Τα ακραία καιρικά φαινόμενα που «σπάνε» ρεκόρ είναι πλέον η νέα νόρμα στο Ηνωμένο Βασίλειο, λένε οι επιστήμονες, δείχνοντας ξεκάθαρα ότι η χώρα βρίσκεται πλέον σταθερά μέσα στην κλιματική κρίση.
Οι ζεστές μέρες που βιώνουν οι άνθρωποι έχουν αυξηθεί εντυπωσιακά σε συχνότητα και ένταση, ενώ και οι περίοδοι έντονων βροχοπτώσεων έχουν αυξηθεί, σύμφωνα με στοιχεία από εκατοντάδες μετεωρολογικούς σταθμούς. Καύσωνες και πλημμύρες που προκαλούν θανάτους και υψηλό κόστος ζημιών αποτελούν «βαθιά ανησυχία» για την υγεία, τις υποδομές και τη λειτουργία της κοινωνίας, επισημαίνουν οι επιστήμονες.
Τα μετεωρολογικά δεδομένα δείχνουν ξεκάθαρα ότι το κλίμα του Ηνωμένου Βασιλείου έχει αλλάξει σε σχέση με λίγες δεκαετίες πριν, εξαιτίας της ρύπανσης από την καύση ορυκτών καυσίμων.
Η ανάλυση έδειξε ότι ο αριθμός ημερών με θερμοκρασίες 5°C πάνω από τον μέσο όρο της περιόδου 1961-1990 έχει διπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία. Οι ημέρες με 8°C πάνω από τον μέσο όρο, έχουν τριπλασιαστεί και με 10°C πάνω από τον μέσο όρο έχουν τετραπλασιαστεί. Επίσης, το Ηνωμένο Βασίλειο έγινε 8% πιο ηλιόλουστο την τελευταία δεκαετία. Η έρευνα ανέφερε επίσης ότι οι βροχές έχουν γίνει πιο έντονες. Ο αριθμός μηνών κατά τους οποίους οι περιοχές δέχονται τουλάχιστον διπλάσια βροχόπτωση από τον μέσο όρο έχει αυξηθεί κατά 50% τα τελευταία 20 χρόνια. Το μεγαλύτερο μέρος της επιπλέον βροχής πέφτει από τον Οκτώβριο έως τον Μάρτιο. Αυτή η περίοδος το 2023-24 ήταν η πιο βροχερή από το 1767, προκαλώντας πλημμύρες στο Ντέρμπισαϊρ, το Νότιγχαμσαϊρ, τα Δυτικά Μίντλαντς και αλλού. Η στάθμη της θάλασσας γύρω από το Ηνωμένο Βασίλειο ανεβαίνει ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο, γεγονός που επιδεινώνει τις παράκτιες πλημμύρες.
Υπολογίζεται ότι 600 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους λόγω του καύσωνα που έπληξε την Αγγλία και την Ουαλία στα τέλη Ιουνίου. Οι επιστήμονες υπολόγισαν ότι οι υψηλές θερμοκρασίες έγιναν 100 φορές πιο πιθανές λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Άλλοι δύο καύσωνες ακολούθησαν σύντομα.
Η κυβέρνηση έχει δεχθεί επικρίσεις για τις προετοιμασίες για την προστασία των πολιτών από τις αυξανόμενες συνέπειες της κλιματικής κρίσης, οι οποίες χαρακτηρίστηκαν ως «ανεπαρκείς, αποσπασματικές και ασυντόνιστες».
Ο Μάικ Κέντον από τη Μετεωρολογική Υπηρεσία, που ηγήθηκε της ανάλυσης, είπε: «Το να σπάνε τα ρεκόρ συνεχώς και να βλέπουμε αυτά τα ακραία φαινόμενα, αυτό είναι πλέον ο κανόνας. Ίσως να μην το καταλαβαίνουμε από τη μία χρονιά στην άλλη, αλλά αν κοιτάξουμε 10 ή 30 χρόνια πίσω, βλέπουμε πραγματικά μεγάλες αλλαγές. Βγαίνουμε έξω από το πλαίσιο του κλίματος που γνωρίζαμε».
«Τα ακραία φαινόμενα έχουν τη μεγαλύτερη επίδραση στην κοινωνία μας, αν σκεφτούμε τις υποδομές, τη δημόσια υγεία και πώς λειτουργούμε», είπε. «Γι’ αυτό είναι πραγματικά κάτι που προκαλεί βαθιά ανησυχία».
Η αξιολόγηση, με τίτλο Κατάσταση του Κλίματος του Ηνωμένου Βασιλείου 2024 και δημοσιευμένη στο International Journal of Climatology, έδειξε ότι τα τρία τελευταία χρόνια ήταν μέσα στα πέντε θερμότερα που έχουν καταγραφεί στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η πιο ζεστή άνοιξη στα χρονικά σημειώθηκε το 2024, αλλά ήδη ξεπεράστηκε το 2025.
Η στάθμη της θάλασσας γύρω από το Ηνωμένο Βασίλειο έχει ήδη ανέβει κατά 19 εκατοστά τον τελευταίο αιώνα, καθώς λιώνουν οι παγετώνες και οι πάγοι, και οι ωκεανοί απορροφούν θερμότητα και διαστέλλονται. Η άνοδος αυτή επιταχύνεται και είναι υψηλότερη από τον παγκόσμιο μέσο όρο, αν και οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμη προσδιορίσει το γιατί. Μπορεί να ανέβει έως και 2 μέτρα μέχρι το τέλος του αιώνα, σύμφωνα με τη δρ Σβετλάνα Γιεβρέγιεβα από το Εθνικό Κέντρο Ωκεανογραφίας.
Οι καταιγίδες μπορούν να προκαλέσουν θαλάσσια κύματα που σαρώνουν τις ακτές και είναι πιο επικίνδυνες όταν συμπίπτουν με τις μεγαλύτερες παλίρροιες. «Η επιπλέον άνοδος της στάθμης της θάλασσας [λόγω της υπερθέρμανσης] αυξάνει τη συχνότητα των ακραίων επιπέδων θάλασσας και την ένταση των παράκτιων κινδύνων», είπε η Γιεβρέγιεβα. «Είναι μόνο θέμα χρόνου μέχρι το Ηνωμένο Βασίλειο να βρεθεί ξανά στον δρόμο ενός μεγάλου κύματος καταιγίδας».
Ενώ τα ρεκόρ καύσωνα σπάνε όλο και πιο συχνά, τα ψυχρά καιρικά φαινόμενα γίνονται πιο σπάνια. Για παράδειγμα, οι μέρες με παγετό έχουν μειωθεί κατά 14 τον χρόνο την τελευταία δεκαετία σε σύγκριση με τον μέσο όρο 1931-1990.
Το αλλαγμένο κλίμα της χώρας έχει επηρεάσει και τη φύση, σύμφωνα με την έκθεση. Το 2024 καταγράφηκαν τα πιο πρώιμα βατράχια με αυγά και οι πιο πρώιμες φωλιές κοτσυφιών, από τότε που ξεκίνησαν οι καταγραφές το 1999. Τα 12 από τα 13 φυσικά φαινόμενα που παρακολουθούνται έγιναν νωρίτερα από τον μέσο όρο το 2024, από το πρώτο άνθος λαχανίδας μέχρι τα πρώτα φύλλα κουφοξυλιάς. Αυτές οι αλλαγές σημαίνουν ότι είδη που εξαρτώνται από άλλα, π.χ. για τροφή ή επικονίαση, κινδυνεύουν να χάσουν το συγχρονισμό τους, είπε η δρ Τζούντιθ Γκάρφορθ από τον Οργανισμό Woodland Trust.
Η καθηγήτρια Λιζ Μπέντλεϊ, από τη Βασιλική Μετεωρολογική Εταιρεία, είπε ότι η έκθεση δείχνει την επείγουσα ανάγκη να καταστεί το Ηνωμένο Βασίλειο ανθεκτικό στα ακραία καιρικά φαινόμενα που τροφοδοτεί η κλιματική κρίση: «Αυτή η έκθεση δεν είναι απλώς μια καταγραφή αλλαγών, αλλά ένα κάλεσμα για δράση».
Με πληροφορίες από Guardian
