Για πρώτη φορά σε ελληνικά αυγά εντοπίστηκαν υπολείμματα φαρμάκων και έξι διαφορετικά φυτοφάρμακα, σύμφωνα με πρόσφατη επιστημονική μελέτη του Πανεπιστημίου Αιγαίου σε συνεργασία με το ΕΚΠΑ.
Το εντομοαπωθητικό DEET βρέθηκε σε όλα τα δείγματα, ενώ το οξολινικό οξύ αναδείχθηκε στο πιο κοινό φαρμακευτικό σκεύασμα που ανιχνεύθηκε. Αν και τα επίπεδα βαρέων μετάλλων ήταν χαμηλά και δεν θεωρούνται απειλητικά για τη δημόσια υγεία, οι ερευνητές επισημαίνουν ότι η παρουσία των μολυσματικών ουσιών PFAS (γνωστών και ως «παντοτινά χημικά») συνιστά σοβαρό κίνδυνο για την υγεία των καταναλωτών.
Τα PFAS χαρακτηρίζονται από το γεγονός ότι δεν αποικοδομούνται ποτέ, συσσωρεύονται στο περιβάλλον και εισέρχονται στην τροφική αλυσίδα, με συνέπειες που συνδέονται με σοβαρές ασθένειες όπως καρκίνο, βλάβες στο ήπαρ και στο ανοσοποιητικό, καθώς και αναπτυξιακά προβλήματα στα παιδιά.
Οι επιστήμονες τονίζουν την ανάγκη για ενδελεχή διερεύνηση των πηγών μόλυνσης, ώστε να εντοπιστούν οι δρόμοι έκθεσης των ουσιών αυτών στα αυγά και να ληφθούν άμεσα προληπτικά μέτρα. Η ασφάλεια των τροφίμων πρέπει να βρίσκεται στην κορυφή των προτεραιοτήτων, με συστηματικούς ελέγχους και αυστηρή εποπτεία, ώστε να προστατευτούν οι καταναλωτές και η υγεία τους.
Διαβάστε ΕΔΩ την έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science of The Total Environment και ανέλυσε 75 αυγά από κοτέτσια σε Σέρρες, Μαγνησία, Βοιωτία, Αττική και Ηλεία.
Τα αποτελέσματα ήταν ιδιαίτερα ανησυχητικά καθώς σε όλα τα δείγματα ανιχνεύθηκαν PFAS, ενώ πάνω από τα μισά αυγά ξεπερνούσαν τα επιτρεπόμενα όρια της Ε.Ε. Στην Ηλεία, κάθε δείγμα υπερέβη τις οδηγίες της EFSA για όλες τις ηλικιακές ομάδες.
Οι μέσες τιμές για PFOS, PFHxS και PFBA καταγράφηκαν σε πολύ υψηλά επίπεδα, με κάποιες μετρήσεις να φτάνουν έως και 5,30 μg/kg. Όπως αναφέρει το cibum.gr, σύμφωνα με τους ερευνητές, έφηβοι και ηλικιωμένοι στη χώρα μας υπερβαίνουν το όριο ασφαλούς εβδομαδιαίας πρόσληψης, γεγονός που δημιουργεί σοβαρούς προβληματισμούς για την υγεία των καταναλωτών.
Η μελέτη πραγματοποιήθηκε σε αυγά από διάφορες περιοχές της Ελλάδας, μεταξύ των οποίων η Ηλεία, όπου εμφανίστηκαν και τα υψηλότερα επίπεδα PFAS, ξεπερνώντας τα όρια που ορίζει η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA). Οι επιστήμονες εκφράζουν ανησυχία, καθώς οι περισσότεροι ενήλικες και οι έφηβοι αγγίζουν ή υπερβαίνουν τα ασφαλή όρια πρόσληψης αυτών των τοξικών ουσιών σε εβδομαδιαία βάση.
Η ανακάλυψη υπολειμμάτων τόσο φαρμάκων όσο και φυτοφαρμάκων στα αυγά δημιουργεί νέο πεδίο συζήτησης και προβληματισμού για την ποιότητα και ασφάλεια των εγχώριων τροφίμων, επισημαίνοντας την ανάγκη για ενισχυμένη προστασία της δημόσιας υγείας και τη θωράκιση της ελληνικής παραγωγής.
Τι είναι τα PFAS που βρέθηκαν στα αυγά;
Οι ουσίες PFAS (πε- και πολυφθοροαλκυλικές ενώσεις), γνωστές και ως «παντοτινά χημικά», αποτελούν μια μεγάλη οικογένεια πάνω από 5.000 διαφορετικών ενώσεων, που παρασκευάζονται συνθετικά και χρησιμοποιούνται ευρέως σε βιομηχανικά προϊόντα και καθημερινές εφαρμογές. Το χαρακτηριστικό τους γνώρισμα είναι η εξαιρετική ανθεκτικότητα στο περιβάλλον, καθώς διαθέτουν πολύ ισχυρούς χημικούς δεσμούς άνθρακα-φθορίου που δεν διασπώνται με φυσικές ή βιολογικές διεργασίες, γι’ αυτό και παραμένουν αμετάβλητες και συσσωρεύονται στο περιβάλλον και στους οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπου.
Εξαιτίας αυτής της ιδιότητας, τα PFAS αποκαλούνται «για πάντα χημικά», καθώς μπορούν να παραμείνουν στην ατμόσφαιρα, στο νερό, και στο έδαφος για δεκαετίες ή και αιώνες. Επιπλέον, συσσωρεύονται στους ιστούς των ζωντανών οργανισμών και δεν μεταβολίζονται, προκαλώντας φαινόμενα βιοσυσσώρευσης και βιομεγεθύνσεως.
Τα PFAS χρησιμοποιούνται σε προϊόντα όπως αντικολλητικά μαγειρικά σκεύη, υφάσματα που απωθούν τους λεκέδες, συσκευασίες φαγητού, απορρυπαντικά, αλλά και σε ειδικούς αφρούς πυρόσβεσης. Λόγω της εκτεταμένης χρήσης τους, έχει διαπιστωθεί ευρεία μόλυνση του περιβάλλοντος και εκτεταμένη έκθεση του ανθρώπινου πληθυσμού.
Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι τα PFAS συνδέονται με σοβαρές επιπτώσεις για την υγεία, όπως βλάβες στο ήπαρ, διαταραχές του θυρεοειδούς, προβλήματα γονιμότητας, αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου και παχυσαρκία. Επιπλέον, έχουν συσχετιστεί με διαταραχές στο ανοσοποιητικό σύστημα και επιπτώσεις στην ανάπτυξη των παιδιών.
Λόγω της επικινδυνότητας των ουσιών, πολλές χώρες και οργανισμοί, όπως ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων (ECHA) και η αμερικανική Υπηρεσία Περιβαλλοντικής Προστασίας (EPA), σχεδιάζουν και εφαρμόζουν μέτρα για τον περιορισμό ή την απαγόρευση των PFAS, προσπαθώντας να μειώσουν την έκθεση του πληθυσμού και τη μόλυνση του περιβάλλοντος.
Παράλληλα, γίνονται προσπάθειες ανάπτυξης νέων μεθόδων για την αποικοδόμηση των PFAS στο περιβάλλον, καθώς παραδοσιακές μέθοδοι διάσπασης είναι αναποτελεσματικές. Πρόσφατες επιστημονικές εξελίξεις δείχνουν υποσχόμενη την χρήση καινοτόμων μεθόδων που μπορούν να καταστρέψουν τα μόρια PFAS χωρίς να αφήνουν επιβλαβή υπολείμματα.
Συνοπτικά, τα PFAS αποτελούν μια σοβαρή περιβαλλοντική και δημόσια υγειονομική πρόκληση λόγω της ανθεκτικότητάς τους, της ευρείας χρήσης τους και των αρνητικών επιπτώσεών τους στην ανθρώπινη υγεία και το οικοσύστημα.
