Η Ανταρκτική απειλείται

Η διαφαινόμενη απειλή της Ανταρκτικής Facebook Twitter
Οι ειδικοί στους παγετώνες μιλούν για «αλλαγή καθεστώτος». Τμήματα ενός από τα τεράστια στρώματα πάγου που καλύπτουν το 98% της ηπείρου ολισθαίνουν προς τις θάλασσες. Φωτ.: Ozge Elif Kizil/Anadolu Agency/Getty Images/Ideal Images
0

Η Αρκτική και η Ανταρκτική βρίσκονται στους δύο αντίθετους πόλους της γης. Η πρώτη είναι ένας ωκεανός που περιβάλλεται από ηπείρους, η δεύτερη μια ήπειρος που περιβάλλεται από έναν ωκεανό.

Στη μία υπάρχουν κοινότητες αυτοχθόνων και εποίκων, στην άλλη μόνο περαστικοί που βρίσκονται εκεί για μια ή δύο σεζόν. Ο βορράς έχει το μεγαλείο των πολικών αρκούδων, ο νότος τη συγκίνηση των πιγκουίνων. Συνδέονται με το γεγονός ότι αντιμετωπίζουν ριζικές αλλαγές λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη.

Αλλά σε σύγκριση με τις αλλαγές που επηρεάζουν την Αρκτική, αυτές που απειλούν την Ανταρκτική υποτιμώνται σε μεγάλο βαθμό. Εν μέρει αυτή η απουσία ενδιαφέροντος και ανησυχίας οφείλεται στην απομόνωση της Ανταρκτικής. Η μεγαλύτερη βάση εκεί, η αμερικανική McMurdo, απέχει σχεδόν 4.000 χιλιόμετρα από την πλησιέστερη πόλη (το Christchurch στη Νέα Ζηλανδία).

Η διαφαινόμενη απειλή της Ανταρκτικής Facebook Twitter
Καθώς η Ανταρκτική λιώνει, η έλξη που ασκεί ο συρρικνωμένος πάγος της στις γειτονικές θάλασσες εξασθενεί. Φωτ.: panos/greenpeace

Οι επισκέπτες ως επί το πλείστον είναι επιστήμονες, ταξιδιώτες που τους έλκει η περιπέτεια και βοηθητικό προσωπικό. Υπάρχει επίσης κατά διαστήματα στασιμότητα. Η αλλαγή στην Ανταρκτική δεν είναι σαν αυτή στην Αλάσκα, όπου το λιώσιμο του πάγου λυγίζει δρόμους και γκρεμίζει κτίρια, ή σαν τη Σιβηρία, όπου ο καπνός από την καμένη τούνδρα σκοτεινιάζει τον ουρανό και καίει τους πνεύμονες.

Πράγματι, για μεγάλο χρονικό διάστημα οι επιστήμονες έτειναν να βλέπουν την Ανταρκτική ως σχετικά σταθερή, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα. Ωστόσο τα στρώματα πάγου της περιέχουν αρκετό νερό για να ανεβάσουν τις θάλασσες κατά 60 μέτρα, όμως οποιοσδήποτε καταποντισμός θα χρειαζόταν αιώνες. Βολικός εφησυχασμός: το μεγαλύτερο ψυγείο της Γης, όπως περιγράφεται από επιστήμονες, παρουσιάζει ανησυχητικά σημάδια μεγάλης απόψυξης, η οποία θα έχει συνέπειες για τον υπόλοιπο πλανήτη.

Ακραία γεγονότα όπως η εξαφάνιση μιας ολόκληρης περιοχής θαλάσσιου πάγου στο μέγεθος της Γροιλανδίας κατά τη διάρκεια του περσινού αυστραλιανού χειμώνα, αποτελούν συνέπεια της επιτάχυνσης της αστάθειας. Οι ειδικοί στους παγετώνες μιλούν για «αλλαγή καθεστώτος». Τμήματα ενός από τα τεράστια στρώματα πάγου που καλύπτουν το 98% της ηπείρου ολισθαίνουν προς τις θάλασσες. Πριν από 20 χρόνια, νερό που μετατοπιζόταν από το ηπειρωτικό υπόστρωμα της Ανταρκτικής προς τον Νότιο Ωκεανό συνέβαλλε μόλις κατά 4% στην παγκόσμια άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Σήμερα η αναλογία είναι 12% και τις επόμενες δεκαετίες θα αυξηθεί σε μεγάλο βαθμό.

Αυτό το φαινόμενο έχει συνέπειες που έχουν υποτιμηθεί. Καθώς η Ανταρκτική λιώνει, η έλξη που ασκεί ο συρρικνωμένος πάγος της στις γειτονικές θάλασσες εξασθενεί. Αυτό προκαλεί την ακόμα ταχύτερη άνοδο της στάθμης της θάλασσας αλλού. Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας που προέρχεται από την Ανταρκτική θα επηρεάσει την Αυστραλία και την Ωκεανία, αλλά θα επηρεάσει επίσης δυσανάλογα τη Βόρεια Αμερική.

Το λιώσιμο των πάγων δεν αυξάνει μόνο τη στάθμη της θάλασσας. Προκαλεί επίσης αλλαγές στην ατμοσφαιρική κυκλοφορία, που εκτείνονται στον Ισημερινό και πέρα από αυτόν, αλλάζοντας τον καιρό στο Σαχέλ της Αφρικής και την Αμαζονία. Και ο Νότιος Ωκεανός είναι μια από τις μεγαλύτερες δεξαμενές άνθρακα στον κόσμο, υπεύθυνη για την απορρόφηση του 40% όλου του διοξειδίου του άνθρακα που αλλάζει το κλίμα και στο σύνολο του απορροφάται κάθε χρόνο από τους ωκεανούς. Αν θερμανθεί, θα απορροφήσει λιγότερο, ένα φαινόμενο που μπορεί να επιδεινωθεί όταν τρισεκατομμύρια τόνοι γλυκού νερού ξεχυθούν από τον μεγάλο παγωμένο Νότο και μεταβάλουν τα ωκεάνια ρεύματα.

Παρ' όλα αυτά, ορισμένες χώρες περικόπτουν τους προϋπολογισμούς τους για έρευνες στην Ανταρκτική, αν και η μέτρηση και η μοντελοποίηση των παγετώνων υστερεί πολύ σε σχέση με τη μελέτη της ατμόσφαιρας και των ωκεάνιων ρευμάτων. Οι συζητήσεις πρέπει να προχωρήσουν επειγόντως σχετικά με το τι πρέπει να γίνει και πώς να κινητοποιηθούν οι 56 χώρες που έχουν υπογράψει τη συνθήκη για την Ανταρκτική ώστε να συνεργαστούν όσο γίνεται καλύτερα. Μπορεί να μην είναι σε θέση να προστατεύσουν το περιβάλλον της Ανταρκτικής, ένα καθήκον για το οποίο είναι δεσμευμένες απέναντι στο περιβαλλοντικό πρωτόκολλο της συνθήκης, αλλά μπορούν τουλάχιστον να εντείνουν τις προσπάθειές τους ώστε να μάθουν τι σημαίνουν οι αλλαγές που συμβαίνουν στην κενή ήπειρο, την ευθύνη της οποίας έχουν, για τον υπόλοιπο κόσμο.

Με στοιχεία από τον Economist

Περιβάλλον
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μικροπλαστικά: Τα παπούτσια πεζοπορίας «μολύνουν» τα βουνά – Τι δείχνει νέα έρευνα

Περιβάλλον / Μικροπλαστικά: Τα παπούτσια πεζοπορίας «μολύνουν» τα βουνά – Τι δείχνει νέα έρευνα

Νέα έρευνα στις λίμνες των Adirondack αποκαλύπτει ότι τα παπούτσια και τα ρούχα πεζοπορίας είναι σημαντική πηγή μικροπλαστικών στη φύση. Οι επιστήμονες καλούν τη βιομηχανία και τους λάτρεις της πεζοπορίας να δράσουν
LIFO NEWSROOM
Κλιματική κρίση: Η ξηρασία απειλεί τη βρετανική φύση - Σκαντζόχοιροι και πουλιά πεθαίνουν από δίψα

Περιβάλλον / Κλιματική κρίση: Η ξηρασία απειλεί τη βρετανική φύση - Σκαντζόχοιροι και πουλιά πεθαίνουν από δίψα

Η Natural England προειδοποιεί ότι η ξηρασία στη Βρετανία έχει προκαλέσει σοβαρή οικολογική κρίση: σκαντζόχοιροι, πουλιά και σολομοί πεθαίνουν, οι υγρότοποι στεγνώνουν και οι πυρκαγιές καταστρέφουν προστατευόμενες περιοχές
LIFO NEWSROOM
Κλιματική κρίση: Τα δάση της Αυστραλίας άλλαξαν - Εκπέμπουν περισσότερο άνθρακα απ’ όσο απορροφούν

Περιβάλλον / Κλιματική κρίση: Τα δάση της Αυστραλίας άλλαξαν - Εκπέμπουν περισσότερο άνθρακα απ’ όσο απορροφούν

Tο φαινόμενο αυτό στα δάση της Αυστραλίας ξεκίνησε πριν από περίπου 25 χρόνια, όταν οι κορμοί και τα κλαδιά των δέντρων άρχισαν να εκπέμπουν περισσότερο διοξείδιο απ’ ό,τι απορροφούν
LIFO NEWSROOM
Οι ήρωες της φύσης: Πώς τα πουλιά προσαρμόζονται στην κλιματική κρίση

Περιβάλλον / Οι ήρωες της φύσης: Πώς τα πουλιά προσαρμόζονται στην κλιματική κρίση

Από θαλασσοπούλια που κυνηγούν τυφώνες έως αηδόνια που πετούν πάνω από τη Σαχάρα, η φύση προσαρμόζεται εντυπωσιακά στην κλιματική αλλαγή - Νέα έρευνα αποκαλύπτει τα απίστευτα ταξίδια και τις προκλήσεις των μεταναστευτικών πουλιών στον πλανήτη
LIFO NEWSROOM
Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο: Πραγματική στήριξη ή χαμένη ευκαιρία;

Νέα σειρά podcast: H κατάσταση των πραγμάτων / Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο: Πραγματική στήριξη ή χαμένη ευκαιρία;

Μπορεί το Κλιματικό Ταμείο να αποτελέσει μια δίκαιη λύση στην ακριβή ενέργεια; Ή μήπως τα €4,78 δισ. που αναλογούν στην Ελλάδα κινδυνεύουν να πάνε χαμένα; Η Ντίνα Καράτζιου μιλά με την Ιωάννα Σούκα, αναλύτρια Ενεργειακής Πολιτικής στο Green Tank.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Κλιματική κρίση: Η Νέα Ζηλανδία μειώνει τους στόχους για το μεθάνιο – Αντιδράσεις από περιβαλλοντικούς φορείς

Περιβάλλον / Η Νέα Ζηλανδία μειώνει τους στόχους για το μεθάνιο – Αντιδράσεις από περιβαλλοντικούς φορείς

Η Νέα Ζηλανδία μειώνει τους στόχους για τις εκπομπές μεθανίου, προκαλώντας αντιδράσεις από περιβαλλοντικές οργανώσεις και επιστήμονες - Οι αγρότες πανηγυρίζουν, ενώ οι ειδικοί προειδοποιούν για συνέπειες στο κλίμα και τη διεθνή εικόνα της χώρας
LIFO NEWSROOM
Σούρτσεϊ: Το νησί της Ισλανδίας που γεννήθηκε από τη φωτιά και έγινε εργαστήριο ζωής

Περιβάλλον / Το νησί της Ισλανδίας που γεννήθηκε από τη φωτιά και έγινε εργαστήριο ζωής

To Σούρτσεϊ, το ηφαιστειακό νησί που γεννήθηκε το 1963 στα νότια της Ισλανδίας, παραμένει ζωντανό εργαστήριο της φύσης. Από τις πρώτες εκρήξεις έως τη βιοποικιλότητα που άνθισε, η ιστορία της προσφέρει ελπίδα και μαθήματα για την ανθεκτικότητα της ζωής
LIFO NEWSROOM