Στα τέλη του 2021, ο διευθύνων σύμβουλος της Microsoft, Σάτια Ναντέλα, υποδέχθηκε στα κεντρικά γραφεία της εταιρείας, κοντά στο Σιάτλ, τον αρχηγό της ισραηλινής στρατιωτικής υπηρεσίας παρακολούθησης, Μονάδα 8200.
Στην ατζέντα της συνάντησης, που πραγματοποιήθηκε μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, βρισκόταν ένα εξαιρετικά φιλόδοξο και αμφιλεγόμενο σχέδιο: η μεταφορά τεράστιου όγκου άκρως απόρρητων πληροφοριών από τους διακομιστές του ισραηλινού στρατού στο cloud της αμερικανικής εταιρείας.
Ο επικεφαλής της Μονάδας 8200, Γιόσι Σαριέλ, εξασφάλισε την υποστήριξη του Ναντέλα για τη δημιουργία ενός ξεχωριστού και απομονωμένου χώρου εντός της υποδομής της πλατφόρμας Azure, ειδικά προσαρμοσμένου στις απαιτήσεις της υπηρεσίας πληροφοριών.
Ένα σύστημα παρακολούθησης χωρίς προηγούμενο
Εκμεταλλευόμενη τη σχεδόν απεριόριστη δυνατότητα αποθήκευσης δεδομένων του Azure, η Μονάδα 8200 προχώρησε στη δημιουργία ενός νέου, εξαιρετικά παρεμβατικού συστήματος μαζικής παρακολούθησης. Το σύστημα αυτό καταγράφει και αποθηκεύει καθημερινά εκατομμύρια τηλεφωνικές συνομιλίες Παλαιστινίων στη Λωρίδα της Γάζας και τη Δυτική Όχθη.
Η ύπαρξή του αποκαλύπτεται για πρώτη φορά στο πλαίσιο κοινής έρευνας της βρετανικής εφημερίδας The Guardian, της ισραηλινοπαλαιστινιακής ιστοσελίδας +972 Magazine και του εβραϊκόφωνου μέσου Local Call. Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, το σύστημα τέθηκε σε λειτουργία το 2022 και επιτρέπει στη Μονάδα 8200 να διατηρεί τεράστιες ποσότητες ηχητικών αρχείων για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Η Microsoft υποστηρίζει πως ο Σάτια Ναντέλα δεν γνώριζε τι είδους δεδομένα σχεδίαζε να μεταφέρει η Μονάδα 8200 στο Azure. Ωστόσο, σειρά από διαρροές εσωτερικών εγγράφων της εταιρείας, σε συνδυασμό με μαρτυρίες 11 προσώπων από τη Microsoft και τις ισραηλινές υπηρεσίες πληροφοριών, αποκαλύπτουν πώς η υποδομή της αμερικανικής πλατφόρμας χρησιμοποιήθηκε για την αποθήκευση ενός τεράστιου αρχείου τηλεφωνικών επικοινωνιών Παλαιστινίων.
Τρεις πηγές από την ίδια τη Μονάδα 8200 ανέφεραν ότι η χρήση του Azure διευκόλυνε την προετοιμασία αεροπορικών πληγμάτων με φονικά αποτελέσματα και συνέβαλε στον σχεδιασμό επιχειρήσεων στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη.
Μαζική επιτήρηση απλών πολιτών
Η ισραηλινή πλευρά εδώ και χρόνια έχει τη δυνατότητα να παρεμβαίνει στο τηλεπικοινωνιακό δίκτυο των παλαιστινιακών εδαφών, λόγω του ελέγχου που ασκεί στην εκεί υποδομή. Όμως το νέο, μαζικό σύστημα καταγραφής, κατά τις ίδιες πηγές, επεκτείνει δραστικά τις δυνατότητες των υπηρεσιών, επιτρέποντας την αναπαραγωγή και ανάλυση του περιεχομένου σχεδόν κάθε κινητής τηλεφωνικής συνομιλίας.
Η διαφορά έγκειται στην έκταση: πλέον καταγράφονται συνομιλίες από ένα ευρύ δείγμα απλών πολιτών, χωρίς απαραίτητα να έχουν τεθεί υπό παρακολούθηση βάσει υποψιών.
Αξιωματούχοι με γνώση του έργου δήλωσαν ότι η απόφαση να στραφεί η Μονάδα 8200 στη Microsoft ελήφθη όταν κρίθηκε πως οι υπάρχοντες στρατιωτικοί διακομιστές δεν επαρκούσαν, ούτε ως προς τη χωρητικότητα, ούτε ως προς την υπολογιστική ισχύ, για την καταγραφή συνομιλιών ενός ολόκληρου πληθυσμού.
«Ένα εκατομμύριο κλήσεις την ώρα»
Αξιωματικοί της μονάδας, η οποία συχνά συγκρίνεται με την αμερικανική Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας (NSA) λόγω των εκτεταμένων δυνατοτήτων παρακολούθησης, περιγράφουν ένα σύνθημα που επικράτησε εσωτερικά και συνοψίζει το μέγεθος του εγχειρήματος: «Ένα εκατομμύριο κλήσεις την ώρα».
Το σύστημα σχεδιάστηκε ώστε να λειτουργεί μέσα στην υποδομή της Microsoft, με πολλαπλά στρώματα ενισχυμένης ασφάλειας, αναπτύγματα από τους μηχανικούς της εταιρείας σε συνεργασία με στελέχη της 8200. Τα διαρρεύσαντα έγγραφα δείχνουν ότι μεγάλο μέρος των ευαίσθητων δεδομένων της μονάδας αποθηκεύεται σήμερα σε data centers της Microsoft στην Ολλανδία και την Ιρλανδία.
Εσωτερική πίεση και δημόσια κατακραυγή στη Microsoft
Οι αποκαλύψεις για τον ρόλο της πλατφόρμας Azure στο σύστημα μαζικής παρακολούθησης έρχονται σε μια περίοδο αυξανόμενων πιέσεων προς τη Microsoft, τόσο από εργαζομένους όσο και από επενδυτές, για τις σχέσεις της με τις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις και τη συνεισφορά της τεχνολογίας της στον πόλεμο που διεξάγει το Ισραήλ στη Γάζα εδώ και σχεδόν δύο χρόνια.
Τον Μάιο, εργαζόμενος της εταιρείας διέκοψε ομιλία του Ναντέλα, φωνάζοντας μεταξύ άλλων: «Γιατί δεν δείχνετε πώς τα εγκλήματα πολέμου του Ισραήλ υποστηρίζονται από την Azure;».
BREAKING! No Azure for Apartheid disrupts Satya's keynote during Microsoft Build!
— No Azure for Apartheid (@NoAz4Apartheid) May 19, 2025
SHUT DOWN MICROSOFT BUILD FOR PALESTINE!#IOFOffAzure #MSBuild #SHUTDOWNMSBUILD #SHUTDOWNMICROSOFTBUILD #NoAzureForApartheid pic.twitter.com/AC7ERt57Cx
Μετά από σχετικό ρεπορτάζ του Guardian και άλλων μέσων τον Ιανουάριο, που τεκμηρίωνε την εξάρτηση του ισραηλινού στρατού από τις υπηρεσίες cloud της Microsoft κατά τη διάρκεια της σύρραξης, η εταιρεία ανέθεσε εξωτερική αξιολόγηση της σχέσης. Η έκθεση, σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση, «δεν εντόπισε έως σήμερα αποδείξεις» ότι η πλατφόρμα Azure ή τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης της Microsoft χρησιμοποιήθηκαν για να «στοχοποιήσουν ή να βλάψουν άτομα» στη Γάζα.
Στοχοποίηση μέσω cloud;
Ανώτερο στέλεχος της Microsoft ανέφερε ότι υπήρξαν επαφές με αξιωματούχους του ισραηλινού υπουργείου Άμυνας, στο πλαίσιο των οποίων τέθηκαν περιορισμοί για τη χρήση της τεχνολογίας της εταιρείας στη Γάζα. Συγκεκριμένα, η Microsoft φέρεται να ξεκαθάρισε ότι τα συστήματά της δεν πρέπει να αξιοποιούνται για την ταυτοποίηση στόχων σε θανατηφόρα πλήγματα.
Ωστόσο, πηγές από τη Μονάδα 8200 περιγράφουν διαφορετική εικόνα: σύμφωνα με τις μαρτυρίες τους, το τεράστιο απόθεμα τηλεφωνικών δεδομένων που είναι αποθηκευμένο στο Azure χρησιμοποιήθηκε για την ανάλυση και την επιλογή στόχων βομβαρδισμών στη Γάζα. Όπως ανέφερε μία από τις πηγές, κατά τον σχεδιασμό μιας επιδρομής σε περιοχές υψηλής πυκνότητας πληθυσμού, οι αξιωματικοί συμβουλεύονταν το σύστημα cloud για να εξετάσουν τις τηλεφωνικές συνομιλίες προσώπων στην άμεση περιοχή.
Οι ίδιες πηγές τόνισαν ότι η χρήση του συστήματος εντάθηκε κατά την κλιμάκωση της εκστρατείας στη Γάζα, η οποία έχει κοστίσει τη ζωή σε περισσότερους από 60.000 ανθρώπους, σύμφωνα με παλαιστινιακές πηγές, στην πλειονότητά τους άμαχοι, μεταξύ των οποίων τουλάχιστον 18.000 παιδιά.
Με πληροφορίες από The Guardian
