Η σύνδεση του ανθρώπου με τον φυσικό κόσμο έχει μειωθεί πάνω από 60% από το 1800, σύμφωνα με νέα μελέτη, η οποία καταγράφει παράλληλα την εξαφάνιση λέξεων που αφορούν τη φύση - όπως «ποτάμι», «βρύα» και «άνθος» – από τα βιβλία.
Η έρευνα, υπό τον καθηγητή σύνδεσης με τη φύση στο Πανεπιστήμιο του Ντέρμπι, Miles Richardson, βασίστηκε σε δεδομένα για την αστικοποίηση, την απώλεια άγριας ζωής στις γειτονιές και την παύση της διαγενεακής μετάδοσης της επαφής με τη φύση. Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Earth και εξετάζει την περίοδο 1800-2020, εντοπίζοντας κορύφωση της μείωσης (60,6%) το 1990.
Σύμφωνα με το υπολογιστικό μοντέλο της μελέτης, χωρίς εκτεταμένες πολιτικές και κοινωνικές αλλαγές -όπως η εισαγωγή των παιδιών στη φύση από νεαρή ηλικία και η ριζική μεταμόρφωση των πόλεων με πράσινο - η τάση θα συνεχιστεί. Η πρόβλεψη κάνει λόγο για «εξαφάνιση της εμπειρίας», καθώς οι πυκνοκατοικημένες αστικές περιοχές και η έλλειψη γονεϊκού προσανατολισμού προς τη φύση απομακρύνουν τις νέες γενιές από τον φυσικό κόσμο.
«Η σύνδεση με τη φύση αναγνωρίζεται πλέον ως βασική αιτία της περιβαλλοντικής κρίσης, αλλά και κρίσιμη για την ψυχική μας υγεία», δήλωσε ο Richardson. «Χρειάζεται μετασχηματιστική αλλαγή για να αλλάξουμε τη σχέση της κοινωνίας με τον φυσικό κόσμο». Ο ίδιος τόνισε ότι η αύξηση της βιοποικιλότητας στις πόλεις κατά 30% είναι θετική, αλλά ανεπαρκής για την αναστροφή της τάσης· το μοντέλο του υποδεικνύει ότι απαιτείται αστικό πράσινο έως και δέκα φορές περισσότερο. Παράλληλα, προγράμματα όπως το #30DaysWild των Wildlife Trusts ενισχύουν την ψυχική υγεία, αλλά δεν αρκούν για να σταματήσουν τη διαγενεακή απώλεια σύνδεσης.
Η μελέτη καταλήγει ότι πιο αποτελεσματικά είναι μέτρα που στοχεύουν σε μικρά παιδιά και οικογένειες, όπως οι «δασικοί παιδικοί σταθμοί». Ωστόσο, οι πολιτικές για την προσχολική εκπαίδευση και την αστική αναμόρφωση πρέπει να εφαρμοστούν μέσα στα επόμενα 25 χρόνια για να υπάρξει αυτοσυντηρούμενη ανάκαμψη.
Παρά τα ανησυχητικά στοιχεία, ο Richardson θεωρεί ότι η απαιτούμενη κοινωνική αλλαγή ίσως δεν είναι τόσο δύσκολη: μελέτη στο Σέφιλντ έδειξε ότι οι κάτοικοι περνούν μόλις 4 λεπτά και 36 δευτερόλεπτα την ημέρα σε φυσικούς χώρους· αν αυτό αυξηθεί σε 40 λεπτά, η διαφορά θα είναι καθοριστική. «Μην αποσυνδέετε τα παιδιά από τη φύση. Τα νεογέννητα έχουν την ίδια έμφυτη έλξη στον φυσικό κόσμο όπως και πριν από δύο αιώνες. Το ζήτημα είναι να το διατηρήσουμε μέσα από την παιδική ηλικία και την εκπαίδευση», τόνισε.
Αξιοσημείωτο είναι ότι η συχνότητα χρήσης λέξεων για τη φύση στα βιβλία δείχνει μικρή ανάκαμψη -η μείωση έχει περιοριστεί από 60,6% σε 52,4% σήμερα-, γεγονός που ίσως αντανακλά μια αναζωπύρωση οικολογικής ή πνευματικής συνείδησης. «Δεν ξέρω αν είναι αληθινή τάση ή στατιστικό τεχνούργημα, αλλά ίσως υποδηλώνει ότι οι άνθρωποι ξαναβρίσκουν επαφή με τη φύση», κατέληξε ο Richardson.
Με πληροφορίες από Guardian