Επιστήμονες ανέπτυξαν μια απλή τεχνική με την οποία για πρώτη φορά είναι δυνατό να καταστραφούν οι λεγόμενες «παντοτινές» υπερφθοριωμένες και πολυφθοριωμένες αλκυλιωμένες χημικές ουσίες PFAS.
Πρόκειται για ουσίες που χρησιμοποιούνται ως αντικολλητικές και αδιάβροχες σε διάφορα προϊόντα- μεταξύ άλλων μαγειρικά σκεύη, καλλυντικά και ρούχα- ενώ η νέα μέθοδος αποσυνθέτει αυτά τα ρυπογόνα χημικά σε αβλαβείς ουσίες.
Τα PFAS- ομάδα χιλιάδων συγγενικών βιομηχανικών χημικών που χρησιμοποιούνται ευρέως από τη δεκαετία του 1940- αποκαλούνται «παντοτινά» επειδή τα βακτήρια δεν μπορούν να τα «φάνε», δεν μπορούν να καούν από τη φωτιά, ούτε να διαλυθούν από το νερό. Αν ταφούν στο έδαφος, αυτές οι τοξικές χημικές ουσίες θα διαρρεύσουν στο χώμα και θα αποτελέσουν πρόβλημα ρύπανσης για αρκετές γενιές.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Northwestern του Ιλινόις, με επικεφαλής τον καθηγητή Χημείας Ουίλιαμ Ντίχτελ- που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science»- πέτυχαν κάτι που έως τώρα φαινόταν ανέφικτο.
Χρησιμοποιώντας χαμηλές θερμοκρασίες και φθηνές δραστικές ουσίες, ανέπτυξαν μια διαδικασία που διασπά δύο βασικές κατηγορίες των PFAS (υπερφθοροαλκυλοκαρβοξυλικά οξέα PFCA και PFECA). Κάτι που μπορεί να αποτελέσει μια αποτελεσματική λύση για την οριστική απαλλαγή από αυτά τα χημικά, τα οποία είναι επιβλαβή για τον άνθρωπο, τα ζώα και το περιβάλλον, καθώς, μεταξύ άλλων, έχουν ανιχνευθεί στο πόσιμο νερό και στο αίμα.
Η έκθεση σε αυτές τις ουσίες έχει συσχετιστεί με μειωμένη γονιμότητα, αναπτυξιακά προβλήματα στα παιδιά, αυξημένο κίνδυνο για διάφορες μορφές καρκίνου, βλάβες στον θυρεοειδή και στο ήπαρ, μειωμένη ανοσολογική ικανότητα για καταπολέμηση των λοιμώξεων και αυξημένα επίπεδα χοληστερίνης. Η Υπηρεσία Περιβαλλοντικής Προστασίας των ΗΠΑ πρόσφατα χαρακτήρισε αρκετές PFAS ως μη ασφαλείς ουσίες, ακόμη και σε πολύ μικρές ποσότητες.
«Τα PFAS έχουν εξελιχτεί σε μείζον κοινωνικό πρόβλημα. Ακόμη και μια μικροσκοπική ποσότητά τους προκαλεί αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, ενώ στη συνέχεια δεν διασπάται. Δεν μπορούμε απλώς να περιμένουμε για να λυθεί το πρόβλημα από μόνο του. Χρησιμοποιήσαμε τη χημεία για να βρούμε μια λύση που ο κόσμος μπορεί να χρησιμοποιήσει και μάλιστα είναι εντυπωσιακό πόσο απλή- και παραγνωρισμένη έως τώρα- είναι αυτή η λύση», δήλωσε ο Ντίχτελ.
Από άποψη κινδύνου, επεσήμανε ο καθηγητής, «αρκετές PFAS βρίσκονται στην ίδια κατηγορία κινδύνου με τον μόλυβδο». Η ανθεκτικότητά τους οφείλεται στο ότι τα PFAS περιέχουν αρκετούς δεσμούς ατόμων άνθρακα-φθορίου, που είναι από τους πιο ισχυρούς στην οργανική χημεία.
Οι Αμερικανοί ερευνητές βρήκαν μια χημική «αχίλλειο πτέρνα» των PFAS και έτσι έναν τρόπο -με τη βοήθεια του διμεθυλοσουλφοξείδιου (DMSO)- να διασπούν το μόριο PFAS σε διοξείδιο του άνθρακα και φθορίδια, που είναι ασφαλέστερες φθοριούχες ενώσεις.
Η μέθοδος θα δοκιμαστεί πλέον και σε άλλους τύπους PFAS, καθώς η αμερικανική Υπηρεσία Περιβαλλοντικής Προστασίας έχει εντοπίσει περισσότερες από 12.000 τέτοιες ουσίες. «Η έως τώρα μελέτή μας αντιμετώπισε μία από τις μεγαλύτερες κατηγορίες PFAS, που περιλαμβάνει πολλές από τις πιο ανησυχητικές ουσίες. Υπάρχουν και άλλες κατηγορίες που δεν έχουν την ίδια αχίλλειο πτέρνα, αλλά η κάθε μία θα έχει τη δική της αδυναμία. Αν μπορέσουμε να την εντοπίσουμε, τότε θα μάθουμε πώς να τις καταστρέφουμε και αυτές», δήλωσε ο Ντίχελ.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ
σχόλια