Ο Αμερικανός δισεκατομμυριούχος Τόμας Μπάρακ, τον οποίο ο εκλεγμένος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επέλεξε ως τον επόμενο πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Τουρκία, πιθανότατα θα ευχαριστήσει την Άγκυρα και τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, πιστεύουν οι ειδικοί.
«Είμαι στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσω ότι ο Τομ Μπάρακ θα είναι ο επόμενος πρεσβευτής μας στην Τουρκία», ανακοίνωσε ο Τραμπ στο Truth Social την Τρίτη. «Είναι μια αξιοσέβαστη και έμπειρη φωνή της λογικής σε ένα ευρύ φάσμα ηγετών σκέψης τόσο σε πολιτικούς όσο και σε επιχειρηματικούς κύκλους».
Ενώ ο 77χρονος Μπάρακ στερείται παραδοσιακής διπλωματικής και πολιτικής εμπειρίας, διαθέτει πολλές επιχειρηματικές και πολιτικές διασυνδέσεις, ιδίως στον Κόλπο και τη Μέση Ανατολή. Ο δισεκατομμυριούχος λιβανέζικης καταγωγής μιλάει άπταιστα αραβικά. Κατά τη διάρκεια της πρώτης προεδρίας του Τραμπ, παρά το γεγονός ότι δεν είχε επίσημο ρόλο, ξεχώρισε ως έχων επιρροή στις σχέσεις του προέδρου με τις χώρες της Μέσης Ανατολής και του Κόλπου. Φέρεται να είχε επιρροή στη μετατόπιση της θέσης του Τραμπ σε μια κρίση του 2017 μεταξύ του Κατάρ και ενός μπλοκ υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας για τη διπλωματική απομόνωση της Ντόχα λόγω της υποστήριξής της προς τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, την οποία άλλες μοναρχίες του Κόλπου θεωρούν απειλή για την εθνική ασφάλεια. Ο Τραμπ τον Ιούνιο του 2017 τάχθηκε ανοιχτά στο πλευρό της Σαουδικής Αραβίας και άλλων χωρών του Κόλπου που αντιτίθεντο στο Κατάρ.
Ο Μπάρακ συμβούλευσε τον τότε πρόεδρο να μην εμπλακεί στη διαμάχη, ο Τραμπ ακολούθησε τη συμβουλή του και συναντήθηκε με τον εμίρη του Κατάρ σεΐχη Ταμίμ μπιν Χαμάντ Αλ Θάνι και προσφέρθηκε να μεσολαβήσει μεταξύ της Ντόχα και άλλων πρωτευουσών του Κόλπου τον Σεπτέμβριο του 2017. Ο Μπάρακ είναι γνωστό ο «άνθρωπος που ψιθυρίζει στο αφτί του Τραμπ».
Κοντά στα κράτη του Κόλπου
Σύμφωνα με τον Αλπέρ Τζοσκούν, πρώην πρέσβη της Τουρκίας και νυν ανώτερο συνεργάτη στο Carnegie Endowment, η υποψηφιότητα του Μπάρακ είναι πιθανό να χαιρετιστεί από την Τουρκία και τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, καθώς το πόσο είναι προσιτός ο Τραμπ θα διαδραματίσει βασικό ρόλο στη διεθνή πολιτική.
«Η άφιξη μιας προσωπικότητας με τέτοια εγγύτητα στον Τραμπ δημιουργεί στην πραγματικότητα έναν δίαυλο επικοινωνίας που αρέσει και προτιμά η Τουρκία και ο πρόεδρος Ερντογάν», δήλωσε ο Τζοσκούν σε πρόσφατη συνέντευξή του. Οι στενοί δεσμοί του Μπάρακ με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα τέθηκαν στο μικροσκόπια το 2021, όταν ομοσπονδιακοί εισαγγελείς τον κατηγόρησαν ότι ενήργησε ως μυστικός πράκτορας για το κράτος του Κόλπου κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ. Αθωώθηκε από τις κατηγορίες το 2022. Ο διορισμός του απαιτεί επιβεβαίωση από τη Γερουσία.
Ο δισεκατομμυριούχος - ο οποίος είναι ιδρυτής και εκτελεστικός πρόεδρος της Colony Capital, γνωστής πλέον ως Colony NorthStar, μιας μεγάλης εταιρείας private equity - είναι στενός σύμμαχος του Τραμπ, με τους δεσμούς του διδύμου να χρονολογούνται από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, όταν και οι δύο ασχολούνταν με τον τομέα των ακινήτων στη Νέα Υόρκη. Με την πάροδο των ετών, ο Μπάρακ έγινε έμπιστος του εκλεγμένου προέδρου, υπηρετώντας ως βασικός σύμβουλος κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του Τραμπ το 2016 και προεδρεύοντας της επιτροπής ορκωμοσίας του 2017. Η καθαρή του περιουσία ανερχόταν σε 1 δισεκατομμύριο δολάρια το 2023, σύμφωνα με το Forbes.
Το προφίλ του Μπαράκ ως διακεκριμένου επιχειρηματία μπορεί επίσης «να είναι πλεονέκτημα στην επέκταση του πεδίου των αμερικανο-τουρκικών σχέσεων πέρα από την παραδοσιακή εστίαση στην ειρήνη και την ασφάλεια, προς την περαιτέρω ανάπτυξη των οικονομικών και εμπορικών δεσμών, ζωντανεύοντας ένα ευρύτερο όραμα», δήλωσε ο Τζοσκούν. Υπό την πρώτη θητεία του Τραμπ, οι δύο χώρες συμφώνησαν να αυξήσουν τον όγκο του αμοιβαίου εμπορίου στα 100 δισεκατομμύρια δολάρια, ο οποίος πιο πρόσφατα έφτασε τα 34 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία από την Τουρκία.
Ο Μπάρακ θα διαδεχθεί τον πρώην πρέσβη των ΗΠΑ Τζεφ Φλέικ, ο οποίος εγκατέλειψε τη χώρα τον Σεπτέμβριο μετά την ολοκλήρωση της θητείας του. Ο Φλέικ, πρώην Ρεπουμπλικανός βουλευτής, συγκέντρωσε τον σεβασμό της Άγκυρας για τις προσπάθειές του να ενισχύσει τις διπλωματικές σχέσεις κατά τη διάρκεια μιας περιόδου αυξημένων εντάσεων μεταξύ της Άγκυρας και της Ουάσινγκτον λόγω μιας σειράς διαφωνιών, συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξης των ΗΠΑ προς τις κουρδικές ομάδες της Συρίας που η Άγκυρα θεωρεί τρομοκρατική απειλή, των διαφωνιών που απορρέουν από τις αποκλίνουσες πολιτικές των δύο χωρών στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και της άρνησης της Άγκυρας να συμμετάσχει στις δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Ο Φλέικ, ο οποίος χαίρει μεγάλης εκτίμησης στην Άγκυρα για τη διπλωματική του διακριτικότητα, είχε επίσης διοριστεί από τον Τραμπ.
Άμεση γραμμή επικοινωνίας με Τραμπ
Η «θητεία του Φλέικ μπορεί να περιγραφεί ως πολύ επιτυχημένη και παραγωγική», δήλωσε ο Σονέρ Τσαγαπτάι, διευθυντής του τουρκικού ερευνητικού προγράμματος στο Washington Institute for Near East Policy. «Ο Μπάρακ θα εκπληρώσει μια παρόμοια θέση στην Άγκυρα. Θα είχε άμεση επαφή με τον πρόεδρο και θα μπορούσε να κινητοποιήσει τον Τραμπ για να δημιουργήσει σημεία τομής, αλλά και να αποτρέψει κρίσεις στις σχέσεις», πρόσθεσε.
Ο Μπάρακ θα είναι ο απεσταλμένος του δεύτερου μεγαλύτερου μόνιμου στρατού του ΝΑΤΟ, σε μια εποχή που οι σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας έχουν σημειώσει βελτίωση μετά το νεύμα της Άγκυρας για την ένταξη της Σουηδίας στο μπλοκ τον Ιανουάριο. Λίγες ημέρες αφότου η Άγκυρα έδωσε το πράσινο φως για την επέκταση του μπλοκ, η κυβέρνηση Μπάιντεν ενέκρινε ένα πακέτο στρατιωτικών πωλήσεων που περιλαμβάνει 40 νέα μαχητικά αεροσκάφη F-16 Block 70 στην Τουρκία, μια τουρκική προσφορά που εκκρεμούσε από το 2020. Ωστόσο, οι δύο πρωτεύουσες παραμένουν σε αντιπαράθεση για μια σειρά άλλων ζητημάτων, συμπεριλαμβανομένης της συμμαχίας των ΗΠΑ με τις υπό κουρδική ηγεσία Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις, τις οποίες η Άγκυρα εξισώνει με το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) - το οποίο μάχεται κατά των τουρκικών δυνάμεων για κουρδική αυτοδιοίκηση στο εσωτερικό της Τουρκίας από το 1984. Ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρούν το PKK τρομοκρατική οργάνωση, οι SDF είναι ο κύριος σύμμαχος του διεθνούς συνασπισμού υπό την ηγεσία των ΗΠΑ κατά του Ισλαμικού Κράτους. Η Άγκυρα πιέζει την Ουάσινγκτον να τερματίσει τη συμμαχία της με την ομάδα και να αποσύρει τους περίπου 900 Αμερικανούς στρατιωτικούς από τη Συρία. Κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του, ο Τραμπ αποφάσισε να αποσύρει τα αμερικανικά στρατεύματα από τη χώρα, αλλά πήρε πίσω την απόφασή του εν μέσω ισχυρών αντιρρήσεων από βασικούς συμβούλους του.
Μετά την πτώση του καθεστώτος του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ το περασμένο Σαββατοκύριακο, η συμμαχία ΗΠΑ-SDF έχει αναδειχθεί ως το πιο πιεστικό ζήτημα, εν μέσω επανειλημμένων δεσμεύσεων του Ερντογάν και άλλων Τούρκων αξιωματούχων να συντρίψουν τις SDF. «Η αμερικανοτουρκική σχέση δεν μπορεί πλέον να λειτουργεί με αυτόματο πιλότο μόνο μέσω επαφών μεταξύ γραφειοκρατιών, λόγω των αποκλίσεων στα συμφέροντα και τους στρατηγικούς στόχους, συμπεριλαμβανομένης, για παράδειγμα, της Συρίας σήμερα», δήλωσε ο Τσαγαπτάι. «Έτσι, νομίζω ότι είναι ένα εξαιρετικά θετικό βήμα να έχουμε κάποιον στην Άγκυρα που θα έχει τον Τραμπ στην ταχεία κλήση του. Και αυτό μιλάει καλά και θετικά για το μέλλον της αμερικανοτουρκικής σχέσης».
