ΕΕ: «Πράσινο φως» για το SAFE της ευρωπαϊκής άμυνας - Τι προβλέπεται για Τουρκία

ΕΕ: «Πράσινο φως» για το SAFE της ευρωπαϊκής άμυνας - Τι προβλέπεται για Τουρκία Facebook Twitter
φωτ.: Getty
0

Το Συμβούλιο της Ευρώπης ενέκρινε σήμερα έναν κανονισμό για τη δημιουργία του χρηματοδοτικού εργαλείου SAFE (Security Action for Europe).

Το SAFE είναι ένα νέο χρηματοδοτικό εργαλείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα στηρίζει τα κράτη μέλη που επιθυμούν να επενδύσουν στη βιομηχανική παραγωγή άμυνας μέσω κοινών προμηθειών, με έμφαση στις προτεραιότητες ικανότητας.

Το SAFE θα χρηματοδοτεί επείγουσες και μεγάλης κλίμακας επενδύσεις στην ευρωπαϊκή τεχνολογική και βιομηχανική βάση άμυνας (EDTIB). Στόχος είναι η ενίσχυση της παραγωγικής ικανότητας, η διαθεσιμότητα του αμυντικού εξοπλισμού όποτε απαιτείται και η αντιμετώπιση των υπαρχουσών ελλείψεων – ενισχύοντας συνολικά την ετοιμότητα άμυνας της ΕΕ.

Επιπλέον, το SAFE θα επιτρέψει στην ΕΕ να στηρίξει περαιτέρω την Ουκρανία, εντάσσοντας τη βιομηχανία άμυνάς της στο εργαλείο από την αρχή.

«Εγκρίναμε το πρώτο επενδυτικό πρόγραμμα άμυνας σε επίπεδο ΕΕ ύψους 150 δισ. ευρώ. Δεν είναι μόνο επιτυχία της προεδρίας, αλλά ολόκληρης της Ένωσης. Είναι ένα πρωτοφανές εργαλείο που θα ενισχύσει τις αμυντικές μας δυνατότητες και θα στηρίξει τη βιομηχανία μας. Όσο περισσότερο επενδύουμε στην ασφάλεια, τόσο πιο αποτελεσματικά αποτρέπουμε τους κινδύνους», δήλωσε ο Άνταμ Σουάπκα, Υπουργός ΕΕ της Πολωνίας.

Πώς θα λειτουργεί το SAFE

Το SAFE θα παρέχει έως 150 δισ. ευρώ, τα οποία θα διατίθενται στα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη κατόπιν αιτήματος και βάσει εθνικών σχεδίων. Οι εκταμιεύσεις θα γίνονται με τη μορφή χαμηλότοκων δανείων μεγάλης διάρκειας, τα οποία θα επιστρέφονται από τα κράτη που τα λαμβάνουν.

Για να διασφαλιστεί η οικονομία κλίμακας και η διαλειτουργικότητα, και να μειωθεί η κατακερματισμένη παραγωγή στην EDTIB, τα δικαιούχα κράτη θα πρέπει κατά κανόνα να προχωρούν σε κοινές προμήθειες με τουλάχιστον άλλο ένα κράτος μέλος.

Ωστόσο, λόγω της τρέχουσας γεωπολιτικής κατάστασης, για περιορισμένο διάστημα θα επιτρέπονται και μονομερείς προμήθειες.

SAFE: Συμμετοχή τρίτων χωρών

Το SAFE ανοίγει νέο κεφάλαιο συνεργασίας με τρίτες χώρες:

  • Η Ουκρανία και οι χώρες της Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελευθέρων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ) - Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος (ΕΟΧ) θα αντιμετωπίζονται ισότιμα με τα κράτη μέλη. Θα μπορούν να συμμετέχουν σε κοινές προμήθειες και να πωλούν προϊόντα από τις δικές τους βιομηχανίες.
  • Υποψήφιες χώρες, κράτη που διαπραγματεύονται προσχώρηση ή έχουν υπογράψει συμφωνίες ασφάλειας με την ΕΕ (π.χ. Ηνωμένο Βασίλειο), θα μπορούν επίσης να συμμετέχουν.
  • Επιπλέον, θα μπορεί να συναφθεί διμερής ή πολυμερής συμφωνία για να επεκταθούν οι όροι επιλεξιμότητας.

Στο κείμενο δεν γίνεται ευθεία αναφορά στην Τουρκία, ενώ αρκετά κράτη μέλη με προεξάρχουσα τη Γερμανία δεν επιθυμούσε διατύπωση εξαίρεσης της Άγκυρας. Στο κείμενο του κανονισμού διατυπώνεται πάντως σαφώς και οριζοντίως ότι η συμμετοχή τρίτης χώρας δεν πρέπει να απειλεί τα συμφέροντα της Ε.Ε. και των κρατών-μελών της. Σε κάθε περίπτωση, η συμμετοχή της Τουρκίας δεν αποκλείεται από δυνάμει μελλοντικές διμερείς ή πολυμερείς συνεργασίες. Αδιευκρίνιστες παραμένουν εξάλλου οι τελευταίες, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες «παράθυρο» συμμετοχής τουρκικών αμυντικών εταιρειών θα δοθεί μέσω κοινοπραξιών και σχετικών συμφωνιών μετόχων.

Επιλέξιμες δραστηριότητες του SAFE

Το SAFE θα χρηματοδοτεί δράσεις σε δύο κατηγορίες προϊόντων άμυνας, όπως προσδιορίστηκαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 6 Μαρτίου 2025:

Κατηγορία 1:

  • Πυρομαχικά και πυραύλοι
  • Πυροβολικά και δυνατότητες πλήγματος ακριβείας
  • Χερσαία συστήματα μάχης και υποστηρικτικός εξοπλισμός (συμπεριλαμβανομένου εξοπλισμού στρατιωτών και όπλων πεζικού)
  • Προστασία κρίσιμων υποδομών
  • Κυβερνοάμυνα
  • Στρατιωτική κινητικότητα (και αντικινητικότητα)

Κατηγορία 2:

  • Αντιαεροπορικά και αντιπυραυλικά συστήματα
  • Ναυτικές δυνατότητες επιφανείας και υποβρύχιες
  • Συστήματα drone και αντι-drone
  • Στρατηγικά μέσα (π.χ. στρατηγικές αερομεταφορές, ανεφοδιασμός αέρος-σε-αέρα, συστήματα C4ISTAR, δορυφορικά μέσα και υπηρεσίες, προστασία διαστήματος)
  • Τεχνητή νοημοσύνη και ηλεκτρονικός πόλεμος

Για προϊόντα Κατηγορίας 2, οι ανάδοχοι θα πρέπει να έχουν δυνατότητα ελέγχου στον σχεδιασμό, προσαρμογή και εξέλιξη του τελικού προϊόντος.

Για όλες τις κατηγορίες, το κόστος εξαρτημάτων εκτός ΕΕ/ΕΟΧ/Ουκρανίας δεν πρέπει να υπερβαίνει το 35% του συνολικού κόστους των εξαρτημάτων.

Διατλαντική συνεργασία και επόμενα βήματα

Η ΕΕ δεσμεύεται να ενισχύσει τη διατλαντική συνεργασία και τη συμπληρωματικότητα με το ΝΑΤΟ. Το SAFE θα ενισχύσει τη διαλειτουργικότητα, τη συνεργασία στη βιομηχανία και την αμοιβαία πρόσβαση σε προηγμένες τεχνολογίες με αξιόπιστους εταίρους.

Το SAFE θα τεθεί σε ισχύ την επόμενη μέρα της δημοσίευσής του στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ, δηλαδή στις 29 Μαΐου 2025.

Στις 6 Μαρτίου 2025, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τόνισε ότι η Ευρώπη πρέπει να γίνει πιο κυρίαρχη και αυτάρκης στην άμυνα, μειώνοντας στρατηγικές εξαρτήσεις και αντιμετωπίζοντας κρίσιμες ελλείψεις. Το SAFE είναι ο πρώτος πυλώνας του σχεδίου ReArm Europe / Readiness 2030 της Κομισιόν, που στοχεύει στην κινητοποίηση άνω των 800 δισ. ευρώ σε δαπάνες άμυνας, μέσω eνεργοποίησης ρήτρας ευελιξίας του Συμφώνου Σταθερότητας για εθνική χρηματοδότηση, ευελιξίας στα διαρθρωτικά ταμεία, χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, προσέλκυσης ιδιωτικών κεφαλαίων.

Διεθνή
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Η Ρομπέρτα Μέτσολα απειλεί με προσφυγή κατά της Κομισιόν για το σχέδιο δανεισμού 150 δισ. ευρώ στην άμυνα

Διεθνή / Η Ρομπέρτα Μέτσολα απειλεί με προσφυγή κατά της Κομισιόν για το σχέδιο δανεισμού 150 δισ. ευρώ στην άμυνα

Αντιμέτωπη με θεσμική σύγκρουση βρίσκεται η Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς η πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου απειλεί με προσφυγή κατά της Κομισιόν για τον αποκλεισμό των ευρωβουλευτών από το πρόγραμμα SAFE
LIFO NEWSROOM

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ουκρανία: Τουλάχιστον 14 νεκροί από τα νυχτερινά πλήγματα της Ρωσίας στο Κίεβο

Διεθνή / Ουκρανία: Τουλάχιστον 14 νεκροί από τα νυχτερινά πλήγματα της Ρωσίας στο Κίεβο

«Ο απολογισμός των νεκρών ανέρχεται σε 14. Σαράντα τέσσερις άνθρωποι τραυματίστηκαν στο Κίεβο, 6 ακόμη τραυματίστηκαν στην Οδησσό» δήλωσε ο Ουκρανός υπουργός Εσωτερικών Ίχορ Κλιμένκο
LIFO NEWSROOM
Ισραήλ: Ισχυρές εκρήξεις ακούγονται στο Τελ Αβίβ και την Ιερουσαλήμ μετά την εκτόξευση πυραύλων από το Ιράν

Διεθνή / Ισραήλ: Ισχυρές εκρήξεις ακούγονται στο Τελ Αβίβ και την Ιερουσαλήμ μετά την εκτόξευση πυραύλων από το Ιράν

Η Πολεμική Αεροπορία του Ισραήλ ανέφερε ότι «επιχειρεί για να αναχαιτίσει και να πλήξει εκεί όπου είναι απαραίτητο για να εξαλείψει την απειλή»
LIFO NEWSROOM
Πόλεμος Ιράν - Ισραήλ: Οι ΗΠΑ προτείνουν συνομιλίες για κατάπαυση του πυρός

Διεθνή / Πόλεμος Ιράν - Ισραήλ: Οι ΗΠΑ προτείνουν συνομιλίες για κατάπαυση του πυρός

Ο Λευκός Οίκος συζητά με το Ιράν την πιθανότητα να οργανωθεί συνάντηση εντός της εβδομάδας ανάμεσα στον ειδικό απεσταλμένο της προεδρίας των ΗΠΑ Στιβ Γουίτκοφ και τον ιρανό υπουργό Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί
LIFO NEWSROOM
Δίκη Diddy: Αντικαταστάθηκε μαύρος ένορκος - Φυλετική προκατάληψη καταγγέλλει η υπεράσπιση

Διεθνή / Δίκη Diddy: Αντικαταστάθηκε μαύρος ένορκος - Φυλετική προκατάληψη καταγγέλλει η υπεράσπιση

Ο δικαστής δήλωσε ότι εντόπισε «πολλαπλές αντιφάσεις» στις απαντήσεις του ενόρκου, κάτι που μπορεί να υποδηλώνει πρόθεση να παραπλανήσει το δικαστήριο ώστε να εξασφαλίσει θέση στο σώμα ενόρκων
LIFO NEWSROOM