H δυνατή ομιλία του Σάσα Μπάρον Κοέν για τη δημαγωγία των social media, την προπαγάνδα και τη δημοκρατία

Στα πρωτοσέλιδα των μεγαλύτερων μίντια του πλανήτη είναι σήμερα ο Βρετανός κωμικός Σάσα Μπάρον Κοέν μετά από μια ομιλία του για τα social media και τη δημοκρατία.

Περιγράφοντας μια ζοφερή εικόνα του κόσμου μας σήμερα, ο Κοέν είπε στο συνέδριο που διοργάνωσε στη Νέα Υόρκη η οργάνωση για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού Anti-Defamation League: «Σήμερα οι δημαγωγοί γοητεύουν τα χειρότερα ένστικτά μας. Οι θεωρίες περί συνωμοσίας, που κάποτε είχαν θέση στο περιθώριο έγιναν mainstream. H εποχή των επιχειρημάτων μοιάζει να τελειώνει και τώρα η γνώση παραμερίζεται και η επιστημονική συναίνεση απορρίπτεται. Η δημοκρατία, η οποία εξαρτάται από τις κοινές αλήθειες, είναι σε υποχώρηση και η απολυταρχία, η οποία εξαρτάται από τα κοινά ψέματα είναι σε άνοδο. Τα εγκλήματα μίσους αυξάνονται, καθώς και οι δολοφονικές επιθέσεις σε θρησκευτικές και εθνοτικές μειονότητες», είπε ξεκινώντας την ομιλία του.

Τι οδηγεί σε αυτές τις αποσταθεροποιητικές αλλαγές; Ο Κοέν είπε πως θα μπορούσε να αναφέρει πολλούς λόγους. Αλλά εάν θα έπρεπε να διαλέξει έναν αυτός θα ήταν οι κολοσσοί του διαδικτύου: «Ένα πράγμα είναι αρκετά σαφές για μένα. Όλο αυτό το μίσος και η βία διευκολύνεται από μια χούφτα εταιριών στο διαδίκτυο που αποτελούν τη μεγαλύτερη μηχανή προπαγάνδας στην ιστορία. Το Facebook, το YouTube και η Google και το Twitter φθάνουν σε δισεκατομμύρια ανθρώπους. Οι αλγόριθμοι αυτών των πλατφορμών εξαρτώνται από τη σκόπιμη ενίσχυση του τύπου περιεχομένου που διατηρεί τους χρήστες οnline, ιστορίες που ξυπνάνε τα βασικότερα ένστικτά μας και που προκαλούν οργή και φόβο».

«Οι ψεύτικες ειδήσεις ξεπερνούν τα πραγματικά νέα, επειδή οι μελέτες δείχνουν ότι τα ψέματα εξαπλώνονται γρηγορότερα από την αλήθεια. Και δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η μεγαλύτερη μηχανή προπαγάνδας στην ιστορία έχει διαδώσει την παλαιότερη θεωρία συνωμοσίας στην ιστορία - το ψέμα ότι οι Εβραίοι είναι κάπως επικίνδυνοι. Όπως το έθεσε ένας τίτλος, "Σκεφτείτε τι θα μπορούσε να κάνει ο Γκέμπελς με το Facebook"».

«Στο διαδίκτυο, όλα μπορούν να φαίνονται εξίσου νόμιμα. Το Breitbart μοιάζει με το BBC. Τα ψεύτικα Πρωτόκολλα των Πρεσβυτέρων της Σιών θεωρούνται έγκυρα ως έκθεση ADL. Και το παραλήρημα ενός παρανοϊκού, δείχνει αξιόπιστο όσο τα ευρήματα ενός νικητή του βραβείου Νόμπελ. Έχουμε χάσει την κοινή αίσθηση των βασικών γεγονότων από τα οποία εξαρτάται η δημοκρατία», είπε ο Κοέν και στη συνέχεια έστρεψε τα πυρά του εναντίον του Facebook.

 «Αν πληρωθεί, το Facebook θα αναρτήσει οποιαδήποτε "πολιτική" διαφήμιση θέλετε, ακόμη κι αν είναι ψέμα. Και μάλιστα θα σας βοηθήσει να στοχεύσετε αυτά τα ψέματα στους χρήστες που θα δώσουν το καλύτερο αποτέλεσμα. Με βάσει αυτή την στρεβλή λογική, αν το Facebook υπήρχε τη δεκαετία του 1930, θα είχε επιτρέψει στον Χίτλερ να αναρτήσει διαφημίσεις των 30 δευτερολέπτων για τη "λύση" του στο "πρόβλημα των Εβραίων"», πρόσθεσε ο Βρετανός κωμικός.

Ο Μπαρόν Κόεν τόνισε ότι είναι «κρίσιμης σημασίας να επανεξετάσουμε τα social media και to πώς διασπείρουν μίσος, συνωμοσίες και ψέματα». Μάλιστα αμφισβήτησε τον χαρακτηρισμό προπύργιο «ελεύθερης έκφρασης» που έχει δώσει ο ιδρυτής του Μαρκ Ζούκερμπεργκ στο Facebook. «Πιστεύω ότι όλοι συμφωνούμε πως δεν θα πρέπει να προσφέρουμε μια ελεύθερη πλατφόρμα στους φανατικούς και τους παιδόφιλους για να κάνουν ευρέως γνωστές τις απόψεις τους και να στοχοθετούν τα θύματά τους», κατήγγειλε.

«Επιτρέψτε μου να προτείνω έναν διαφορετικό στόχο για την κοινωνία. Ο απώτερος στόχος της κοινωνίας πρέπει να είναι να διασφαλιστεί ότι οι άνθρωποι δεν στοχοποιούνται, δεν παρενοχλούνται και δεν δολοφονούνται εξαιτίας του ποιοι είναι, από πού προέρχονται, το ποιους αγαπούν ή πώς προσεύχονται. Αν κάνουμε αυτό στόχο μας, εάν δίνουμε προτεραιότητα στην αλήθεια και όχι στα ψέματα, στην ανεκτικότητα έναντι των προκαταλήψεων, στην ενσυναίσθηση αντί της αδιαφορίας, τότε ίσως, ίσως, μπορούμε να σταματήσουμε τη μεγαλύτερη μηχανή προπαγάνδας και να σώσουμε τη δημοκρατία», κατέληξε.

Η απάντηση του Facebook

«Ο Σάσα Μπαρόν Κόεν διαστρέβλωσε την πολιτική του Facebook», απάντησε εκπρόσωπος της εταιρείας μιλώντας στο AFP. «Στην πλατφόρμα μας απαγορεύεται ο λόγος μίσους (...) Κανείς, περιλαμβανομένων των πολιτικών προσωπικοτήτων, δεν μπορεί να υπερασπίζεται ή να προωθεί το μίσος, τη βία ή τους μαζικούς φόνους στο Facebook», πρόσθεσε. Ο επικεφαλής του Twitter Τζακ Ντόρσι ανακοίνωσε στα τέλη Οκτωβρίου ότι θα απαγορευθούν όλες οι πολιτικές διαφημίσεις στον ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης, με εξαίρεση όσες προωθούν καλούς σκοπούς, όπως η υπεράσπιση του περιβάλλοντος ή η κοινωνική ισότητα.

Την Τετάρτη η Google επεσήμανε ότι θα αυστηροποιήσει τους κανόνες της για τις πολιτικές διαφημίσεις, κυρίως για να απαγορεύσει τη δημοσίευση προφανώς ψευδών μηνυμάτων και να εμποδίσει τη συγκεκριμένη στόχευση ψηφοφόρων. Αντίθετα το Facebook είχε ανακοινώσει τον Σεπτέμβριο ότι δεν θα επιβάλει περιορισμούς στις πολιτικές διαφημίσεις, εκτιμώντας ότι σε γενικές γραμμές είναι προς το συμφέρον των χρηστών να τις βλέπουν, μια απόφαση που προκάλεσε πολλές επικρίσεις. Παράλληλα ο ιστότοπος κοινωνικής δικτύωσης αυστηροποίησε τους κανόνες του για τη διαφάνεια σε ό,τι αφορά τα πολιτικά μηνύματα προκειμένου να φαίνεται ξεκάθαρα ποιος έβαλε τη διαφήμιση.