Σχεδόν ένας στους τέσσερις που μολύνθηκαν με τον ιό SARS-CoV-2, ανέπτυξαν μακροχρόνιο Covid (long Covid) και σε περισσότερους από τους μισούς τα συμπτώματα επέμειναν δύο χρόνια μετά.
Τα παραπάνω διαπιστώνει έρευνα, με επικεφαλής το Ινστιτούτο Παγκόσμιας Υγείας της Βαρκελώνης (ISGlobal) και κύριο συγγραφέα τον Έλληνα ερευνητή του Ινστιτούτου, καθηγητή Μανόλη Κογεβίνα.
To long Covid εκδηλώνεται με συμπτώματα που επιμένουν για τουλάχιστον τρεις μήνες, συμπεριλαμβανομένων αναπνευστικών, νευρολογικών, πεπτικών ή άλλων γενικών συμπτωμάτων, όπως κόπωση και εξάντληση.
Η συγκεκριμένη έρευνα παρακολούθησε 2.764 ενήλικες από την κοόρτη «COVICAT», μια μελέτη με βάση τον πληθυσμό που σχεδιάστηκε για να διερευνήσει τον αντίκτυπο της πανδημίας στην υγεία του πληθυσμού της Καταλονίας. Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν τρία ερωτηματολόγια, το 2020, το 2021 και το 2023, και παρείχαν δείγματα αίματος και ιατρικά αρχεία. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης έρευνας που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό «BMC Medicine», το 23% των ανθρώπων που μολύνθηκαν με τον ιό SARS-CoV-2, ανέπτυξαν long Covid.
«Πρόκειται για μια μελέτη γενικού πληθυσμού και αυτή είναι η διαφορά της από άλλες μελέτες. Οι περισσότερες μελέτες για long Covid είναι κλινικές μελέτες, δηλαδή γίνονται σε άτομα που έχουν πάει στις υπηρεσίες υγείας και συνεπώς πιάνουν κυρίως τα πιο βαριά περιστατικά. Εμείς, καθώς κάνουμε μια μελέτη γενικού πληθυσμού, μελετάμε και περιστατικά που δεν είναι τόσο βαριά, αλλά έχουν συμπτώματα που επηρεάζουν την ποιότητα ζωής τους. Γι’ αυτό και τα αποτελέσματα αναδεικνύουν μια υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης long Covid σε σχέση με άλλες μελέτες», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Μανόλης Κογεβίνας.
Όπως διαπιστώθηκε, περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς με long Covid (56%) εξακολουθούσαν να έχουν συμπτώματα δύο χρόνια μετά. «Το εύρημα αυτό στέλνει ένα μήνυμα στα συστήματα υγείας ότι δεν μπορούμε να ξεχάσουμε το θέμα του long Covid. Μπορεί να έχουμε ρυθμίσει κάπως την πανδημία και να μην έχουμε τόσο βαριά περιστατικά όπως παλαιότερα, ωστόσο υπάρχει πάρα πολύς κόσμος που έχει αυτά τα συμπτώματα και που χρειάζεται παρακολούθηση συστηματική», τονίζει ο κ. Κογεβίνας.
Long Covid: Νευρολογικά και μυοσκελετικά συμπτώματα
Με βάση τα συμπτώματα που αναφέρθηκαν από τους συμμετέχοντες και τα ιατρικά τους αρχεία, οι ερευνητές εντόπισαν τρεις κλινικούς υπότυπους μακροχρόνιας Covid: νευρολογικά και μυοσκελετικά συμπτώματα, αναπνευστικά και τη σοβαρότερη εμφάνιση της νόσου, όπου τα συμπτώματα αφορούσαν πολλαπλά όργανα.
Η έρευνα έφερε στο «φως» παράγοντες που συντελούν στην ανάπτυξη long Covid. Όπως αναφέρει η Μαριάννα Καραχάλιου, ερευνήτρια στο ISGlobal και μία από τους συγγραφείς της μελέτης, «το να είσαι γυναίκα, να έχεις βιώσει μια σοβαρή λοίμωξη Covid-19 και να έχεις μια προϋπάρχουσα χρόνια ασθένεια, όπως το άσθμα, είναι σαφείς παράγοντες κινδύνου». Επιπλέον, παρατηρήθηκε ότι τα άτομα με παχυσαρκία και υψηλά επίπεδα αντισωμάτων IgG πριν από τον εμβολιασμό ήταν πιο πιθανό να αναπτύξουν μακροχρόνια Covid. Ο τελευταίος παράγοντας, σημειώνουν οι ερευνητές, μπορεί να αντανακλά την υπερενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος μετά την αρχική λοίμωξη, η οποία σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να συμβάλει στην επιμονή των μακροχρόνιων συμπτωμάτων.
Κατά την έρευνα εντοπίστηκε και η σύνδεση της ασθένειας με ψυχικά νοσήματα. «Εντοπίσαμε ότι τα ψυχολογικά και ψυχιατρικά προβλήματα σχετίζονται με πιο βαριά συμπτώματα long Covid. Η σχέση είναι αμφίδρομη, αποτελούν και σύμπτωμα του long Covid, αλλά και πρόκειται για παράγοντες που προκαλούν long Covid», αναφέρει ο κ. Κογεβίνας.
Η ανάλυση εντόπισε επίσης προστατευτικούς παράγοντες που θα μπορούσαν να μειώσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης της πάθησης. Αυτοί περιλαμβάνουν τον εμβολιασμό πριν από τη λοίμωξη και έναν υγιεινό τρόπο ζωής, ο οποίος περιλαμβάνει τακτική σωματική δραστηριότητα και επαρκή ύπνο. Επιπλέον, ο κίνδυνος ήταν χαμηλότερος σε άτομα που μολύνθηκαν μετά την επικράτηση της παραλλαγής Όμικρον. Αυτό θα μπορούσε να εξηγηθεί, όπως σημειώνουν οι ερευνητές, από την τάση των λοιμώξεων να είναι ηπιότερες ή από τη μεγαλύτερη γενική ανοσία στον Covid-19.
Ο Μανόλης Κογεβίνας ασχολείται συστηματικά στις έρευνές του με τον μακροχρόνιο Covid. Επόμενος ερευνητικός στόχος του, όπως αποκαλύπτει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, είναι να διερευνήσει γιατί οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν long Covid.
Γιατί έχει στρέψει, όμως, την προσοχή του στη συγκεκριμένη ασθένεια, τον ρωτάμε. «Είναι εντυπωσιακός αυτός ο ιός και το πώς επιδρά τόσο πολύ με διαφορετικά συμπτώματα. Μας έχει ξαφνιάσει πάρα πολύ. Αυτό είναι ένα θέμα. Αλλά το βασικό είναι ότι ο long Covid αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας και κοινωνικής υγείας, το οποίο δεν το “πιάσαμε” αρκετά νωρίς. Ο κόσμος με long Covid δεν είχε καλή περίθαλψη. Και καθώς έχουμε βγει από την οξεία φάση του Covid, ξεχνάμε τα περιστατικά του long Covid. Και τα περιστατικά αυτά έχουν θέματα υγείας και ένα σοβαρό πρόβλημα ποιότητας ζωής. Και αυτό πρέπει να το αντιμετωπίσουμε, δεν πρέπει να το ξεχάσουμε», υπογραμμίζει.
Σημειώνεται ότι η έρευνα διεξήχθη σε συνεργασία με το ερευνητικό ινστιτούτο «Germans Trias i Pujol» (IGTP), στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου END-VOC.
