Πώς μπορούμε να διακρίνουμε εάν ο πονόλαιμος που μας ταλαιπωρεί είναι αποτέλεσμα στρεπτόκοκκου ή «απλού» κρυολογήματος;
Ο πονόλαιμος είναι ένα κοινό σύμπτωμα που μπορεί να προκύψει από πολλές διαφορετικές αιτίες: ιογενείς λοιμώξεις, βακτήρια όπως ο στρεπτόκοκκος, αλλεργίες, ξηρή ατμόσφαιρα ή ακόμη και οπισθορρινική καταρροή.
Ωστόσο, δεν έχουν όλοι οι πονόλαιμοι την ίδια βαρύτητα. Όταν προκαλούνται από αλλεργίες ή από ιογενείς ερεθισμούς, περιορίζονται συνήθως σε ήπια ενόχληση. Αντίθετα, όταν οφείλονται σε βακτηριακή λοίμωξη, όπως αυτή που προκαλεί ο στρεπτόκοκκος, απαιτούν ιατρική αξιολόγηση και φαρμακευτική αντιμετώπιση.
Ο στρεπτόκοκκος το τελευταίο διάστημα απασχολεί την επικαιρότητα στη χώρα μας, μετά τον θάνατο ενός πεντάχρονου παιδιού που κατέληξε από κεραυνοβόλο σηψαιμία, ενώ προηγουμένως είχε μολυνθεί από στρεπτοκοκκική λοίμωξη.
Όπως εξηγεί ο Dr. Daniel Allan, οικογενειακός ιατρός και αναπληρωτής διευθυντής στο Κέντρο Οικογενειακής Υγείας Avon Lake της Cleveland Clinic, είναι σημαντικό να γίνεται έγκαιρη διάγνωση σε περιπτώσεις στρεπτόκοκκου, διότι το βακτήριο όχι μόνο είναι μεταδοτικό, αλλά μπορεί να προκαλέσει και σοβαρότερες επιπλοκές αν παραμείνει χωρίς θεραπεία.
Η μόλυνση με στρεπτόκοκκο μπορεί, αν μείνει αθεράπευτη, να εξαπλωθεί και σε άλλους ιστούς, οδηγώντας σε επιπλοκές. Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να προκαλέσει ρευματικό πυρετό – μια σοβαρή φλεγμονώδη αντίδραση που επηρεάζει τις αρτηρίες της καρδιάς και ενδέχεται να αποβεί επικίνδυνη για τη ζωή.
Πώς θα καταλάβουμε αν έχουμε στρεπτόκοκκο ή απλά πονόλαιμο
Οι ιογενείς λοιμώξεις, όπως το κοινό κρυολόγημα και η γρίπη, είναι συχνές αιτίες φαρυγγίτιδας (πόνου στον λαιμό). Ο πονόλαιμος αυτού του τύπου συνοδεύεται συνήθως από:
- Καταρροή
- Ερεθισμένα ή δακρυσμένα μάτια
- Φτέρνισμα
- Βήχα
Ο βήχας είναι το σύμπτωμα που ξεχωρίζει συνήθως τον πονόλαιμο μιας ίωσης από εκείνον που προκαλεί ο στρεπτόκοκκος. Όταν κάποιος πάσχει από στρεπτόκοκκο, συνήθως δεν βήχει. Επίσης, σε ιογενή λοίμωξη δεν παρατηρούμε εξιδρώματα ή οίδημα στις αμυγδαλές.
Αντιθέτως, ο στρεπτόκοκκος έχει διαφορετική συμπτωματολογία. Εμφανίζεται αιφνίδια και συνοδεύεται συχνά από:
- Έντονα ερυθρές αμυγδαλές με λευκά στίγματα
- Πόνο κατά την κατάποση
- Πυρετό άνω των 38°C
- Πρησμένους λεμφαδένες στον λαιμό
- Μειωμένη όρεξη
- Πονοκέφαλο
- Κοιλιακό άλγος
Ο μόνος ασφαλής τρόπος για να διαγνωστεί στρεπτοκοκκική λοίμωξη είναι μέσω του λεγόμενου strep test, δηλαδή λήψη επιχρίσματος από τον λαιμό και ανάλυση για την παρουσία του βακτηρίου.
Εφόσον επιβεβαιωθεί στρεπτόκοκκος, ο γιατρός θα χορηγήσει αντιβιοτική θεραπεία διάρκειας περίπου 10 ημερών. Όμως, δεν πρέπει να λαμβάνονται αντιβιοτικά κάθε φορά που πονάει ο λαιμός χωρίς διάγνωση – κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει στην ανάπτυξη ανθεκτικών βακτηρίων και σε περιττές παρενέργειες από τη φαρμακευτική αγωγή.
Όταν ο πονόλαιμος είναι αποτέλεσμα ιογενούς λοίμωξης, δεν υπάρχει συγκεκριμένη θεραπεία – τα συμπτώματα τείνουν να επιδεινωθούν σταδιακά μέσα σε λίγες ημέρες και συνήθως υποχωρούν εντός 5–7 ημερών.
Μέχρι τότε, μπορούμε να ανακουφίσουμε τον ερεθισμένο λαιμό ακολουθώντας απλές πρακτικές:
- Ζεστά ροφήματα και αρκετό νερό
- Γαργάρες με χλιαρό αλατόνερο
- Αναλγητικά (όπως παρακεταμόλη ή ιβουπροφαίνη)
- Επαρκής ξεκούραση
Η φροντίδα του οργανισμού και η σωστή ενημέρωση αποτελούν τα καλύτερα «αντίδοτα» απέναντι στον πονόλαιμο, είτε πρόκειται για μια απλή ίωση είτε για κάτι σοβαρότερο, όπως ο στρεπτόκοκκος.
Τι λέει ο ΕΟΔΥ για τον στρεπτόκοκκο
Ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) παρέχει πληροφορίες σχετικά με τις λοιμώξεις που προκαλούνται από τον στρεπτόκοκκο ομάδας Α (GAS), ιδιαίτερα όσον αφορά τη φαρυγγοαμυγδαλίτιδα.
Συμπτώματα στρεπτοκοκκικής φαρυγγοαμυγδαλίτιδας:
- Οξεία έναρξη με υψηλό πυρετό
- Πονοκέφαλος
- Πόνος και φλεγμονή στον φάρυγγα και τις αμυγδαλές
- Οίδημα της σταφυλής
- Επώδυνοι και διογκωμένοι πρόσθιοι τραχηλικοί λεμφαδένες
Διαφορές από ιογενείς λοιμώξεις:
Η παρουσία συμπτωμάτων όπως επιπεφυκίτιδα, ρινίτιδα, βήχας ή βράγχος φωνής και κακουχία με χαμηλό πυρετό υποδηλώνει ιογενή αιτιολογία.
Διάγνωση και θεραπεία:
Η διάγνωση βασίζεται στην κλινική εικόνα και μπορεί να επιβεβαιωθεί με εργαστηριακές εξετάσεις, όπως το strep test. Η θεραπεία περιλαμβάνει τη χορήγηση κατάλληλων αντιβιοτικών, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες του ΕΟΔΥ.
