Τη δεκαετία του 1970, η όξινη βροχή αποτελούσε μία από τις σοβαρότερες περιβαλλοντικές απειλές στη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη. Η ρύπανση από εργοστάσια άνθρακα και αυτοκίνητα είχε οδηγήσει σε τοξικές βροχοπτώσεις, καταστρέφοντας δάση, σκοτώνοντας ψάρια και διαβρώνοντας ιστορικά μνημεία. Ωστόσο, χάρη σε αυστηρούς περιβαλλοντικούς κανονισμούς, το πρόβλημα αυτό αντιμετωπίστηκε και σήμερα θεωρείται μια από τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές επιτυχίες.
Όμως, ενώ η όξινη βροχή αποτελεί πλέον παρελθόν, νέες μορφές ρύπανσης απειλούν τη σύγχρονη βροχόπτωση. Μελέτες δείχνουν ότι οι σταγόνες της βροχής είναι γεμάτες με μικροπλαστικά και «παντοτινές χημικές ουσίες» (PFAS), οι οποίες εισχωρούν στο περιβάλλον και είναι εξαιρετικά δύσκολο να απομακρυνθούν.
Πώς τα μικροπλαστικά και οι PFAS καταλήγουν στη βροχή
Οι μικροσκοπικές ίνες πλαστικού έχουν βρεθεί σε βροχοπτώσεις παγκοσμίως, ακόμη και σε απομακρυσμένες, ακατοίκητες περιοχές. Έρευνα του 2020 στις ΗΠΑ κατέδειξε ότι περισσότερος από 1.000 τόνοι πλαστικού πέφτουν κάθε χρόνο σε εθνικά πάρκα και φυσικές περιοχές της Δύσης, ισοδύναμοι με 120-300 εκατομμύρια πλαστικά μπουκάλια.
Οι κύριες πηγές αυτής της ρύπανσης περιλαμβάνουν:
- Αυτοκινητόδρομους: Τα πλαστικά απορρίμματα που διαλύονται και διασκορπίζονται στον αέρα από την κίνηση των οχημάτων.
- Ωκεανούς: Τα κύματα και οι φυσαλίδες μεταφέρουν μικροπλαστικά στην ατμόσφαιρα, που στη συνέχεια παρασύρονται από τη βροχή.
Οι PFAS, οι οποίες χρησιμοποιούνται σε αντικολλητικά τηγάνια, αδιάβροχα υφάσματα και πυροσβεστικά αφρογόνα, είναι επίσης ανιχνεύσιμες στη βροχή σε όλο τον κόσμο, από τις ΗΠΑ και την Κίνα μέχρι την Ανταρκτική. Το 2024, μελέτη στη Φλόριντα εντόπισε πάνω από 20 τύπους PFAS στη βροχή του Μαϊάμι, ενώ επιστήμονες έχουν καταλήξει ότι καμία ακατέργαστη βροχή δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί ασφαλής για κατανάλωση.
Είναι η βροχή επικίνδυνη για την υγεία;
Οι περισσότεροι άνθρωποι στις ανεπτυγμένες χώρες δεν πίνουν απευθείας βρόχινο νερό. Ωστόσο, οι ρύποι της βροχής καταλήγουν σε υδροφόρους ορίζοντες, ποτάμια και δεξαμενές που τροφοδοτούν τα δημοτικά συστήματα ύδρευσης. Παρότι τα εργοστάσια επεξεργασίας νερού μπορούν να αφαιρέσουν περίπου το 70% των μικροπλαστικών και των PFAS, ένα ποσοστό εξακολουθεί να περνά στο πόσιμο νερό. Μελέτη του 2023 έδειξε ότι τουλάχιστον το 45% του πόσιμου νερού στις ΗΠΑ περιέχει τουλάχιστον έναν τύπο PFAS.
Οι επιστήμονες εκφράζουν ανησυχία για τη μακροχρόνια έκθεση σε αυτά τα υλικά, καθώς υπάρχουν ενδείξεις ότι συνδέονται με προβλήματα υγείας όπως:
- Καρκίνος των νεφρών
- Καρδιακές παθήσεις
- Αλτσχάιμερ
- Υπογονιμότητα
- Αύξηση της χοληστερόλης
Μπορούμε να προστατευτούμε;
Αν και η ρύπανση από μικροπλαστικά και PFAS φαίνεται μη αναστρέψιμη, υπάρχουν μέτρα που μπορούν να μειώσουν την έκθεση:
- Αποφυγή κατανάλωσης μη επεξεργασμένου βρόχινου νερού
- Χρήση φίλτρων νερού με αντίστροφη όσμωση ή ειδικών κανάτων φιλτραρίσματος
- Κατανάλωση νερού βρύσης αντί εμφιαλωμένου, καθώς το τελευταίο περιέχει περισσότερα μικροπλαστικά
- Μείωση χρήσης προϊόντων που περιέχουν PFAS, όπως αντικολλητικά σκεύη και αδιάβροχα υλικά
Παρά τις ανησυχίες, η έρευνα για τις επιπτώσεις αυτών των ρύπων βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη. Ωστόσο, είναι σαφές ότι οι νέες μορφές ρύπανσης είναι εδώ για να μείνουν και θα συνεχίσουν να επηρεάζουν το περιβάλλον και την υγεία μας για πολύ καιρό.
Με πληροφορίες από Vox
