχουν απαιτήσει μια ευρωπαϊκή προσέγγιση για την ώθηση των αμυντικών επενδύσεων της ηπείρου, εν μέσω φόβων για τη μακροπρόθεσμη αξιοπιστία των ΗΠΑ ως αμυντικού εταίρου και προμηθευτή που πυροδότησε ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.
Τουλάχιστον το 65% του κόστους των προϊόντων θα πρέπει να δαπανηθεί στην ΕΕ, τη Νορβηγία και την Ουκρανία. Το υπόλοιπο ποσό θα μπορούσε να δαπανηθεί για προϊόντα από τρίτες χώρες που έχουν υπογράψει σύμφωνο ασφαλείας. «Έχουμε αυτή την ευκαιρία να οικοδομήσουμε πραγματικά την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία», δήλωσε η Κάγια Κάλας, επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, προσθέτοντας ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία κατέδειξε τη σημασία της κατοχής όπλων χωρίς ξένους περιορισμούς. «Σε συνθήκες κρίσης, ο στρατός σου χρειάζεται πραγματικά να έχει ελεύθερα χέρια» σημείωσε η Κάλας.
Η Βρετανία άσκησε έντονες πιέσεις για να συμπεριληφθεί στην πρωτοβουλία, ιδίως δεδομένου του βασικού του ρόλου σε έναν ευρωπαϊκό "συνασπισμό των προθύμων" που αποσκοπεί στην ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της ηπείρου. Οι βρετανικές αμυντικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των BAE Systems και Babcock International, είναι βαθιά ενσωματωμένες στην αμυντική βιομηχανία χωρών της ΕΕ, όπως η Ιταλία και η Σουηδία.
Εάν τρίτες χώρες όπως οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Τουρκία ήθελαν να συμμετάσχουν στην πρωτοβουλία, θα έπρεπε να υπογράψουν εταιρική σχέση άμυνας και ασφάλειας με την ΕΕ. Οι συνομιλίες μεταξύ Λονδίνου και Βρυξελλών για ένα τέτοιο σύμφωνο έχουν ξεκινήσει, αλλά έχουν εμπλακεί σε απαιτήσεις για μια ευρύτερη συμφωνία ΕΕ-Ηνωμένου Βασιλείου που θα περιλαμβάνει επίσης αμφιλεγόμενα ζητήματα όπως τα αλιευτικά δικαιώματα και η μετανάστευση.
«Εργαζόμαστε για να έχουμε αυτή την εταιρική σχέση άμυνας και ασφάλειας με το Ηνωμένο Βασίλειο. Ελπίζω πραγματικά ότι για τη σύνοδο κορυφής (σ.σ. ΕΕ-Βρετανίας) τον Μάιο θα μπορέσουμε να έχουμε αποτελέσματα ... υπάρχει η κατανόηση ότι πρέπει να κάνουμε περισσότερα και να τα κάνουμε μαζί», δήλωσε η Κάλας.
Ο αποκλεισμός του Ηνωμένου Βασιλείου και της Τουρκίας θα δημιουργήσει μεγάλους πονοκεφάλους για τις μεγάλες ευρωπαϊκές αμυντικές εταιρείες που έχουν στενούς δεσμούς με παραγωγούς ή προμηθευτές σε αυτές τις αγορές. Ερωτηθείς σχετικά με τη θέση του Ηνωμένου Βασιλείου σχετικά με τους κανόνες για το νέο ταμείο της ΕΕ την Τρίτη (18/3), Βρετανός αξιωματούχος δήλωσε:
«Είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε για την ευρωπαϊκή άμυνα προς το συμφέρον της ευρύτερης ευρωπαϊκής ασφάλειας, ώστε να αποτρέψουμε τον κατακερματισμό των ευρωπαϊκών αμυντικών αγορών και να δημιουργήσουμε νομικές δομές που θα επιτρέπουν στα κράτη μέλη να συνεργάζονται με τρίτες χώρες».
Η κίνηση αυτή θα προκαλέσει σημαντική αναστάτωση στον αμυντικό τομέα της Βρετανίας. Ένας ανώτερος γνώστης της βρετανικής αμυντικής βιομηχανίας δήλωσε ότι πρόκειται για «σημαντική ανησυχία», προσθέτοντας: «Βλέπουμε τεράστιες ευκαιρίες και είναι σωστό το Ηνωμένο Βασίλειο να θεωρείται μέρος της Ευρώπης. Αλλά αν η ΕΕ - και ιδιαίτερα η Γαλλία - πρόκειται να είναι συναλλακτική σε αυτό το θέμα, υπονομεύει ολόκληρη τη φιλοσοφία μιας κοινής και ενοποιημένης Ευρώπης από πλευράς άμυνας και ασφάλειας».
Προηγούμενες γαλλικές προσπάθειες να περιοριστούν οι αμυντικές δαπάνες μόνο για εταιρείες της ΕΕ συνάντησαν τη σθεναρή αντίσταση χωρών όπως η Γερμανία, η Ιταλία, η Σουηδία και η Ολλανδία, οι οποίες έχουν στενούς δεσμούς με αμυντικούς παραγωγούς εκτός ΕΕ.
Η πρόταση πρέπει να εγκριθεί από την πλειοψηφία των κρατών μελών της ΕΕ.
Σύμφωνα με τους όρους του σχεδίου, οι χώρες της ΕΕ θα μπορούν να δαπανήσουν το 35% των δανείων σε προϊόντα που χρησιμοποιούν εξαρτήματα από τη Νορβηγία, τη Νότια Κορέα, την Ιαπωνία, την Αλβανία, τη Μολδαβία, τη Βόρεια Μακεδονία και την Ουκρανία, δήλωσαν αξιωματούχοι.
Με πληροφορίες από Financial Times
